روان درمانی و هرآنچه در مورد آن لازم است بدانید!

خوشبختانه امروزه آگاهی از سلامت روان اهمیت بسیاری پیدا کرده است و افراد نسبت به آن آگاه تر شده اند. در گذشته تنها تصور بر این بود که اگر شما مشکل خاصی دارید باید نزد روان درمان مراجعه کنید اما امروزه این طور نیست و افراد برای سلامت روان خود ارزش قاعل اند.

در این میان بسیاری این سوال برایشان ایجاد می شود که منظور از روان درمانی چیست و مزایا انجام این کار چه می باشد؟

از این رو در این مطلب از سایت ای سنج قصد داریم تا به صورت کامل تر و با جزئیات بیشتری در خصوص روان درمانی (به انگلیسی Psychotherapy) صحبت کنیم؛ توصیه می کنیم حتما تا انتها این مطلب همراه ما باشید.

روان درمانی چیست و چگونه کار می کند؟

بیایید با اینکه دقیقاً روان درمانی چیست شروع کنیم؛ به طور خلاصه، روان‌درمانی عملی است برای رسیدگی به چالش‌های سلامت روان و مشکلات زندگی که عمدتاً از طریق صحبت کردن انجام می شود. 

امروزه انواع مختلفی از روان درمانی برای درمان شرایط مختلف سلامت روان استفاده می شود، که درمان شناختی-رفتاری و درمان انسان گرایانه دو مورد از رایج ترین روش ها هستند.

علاوه بر این، روان درمانی می تواند به صورت فردی یا در یک محیط گروهی یا خانوادگی ارائه شود.

انواع روان درمانی چیست؟

روان درمانی وابسته به سبک درمانگر و نیاز های بیمار می تواند در انواع مختلفی ارائه شود. چند نوع از رایج ترین آن ها شامل:

درمان فردی: یعنی درمانگر به صورت انفرادی با شما کار می کند.

زوج درمانی: درمانگر به عنوان یک زوج کار را برای شما شروع می کند.

خانواده درمانی: به جهت بهبود روابط خانوادگی انجام م شود و می تواند تعداد متعددی داشته باشد.

گروه درمانی: شامل گروه های کوچکی از افراد می باشد که تمامی آن ها هدف مشترکی دارند، به این صورت بهتر می توانند از هم حمایت کنند.

روان درمانگر کیست؟

روان درمانگر یا تراپیست شخصی دارای مدرک تخصصی در حوزه روان‌پزشکی و روان‌درمانی است که آموزش‌ها و مهارت‌های خاصی را در زمینه کمک به افراد در بهبود مشکلات روانی و روحی دارد.

تکنیک‌ها و استراتژی‌های مورد استفاده توسط روان درمانگران معمولاً بر اساس نیازها و مشکلات خاص مراجعه ‌کنندگان انتخاب می ‌شوند و هدف اصلی آنها بهبود کیفیت زندگی و رفاه روانی فرد می‌ باشد. انواع تکنیک‌ های روان درمانی شامل مشاوره فردی، تحلیل رفتاری، تحلیل شناختی، روان‌درمانی گروهی و ...

متخصصان دارای مدرک تحصیلی مرتبط می توانند روان درمانی ارائه دهند. اما به طور کلی، برای ارائه قانونی درمان باید حداقل مدرک کارشناسی ارشد را تکمیل کرده باشید.

روان درمانی چگونه کار می کند؟

بیشترین تاثیر روان درمانی زمانی دیده می شود که شما اعتماد کامل به روند درمان و درمانگر خود داشته باشید؛ تحقیقات نشان می‌ دهد که هر چه رابطه شما با درمانگر قوی‌تر باشد، فرآیند روان‌ درمانی مؤثرتر است.

در این رابطه درمانی، روان درمانگران می توانند به شما در خصوص موارد زیر کمک کنند:

• فضایی امن و بدون قضاوت را برای شما فراهم می کند تا در آن افکار و احساسات خود را کشف کنید
• به شما کمک می کند تا اتفاقات را از منظر دیگری ببینید
• به شما مهارت های جدیدی را می آموزد که می توانید از آنها برای مدیریت احساسات استفاده کنید
• راهنمایی شما برای رسیدن به الگوهای تفکر و رفتار
• ایجاد انگیزه در شما برای تغییر رفتارهای مضری که ممکن است به شما آسیب برساند
• به شما کمک می کند تا روابط بین فردی خود را بهبود بخشید

البته که این شرایط زمان اثرگذار است که شما و درمانگرتان برای حل مشکلات با هم همکاری کیند. زیرا روان درمانی، مانند انواع دیگر درمان (مانند پرتودرمانی) نیست، که در آن شما فقط باید درمان را دریافت کنید. در روان درمانی، از شما انتظار می رود که در روند درمان شریک باشید.

فواید روان درمانی چیست؟

روان درمانی به عنوان یک روش درمانی برای بهبود و تسهیل فرآیند روانی و روحی افراد دارای مزایا و فواید متعددی است. در زیر به برخی از این فواید اشاره می‌ کنیم:

کاهش علائم

روان درمانی می‌تواند به کاهش علایم و نشانه های ناشی از مشکلات روانی کمک کند. این علایم ممکن است شامل افسردگی، اضطراب، گریه عصبی، خشم، و دیگر مشکلات روانی باشد.

افزایش آگاهی

روان درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا آگاهی بیشتری از خود، احساسات، باورها و رفتارهای خود پیدا کنند. این آگاهی می‌تواند برنامه‌ریزی زندگی و تصمیم‌گیری‌های بهتر را تسهیل کند.

تغییر الگوهای ناکارآمد

روان درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا الگوهای ناکارآمد و مخرب در رفتارها و افکار خود را تغییر دهند. این تغییرات می‌تواند بهبودی مستدام در کیفیت زندگی و روابط اجتماعی به دنبال داشته باشد.

ارتقاء روابط

روان درمانی خانواده‌ محور می‌تواند به بهبود روابط خانوادگی کمک کند. این نوع درمان می‌تواند خانواده را بهم نزدیک تر و برای ایجاد تغییرات سازنده در پایه خانواده ترغیب کند.

مدیریت استرس

روان درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا استرس را بهتر مدیریت کنند و استراتژی‌های مواجهه با فشارهای روزمره را یاد بگیرند.

افزایش رضایت از زندگی

با تغییر الگوهای رفتاری و فکری مناسب، افراد می‌توانند بهبودی قابل ملاحظه‌ای در رضایت زندگی خود تجربه کنند.

توانایی حل مسائل

روان درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا مهارت‌های حل مسائل بهبود یابد و در مواجهه با مشکلات روزمره بهتر عمل کنند.

افزایش خوداعتمادی

افراد می توانند با کمک روان درمانی، اعتماد بهتری از خود به دست آورند.

پیشگیری از عود مشکلات

با تعلیم مهارت‌های مدیریتی و تغییر الگوهای ناکارآمد، روان درمانی می‌تواند از عود مشکلات روانی جلوگیری کند.

توجه داشته باشید که فواید روان درمانی وابسته به نوع مشکل روانی، تعهد به فرآیند درمانی، و همکاری با متخصص درمانگر متفاوت است.

اهداف روان درمانی چیست؟

اهداف روان درمانی بستگی به نوع و شدت مشکل روانی فرد دارد. اما در کل، هدف اصلی روان درمانی عبارت است از:

کاهش علائم و نشانه‌های مشکل

یکی از اهداف اساسی روان درمانی، کاهش علائم و نشانه‌های بیماری و مشکلات روانی است. که شامل کاهش اضطراب، افسردگی، خشم، ترس و سایر علائمی است که فرد با آنها مواجه است.

بهبود کیفیت زندگی

هدف دیگر روان درمانی، بهبود کیفیت زندگی فرد است. که شامل بهبود روابط، افزایش خودشناسی و ارتقای عملکرد در حیطه‌های مختلف زندگی می‌شود.

توانمندسازی فرد

روان درمانی به فرد کمک می‌کند تا توانایی‌ها و مهارت‌های مورد نیاز برای مواجهه با چالش‌ها و مشکلات روزمره را تقویت کند. فرد در طول درمان، مهارت‌های مدیریت استرس، ارتباطات مؤثر، حل مسئله و سایر مهارت‌های مورد نیاز را آموزش می‌بیند.

افزایش انگیزه و امیدواری: روان درمانی به فرد کمک می‌کند تا انگیزه و امیدواری خود را افزایش دهد. که شامل تقویت خودایمانی، امیدواری و بهبود نگرش و روحیه فرد به زندگی است.

پیشگیری از عود مشکل

هدف دیگر روان درمانی، پیشگیری از عود مشکل است. که شامل ایجاد استراتژی‌ها و مهارت‌هایی برای مواجهه با شرایط استرس‌زا و حفظ بهترین حالت روانی است.

اثربخشی روان درمانی چند درصد است؟

اثربخشی روان درمانی می‌تواند بسیار متنوع باشد و به عوامل مختلفی ارتباط داشته باشد، از جمله نوع مشکل روانی فرد، تجربه و مهارت متخصص درمانگر، تعامل و همکاری فرد با تراپیست، و مدت زمان جلسات درمانی.

برخی از افراد ممکن است به سرعت بهبود یابند، در حالی که دیگران نیاز به مدت زمان بیشتری دارند. همچنین، نوع روش روان درمانی ممکن است بر اثربخشی تأثیر داشته باشد.

در مواردی که فرد به مشکلات روانی جدی و مزمنی مبتلا است، این فرآیند ممکن است مدت زمان طولانی‌تری طول بکشد. از طرف دیگر، برای مشکلات کوتاه مدت و معمولاً انتقالی، روان درمانی ممکن است به سرعت تأثیر داشته باشد.

به طور کلی، اثربخشی روان درمانی بستگی به مسائل فردی و شخصیتی هر فرد دارد. انتخاب تراپیست ماهیت مهمی دارد و ممکن است تعداد جلسات لازم برای بهبود مشکل فرد متغیر باشد. بهترین راه برای تعیین اثربخشی روان درمانی در مورد خاص شما، مشاوره با یک تراپیست متخصص و مجرب است.

چگونه بفهمیم که به روان درمانی نیاز داریم؟

نیاز به روان درمانی می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد و ممکن است افراد به طور خودآگاه به نیاز به کمک روان درمانی برسند، یا به توصیه از سوی پزشک یا فردی نزدیک به آنها به این نتیجه برسند. این موارد زیر ممکن است نشانگر نیاز به روان درمانی باشند:

احساسات مزاحم

اگر شما احساسات مثل اضطراب، افسردگی، عصبانیت یا خشم به طور مداوم تجربه می‌کنید و این احساسات به گونه‌ای است که تاثیر مخربی بر کیفیت زندگی شما دارد، ممکن است نیاز به روان درمانی داشته باشید.

مشکلات در ارتباطات

اگر مشکلات در برقراری روابط معنی‌دار با دیگران داشته و به مشکلات در ارتباطات خود پی‌برده‌اید، روان درمانی ممکن است به شما کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی بهتری بیاموزید.

مشکلات خانوادگی

اگر در خانواده مشکلاتی وجود دارد و این مشکلات بر روابط خانوادگی و روانی شما تأثیر منفی داشته است، روان درمانی خانواده‌محور می‌تواند مفید باشد.

اعتیاد

اگر با مشکلات اعتیاد به مواد مخدر یا الکل روبرو هستید و نمی‌توانید از اعتیاد فرار کنید، روان درمانی می‌تواند به شما در مدیریت اعتیاد کمک کند.

تجربه تروما

اگر تجربه تروماتیکی مثل تجربه خشونت، تصادفات، از دست دادن عزیزان، یا سایر تجربیات ناراحت‌کننده داشته‌اید و خاطرات این تجربیات به شما آسیب می‌رساند، روان درمانی تروما ممکن است مفید باشد.

اضطراب و افسردگی شدید

اگر اضطراب یا افسردگی شدید شما به گونه‌ای است که از انجام وظایف روزمره و شادی در زندگی خود محروم می‌شوید، نیاز به روان درمانی دارید.

احساس عدم تعادل روحی

اگر احساس عدم تعادل در بخش‌های مختلف زندگی‌تان دارید و نمی‌توانید با آنها کنار بیایید، روان درمانی ممکن است به شما کمک کند تا تعادل روحی را به خود را به دست آورید.

تصمیم گیری نهایی در مورد نیاز به روان درمانی با متخصص درمانگر شما و ارزیابی وی انجام می‌شود. او می‌تواند به شما راهنمایی کند که آیا نیاز به روان درمانی دارید و چه نوع روش روان درمانی برای شما مناسب است.

چه زمان باید به سراغ روان درمان برویم؟

نیاز به روان درمانی ممکن است در موارد مختلف و بر اساس شرایط فردی متغیر باشد. اما معمولا موارد زیر جزو عده ترین دلایل مشاوره نزد روانشناس می باشد.

• اضطراب و استرس
• افسردگی
• اختلالات روانی
• مشکلات در روابط
• اعتیاد
• مشکلات خانوادگی و فردی
• تغییرات مهم در زندگی

تکنیک های روان درمانی چیست؟

تکنیک‌های روان درمانی مجموعه ‌ای از روش ‌ها و استراتژی ‌های مورد استفاده توسط متخصصان روان‌پزشکی و روان‌درمانی است تا به مراجعه کنندگان در بهبود و تسهیل فرآیند روانی و روحی کمک کنند. این تکنیک‌ها متنوع هستند و بسته به نیازها و مشکلات روانی افراد، ممکن است به صورت تخصصی انتخاب شوند. تعدادی از مهمترین تکنیک‌های روان درمانی عبارتند از:

روان‌درمانی گفتاری: این نوع روان ‌درمانی به بحث و گفتگو در مورد مشکلات روانی و احساسات فردی می‌ پردازد. تکنیک‌های متداول در این زمینه شامل تحلیل گفتاری، تحلیل رفتاری، و تحلیل روابط انسانی می‌شوند.

روان‌درمانی شناختی-رفتاری: این روش تمرکز خاصی بر روی تغییر الگوهای تفکر و رفتار افراد دارد. روش های آن شامل تمرین‌های تفکر مثبت، تحلیل رویدادها، و مداخله در تفکر منفی.

روان‌درمانی تحولی: این روش به تغییر درک از خود و دیدگاه‌های فردی می‌پردازد. تکنیک‌های آن شامل بررسی اهداف و ارزش‌های فردی، توسعه هویت، و افزایش آگاهی از خود می باشد.

روان‌درمانی گروهی: این نوع درمان به شکل گروهی انجام می‌شود و افراد با مشکلات مشابه با یکدیگر تعامل دارند. تکنیک‌های مورد استفاده شامل تبادل تجربیات، حمایت متقابل، و توسعه مهارت‌های اجتماعی می‌باشند.

البته که تعیین نوع تکنیک‌ های مناسب برای یک فرد باید توسط متخصص روان‌پزشکی یا روان‌درمانی انجام شود. انتخاب تکنیک‌ های مناسب معمولاً بر اساس تجربه و تخصص درمانگر، نیازها و مشکلات خاص فرد و هدف‌های درمانی انجام می ‌شود.

آیا در کنار روان درمانی باید دارو هم مصرف کنم؟

صرف داروها در کنار روان درمانی بستگی به نوع و شدت مشکل روانی شما دارد. برای برخی از مشکلات روانی، مصرف داروها به عنوان بخشی از درمان مورد نیاز است، در حالی که برای برخی دیگر به صورت انحصاری روان درمانی کافی است.

تصمیم در مورد مصرف داروها باید توسط یک پزشک متخصص روانپزشکی یا یک متخصص روان درمانی اتخاذ شود. آنها با بررسی و تشخیص دقیق شما و به ارزیابی مزایا و معایب مرتبط با داروها، تصمیم مناسبی را خواهند گرفت.

در برخی موارد، مصرف داروها می‌تواند علائم شما را کاهش دهد و فرآیند روان درمانی را تسهیل کند. در برخی موارد دیگر، داروها ممکن است برای کنترل علائم بیشتر مورد نیاز باشند.

روان درمانی چه مدت طول می کشد؟

مدت زمان روان درمانی بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله نوع مشکل روانی، شدت آن، و همچنین تعهد و همکاری فرد درمان‌جو. در برخی موارد، روان درمانی ممکن است در مدت کوتاه‌تری اثربخش باشد، در حالی که در برخی موارد پیشرفت نیاز به زمان بیشتری دارد.

درمان‌های روانشناختی-رفتاری معمولاً در مدت زمان محدودتری اجرا می‌شوند، مانند 8 تا 20 جلسه درمانی. این نوع درمان بر مدیریت روان‌شناختی مشکل متمرکز است و با تمرکز بر تغییر الگوهای رفتاری ناسازگار و افکار منفی کار می‌کند.

درمان‌های پویا نیز، مانند روان‌درمانی تحلیلی (پژوهشی)، زمان بیشتری می‌طلبند. این نوع درمان معمولاً بر بررسی و فهم عمیق‌تر پیچیدگی‌های روانی و تأثیرات بیشتر در زندگی فرد تمرکز دارد و بسته به شرایط، ممکن است شامل چندین سال درمان باشد.

لازم به ذکر است که هر فرد و هر مشکل روانی منحصر به فرد است و تعیین مدت زمان دقیق درمان نیاز به ارزیابی تخصصی توسط یک حرفه‌ای متخصص دارد.

چگونه از روان درمانی بهترین نتیجه را ببریم؟

اثربخشی روان درمانی و نحوه بهبود درمانی متنوع است و بستگی به عوامل مختلفی دارد. اما برخی نکات کلی و راهنمایی‌ هایی برای بهبودی بهتر درمان و افزایش اثربخشی آن وجود دارد:

انتخاب متخصص مناسب

انتخاب تراپیست مناسب بسیار مهم است. متخصصین روان ‌پزشکی و روان‌ درمانی ممکن است در حوزه‌های مختلف تخصص داشته باشند. برای بهبود نتایج، مطمئن شوید که تراپیست شما تخصص مرتبط با مشکل روانی شما دارد.

تعهد به روان درمان

تعهد به فرآیند روان درمانی بسیار مهم است. برنامه‌ها و تمریناتی که توسط تراپیست شما تعیین می‌شوند، باید به دقت دنبال شوند.

مشارکت فعال

در جلسات درمانی، مشارکت فعال از جمله ترکیب مطالب مطرح شده و تمرینات روان درمانی در زندگی روزمره خود می‌تواند به بهبود نتایج کمک کند.

پیگیری درمان

درمان ممکن است مدت زمانی طولانی نیاز داشته باشد. ادامه درمان تا زمانی که تراپیست شما توصیه می‌کند، می ‌تواند به بهبودی کمک کند.

اعتماد به تراپیست

اعتماد به تراپیست بسیار مهم است. باید احساس کنید که می‌توانید با او در مورد مشکلاتتان صحبت کنید و او به شما کمک می‌کند.

رازگویی و صداقت

با تراپیست خود صادقانه صحبت کنید و هرآنچه احساس می کنید باید بگویید را به راحتی بیان کنید.

چرا از مراجعه نزد روان درمان خودداری میشود؟

اما چرا برخی از افراد از مراجعه نزد روان درمان خودداری می کنند؟ در ادامه چند مورد از شایع ترین این دلایل را آورده ایم:

ترس از استیگما

استیگما و تبعیض اجتماعی نسبت به افرادی که به روان درمان مراجعه می کنند، یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که افراد ممکن است از مراجعه به روان درمانی منصرف شوند. این ترس از تبعیض و انزوا ممکن است باعث شود که افراد نتوانند به خوبی درباره مشکلات روحی و روانی خود بپردازند.

نادیده گرفتن مشکلات

برخی افراد ممکن است فکر کنند که مشکلات روحی و روانی آنقدر جدی نیستند یا می‌توانند آنها را خودشان حل کنند. این نادیده گرفتن مشکلات می‌تواند باعث تاخیر در درمان و بهبود آنها شود.

نداشتن اطلاعات کافی در مورد روان درمانی

برخی افراد اطلاعات کافی در مورد نحوه عملکرد روان درمانی ندارند و ممکن است نگران این باشند که چگونه این نوع درمان کار می‌کند یا چه انتظاراتی از آن دارند.

عدم اعتماد به تراپیست

اعتماد به تراپیست یا روان درمانگر اهمیت زیادی دارد. اگر فرد اعتقاد نداشته باشد که تراپیست گزینه خوبی برای درمان می شود و یا می متواند نتایج درمانی مورد نظر را به دست آورد؛ از درمان سربار می زند.

هزینه‌ ها

هزینه‌های مرتبط با روان درمانی می‌تواند برای برخی افراد مشکل باشد.

عدم آگاهی

برخی افراد ممکن است اطلاعات کافی در مورد مشکلات خود نداشته باشند و از نیاز به روان درمانی بی‌خبر باشند.

تردید در موفقیت درمان

برخی افراد ممکن است از این ترس داشته باشند که درمان روانی به نتایج مطلوب منجر نمی شود.

تفاوت مشاوره و روان درمانی چیست؟

مشاوره و روان درمانی دو فرآیند متفاوت هستند، اگرچه هر دو به بهبود روانی و روان‌ شناختی افراد کمک می‌کنند. اما در ادامه تفاوت‌های اصلی بین این دو مورد را برای شما آورده ایم:

• هدف اصلی:

مشاوره: هدف اصلی مشاوره بهبود کیفیت زندگی و مشکلات روزمره افراد است. مشاوره ممکن است به توسعه مهارت‌های مدیریت استرس، ارتقاء ارتباطات بین فردی، حل مسائل خانوادگی، و بهبود اعتماد به نفس کمک کند.

روان درمانی: هدف اصلی روان درمانی درمان و تسهیل بهبود مشکلات روانی و اختلالات روانی است. که شامل مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات عصبی، اعتماد به نفس پایین، و مشکلات روان‌ پزشکی دیگر می ‌شود.

• روش‌های استفاده شده:

مشاوره: مشاوره معمولاً از روی مشاهدات، مکالمات، و راهنمایی‌های عملی برای مشکلات مرتبط با زندگی استفاده می کند

روان درمانی: روان درمانی از تکنیک‌های مشخصی برای درمان اختلالات روانی استفاده می‌کند. این تکنیک‌ها معمولاً بر پایه نظریات روان ‌پزشکی مانند روان ‌درمانی شناختی رفتاری، روان‌درمانی تحلیلی، یا روان‌درمانی گفتاری می باشند.

• مدرک و تخصص:

مشاوره: مشاوران معمولاً دارای مدارک در رشته‌های مشاوره و روان‌شناسی هستند.

روان درمانی: روان ‌پزشکان و روان‌ درمانگران معتبر دارای مدارک و تخصص در روان‌ پزشکی و روان‌درمانی هستند و به افراد در تشخیص و درمان اختلالات روانی کمک می ‌کنند.

در کل اگر فرد نیاز به تسهیل در بهبود مشکلات روزمره و توسعه مهارت‌های زندگی دارد، مشاوره گزینه مناسبی خواهد بود. اما اگر افراد با مشکلات روانی جدی یا اختلالات روانی روبرو هستند، روان درمانی بهترین گزینه خواهد بود. بنابراین انتخاب میان مشاوره و روان درمانی بستگی به نیازها و مشکلات افراد دارد.

کلام آخر

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با روان درمانی و تمامی جزئیات مربوط به آن آشنا کنیم؛ در آخر این مورد را در نظر داشته باشید که اگر احساس می کنید نیاز به مراجعه نزد روان درمان دارید، حتما پزشکی با تجربه را انتخاب کنید تا بهترین نتایج را از مراحل درمان خود به دست آورید.

امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد، در صورت داشتن هرگونه سوال در این زمینه در بخش نظرات برای ما بیان کنید.

سوالات متداول