روانشناسی بین فرهنگی (تقابل غرب و شرق)

روانشناسی بین فرهنگی زیر شاخه ای جدید از علم روانشناسی است که اخیرا مورد توجه روانشناسان قرار گرفته و به بررسی تاثیر فرهنگ بر افراد می پردازد  و تفاوت های فرهنگی را بررسی می کند.

در ادامه بررسی کاملی از روانشناسی بین فرهنگی و نگاه ویژه به تقابل غرب و شرق خواهیم داشت.

روان شناسی بین فرهنگی چیست و چرا مهم است؟

روانشناسی بین فرهنگی یکی از زیر شاخه های علم روان شناسی است؛ در این رشته تاثیر عوامل فرهنگی بر رفتار انسان ها مورد بررسی قرار می گیرد.
در سراسر دنیا برخی جنبه های تفکر و رفتار در میان انسان های مختلف مشترک است و برخی از جنبه های تفکر در نقاط مختلف دنیا، متفاوت است و تفاوت های فرهنگی می توان بر عملکرد و احساس افراد تاثیر بگذارد.

مثلا، برخی فرهنگ ها فرد گرا و برخی دیگر از فرهنگ ها جمع گرا می باشد؛ در فرهنگ فردگرا خودمختاری اهمیت زیاد دارد و در فرهنگ جمع گرا جمع گرایی و همکاری میان افراد مهم است. تفاوت های فرهنگی می تواند بر ابعاد مختلف زندگی تاثیر بگذارد.

روان شناسی بین فرهنگی یک موضوع جدید است که به تازگی زیاد به آن پرداخته می شود؛ روان شناسانی که در این حوزه کار می کنند تمایل به درک شباهت ها و تفاوت های فرهنگی افراد در فرهنگ های مختلف دارند.

باید بدانید، انجمن روان شناسی بین فرهنگی نخستین بار در سال 1972 تاسیس شد و از آن زمان تا به امروز، روز به روز در حال رشد و پیشرفت می باشد.

دلیل اهمیت روانشناسی بین فرهنگی

برخورد فرهنگی زمانی به وجود می آید که دو فرد با دو فرهنگ مختلف در کنار هم قرار گیرند؛ حال شدت و تاثیر این برخورد زمانی بیشتر می باشد که یک فرد به جامعه ای دیگر سفر کند.
مطمئناً، زمانی که مهاجران از کشورهای مختلف به ایالات متحده می رسند، یک نوع برخورد فرهنگی وجود خواهد داشت، زیرا مهاجران به محیطی وارد شده اند که دارای زبان جدید، آداب و رسوم و تفاوت هایی می باشند.
زمانی که مهاجران آسیایی باشند این تفاوت ها و برخورد فرهنگی شدیدتر و ملموس تر می باشد؛ چرا که بین فرهنگ شرقی و فرهنگ غربی تفاوت های ارزشی زیادی وجود دارد.

هر چقدر  تفاوت های ارزشی بیشتر باشد برخورد فرهنگی شدت بیشتری می گیرد؛ این برخوردهای فرهنگی می تواند بین والدین و فرزندان مهاجر مشکلات و اختلافاتی ایجاد کند و شکاف بین دو نسل را بیشتر کند؛ چرا که والدین به خاطر خو گرفتن با ارزش های آسیایی کمتر تحت تاثیر ارزش های کشورهای غربی قرار می گیرند.
اما فرزندان، در برخورد با فرهنگ های کشورهای غربی از سویی تلاش می کنند تا به روابط خودشان با والدین و فرهنگ آسیایی احترام بگذارند و از سویی دیگر خود را تا حدودی همرنگ جامعه جدید می کنند؛ بنابراین این برخوردهای فرهنگی اگر مدیریت نشوند خود می تواند آغاز گر یک تنش باشد.

روانشناسی بین فرهنگی؛ تعریف فرهنگ

فرهنگ در روانشناسی بین فرهنگی این گونه تعریف می شود:

" فرهنگ عبارت است از ویژگی های گروهی از مردم که شامل رفتار، نگرش، آداب و رسوم و ارزش های مختلف است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود."

در جای جای جهان، برخی شباهت های فرهنگی و تفاوت های فرهنگی میان کشورها، شهر، قبیله های مختلف دیده می شود. به عنوان نمونه، نشان دادن غم و مراسم سوگواری در برخی کشورها شبیه یکدیگر و در برخی دیگر کشورها با یکدیگر تفاوت دارد.

هدف روانشناسان بین فرهنگی بررسی رفتارهای جهانی و رفتارهای منحصر به فرد با هدف شناسایی روش هایی است که فرهنگ بر رفتار، زندگی خانوادگی، تحصیلات، تجربیات اجتماعی و سایر زمینه ها تأثیر می گذارد.

روانشناسی بین فرهنگی؛ قوم گرایی

منظور از قوم گرایی تمایل به استفاده از فرهنگ به عنوان شاخص و استانداری برای ارزیابی سایر فرهنگ ها است. دیدگاه قوم گرایانه اشاره به درک فرد از فرهنگ برای ارزیابی طبیعی است که می تواند منجر به تعصب و گرایش به تفاوت های فرهنگی عادی یا غیر عادی شود.

پیشینه فرهنگی افراد می تواند تحت تاثیر دیدگاه قوم گرایانه قرار بگیرد؛ یکی از کارهایی که روان شناسان بین فردی انجام می دهند، بررسی تاثیر قوم گرایی بر افکار و رفتار و تعاملات دیگران با فرهنگ های مختلف است.

رویکرد روان شناسان بین فرهنگی چیست؟

در روان شناسی بین فرهنگی از سه رویکرد، اخلاقی که فرهنگ را از دیدگاه خارجی بررسی می کند و یک مجموعه جهانی در نظر می گیرد، رویکرد امیک که از دیدگاه خودی ناشی می شود و مفاهیم مختلف را در زمینه خاصی از فرهنگ مشاهده و تجزیه و تحلیل می کند.
دیگر رویکردی که مورد استفاده روان شناسان این حوزه قرار می گیرد، رویکرد ترکیبی- اخلاقی و رویکرد قوم گرایی است.

مباحث روانشناسی بین فرهنگی

مهم ترین مباحثی که در این رشته مورد توجه قرار می گیرد، عبارت اند از:

• احساسات
• به دست آوردن مهارت های زبانی و کلامی
• رفتار اجتماعی
• روابط خانوادگی و اجتماع
• شخصیت
• رشد افراد
• و...

تفاوت روانشناسی بین فرهنگی با دیگر شاخه های روانشناسی

در روانشناسی بین فرهنگی به مطالعه رفتار انسان به صورت متمرکز و در نظر گرفتن تاثیرات فرهنگی پرداخته می شود اما در دیگر شاخه های روانشناسی تاثیر افراد بر یکدیگر مانند تاثیر والدین، دوستان و همسالان بر فر د ارزیابی می شود و تاثیر فرهنگ بر فرد چندان مهم در نظر گرفته نمی شود.

ارزش های فرهنگی در جوامع شرقی و غربی کدام است؟ 

در ادامه تفاوت های ارزش های جمع گرایانه شرقی و ارزش های فردگرایانه غربی تیتر وار آورده می شود:

ارزش های فردگرایانه غربی

• تاکید بر “من”
• تمرکز بر روی خود
• برابری
• منحصر به فرد بودن
• به چالش کشیدن

ارزش های جمع گرایانه شرقی

• تاکید بر “ما”
• تمرکز بر روی خانواده یا گروه
• سلسله مراتب
• مطابقت
• اطاعت از اقتدار

جوامع آسیایی به عنوان جوامع طبقاتی شناخته شده اند، همچنین جوامع شرقی جایی است که هویت فردی بر مبنای فاکتور “ما” است، جایی که فرد وابسته به گروه، خانواده، روستا، شهر و جامعه می باشد و به واسطه این محیط ها هویت می یابد.
اما در غرب خبری از از این وابستگی ها نیست چرا که فردگرایی حرف اول را می زند و  در آنجا مدام فرد خودش را به چالش می کشد و از دوران کودکی طوری آموزش می بیند که از خودش بپرسد که چه کسی است و خود را بدون داشتن تعلقات ارزیابی نماید.
این مطالب نشان می دهد که به هنگام استفاده از متون غربی باید این تفاوت های فرهنگی را درک نمود. بنابراین استفاده از مبانی غربی در بستر کشورهای شرقی بدون در نظر گرفتن روانشناسی فرهنگی ممکن است ما را دچار تعارض نماید.
لیکن قبل از استفاده از این مبانی لازم است تا آن را متناسب با ارزش های جمع گرایانه تفسیر و مورد استفاده قرار دهیم.

معرفی کتاب

اگر علاقه مند به مطالعه کتاب در زمینه روان شناسی بین فرهنگی بودید، می توانید کتاب روانشناسی میان فرهنگی نوشته کنت دی کیت را مطالعه کنید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد روانشناسی بین فرهنگی و تفاوت های فرهنگی صحبت کردیم. در روانشناسی بین فرهنگی تاثیر فرهنگ بر انسان ها مورد ارزیابی قرار می گیرد و روانشناسان با رویکردهای بین فرهنگی متفاوت به بررسی افراد و تاثیرات بین فرهنگی می پردازند. 

آیا مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شد؟ لطفا نظرات و دیدگاه ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید. 

سوالات متداول