بررسی 0 تا 100 مدیریت محصول

برای هر کسب و کار و سازمانی، نوع و کیفیت محصول ارائه شده به مشتری اهمیت بالایی دارد، همچنین بقا و رشد کسب و کار به محصول آن بستگی دارد، این محصول می‌تواند کالای فیزیکی یا یک خدمت باشد.

با توجه به مدیریت محصول، می‌توانید مطمئن باشید که در قدم اول، مشتریان زیادی را جذب می‌کنید و همینطور مشتریان جذب شده به مشتری وفادار تبدیل می‌شود.

آیا قصد دارید با آگاهی کامل وارد بازار شوید و محصول با کیفیتی را عرضه کنید؟ قصد دارید در محصولات خود تجدید نظر کرده و متناسب با نیاز مشتری، تولیدات خود را انجام دهید؟

در این نوشتار از ای سنج به بررسی کامل 0 تا 100 مدیریت محصول می‌پردازیم تا بتوانید متناسب با نیاز بازار، بهترین خدمات و محصولات را عرضه کنید.

مدیریت محصول چیست؟

مدیریت محصول، یک فرآیند استراتژیک و تاکتیکی است که بر توسعه، بازاریابی و فروش یک محصول متمرکز است. مدیریت محصول، شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است که از شناسایی نیازهای مشتری تا توسعه محصول، راه‌اندازی، بازاریابی و پشتیبانی محصول را شامل می‌شود.

در فرایند مدیریت محصول باید به صورت دقیق متوجه شوید که چه مشکل و دردی را از مشتری خود می‌توانید برطرف کنید. در هر سازمانی برای اینکه فرایند مدیریت محصول به صورت اصولی انجام شود یک جایگاه شغلی به نام مدیر محصول وجود دارد تا همه فرایندهایی که در بالا اشاره کردیم را به صورت حرفه‌ای انجام دهد.

تاریخچه مدیریت محصول

اولین بار در سال 1931 میلادی شخصی به نام نیل اچ مک‌الروی بیان کرد که هر سازمانی مانند انسان دارای ویژگی‌های خاصی است که باید به آن توجه شود، در سال 2001 میلادی نیز عده ای متخصصین کسب و کار متوجه شدند که دیگر ساختارهای موجود در سازمان، جوابگوی نیاز مردم نیست و باید تغییر نگرشی صورت بگیرد. 

به همین دلیل مدیریت محصول یا مدیریت محصول سریع و چابک مطرح شد که شامل رویکردی می‌باشد که بر همکاری، انعطاف‌پذیری و پاسخگویی به تغییرات تمرکز دارد. این رویکرد بر اساس سه ارزش اصلی استوار است:

• افراد و تعاملات بر فرآیندها و ابزارها ارجحیت دارند.
• محصولات کارآمدتر از برنامه‌ها هستند.
• تعاملات مداوم با مشتری ارزشمندتر از تلاش برای جمع‌آوری تمام الزامات در ابتدای پروژه است.

 مدیران محصول چابک معتقدند که هر بخش از فرایند توسعه محصول، از جمله تحقیقات کاربر، طراحی، مهندسی و بازاریابی، نقش مهمی در موفقیت محصول دارد. این مدیران معتقدند که برای ایجاد محصولی موفق، باید همه این بخش‌ها با یکدیگر همکاری نزدیک داشته باشند.

مدیریت محصول چابک چیست؟

 مدیر محصول چابک باید بتواند با تغییرات در نیازهای کاربران و بازار سازگار شود. این تغییرات می‌تواند شامل تغییر الزامات محصول، تغییر اولویت‌ها یا تغییر شرایط بازار باشد.

در مدیریت محصول سنتی، مدیر محصول باید تمام الزامات محصول را قبل از شروع توسعه جمع‌آوری کند. این کار می‌تواند زمان‌بر و دشوار باشد، به خصوص اگر نیازهای کاربران به طور مداوم در حال تغییر باشد.

در مدیریت محصول چابک، مدیر محصول فقط نیازهای اولیه محصول را تعریف می‌کند. سپس، محصول در تکرارهای کوچک و مکرر توسعه می‌یابد. در هر تکرار، مدیر محصول بازخورد مشتری را جمع‌آوری می‌کند و بر اساس آن تغییراتی در محصول ایجاد می‌کند.

مهارت‌های کلیدی مدیر محصول

مدیر محصول، نقش مهمی در موفقیت یک محصول دارد. مدیر محصول، با شناسایی نیازهای مشتری و توسعه محصولی که نیازهای مشتری را برآورده کند، می‌تواند به موفقیت محصول کمک کند. برای موفقیت در مدیریت محصول، نیاز به مجموعه‌ای از مهارت‌های کلیدی است. این مهارت‌ها عبارتند از:

حل مسئله

مدیر محصول، باید بتواند به طور موثر مشکلات محصول را شناسایی و حل کند. این مهارت، برای توسعه محصولی که نیازهای مشتری را برآورده کند، ضروری است. مدیر محصول، باید بتواند داده‌ها را جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل کند، گزینه‌های مختلف را ارزیابی و بهترین راه‌حل را انتخاب کند.

ارتباطات بالا و اصولی

یک مدیر محصول موفق، باید بتواند به طور موثر با افراد مختلف ارتباط برقرار کند. این مهارت، برای همکاری با تیم‌های مختلف، مانند تیم‌های طراحی، مهندسی و تولید، ضروری است. مدیر محصول، باید ایده‌های خود را به طور واضح و مختصر بیان کند و به بازخورد دیگران گوش دهد.

تفکر استراتژیک

مدیر محصول، باید بتواند به طور استراتژیک به مسائل نگاه کند. این مهارت، برای توسعه محصول در بازارهای بزرگ، ضروری است، همچنین باید چشم اندازی را متناسب با اهداف سازمان ترسیم کند.

مهارت‌های نرم، کلید موفقیت مدیران محصول

مهارت‌های نرم، مهارت‌هایی هستند که به شما کمک می‌کنند تا با استفاده از آن‌ها بهترین مدیریت محصول را داشته باشید. این مهارت‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• کار گروهی: توانایی کار موثر با دیگران برای دستیابی به یک هدف مشترک
• ارتباط موثر: توانایی انتقال اطلاعات به طور واضح و مختصر
• مدیریت تعارض: توانایی حل اختلافات بین افراد یا گروه‌ها
• اخلاق کاری حرفه‌ای: پیروی از استانداردهای اخلاقی و حرفه‌ای در محیط کار

مهارت‌های نرم برای مدیران محصول بسیار مهم هستند، زیرا آنها باید با طیف وسیعی از افراد، از جمله مشتریان، مهندسان، طراحان و مدیران، ارتباط برقرار کنند.

وظایف مدیر محصول در سازمان

مدیران محصول نقش مهمی در توسعه و موفقیت محصولات دارند. آنها مسئول تحقیق، طراحی، توسعه و بازاریابی محصولات هستند. وظایف خاص مدیر محصول بسته به نوع محصول و سازمان متفاوت است، اما برخی از وظایف کلیدی عبارتند از:

• تحقیق و تحلیل بازار: مدیر محصول باید نیازهای کاربران و بازار را درک کند. این کار شامل تحقیقات بازار، مصاحبه با مشتریان و تحلیل داده‌ها است.
• طراحی محصول: مدیر محصول باید محصولی طراحی کند که نیازهای کاربران را برآورده کند. این کار شامل توسعه طرح‌های مفهومی، تولید نمونه‌های اولیه و آزمایش محصول است.
• توسعه محصول: مدیر محصول باید محصول را با همکاری تیم‌های توسعه و طراحی توسعه دهد. این کار شامل تعیین الزامات، مدیریت پروژه و نظارت بر پیشرفت است.
• بازاریابی محصول: مدیر محصول باید محصول را به بازار معرفی کند. این کار شامل توسعه استراتژی بازاریابی، ایجاد کمپین‌های تبلیغاتی و ایجاد روابط عمومی است.

مدیریت محصول شامل چه چیزهایی می‌شود؟

در یک مدیریت محصول حرفه‌ای باید میان سه موضوع ارتباط مناسبی برقرار شود تا سازمان بتواند در این زمینه به موفقیت برسد:

تجربه کاربر

تجربه کاربر (UX) شامل عواملی مانند سهولت استفاده، جذابیت بصری و عملکرد محصول است. مدیر محصول باید اطمینان حاصل کند که محصول برای کاربران جذاب و استفاده راحتی دارد.

اهداف تجاری

اهداف تجاری اهدافی هستند که یک شرکت برای کسب و کار خود تعیین می‌کند. این اهداف می‌توانند شامل افزایش فروش، افزایش رضایت مشتری یا بهبود بهره‌وری باشند. مدیر محصول باید اطمینان حاصل کند که محصول به اهداف تجاری شرکت کمک می‌کند.

امکان‌سنجی فنی

امکان‌سنجی فنی به امکان ساخت محصول با استفاده از منابع و فناوری‌های موجود اشاره دارد. مدیر محصول باید اطمینان حاصل کند که تولید محصول از نظر فنی امکان‌پذیر است و می‌توان آن را با کیفیت مطلوب تولید کرد.

مدیریت محصول چه چیزهایی را شامل نمی‌شود؟

با توجه به جایگاه‌های شغلی متنوعی که در هر سازمانی وجود دارد ممکن است که جایگاه مدیر محصول با قسمت‌ها ترکیب شود، به عنوان مثال مدیر محصول، مدیر پروژه و اسکرام مستر همگی نقش‌های مهمی در توسعه محصول ایفا می‌کنند. با این حال این نقش‌ها مسئولیت‌ها و وظایف متفاوتی دارند.

مدیر محصول مسئول بررسی ساخت بهترین تجربه کاربری و استفاده از بهترین تکنولوژی را برای ساخت محصول به عهده دارد. این کار مستلزم درک نیازهای کاربران، اهداف تجاری شرکت و امکان‌سنجی فنی است.

مدیر محصول باید بتواند این سه عنصر را با یکدیگر هماهنگ کند تا محصولی تولید کند که نیازهای کاربران را برآورده کند، به اهداف تجاری شرکت کمک کند.

از طرفی مدیر پروژه وظیفه تامین منابع مورد نیاز برای تولید یک محصول را به عهده دارد که متناسب با اهداف سازمان است. این کار مستلزم برنامه‌ریزی، مدیریت زمان، مدیریت ریسک و مدیریت منابع است. مدیر پروژه باید بتواند تیم‌های مختلف را هماهنگ کند و اطمینان حاصل کند که پروژه طبق برنامه پیش می‌رود.

اسکرام مستر یکی دیگر از جایگاه‌های شغلی است که ممکن است با مدیریت محصول اشتباه گرفته شود، اسکرام مستر به عنوان یک رهبر عمل کرده و موانع و چالش‌ها را برطرف می‌کند.

چه افرادی در فرایند مدیریت محصول نقش دارند؟

یک مدیر محصول برای اینکه بتواند بهترین عملکرد را داشته باشد باید ارتباط زیادی را بخش‌های مختلف سازمان و همینطور مشتریان برقرار کند تا بتواند وظیفه خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهد:

مشتریان و کاربران

مدیر محصول باید با مشتریان و کاربران ارتباط داشته باشد تا متوجه شود که آنها چه نیازها و مشکلاتی دارند. این کار می‌تواند از طریق تحقیقات کاربر، مصاحبه‌ها، نظرسنجی‌ها و سایر روش‌ها انجام شود.

ارتباط با سایر مدیران و بخش‌های مختلف سازمان

برگزاری جلسات با سایر بخش‌های سازمان می‌تواند به تعیین استراتژی مناسب و مدیریت محصول حرفه‌ای کمک کند، مدیر محصول در طی این جلسات می‌تواند نیازهای تجاری سازمان را درک کرده و متناسب با آن، تولید و توسعه مناسبی برای محصول داشته باشد.

طراحان UX

مدیر محصول باید با طراحان UX تعامل داشته باشد تا محصولی طراحی کند که نیازهای کاربران را برآورده می‌کند و همینطور از نظر بصری جذاب باشد. مدیر محصول باید بتواند دیدگاه‌های خود را با طراحان UX به اشتراک بگذارد و اطمینان حاصل کند که محصول با اهداف تجاری و نیازهای کاربران مطابقت دارد.

مهندسین و تیم‌های محصول

مدیر محصول باید اطمینان حاصل کند که تولید محصول از نظر فنی امکان‌پذیر است و می‌توان با توجه به تکنولوژی و فناوری‌های موجود، بهترین و باکیفیت‌ترین محصول را تولید کرد.

ارتباط با بخش پشتیبانی سازمان

پشتیبان و روابط عمومی سازمان، به صورت مستقیم با کاربر و مشتری ارتباط دارد و آگاهی بیشتری از مشکل محصول و دغدغه مشتریان دارد، به همین دلیل ارتباط منظم با این بخش برای مدیریت محصول به صورت اصولی، بسیار مهم است.

 فرایند مدیریت محصول چیست؟

مهم‌ترین وظیفه مدیر محصول، رفع نیاز مشتری و کاربرد است و همه مراحل مدیریت محصول باید به این نتیجه ختم شود. یکی از نکات مهم در زمینه مدیریت محصول، ترسیم و درک سفر مشتری است، سفر مشتری، مسیری است که یک مشتری از زمانی که با یک محصول آشنا می‌شود تا زمانی که از آن استفاده می‌کند، طی می‌کند. این سفر شامل مراحل مختلفی مانند آگاهی، علاقه، تصمیم‌گیری، خرید، استفاده و وفاداری است.

پس از درک نیاز مشتری و مشکل او، باید نحوه برطرف کردن مشکل را بررسی کرد، به عنوان مثال قصد دارید مشکل کاربر شما این است که نمی‌تواند به سادگی به محصولات شما در سایت دسترسی داشته باشد، راه حل این مشکل می‌تواند به این صورت باشد که یه فیلتر جدید برای سرچ سایت ایجاد کنید.

بعد از اینکه درباره راه حل به نتیجه رسیدید باید اقدام به تست و بررسی این راه حل کنید، برای این کار می‌توانید رفع این نیاز را به روی تعدادی از کاربران تست کنید تا متوجه شوید که چه نقاط ضعف و قوتی دارد.

بعد از انجام تست، باید به صورت کامل اقدام به اجرای آن کنید، در این مرحله، مدیر محصول باید استراتژی کاملی را طراحی کند. استراتژی محصول، یک سند کلی است که چشم‌انداز محصول، اهداف محصول، و برنامه‌ی کلی برای رسیدن به این اهداف را بیان می‌کند.

بهینه‌سازی عملیات مدیریت محصول

تصمیم گیری یکی از مهم‌ترین وظایف یک مدیر محصول است، میر محصول باید با قسمت‌های مختلف سازمان ارتباط داشته باشد و برای تصمیم‌گیری نهایی نظر آن‌ها را جلب کند، توجه به اصول مذاکره و متقاعد سازی می‌تواند سرعت فرایند مدیریت محصول را افزایش دهد. همچنین تقسیم کار با کارمندان نیز عملیات مدیریت محصول را بهینه می‌کند.

گام‌های خلق استراتژی محصول کدامند؟

یکی از مهم‌ترین وظایف مدیر محصول، تدوین بهترین استراتژی برای مدیریت محصول است، یک استراتژی مناسب باعث می‌شود که محصول بتواند تمام نیازهای مشتری را برطرف کند، این استراتژی شامل موارد زیر است:

 تحقیق در مورد مشتری، بازار و رقبا

اولین قدم در ساختن استراتژی محصول، تحقیق در مورد مشتری، بازار و رقابت است. این تحقیق به مدیر محصول کمک می‌کند تا درک عمیقی از نیازهای کاربران، فرصت‌های بازار و تهدیدهای رقبا به دست آورد.

در این مرحله، مدیر محصول باید تحقیقات زیر را انجام دهد:

• تحقیقات بازاریابی برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد مشتریان، بازار و رقبا
• تحلیل داده‌ها برای شناسایی الگوها و روندها
• مصاحبه با مشتریان برای درک نیازها و خواسته‌های آنها

 بیانیه موضع‌گیری محصول (Product Positioning Statement)

بیانیه موضع‌گیری محصول، یک بیانیه کوتاه و مختصر است که بیان می‌کند محصول چه چیزی را برای چه کسی حل می‌کند. این بیانیه به مدیر محصول کمک می‌کند تا محصول متمایزی را در بازار تولید کند.

اهداف محصول

اهداف محصول، نتایجی هستند که مدیر محصول امیدوار است با محصول به آنها دست یابد. اهداف محصول باید SMART باشند، یعنی:

• Specific: خاص باشند
• Measurable: قابل اندازه‌گیری باشند
• Attainable: قابل دستیابی باشند
• Relevant: مرتبط باشند
• Time-bound: محدود به زمان باشند

 شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs)

KPIs، معیارهایی هستند که پیشرفت به سمت اهداف محصول را اندازه‌گیری می‌کنند. KPIs باید به اندازه کافی دقیق باشند تا بتوان پیشرفت را به طور مداوم پیگیری کرد.

چه کسب‌وکار‌هایی به مدیر محصول نیاز دارند؟

می‌توان گفت همه کسب و کارها به یک مدیر محصول حرفه‌ای نیاز دارند تا بتوانند با عرضه محصولات استاندارد و باکیفیت، سهم بیشتری از بازار را داشته باشند. همچنین شرکت‌های استارتاپی نیز به دنبال مدیران محصول با استعدادی هستند تا بتوانند با بررسی داده ها و بازار هدف، مشکلات محصول را برطرف کنند. 

 با افزایش استفاده از محصولات دیجیتال در زندگی روزمره، نیاز به مدیران محصول نیز افزایش می‌یابد. مدیران محصول نقش مهمی در توسعه و بهبود محصولات دیجیتال دارند.

رقابت در بازار روز به روز افزایش می‌یابد. کسب‌وکارها برای موفقیت در بازار، باید محصولاتی را ارائه دهند که نیازهای کاربران را برآورده کند، به همین دلیل نیاز به مدیران محصول در هر سازمانی به شدت حس می‌شود.

میزان حقوق مدیر محصول چقدر است؟

نمی‌توان مقدار حقوق ثابتی را برای این جایگاه شغلی در نظر گرفت، مقدار حقوق به عوامل مختلفی نوع شرکت، میزان تجربه شما و مسئولیت شما بستگی دارد، میزان حقوق مدیر محصول در ایران طبق سایت‌های استخدامی بین 17 تا 40 میلیون متغیر است.

چگونه مدیر محصول شویم؟

برای اینکه بتوانید به یک مدیر محصول حرفه‌ای تبدیل شوید می‌توانید از سه روش زیر اقدام کنید: 

تحصیل در دوره MBA

گذراندن دوره برای مدرک MBA می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت‌های خود را در زمینه مدیریت محصول تقویت کنید به چند دلیل:

• افزایش دانش و درک کلی از کسب و کار: دوره MBA طیف گسترده‌ای از موضوعات مرتبط با کسب و کار را پوشش می‌دهد، از جمله اقتصاد، حسابداری، بازاریابی، مدیریت استراتژیک، و مدیریت عملیات. این دانش و درک کلی از کسب و کار برای مدیران محصول ضروری است تا بتوانند محصولاتی را تولید کنند که نیازهای مشتریان را برآورده کرده و برای کسب و کار سودآور باشند.
• آموزش مهارت‌های تحلیلی و تصمیم‌گیری: مدیران محصول باید بتوانند به طور موثر داده‌ها را تجزیه و تحلیل کرده و تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد محصولات خود بگیرند. دوره MBA به دانشجویان آموزش می‌دهد که چگونه از ابزارها و تکنیک‌های تحلیلی برای جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل، و تفسیر داده‌ها استفاده کنند. 
• توسعه مهارت‌های رهبری و ارتباطات: مدیران محصول باید بتوانند با افراد مختلف از جمله مهندسان، طراحان، بازاریابان، و مدیران ارشد ارتباط برقرار کنند. دوره MBA به دانشجویان آموزش می‌دهد که چگونه با دیگران به طور موثر ارتباط برقرار کنند و اعتماد و احترام آنها را جلب کنند. همچنین به دانشجویان آموزش می‌دهد که چگونه رهبران موثری باشند.
• ایجاد شبکه حرفه‌ای: دوره MBA فرصتی عالی برای ایجاد شبکه حرفه‌ای با سایر مدیران محصول، مدیران کسب و کار، و متخصصان دیگر است. این شبکه‌سازی می‌تواند به شما کمک کند تا شغل بهتری پیدا کنید، فرصت‌های شغلی جدیدی را کشف کنید، و از دانش و تجربه دیگران بیاموزید.

استفاده از موسسات آموزشی

با توجه به گسترش فضای آنلاین، می‌توانید از موسساتی که اقدام به برگزاری دوره مدیریت محصول می‌کنند استفاده کنید، دوره‌های آنلاین معمولاً ارزان‌تر از دوره‌های حضوری هستند.

کارآموزی در شرکت‌ها

شما می‌توانید با به دست آوردن اطلاعات کلی و استفاده از آموزش‌های رایگان، برای افزایش تجربه و حضور داشتن در محیط حرفه‌ای، به صورت کارآموزی در شرکت‌ها استخدام شوید.

می‌توانید با قرار گرفتن در کنار مدیران حرفه‌ای محصول، تجربه و دانش خود را افزایش  دهید.

سخن نهایی

مدیریت محصول برای رشد هر سازمانی بسیار حیاتی است و ارتباط مستقیمی با افزایش فروش دارد، با طراحی اصولی محصول، می‌توانید اطمینان داشته باشید که سهم بیشتری از بازار هدف را دریافت می‌کنید.

یک مدیر محصول حرفه‌ای باید نیاز مشتری و  همینطور درد موجود را شناسایی و محصول را برای رفع آن مشکل، بهینه کند، در ضمن می‌توانید سایر محتواهای مربوط به مشاوره شغلی را در ای سنج مطالعه کنید.

سوالات متداول