سلامت سازمانی چیست | آیا سازمان سالمی دارید؟

سلامت سازمانی یکی از اصطلاح‌های مهم در زمینه کسب و کار است که باید به آن توجه داشته باشید، اگر اولین بار است که با این اصطلاح مواجه شده‌اید و قصد دارید اطلاعات جامع و کاملی را به دست آورید، این نوشتار از ای سنج به شما کمک زیادی می‌کند تا بتوانید با جنبه‌های مختلف یک سازمان سالم آشنا شوید.

با توجه به سلامت سازمان، می‌توانید اطمینان داشته باشید که از پس هر گونه مشکل و چالشی، به راحتی عبور می‌کنید، آیا فکر می‌کنید که سازمان شما در بین سازمان‌های سالم جای دارد؟

با بررسی کامل این سلامت سازمانی و همینطور ویژگی‌های یک سازمان سالم، پاسخ این سوال را دریافت می‌کنید.

تعریف سلامت سازمانی به زبان ساده

اگر سازمان شما این توانایی را دارد که با توجه به تغییرات به وجود آمده، همچنان در مسیر اهداف خود حرکت کرده و کارایی بالایی داشته باشد، به شما تبریک می‌گوییم، شما دارای یک سازمان سالم (organizational health) هستید.

 یک سازمان سالم، سازمانی است که دارای کارکنان با انگیزه و متعهد، ساختاری کارآمد و اهداف روشن است. این سازمان همچنین می‌تواند به سرعت و انعطاف‌پذیری بالا به تغییرات پاسخ دهد و در برابر چالش‌های محیطی مقاومت کند.

با توجه به چالش‌های بزرگی که در مسیر هر کسب و کاری به وجود می‌آید، بسیار مهم است که با داشتن سلامت سازمانی، از این چالش و مشکلات، به سلامت عبور کنید.

با توجه به سلامت سازمان خود، می‌توانید مزیت رقابتی فوق‌العاده‌ای را نسبت به رقبای خود ایجاد کنید، زمانی می‌توانید ادعا کنید که از سلامت سازمانی برخوردار هستید که تمام فعالیت‌های سازمان، مکمل هم و در راستای اهداف بلندمدت کسب و کار باشد. همچنین اگر سازمان شما دارای کارمندانی اخلاق مدار، وجدان کاری و مسئولیت‌پذیری باشد، به سلامت سازمانی دست پیدا کرده‌اید.

اهمیت وجود سلامت سازمانی

سلامت سازمانی به معنای توانایی یک سازمان در حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارکنان خود است. یک سازمان سالم سازمانی است که در آن کارکنان احساس امنیت، احترام و حمایت می‌کنند و می‌توانند بالاترین بهره‌وری را داشته باشند.

اهمیت سلامت سازمانی را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

1. افزایش بهره‌وری: کارکنانی که در یک سازمان سالم کار می‌کنند، شادتر، سالم‌تر و با انگیزه‌ هستند. این امر منجر به افزایش بهره‌وری و خلاقیت در کار می‌شود
2.  کاهش غیبت و ترک شغل: کارکنانی که در یک سازمان سالم کار می‌کنند، تمایل بیشتری به حفظ جایگاه شغلی خود در سازمان دارند.
3.  بهبود کیفیت کار: کارکنانی که در یک سازمان سالم کار می‌کنند، با دقت و تعهد بیشتری فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. این موضوع می‌تواند به بهبود کیفیت کار و محصولات یا خدمات ارائه شده توسط سازمان شود.
4.  افزایش رضایت مشتریان: مشتریان از تعامل با کارمندانی که شاد، سالم و باانگیزه هستند، رضایت بیشتری دارند که منجر به افزایش وفاداری مشتریان و سودآوری برای سازمان خواهد شد.
5.  ارتقای تعهد سازمانی: کارمندان سازمان سالم، احساس تعهد بیشتری نسبت به سازمان دارند. این امر منجر به افزایش تلاش و همکاری آنها برای رسیدن به اهداف سازمان می‌شود.
6.  ایجاد یک محیط کاری مثبت: یک سازمان سالم محیط کاری مثبت و دلگرم‌کننده برای کارکنان ایجاد می‌کند. 

علائم وجود سلامت سازمانی در یک سازمان

• شفافیت و اعتماد: سازمان‌های سالم، دارای فرهنگ شفافیت و اعتماد هستند. در این سازمان‌ها، کارکنان احساس می‌کنند که می‌توانند به راحتی اطلاعات را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این امر می‌تواند به بهبود تصمیم‌گیری، حل مشکلات و همکاری کمک کند.
• سازگاری با تغییرات: این سازمان‌ها، قادر به سازگاری با تغییرات مختلف هستند. آنها از فرصت‌های جدید استقبال می‌کنند و برای بهبود عملکرد خود تلاش می‌کنند. این امر می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا در محیط‌های متغیر موفق شوند.
• دارای اهداف مشترک: سازمان‌های سالم، دارای اهداف مشترکی هستند که کارکنان به آنها متعهد هستند. این امر می‌تواند به افزایش انگیزه کارکنان و بهبود عملکرد سازمان کمک کند.
• تمرکز بر رفاه کارمندان: یک سازمان سالم، همه تلاش خود را انجام می‌دهد تا همه شرایط مناسب برای افزایش بهره‌وری کامندان و رفاه آن‌ها را فراهم کند.
• وجود عدالت در سازمان: در این نوع سازمان‌ها، همه کارمندان بر اساس منفعتی که برای سازمان دارند از پاداش و مزایای یکسانی برخوردار هستند.
• ایجاد محیطی برای توسعه: مدیران سازمان سالم همواره تلاش می‌کنند تا بهترین شرایط را برای پیشرفت کارمندان خود فراهم کنند.
• مدیریت مبتنی بر نقاط قوت: در این سازمان‌ها، وظایف کارمندان بر اساس نقاط قوت آن‌ها تعیین می‌شود.

نشانه‌های ضعف سلامت سازمانی

یکی از نشانه‌های مهم عدم سلامت سازمانی، کاهش سود و منفعت سازمان است. این امر می‌تواند به دلایل مختلفی مانند کاهش بهره‌وری، افزایش هزینه‌ها و کاهش رضایت مشتری رخ دهد.

یکی دیگر از این نشانه‌ها، عدم نظرخواهی از کارمندان در جلسات است که می‌تواند باعث ایجاد نارضایتی و بی‌انگیزگی در کارکنان شود. هنگامی که کارکنان احساس می‌کنند که در تصمیم‌گیری‌ها دخالت ندارند، عملکرد آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

از دیگر ویژگی‌های عدم سلامت سازمانی می‌توان به برنامه‌های آموزشی نامناسب، عدم اعتماد بین کارمندان و مدیران، بی انگیزگی در قسمت‌های پایین سازمان و عدم تعهد کارمندان اشاره کرد.

بررسی 5 عامل مربوط به سلامت سازمانی

• ارزش‌های سازمانی: ارزش‌ها، نقش مهمی در سلامت سازمانی ایفا می‌کنند. سازمان‌هایی که ارزش‌های روشن و مشخصی دارند، سازمان‌هایی با کارمندان با انگیزه و متعهد، فرهنگ سازمانی قوی و عملکردی موفق هستند.
• اهداف سازمان: اهداف، جهت‌گیری سازمان را تعیین می‌کنند. اهداف، به سازمان کمک می‌کنند تا مسیر درستی را طی کند. اهداف، می‌توانند به مدیران کمک کنند تا تصمیم‌گیری‌های درستی بگیرند و منابع سازمان را برای اهداف به طور موثری تخصیص دهند.
• کارمندان سازمان: زمانی که قصد استخدام کارمند را دارید باید به این موضوع توجه کنید که فرد متقاضی هم جهت با ارزش‌های سازمان باشد. سعی کنید که کارمندان شما کاملا متناسب با سازمان باشد، نه مهارت فوق‌العاده بالا و نه مهارت و تخصص پایین.
• شرکای سازمان: در مورد قبل اشاره کردیم که کارمندان شما باید با سازمان، تناسب داشته باشد، این نکته درباره شرکای سازمان نیز صادق است. قبل از اینکه میزان شایستگی شرکا را بسنجید نیاز که سنخیت آن‌‌ها را با ارزش و اهداف سازمان بررسی کنید.
• برنامه ریزی سازمان: برنامه‌ریزی، نقش مهمی در سلامت سازمانی ایفا می‌کند. برنامه‌ریزی بلندمدت، فرآیند تعیین اهداف و اقدامات لازم برای رسیدن به آنها در درازمدت است و می‌تواند به سازمان کمک کند تا به اهداف خود دست یابد و در محیطی که به سرعت در حال تغییر است، موفق شود.

برنامه‌ریزی بلندمدت، باید شامل موارد زیر باشد:

• مأموریت سازمان: بیانیه‌ای روشن و مختصر از آنچه سازمان می‌خواهد به دست آورد.
• چشم‌انداز سازمان: تصویری از آینده سازمان.
• اهداف سازمان: بیانیه‌های روشن و مختصر از آنچه سازمان می‌خواهد در آینده به دست آورد.
• استراتژی سازمان: برنامه‌ای برای رسیدن به اهداف سازمان.

برنامه‌ریزی بلندمدت، باید به طور منظم بازنگری شود تا با شرایط جدید و روز مطابقت داشته باشد.

قواعد ساخت یک سازمان سالم

ممکن است در اینجا این سوال برای شما مطرح شود که چگونه می‌توانیم به سلامت سازمانی برسیم؟ برای رسیدن به این هدف، باید 4 قاعده را پیاده کنید:

 1. ساختن تیم رهبری منسجم

مدیریت اصولی یک سازمان، باعث اثربخشی فوق‌العاده‌ای در همه قسمت‌های سازمان می‌شود، پس اگر مدیریت نتواند رهبری منجسم و یکپارچه‌ای داشته باشد نمی‌توان توقع رسیدن به سلامت سازمانی را داشت.

  2. ایجاد شفافیت در سازمان

برای رسیدن به سلامت سازمانی، مهم است که رهبر و مدیر، پاسخ شفافی برای سوالات مهم سازمانی داشته باشد که شامل موارد زیر است:

سوالات متداول