آیا همیشه کلیدهای خود را جا می گذارید؟

تا به حال دچار فراموشی شده اید؟ فراموشی لحظه ای یا طولانی مدت؟ زمانی که حافظه دچار مشکل می شود، فرد درگیر فراموشی می شود. 

علت های مشکلات حافظه من چیست؟ سه علت مشکل حافظه را بررسی خواهیم کرد؛  در واقع این سه علت می توانند باعث شوند که فرد چیزی را فراموش کند. علت اول بیماری، علت دوم آسیب شدید یا همان تروما و علت سوم غفلت است.
در این مقاله در مورد حافظه و راهکارهای بهبود آن صحبت می کنیم.

حافظه چیست؟ 

حافظه بخشی از مغز است که مسئولیت ثبت، به خاطر سپردن و سپس یادآوری اطلاعات را بر عهده دارد؛ به وسیله حافظه و هر زمان که بخواهیم، می توانیم اطلاعات مختلف را به یاد بیاوریم.

از طرفی حافظه دارای سه جنبه اساسی می باشد که عبارتند از ثبت، ذخیره سازی و بازیابی. در این بخش ما سعی داریم به دنبال روش ها و درمان هایی برای بهبود حافظه شما باشیم. به یاد داشته باشید که غفلت و بی توجهی به پدیده ها می تواند عامل مهمی برای فراموشی باشد.
ذهن خود را همانند یک مخزن ندانید؛ این تصور غلطی است چرا که ذهن ما تنها با مخزن به عنوان یک محل ذخیره شباهت دارد. اما هر مخزنی به زودی پر خواهد شد. اما ذهن شما به گونه ای دیگر عمل می کند. اینگونه که به میزانی که پر می شود گنجایش آن افزایش می یابد. عجیب است نه؟

بله هرچه قدر از ذهن خود استفاده نمایید میزان اتصلات عصبی آن بیشتر شده و رشد مغزی تان باعث می شود که شما اطلاعات بیشتری را بتوانید ، ثبت، ذهیره و بازیابی نمایید. بنابراین بی توجهی شما به پدیده ها و عدم تلاتان برای حل و فصل مسائل همگی می تواند مغزتان را ضعیف و ضعیف تر نماید.

انواع مختلف حافظه کدام است؟

حافظه انواع مختلفی دارد؛ برخی از انواع آن عبارت است از:

• حافظه حسی؛ اولین سطح حافظه می باشد؛ اطلاعات به محض دریافت وارد این نوع حافظه می شوند و چند لحظه در این حافظه باقی می مانند. برخی از انواع حافظه حسی عبارت اند از:

  • حافظه تصویری
  • حافظه شنیداری
  • حافظه لمسی

• حافظه کوتاه مدت؛ اطلاعات پس از اینکه مورد توجه قرار بگیرند، وارد این نوع حافظه می شوند. اطلاعات به مدت 15 تا 30 ثانیه در این حافظه باقی می مانند و اگر به آن توجه شود یا تکرار و تمرین صورت بگیرد، وارد حافظه بلند مدت می شود.
• حافظه بلند مدت؛ اطلاعاتی که تکرار و تمرین شده اند وارد این حافظه شده و تا مدت ها در این حافظه باقی می مانند. اطلاعاتی پس از مدت ها به یاد می آوریم، در این حافظه ثبت و ذخیره شده اند.

راهکارهای بهبود حافظه 

برای بهبود و محافظت از حافظه خود پیشنهاد می کنیم که ۱۰ راهبرد زیر را به خوبی مطالعه کنید. این راهبردهای عملی که توسط پژوهشگران و متخصصان تدوین شده است می تواند به تقویت حافظه تان کمک نماید:

 تمرکز بر گوش کردن

اگر به کسی گوش می دهید، در صورت امکان سعی کنید با نوشتن گفته های او را برای خود تکرار کنید و یا ان را برای خودتان توضیح دهید. تلاش برای روش های مختلف شنیدن به شما کمک خواهد کرد تا شبکه های عصبی جدیدی را در مغزتان ایجاد نمایید. شما لازم است تا اطلاعات با صدای بلند تکرار کنید و از یادداشت برداری به هنگام گوش دادن استفاده کنید.
تایپ کردن اطلاعات در رایانه و یا نوشتن مطالب به صورت مداد-کاغذی به فرایند توجه و ذخیره سازی کمک خواهد کرد. یک مثل چینی می گوید برای گوش دادن نیاز به چشم، گوش، توجه و قلب دارید. بنابراین زمانی که در حال فکر کردن هستید اما نگاه تان به مخاطب و در حال گوش دادن به حرف های او هستید، عملا چیزی در مغز شما ذخیره نمی شود. چرا که توجه تان به فکر درونی خودتان است و هیچ اطلاعاتی توسط مغز ثبت نمی شود. بنابراین شما باید به هنگام گوش دادن آن را به نوعی تکرار کنید و معنا و مفهوم ان را به خوبی درک نمایید. این به شما کمک خواهد کرد تا اطلاعات را به درستی ذخیره نمایید.

یادگیری روش های جدید تفکر

آیا استفاده از جدول کلمات به ما کمک می کند؟ آیا استفاده از سودکو به ما کمک می کند؟ بله همه این ها درست است. به شما در بهبود حافظه کمک می کند. اما باور اشتباه در بین مردم اغراق کردن در یک روش و تمرکز همگی بر ان روش است. ممکن است هریک از این روش ها مفید باشند اما تکرار جاهلانه ان ها فقط ذهن شما را خسته خواهد کرد و در بلند مدت نمی تواند مفید باشد.
آنچه که مهم است تنوع و جدید بودن محرک های مغزی است. توجه بیش از حد به یک تکلیف باعث می شود به اصطلاح عصب شناسان بخش های دیگر مغز شما بمیرند. آنچه که حائز اهمیت است که متعادل عمل کنید و مسیرهای و روش های جدید را به کار بردی. مثلا در مکالمات خود واژگان جدید به کاربرید و حتی در هنگام خوردن صبحانه، رفتن به محل کار و یا بسیاری از فعالیت های روزمره روش های جدید را تست کنید.
بنابراین آنچه که مهم است این می باشد که تا آنجا که ممکن است از روش های مختلف در زندگی روزمهر خود برای انجام تکالیف استفاده نمایید.

کاهش استرس

برای بسیاری از افراد این کار یعنی کاهش استرس از سخت ترین کارها به شمار می رود. مطالعات گسترده ای وجود دارد که نشان می دهند چگونه استرس و تنش های زندگی می تواند توانایی برای حفظ توجه، تمرکز، ذخیره و بازیابی اطلاعات را تحت تاثیر قرار دهد.
برای کنترل استرس بدانید که تنفس، قلب و مغز ارتباط مهمی با هم دارند. سیستم ارتباطی قلب به مغز از طریق عصب واگ و عصب سمپاتیک می باشد. از طریق کنترل نفس خود، خواهید توانست با تنظیم ضربان قلب فعالیت های مغزی که در ثبت، ذهیره سازی و بازیابی نقش دارند را کنترل کنید.
همچنین روش های مختلفی برای تن آرامی و کنترل تنفس وجود دارد که می توانید با مراجعه به روانشناس از آن ها بره مند گردید. اگر اضطراب شدیدی دارید حتما به متخصص مراجعه نمایید.

تغذیه

مغز شما به شدت تحت تاثیر مواد غذایی مصرفی شماست. از مهمترین مواد غذایی در رابطه با سلامت مغز می توان به گوجه فرنگی، تخم مرغ، ماهی، مخلوط آجیل، زردجوبه و انگور قرمز نام برد. در سایت شخصی من(دکتر دایان) توضیحات مفصلی در رابطه با دستورالعمل های غذایی مناسب سلامت مغز و حافظه وجود دارد(به زودی مطالب بسیار مفید ارائه شده توسط دکتر دایان در مجله ای-سنج منتشر خواهد شد).
توجه به تغذیه مناسب می تواند به شما در حفظ سلامت مغز و بهبود عملکرد آن کم کهای شایانی نماید.

 کیفیت خواب

شک نکنید که عملکرد مغز پیوند عمیقی با کیفیت خواب شما دارد. تصور غلطی در رابطه با خوابیدن در بین مردم رایج است. یکی از این تصورات این است که فرد نخوابیدن و توانایی بیدار ماندن را برای خود به عنوان توانایی در نظر می گیرد. این در حالی است که در بلند مدت عدم کیفیت خواب می تواند فرایند های ذهنی را تحت تاثیر قرار داده و به تنبلی مغز بینجامد. بنابراین تنظیم خواب برای عملکرد بهتر به ویژه در بلند مدت بسیار ضروری است.
لازم است که هر شب در زمان مشخصی به خواب رفته و هر روز در زمان مشخصی بیدار شوید.استفاده از لوازم دیجیال از جمله تلوزیون، گوشی موبایل و گوش دادن آهنگ مسلما برای خواب مفید نخواهد بود.
تصور غلط دیگر دقیقا همین جا شکبل می گیرد. برخی بر این باورند که از طریق مشاهده فیلم و تصاویر رسانه ای و یا گوش دادن آهنگ بهتر به خواب خواهند رفت. این عادتی است که ما به آن اعتیاد پیدا کرده ایم. ذهن مشوش که بدون آرامش پس از استفاده از رسانه ها به خواب می رود، کیفیت خواب را به شدت کاهش می دهد. سعی کنید با تمرین و مارست عادات اشتباه خود در به خواب رفتن را تغییر دهید. عادات فعلی شما ممکن است در بلند مدت سلامت مغزتان را به مخاطره بیندازد.

ورزش کردن

در رابطه با ورزش کردن هم تصورات بسیار غلطی وجود دارد که عموم مردم با دیدی کمال گرایانه به آن می نگرند. این در حالی است که ورزش کردن بسیار ساده تر از آن چیزی است که شما به آن نگاه می کنید. بگذارید با یک مثال ساده آن را برای همیشه با خود حل و فصل کنیم. فکر کنید هر روز سر کار می روید و ماشن تان را نزدیک دفتر پارک می کنید. بنابراین شما کمتر از یک دقیقه بعد در صندلی خود نشسته اید و بی تحرکی را تجربه می کنید!!!
حالا می توانیم تصور دیگری داشته باشیم. می توانید هر روز ماشین خود را کمی دورتر پارک کنید و زمان رسیدن به دفتر را جهت افزایش پیاده روی بیشتر کنید. این کار سختی نیست، به همین سادگی شما ورزش کرده اید. کافی است ۲۰ دقیقه در روز تحرک بیشتری داشته باشید.
به دنبال برنامه ریزی و طرح مناسبات دست و پاگیر برای ورزش کردن نباشید. این ها فقط دست و پاگیر بوده و ممکن است تداخل آن با سبک زندگی فعلی باعث شود که اصلا ورزش نکنید!!! پس بیایید خیلی ساده به مسئله نگاه کنیم و از هر زمان و فرصتی برای تحرک بیشتر استفاده نماییم.

کنترل مصرف دارو

در زندگی مدرن امروزی فشار و دغدغه های زندگی و همچنین افزایش تولید داروهای تسکین دهنده باعث شده است که ما به دنبال کاهش درد و اضطراب در کمترین زمان ممکن باشیم. باید مراقب بود که مصرف بی رویه دارو می تواند روی فرایندهای ذهنی ما تاثیر منفی داشته باشد.
بنابراین داروها به ویژه آرام بخش ها، داروهای ضد اضطراب و استروئیدها می توانند حافظه ما را تحت تاثیر قرار دهند. پیشنهاد می شود که استفاده از داروهای گیاهی مدنظر قرار گیرد.
همچنین لازم است گاهی اوقات آستانه تحمل مان را بالا ببریم و درد را تحمل کنیم. بعلاوه برای اضطراب و سایر مشکلات روانی مان می توانیم به مهارت های لازم برای مقابله با آن ها را بیاموزیم. این مهارت ها می تواند از طریق خود اموزی و در موارد شدید با مراجعه به روانشناس بهبود یابد.

مصرف الکل، شراب، آبجو و مواد مخدر

استفاده از این مواد می تواند به شدت مغز شما را دچار مشکل کند. این مسئله در پژوهش های زیادی تایید شده است. در بلند مدت مصرف مواد و الکل می تواند حافظه ما را تحت تاثیر قرار دهد. تصمیم با شماست، این یک عامل بیرونی نیست بلکه شمایید که می خواهید مستقیما با مغز خود وارد نبردی شوید که بازنده ان شما هستید.
عواقب مصرف را درک کنید و اگر می خواهید ذهن سالمی داشته باشید همین الان عوارض این مواد را در گوگل جستجو کنید. اگر ما را قبول ندارید شاید مطالعات گسترده ای که در گوگل اسکولار در این زمینه به چاپ رسیده است شما را قانع کند!!!
اگر قانع نشدید پس با مشکلات فراموشی و حافظه خود کنار بیاید، چون در زمانی کم این مشکلات قریب الوقوع خواهد بود….

مصرف کافئین

استفاده از کافئین بسیار بحث برانگیز است. برخی از افراد مبتلا به مشکلات حافظه با مصرف کافئین می توانند در کوتاه مدت توجه خود را افزایش دهند، انا در بلند مدت کافئین می تواند بازیابی اطلاعات را به لحاظ فیزیولوژیک تحت تاثیر قرار دهد. پیشنهاد می کنیم که به صورت بی رویه کافئین بدن خود را افزایش ندهید.

جمع بندی ای سنج 

همان طور که عنوان شد، ۱۰ راهکار مشخص شده می تواند شما را در بهبود حافظه تان یاری نماید. اکنون تصمیم گیرنده شمایید که با رعایت کردن این نکات سعی نمایید تا حافظه خود را بهبود و مشکلات فراموشی تان را کاهش دهید و یا هر روز به خاطر عدم به خاطر آوردن موضوعات مختلف در زندگی با چالش های عدیده ای روبه رو شوید.
مواردی که یاد شد تنها به طور خلاصه مروری بر عوامل مهم و درگیر در حافظه شما می باشد. بهتر است برای اطلاعات بیشتر در رابطه با موضوعاتی که مطرح کردیم دانش خودتان را افزایش دهید. تنبلی نکنید، این مطالعه و دانش افزایی نقطه شروع خوبی برای شما خواهد بود!!!!

درباره نویسنده:

دکتر دایان رابرتز استالر(Diane Roberts Stoler)، نوروسایکولوژیست، دارای برد تخصصی در روانشناس سلامت، روانشناسی ورزش با ۳۵ سال تجربه.

دکتر دایان در سال ۱۹۹۰ در حین رانندگی اتوموبیل دچار سکته مغزی شده و دچار سانحه تصادف شد. وی عمل های جراحی سختی را پشت سر گذاشت. او با استفاده از تجربیات شخصی خود کتابی در رابطه با مقابله با آسیب های مغزی خفیف نوشت. جدید ترین کتاب وی تحت عنوان ” مقابله با انسداد و آسیب های مغزی” در نوامبر ۲۰۱۳ منتشر شده است. وی در این کتاب روند بهبود شامل اطلاعاتی در رابطه با توانایی بهبود حافظه و جلوگیری از فراموشی را ارائه داده است.

آیا مطالعه مقاله فوق برای شما مفید واقع شد؟ لطفا نظرات و دیدگاه ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید. 

سوالات متداول