انگیزه شغلی چیست؟ روش های موثر بالا بردن انگیزه در محیط کار

آیا تاکنون احساس کرده اید که حوصله کار ندارید؟ یا اصلا چرا باید کار کنید؟ چرا باید در کار فعلیتان بمایند؟ این سوالات و احساسات زمانی برای شما ایجاد می شود که به بی انگیزگی رسیده باشید و احساس کنید انگیزه شغلی کافی را ندارید.

اما منظور از انگیزش شغلی چیست و چگونه می توان آن را افزایش داد؟ در این مطلب از سایت ای سنج قصد داریم تا به صورت کامل در خصوص انگیزه در محیط کار و جزئیات مربوط به آن صحبت کنیم. بنابراین توصیه می کنیم حتما تا انتها این مطلب همراه ما باشید.

انگیزه شغلی چیست؟

انگیزش شغلی، حالتی است که فرد را به انجام وظایف و ورود به فعالیت‌های مربوط به شغل خود ترغیب می‌کند. این نیروی داخلی، نه تنها فرد را به پیشرفت و موفقیت در کار می‌انگارد، بلکه از دیدگاه روانشناختی نیز داشتن انگیزه به جهت بر طرف کردن نیازها و برای تحقق یک هدف بزرگ‌تر اهمیت دارد.

انگیزه شغلی، به عنوان یک عامل مهم در اثربخشی، رضایت شغلی و رشد حرفه‌ای فرد، به شناختن نیازها، ارزش‌ها، اهداف و انتظارات فردی بر می‌گردد. که در این میان انواع انگیزه شغلی شامل انگیزه مالی، اجتماعی، رشد حرفه‌ای، وجدان کاری و انگیزه خدمت به جامعه می‌باشد.

منظور از انگیزه شغلی بیرونی و درونی چیست؟

انگیزه شغلی می‌تواند به دو شکل داخلی و خارجی باشد:

انگیزه شغلی داخلی یا درونی

این نوع انگیزه از درون فرد ایجاد می شود و به عواملی مانند علاقه، عشق به کار، استعدادها و ارزش‌های فرد مرتبط است. افراد با انگیزه شغلی داخلی معمولاً به دلیل لذت و خودشکوفایی که از انجام کارها حاصل می‌شود، به وظایف و فعالیت‌های شغلی خود می‌پردازند.

انگیزه شغلی بیرونی یا خارجی

این نوع انگیزه از عوامل خارجی به فرد وارد می‌شود. که ممکن است شامل عواملی مانند حقوق و دستمزد، مزایا شغلی، ترقیات و جوایز باشد. افراد با انگیزه شغلی بیرونی ممکن است بیشتر به دلیل امتیازات مالی و نفع‌های مادی از وظایف خود انگیزه بگیرند.

در تعادل ایده‌آل، افراد باید هر دو نوع انگیزه را تجربه کنند و هر کدام بر اساس شرایط و موقعیت‌های مختلف برای آنها مهم باشد. اهمیت داشتن انگیزه شغلی مناسب می‌تواند به فرد کمک کند تا با انگیزه و موثرتر در شغل خود عمل کند و به دستاوردهای موفقیت‌آمیز دست یابد.

اهمیت داشتن انگیزه شغلی

اهمیت داشتن انگیزه شغلی در زندگی فردی و حرفه‌ای بسیار قابل اهمیت است. در ادامه چند مورد از مهم ترین مزایا داشتن انگیزه شغلی را برای شما آورده ایم:

افزایش بهره‌وری

انگیزه شغلی باعث افزایش تمرکز و تعهد فرد به انجام وظایف می‌شود. که این افزایش تمرکز و تعهد منجر به بهبود بهره‌وری و کیفیت انجام کارها می‌شود.

ایجاد رضایت شغلی

انگیزه شغلی به فرد احساس رضایت از شغل و حس خوشحالی می‌دهد و این رضایت شغلی تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی شخصی و حرفه‌ای دارد.

رشد حرفه‌ای

افراد با انگیزه شغلی به دنبال بهبود مهارت‌ها و دستاوردهای حرفه‌ای خود هستند. این انگیزه به آنها کمک می کند تا آموزش های لازم را فرا گیرند، در دوره‌های آموزشی شرکت کنند و به توسعه حرفه‌ای خود اهمیت دهند.

افزایش خودشناسی

انگیزه شغلی به افراد کمک می‌کند تا بهتر بدانند که چه چیزهایی برایشان مهم است و چه اهداف حرفه‌ای دارند؛ که این خودشناسی می‌تواند به انتخاب مسیرهای حرفه‌ای و مناسب‌تر به آن ها کمک کند.

مقابله با استرس

انگیزه شغلی به افراد کمک می‌کند تا با استرس‌های شغلی بهتر مقابله کنند. زیرا وقتی که فرد علاقه و انگیزه به کارش داشته باشد، می تواند با موفقیت بیشتری استرس‌های شغلی را مدیریت کند.

ارتقاء رشد حرفه‌ای و حرکت به سمت اهداف

انگیزه شغلی به افراد این انگیزه را می دهد تا به دنبال تحقق اهداف حرفه‌ای خود بروند و در مسیر پیشرفت حرفه‌ای تلاش کنند.

در کل، انگیزه شغلی انگیزه داخلی و شخصی است که به افراد کمک می‌کند تا در زندگی شغلی خود موفقیت‌آمیزتر عمل کنند و احساس رضایت و ارزشمندی از کارهای خود داشته باشند.

دلایل بی انگیزگی در محیط کار

بی ‌انگیزگی در محیط کار می‌تواند به علت چندین عامل مختلف رخ دهد. برخی از این دلایل عبارتند از:

عدم توجه به نیازهای شغلی

هنگامی که نیازهای اساسی کارکنان مانند پرداخت مناسب حقوق و شرایط کار مناسب مورد توجه قرار نگیرد، باعث بی‌انگیزگی آنها می‌شود.

کمبود ارتباط و ارتباط نامناسب

کارکنانی که در یک محیط کار با تعاملات نامناسب یا گسسته روبرو می‌شوند، احساس انزوا و بی‌انگیزگی می‌کنند.

کمبود اعتبار و عدم ترقی

وقتی که کارکنان احساس می‌کنند تلاش‌ها و عملکردهایشان به طور مناسب تشخیص داده نمی‌شود و عدم پیشرفت شغلی و ترقی را تجربه می‌کنند، انگیزه آنها کاهش می‌یابد.

بی‌ثباتی و عدم قطعیت

محیط‌های کاری که با تغییرات مکرر، عدم پیش‌بینی و عدم ثبات همراه هستند، می‌توانند باعث ناامیدی و بی‌انگیزگی در کارکنان شوند.

عدم توانایی و مهارت‌های ناکافی

اگر کارکنان در حوزه‌هایی که در آنها فعالیت می‌کنند، مهارت‌های کافی را نداشته باشند یا به اندازه کافی توانایی خود را اثبات نکنند، ممکن است بی‌انگیزه شوند.

عدم ارزش‌گذاری و انگیزش شغلی

کارکنان نیاز دارند تا احساس کنند که کارشان مهم و ارزشمند است و تلاش‌هایشان تحسین شده و مورد تقدیر قرار می‌گیرد. در صورت عدم ارزش‌گذاری شغلی، بی‌انگیزگی شاغلین افزایش می‌یابد.

سازمان‌های دستوری و کنترلی

وقتی که کارکنان هیچ گونه حریم خصوصی و آزادی عمل در محیط کار نداشته باشند و همه امور به طور دقیق تحت کنترل قرار دارد، انگیزه آنها کاهش می‌یابد.

این موارد تنها چند مثال از دلایل بی‌انگیزگی در محیط کار هستند و بر روی هر شخص و شرایط ممکن است عوامل دیگری تاثیر بگذارد.

عوامل موثر در افزایش انگیزه شغلی

عوامل مختلفی می‌توانند در افزایش انگیزه شغلی تاثیرگذار باشند. برخی از این عوامل عبارتند از:

ارتباط انسانی

ارتباطات مثبت با همکاران و مدیران می‌توانند انگیزه شغلی را افزایش دهند. داشتن ارتباطات خوب می‌تواند احساس تعلق و ارتباط فرد به سازمان و شغل خود را تقویت کند.

فرصت‌های رشد و پیشرفت

فرصت‌های برای یادگیری، توسعه حرفه‌ای و پیشرفت در شغل می‌توانند انگیزه شغلی را افزایش دهند. امکان ارتقاء، دسترسی به دوره‌های آموزشی، و فرصت‌هایی برای داشتن مسئولیت‌های جدید می‌توانند فرد را ترغیب به کار کنند.

تعامل با اهداف شخصی

انگیزه شغلی می‌تواند از تطابق اهداف شخصی فرد با اهداف سازمانی نشأت گرفته و از این رو فرد را به تلاش و کوشش بیشتر ترغیب کند.

تقدیر و پاداش

اعتراف به تلاش‌ها و دستاوردهای فرد به وسیله مدیران و سازمان، همچنین ارائه پاداش‌های مناسب می‌توانند انگیزه شغلی را تقویت کنند.

محیط کاری مثبت

محیط کاری که از نظر فیزیکی و اجتماعی مناسب باشد، می‌تواند تأثیر مثبتی بر انگیزه شغلی داشته باشد. فضای کاری تمیز و مرتب، حمایت از تعادل کار و زندگی شخصی و ایجاد امکاناتی مثل فضاهای استراحت می‌توانند انگیزه را افزایش دهند.

شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها

اعلام شفافیت در تصمیم‌گیری‌های مهم سازمانی و تبادل اطلاعات با کارکنان می‌تواند اعتماد و انگیزه را تقویت کند.

ارتقاء تعامل

ایجاد فرصت‌های تعامل و شناخت بهتر از نیازها و انتظارات کارکنان می‌تواند به بهبود انگیزه شغلی کمک کند.

مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها

اظهار نظر از کارکنان در تصمیم‌گیری‌های مربوط به شغل و سازمان، انگیزه شغلی را تقویت کرده و احساس مشارکت و اهمیت فرد را در سازمان تقویت می‌کند.

تعهد به ارزش‌ها و اخلاقیات

تطابق ارزش‌ها و اخلاقیات شخصی با ارزش‌ها و اخلاقیات سازمانی می‌تواند انگیزه شغلی را تقویت کند.

تعادل بین کار و زندگی

ایجاد تعادل بین زندگی شخصی و حرفه‌ای می‌تواند از خستگی و دلسردی فرد جلوگیری کرده و انگیزه شغلی را حفظ کند.

ترکیب متنوعی از این عوامل و مهارت‌ها می‌توانند به بهبود انگیزه شغلی کمک کنند.

تفاوت کارکنان با انگیزه بالا با کارمندان بی انگیزه چیست؟

تفاوت کارکنان با انگیزه بالا و کارمندان بی‌انگیزه را می‌توان در چند جنبه متفاوت بررسی کرد:

هدفگذاری و تلاش

کارکنان با انگیزه بالا دارای هدف‌های شخصی و شغلی مشخص هستند و تمایل دارند برای رسیدن به این هدف‌ها تلاش بیشتری انجام دهند. آن‌ها انگیزه و انرژی برای رسیدن به عملکرد بالا و بهبود ادامه‌دار دارند. اما کارمندان بی‌انگیزه معمولاً اهداف بلندمدت و روشنی برای خود تعیین نکرده‌اند و در نتیجه تلاش کمتری در کارشان می‌کنند.

انگیزش و رضایت

کارکنان با انگیزه بالا از کارشان لذت می‌برند و احساس رضایت و پیشرفت را تجربه می‌کنند. آن‌ها به ایجاد تغییرات مثبت در سازمان و بهبود فرآیندهای کاری علاقه‌مند هستند. اما کارمندان بی‌انگیزه امکان دارد احساس خستگی، بی‌رضایتی و دلسردی را نسبت به کارشان تجربه کنند و در نتیجه از کیفیت اجرای کار کاسته شود.

ابتکار و خلاقیت

کارکنان با انگیزه بالا تمایل دارند به‌صورت فعال در فرآیند کار شرکت کنند و از ابتکار و خلاقیت خود برای حل مسائل استفاده کنند. آن‌ها به‌طور مستقل ایده‌ها و پیشنهادهای جدید ارائه می‌دهند و به تقویت نقاط قوت خود می‌پردازند. اما کارمندان بی‌انگیزه ممکن است از ارائه ایده‌های جدید و ابتکار در کارشان خودداری کنند و در فرآیند تصمیم‌گیری و اجرا تنبلی کنند.

تعاملات مثبت

کارکنان با انگیزه بالا عموماً به صورت فعال در تعاملات داخلی و خارجی سازمان شرکت می‌کنند و به فرصت‌های یادگیری و رشد علاقه دارند. آن‌ها تمایل دارند با همکاران و مدیران خود به‌صورت مشارکتی همکاری کنند و از فیدبک مثبت استفاده کنند. اما کارمندان بی‌انگیزه از تعاملات مثبت و همکاری با دیگران خودداری می کنند.

روش های ایجاد انگیزه در کارکنان

برخی از روش‌های ایجاد انگیزه در کارکنان عبارتند از:

ارتقاء و توسعه شغلی

به کارکنان فرصت‌هایی بدهید تا مهارت‌ها و توانایی‌های خود را تقویت و ارتقا دهند. بع طور مثال: آموزش‌ها، کارگاه‌ها و برنامه‌های توسعه فردی می‌تواند انگیزه و انرژی کارکنان را افزایش دهد.

ارائه بازخورد معتبر و سازنده

به کارکنان بازخورد دهید و به آنها نشان دهید که تلاش‌ها و عملکردشان تحسین شده و مورد تقدیر قرار می‌گیرد.

ایجاد روحیه تیمی و همکاری

برنامه‌های تیمی و فرصت‌هایی که به کارکنان این امکان را می‌دهد با همکاران خود همکاری کنند و به طور مؤثری در تحقق اهداف گروهی تلاش کنند، می‌تواند انگیزه آنها را افزایش دهد.

ایجاد ارتباط و ایمان به ارزش‌های سازمانی

برنامه‌هایی برای ایجاد ارتباط مستقیم بین کارکنان و مدیران سازمان و ایجاد اعتماد و ایمان به ارزش‌ها و اهداف سازمانی می‌تواند انگیزه کارکنان را تقویت کند.

ایجاد هدف‌ها و چالش‌های محرک

هدف‌های محدود، قابل دستیابی و به چالش کشیدن کارکنان می‌تواند انگیزه آنها را افزایش دهد.

پاداش و تشویق

سیاست‌های پاداش و تشویق مانند حقوق و مزایای مالی، ترفیع و ارتقا، تعطیلات و جوایز می‌توانند انگیزه کارکنان را افزایش دهند. این پاداش‌ها نباید تنها محدود به مزایای مالی باشند و می‌توانند شامل امتیازات غیرمالی نیز باشند.

معرفی بهترین کتاب های انگیزش شغلی

مطالعه کتاب ها در زمینه انگیزش شغلی می‌توانند به شما در درک و افزایش انگیزه در محیط کار کمک کنند. در زیر، چند کتاب معروف در این زمینه آورده شده است:

انگیزش در کار،اثر دنیل پینک

این کتاب به مطالعه عوامل انگیزه در محیط کار و چگونگی ایجاد انگیزه شغلی می‌پردازد. نویسنده بر این باور است که سه عامل اصلی برای انگیزه شغلی عبارتند از خودمختاری، مهارت‌ها و تعهد به معنا.

کتاب عزم

مطالعه این کتاب به کسانی که احساس می کنند استعداد در هیچ کاری را ندارند توصیه می شود.

در این کتاب به شما گفته می شود که چگونه با استمرار و معجزه، انگیزه و مهارت های کاری خود را چند برابر کنید؛ همچنین به نکات مهمی اشاره شده است که مطالعه آن خالی از لطف نیست.

کتاب چگونه رهبر مثبتی باشیم

حتما تاکنون این جمله را شنیده اید که کارکنان شغل بد را ترک نمی کنند، بلکه آن ها کارفای بد را ترک می کنند!

همین جمله نشان می دهد که اهمیت رفتار کارفرما با کارکنان تا چه اندازه می باشد. در این کتاب به مدیران گفته می شود که چگونه مدریت درست داشته باشند تا بتوانند کارکنان خود را تشویق کنند.

نظریه های انگیزشی شغلی

نظریه های متعددی در این زمینه بیان شده است و در تمامی آن ها سعی می شود به مخاطب گفته شود که چیزی سبب انگیزه می شود. به طور کلی سه تا از نظریه های مهم شامل:

هرم نیازهای مزلو (Maslow’s Hierarchy of Needs) و انگیزه شغلی

یکی از مهم ترین نظریه های بیان شده در مورد انگیزه شغلی می باشد. این نظریه توسط آبراهام اچ مزلو بیان شده است که نیاز های انسان را در پنج طبقه قرار می دهد.

در قاعده هرم به سطحی ترین نیاز ها اشاره شده و در راس هرم والا ترین نیاز ها.

طبق این هرم اولین انگیزه شغلی شما برآورده شدن نیاز های فیزیولوژیک است و آخرین انگیزه خودشکوفایی است. بر اساس این نظریه به این نتیجه می رسیم که هرچقدر هم به شغل خود علاقه داشته باشید تا زمانی که دستمزد و حقوق کافی دریافت نکنید، بهتر است به سمت آن نروید.

در مقابل اگر شغلی تنها درامد داشته باشد و علاقه ای به آن نداشته باشید، هرگز نمی توانید به سطح مناسبی از آن برسید.

نظریه‌ی نیازهای سه‌گانه‌ی مک‌کللند (McClelland’s Three Needs Theory)

این نظریه که توسط دیوید مک کللند بیان شده است، اساسی ترین نیاز های انسان را به سه دسته تقسیم می کند:

• نیاز به قدرت
• نیاز به دستاورد
• نیاز به تعلق

نظریه‌ی انگیزشی هرزبرگ (Herzberg’s Motivation Theory)

این نظریه دو عاملی، نیاز های فرد را به دو دسته سلامت محیطی و انگیزشی تقسیم می کند. منظور از سلامت محیط، وضعیت محیط کار، محیط زندگی فرد و روابط محیط کار می باشد.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با انگیزه در محیط کار و موارد مربوط به آن آشنا کنیم. به طور کلی هرچیزی که شما را به انجام کار ترغیب کند، انگیزه نام دارد. مهم است که شما به سراغ شغلی بروید که هم درامد مناسب داشته باشد و هم امکان ارتقا شغلی وجود داشته باشد.

امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد؛ در صورت داشتن هرگونه سوال در این زمینه در بخش نظرات برای ما بیان کنید.

سوالات متداول