ترس از موفقیت و روش عملی شناسایی آن

در جلسه قبلی ترس از شکست را با هم مرور کردیم. این نخستین روز برای تحول و تغییر در مسیر خودانضباطی بود. در این جلسه می خواهیم ترس از موفقیت را بررسی و به صورت عملی برای تغییر آن گام برداریم. در ادامه اهداف این جلسه را با هم مرور می کنیم:

هدف جلسه: آگاهی از ترس از موفقیت و مقابله با آن

انتظار از جلسه: بررسی دقیق و درک ترس از موفقیت، انجام درست تمرین روز دوم

پیش نیاز: قبل از شروع این جلسه باید مفهوم خودانضباطی و موانع آن را به خوبی درک نمایید.

شرایط سنی: نوجوانان و بزرگسالان

نوع جلسه: خودآموزی

اهداف و مواردی که در بالا نیاز است را باید در این جلسه به دست آورید. چنانچه متوجه بخش یا مطلب نمی شوید لطفا به صورت کامنت در انتهای این جلسه مطرح کنید. سعی کنید در شرایط آرامش و بدون دغدغه با تمرکز به مطالعه این مطالب بپردازید. در بخش زیر فهرست مطالب را برای شما آورده ایم:

ترس از موفقیت چیست؟

فرهنگ لغات دنیای جدید وبستر، موفقیت را با عنوان «یک نتیجه ی مطلوب و دلخواه» تعریف می کند. اما آیا هیچ چیز ترس آوری در رابطه با آن وجود ندارد؟ پس ترس از موفقیت به چه معناست؟ آیا همه ی ما خواهان رسیدن به نتایج مطلوب نیستیم؟ کاش زندگی اینقدر ساده بود اما متاسفانه اینگونه نیست. موفقیت همانند یک شمشیر دولبه است. همه ی ما شیفته ی جنبه های مثبت آن هستیم و گرایش داریم که جنبه منفی آن را نادیده بگیریم. اما به صورت ناهشیار احساسات مرتبط با جنبه ی منفی موفقیت در ما زنده و فعال هستند. یک ادراک منفی ناهشیار درباره ی موفقیت می تواند بر تمایل هشیار ما برای رسیدن به آن چیره شود. طبیعتا هنگامی که چنین اتفاقی روی می دهد قدرت عملیاتی خودانضباطی ما کاهش می یابد، چون یک قسمت ناهشیار از ما به خاطر مسئولیت ها و پیچیدگی های همراه با موفقیت نمی خواهد به آن برسیم.

توجه!

ما در مقابل ترس از موفقیت، همانند دیگر نیروهای ناهشیار تا زمانی که کاملا از وجود آن اطلاع نداشته باشیم قدرتی نخواهیم داشت.

همه ی ما حداقل یک شخص را در زندگی خود می شناسیم که بدترین دشمن خودش است، کسی که به نظر می رسد همواره کاری انجام می دهد که او را در فاصله ای مطمئن از موفقیت قرار می دهد. ما نیز همانند این شخص سعی می کنیم تا اندازه ای خود را از پیامدهای منفی موفقیت دور نگه داریم. اما این عوامل منفی چیزی جز سایه نیستند و هنگامی که با روشنایی مواجه می شوند از بین می روند.

گفتگوهای درونی منفی در ترس از موفقیت

اجازه دهید تا برخی از این سایه های ضد خودانضباطی را که به صورت ناهشیار مانع تمرینات ضروری برای رسیدن به خودانضباطی و در نهایت رسیدن به موفقیت می شوند را روشن کنیم. در زیر برخی گفتگوهای درونی منفی که باعث دور شدن ما از اهدافمان می شوند را بیان می کنیم.

باور منفی : شاید من لیاقت موفق شدن را ندارم

این نوع نگرش از عزت نفس پایین ریشه می گیرد، و عموما با احساس گناه مرتبط است. ما به خود می گوییم که ارزش شاد بودن و رضایتمندی از زندگی را که از موفقیت های شخصی حاصل می شود را نداریم. ما به خاطر رفتارها، افکار و یا اعمال گذشته و حال خود احساس بی ارزشی می کنیم. این احساس های بی ارزشی معمولا با انتظارات ارضاء نشده از دیگران مرتبط است (خانواده، دوستان و ..). همچنین خطاهای ما ممکن است واقعی بوده و یا خیالی باشند. عموما این احساس ها توسط وقایعی که نمی توانیم آنها را کنترل کنیم رشد می کنند. باید به این نکته توجه کنیم که برخی اوقات ممکن است احساس گناه کنیم چون واقعا گناهکار هستیم. اما بدون در نظر گرفتن اینکه چرا شخصی احساس گناه و بی ارزشی می کند این احساس ها مسئول اکثر رفتارهای خودتخریبی هستند که در عین ظریف بودن بسیار تخریب کننده هستند.

باور منفی :  اگر موفق شوم، توجه و قضاوت مردم بیشتر می شود

بسیاری از مردم به خاطر توجهی که (مثبت یا منفی) همراه با موفقیت است از آن می ترسند. آنها از این هراس دارند که برای ادامه ی موفقیت خود فشار زیادی را تحمل کنند. بسیاری از هنرمندان بلافاصله پس از ساختن یک اثر پذیرفته شده و مطلوب (داستان، آهنگ، نمایش و ...) با نگرانی مواجه می شوند. آنها به خودشان می گویند: «چطور می توانم همین گونه به کارم ادامه دهم؟ » اکنون همه انتظار دارند که کار بعدی من نیز در همین سطح و یا حتی بهتر باشد. این احساس بسیاری از هنرمندان را با اضطرابی مواجه می کند که مانع خلاقیت و بازدهی می شود.

اضطراب از موفقیت تقریبا بر همه ی افراد تاثیر می گذارد. ما به صورت ناهشیار به خود می گوییم که اگر اکنون موفق شوم، پس از این همیشه از من انتظار دارند تا موفق شوم. سپس به خودمان خواهیم گفت از این پس انتظار رئیس از من بیشتر خواهد شد و با ناامیدی تحقیر بیشتری را حس خواهیم کرد. بنابراین بسیاری از ما به جای خطر کردن با پیدا کردن یک سری از دلایل (توجیه، دلیل تراشی، بهانه گرفتن و...) به سمت موفقیت حرکت نمی کنیم.

بسیاری از ما می دانیم که «باب راث» کسی است که رکورد گل زدن در بازی های بئیس بال را از آن خود کرده است، اما عده ی کمی می دانند که او رکورد بیشترین ضربات ناموفق را نیز داراست. و این بدین خاطر است که به سبب موفقیت او مردم بیشتر به ضربات صحیح او توجه داشته اند. او می دانست که برای زدن ضربات موفق به خطر کردن نیاز دارد و ترس از منتقدان مانع کار او نشد.

باور منفی :  موفقیت تنهایی باعث تنهایی می شود.

واکنش دیگران به موفقیت های من چگونه خواهد بود؟ آیا حسادت خواهند کرد یا واکنشی نشان نمی دهند؟ ما با متقاعد کردن خودمان به این که ممکن است واکنش دیگران به موفقیت های ما منفی باشد از فعالیت هایی که باعث پیشروی می شوند، کناره گیری می کنیم: «اگر موفق شوم ممکن است باعث رنجش شخصی شوم که به من نزدیک است». زنی که شوهرش تنها تحصیلات دبیرستان را به اتمام رسانده برنامه ی پیشرفت خود را برای رفتن به دانشگاه رها می کند، شوهری که وزن همسرش بسیار بالاست رژیم غذایی خود را کامل نمی کند، زنی که نگران این است که موفقیت تجاری او باعث تغییر رفتار دوستانش با او شود، پسری که جهت بدست آوردن استقلال مالی از پدرش دچار تردید و احساس اضطراب است. هر کدام از این اشخاص از این هراس دارند که با موفقیت خود ممکن است به کسی لطمه بزنند. این جنبه ی ترس از موفقیت به ویژه مشکل زا است زیرا مبتنی بر احساس دلسوزی است که به عنوان یک صفت مثبت شناخته می شود.

باور منفی :  تحت فشار و مسئولیت از پا در خواهم آمد

ما ناهشیارانه به خود می گوییم هنگامی که موفقیت آغاز شود تفریح به پایان می رسد و نیز به خود خواهیم گفت اگر که یک برنامه ی تمرینی، رژیم غذایی  و یا هر فعالیت روزانه ی دیگری را شروع کنیم زندگی ما شادابی خود را از دست خواهد داد. و در نهایت اینکه همه چیز کسل کننده و بی روح خواهد شد و آزادی خود را از دست خواهیم داد.

آیا متوجه موضوع شدید؟ هر کدام از این عبارت ها در واقع یک گفتگوی درونی است که مبتنی بر تصور فاجعه است و با اینکه نماینده ی کل واقعیت نیستند اما عواقب سنگینی بر جا می گذارند و همه ی ما به نوعی با این ترس های ناهشیار و مرموز در جنبه ی تاریک موفقیت مواجه می شویم.

یادآوری

هاید با گفتگوهای درونی منفی نمی خواهد شما تغییر کنید.

تمرین عملی شماره (): کشف ترس از موفقیت

هدف تمرین

تمرین زیر طراحی شده است تا به شما در کشف نگرانی ها و هیجان های پنهان در رابطه با موفقیت کمک کند. این تمرین می تواند به شما در رابطه با احساس های شخصی تان بینش و آگاهی بدهد.

روش اجراء

در یک برگه ی کاغذ سه تجربه ی موفقیت آمیز که در ضمن برای شما مشکل بوجود آورده است را یادداشت کنید. تنها قانونی که در این قسمت وجود دارد این است که موقعیت ها یا وقایعی انتخاب شوند که در زمان اتفاق افتادن برای شما به عنوان موفقیت به حساب می آمده است. در همان حال که در خصوص سه تجربه ی خود می نویسید بر مشکلاتی که با آن موفقیت ها همراه بوده است نیز تاکید کنید. سعی کنید آنها را از خاطرات قدیمی تر انتخاب کنید. به دنبال خاطرات کودکی خود باشید. دقیق عمل کنید و همه چیز را مشخص کنید. این باعث خواهد شد تا درباره ی اینکه چگونه، چه هنگام، و از کجا نگرش ها و عقاید شما درباره ی جنبه ی منفی موفقیت منشاء می گیرد آگاهی پیدا کنید.

نکات مهم تمرین

بیشتر از پانزده دقیقه برای هر تمرین صرف نکنید. هاید بر روی شانه های شما خواهد زد و دلایل زیادی را مطرح خواهد کرد که بهتر است به جای نوشتن فقط درباره ی این تجربه ها فکر کنید. به هاید توجه نکنید!

در هنگام نوشتن به واکنش های فیزیکی و هیجانی خود توجه داشته باشید.

واکنش های فیزیکی: آیا دندان های خود را به هم می فشارید؟ آیا هیچ کدام از عضلات خود را منقبض می کنید؟ عضلات شکم؟ عضلات گردن؟ آیا متوجه تغییر در ریتم و میزان نفس کشیدن خود شدید؟ سریع تر؟ کم عمق تر؟

واکنش های هیجانی: آیا با تجربه ی مجدد آسیب مواجه شدید؟ آیا احساس ترس کردید؟ عصبانیت؟ خصومت؟ خجالت؟

مجددا باید تاکید کنم که در سراسر برنامه ی خودانضباطی و در حال انجام تمرین ها، واکنش های خود را یادداشت کنید. این واکنش ها بینش ارزشمندی نسبت به این موضوع به شما خواهند داد که رفتار فعلی شما چه مقدار تحت تاثیر تجارب گذشته قرار گرفته است.

«هم اکنون شروع به نوشتن کنید»

برنامه جلسه بعدمان چیست؟

در این جلسه روز دوم تغییر را با هم شروع کردیک. نترسید و پای سختی های این تغییر بمانید. قعطا هاید نمی خواهد شما تغییر کنید. اما این تحول در بلند مدت پیامدهای بزرگی را برایتان رقم خواهد شد. در جلسه آینده روز سوم تغییر را با هم مرور می کنیم. توصیه می کنیم یک بار دیگر این جلسه را مرور و نکات آن را یادداشت کنید. روز سوم تغییر به ترس از طرد شدن به عنوان یکی از موانع دستیابی به انضباط شخصی اختصاص داده شده است. 

لطفا سوالات و یا ابهاماتی که در رابطه با این جلسه و یا کل دوره دارید را در کامنت پرسیده تا به آن ها پاسخ دهیم.