تست هوش استنفورد-بینه

این مفاله اختصاص به توصیف کلی از تست هوشی استنفورد-بینه دارد.

این نوع آزمون یکی از انواع آزمون های هوش می باشد که به بررسی و سنجش هوش افراد می پردازد. آنچه در ادامه خواهید خواهند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

ای سنجی عزیز و همراه! موضوعی که قرار است در این مقاله دنبال کنیم، به یک آزمون هوشی معروف بر می گردد. در سری مقالات قبلی در مجله ای سنج در مورد آزمون های مختلفی به بحث و بررسی پرداخته ایم.

در مورد آزمون هوش وکسلر چه نسخه کودک و چه بزرگسال و همچنین در مورد انواع آزمون های هوش هیجانی مطالبی را انتشار داده ایم.

اما موضوعی که قرار است در این مقاله دنبال کنیم مربوط به یک آزمون هوش قدیمی می باشد. به نظر شما، اگر از شما بخواهیم که یکی از قدیمی ترین آزمون های هوشی را نام ببرید، شما به کدام آزمون اشاره خواهید کرد؟

اگر دانشجو و یا دانش آموخته علم روان شناسی باشید قطعا پاسخ به این سوال برای شما راحت خواهد بود؛ اما اگر نه، اصلا جای نگرانی ندارد و علاوه بر آن عیبی هم ندارد. ما به شما خواهیم گفت.

آزمون هوش استنفورد- بینه موضوعی است که قرار است در این مقاله به شرح و تفصیل آن بپردازیم؛ پس با ما همراه شوید.

معرفی کلی آزمون هوش استنفورد- بینه 

آزمون هوش استنفورد- بینه برای در سال 1905 برای اولین بار توسط روان شناسی فرانسوی به نام بینه به همراه همکارش تئودور سیمون طراحی و ایده پردازی و توسط ترمن در دانشگاه استنفورد تدوین شد.

این آزمون اولین بار بر روی کودکان و نوجوانی که در سنین سه تا هجده سالگی قرار داشتند انجام شد.

در سال 1904 دقیقا زمانی که رئیس آموزش و پرورش کشور فرانسه از بینه در خواست کرد که بر روی کودکان عقب مانده ذهنی در آن زمان کار کند و برای آن ها شیوه هایی مناسب برای تحصیل و ... تدوین کند، ایده ساخت این آزمون در ذهن بینه جرقه زد.

آزمونی که در ابتدا در سال 1905 بر اساس سی سوال کلی تدوین شد.

آزمون استنفورد- بینه چند فرم دارد؟

این آزمون دارای دو فرم کلی است:

فرم اول: فرم 1960 
فرم دوم: نسخه جدید و نهایی آن که امروزه مورد استفاده قرار می گیرد.

این آزمون چند بار مورد تجدید نظر قرار گرفت؟

نسخه ابتدایی این آزمون همان طور که در بالا هم گفته شد، در سال 1905 تدوین شد. اما این آزمون چندین بار و بار ها مورد بازنگری و به عبارت دیگر تجدید نظر قرار گرفت.

در سال 1916 توسط ترمن و در نهایت نسخه بازنگری شده دیگر که تحت عنوان استنفورد- بینه در سال 1937 انتشار یافت. اما  نهایی ترین نسخه این مقیاس در سال 1986 و با عنوان چهارمین نسخه و ویراست و تحت عنوان چهارمین ویراست استنفورد- بینه منتشر شد.

نکته

نام دیگر این آزمون هوشیSB4 می باشد.

آلفرد بینه هوش را چگونه مورد ارزیابی قرار می داد؟

بینه هوش را با تکالیفی که لازمه اش استدلال کردن و توانایی حل مسئله بود، مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار می داد.

علت مورد توجه قرار گرفتن این آزمون در گذشته 

این آزمون مورد توجه بود چرا که یک مقیاس سنی محسوب می شد.
این آزمون و معیار بیست سطح سنی داشت که از دو سالگی شروع و تا سطح بزرگسال برتر می رسید.
خوب است بدانید که هر سطح شش ماده دارد و در این آزمون هر ماه معادل یک یا دو ماه سن عقلی می باشد.

مزایا و برتری نسخه چهار این آزمون به دیگر آزمون ها 

به چند دلیل این نسخه نسبت به دیگر نسخه ها برتری دارد:

 انتخاب محتوا و تنظیم آزمون بر اساس تعریف و نظریه روشن تری در مورد هوش صورت گرفته است.
در این نسخه بیشتر سوالات بر اساس آزمون های کلامی مورد تایید است تا آزمون های غیر کلامی.
در این نسخه گوناگونی محتوا و ویژگی ها حفظ شده است
سوالات به جای اینکه بر حسب سن طبقه بندی شود، بر اساس محتوا و از آسان به سخت طبقه بندی شده است.
سوالات همه از نوع باز پاسخ هستند، البته که در نسخه های قبلی هم این نکته رعایت شده بود.

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

معرفی نظریه های استفاده شده

با توجه به مورد اول که بیان شده است محتوا و تنظیم سوالات بر اساس نظریه های قبلی هوشی بوده، مولفان از نظریه های زیر برای تالیف این آزمون استفاده کرده اند:

نظریه ورنون
نظریه کتل
نظریه استنبرگ
و ....

 دو نوع سوالی که شامل محتوای آزمون استنفورد بینه می باشد، کدام اند؟

به طور کلی محتوای آزمون استفورد-بینه شامل دو نوع سوال است:

سوالات کلامی
سوالات غیر کلامی

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

بیشتر بدانید

نمره هوشبهر یا ضریب هوشی در آزمون های هوش، براساس تقسیم کردن سن عقلی بر سن شناسنامه ای و جواب ضرب در صد بدست می آید؛ فرمولی که لوئیس ترمن در خلال تدوین این آزمون هوشی به آن دست یافت. برای فهم بهتر این موضوع، کودکی را در نظر بگیرید که سن شناسنامه ای او ده سال و سن عقلی او 14 سال می باشد؛ نمره هوشبهر او 140 می باشد.

خرده آزمون ها

این آزمون شامل پانزده خرده آزمون است و این پانزده خرده آزمون در چهار طبقه دسته بندی می شود.

چهار طبقه اصلی آزمون هوشی استنفورد-بینه

استدلال کلامی
استدلال کمی
استدلال انتزاعی و دیداری
حافظه کوتاه مدت

خرده آزمون های طبقه استدلال کلامی 

درک مطلب
مهمل یابی
روابط کلامی
خزانه واژگان

خرده آزمون های طبقه استدلال کمی

درک کمی
ساختن معادله
سری های عددی

خرده آزمون های استدلال انتزاعی و دیداری

کپی کردن
ماتریس ها
تا کردن و بریدن کاغذ
تحلیل الگو

خرده آزمون های طبقه حافظه کوتاه مدت 

حافظه سطر ها
حافظه رقم ها
حافظه اشیا
استنفورد حافظه مهره ها

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

نکته

هر خرده آزمون و یا آزمون فرعی، سوالات و ماده هایی دارد که سطح دشواری آن از دو سالگی تا بزرگسالی متغیر است و تغییر می کند.

نحوه پاسخ دهی به سوالات در نسخه چهارم این آزمون 

در این ویراست از یک روش به نام روش انطباقی آزمون که نام دیگرش آزمون چند مرحله ای است استفاده می شود.

یعنی اینکه شخصی که آزمون می دهد فقط به آن بخش از سوالات جواب می دهد که با سطح رشدی اش هماهنگ و سازگار باشد.

اصطلاحات به کار برده شده در این آزمون کدام اند؟

اصطلاح سطح پایه

در این آزمون از اصطلاحی به نام سطح پایه استفاده می کنند.

سطح پایه بدین معناست که، در هر خرده آزمون به پایین ترین سطح، سطح پایه می گویند و در این سطح آزمودنی باید به دو سوال به صورت متوالی درست پاسخ بدهد.

مثال: خرده آزمون گنجینه لغات را در نظر بگیرید و سطح پایه را مشخص کنید زمانی که آزمودنی به سوالات سطح پایه جواب داد فردی که آزمون می گیرد، به سراغ ماده سوالات دشوار تر می رود و این کار را تا زمانی که آزمودنی از چهار سوال مزبور به دو سطح متوالی در سه مورد شکست بخورد، ادامه می دهد.

اصطلاح سقف 

بالاترین سطح آزمون سقف نامیده می شود که به معنای حداکثر سطح عملکرد فرد است.

سطوح سوالات برای بزرگسالان چگونه است؟

در آزمون استنفورد-بینه، سوالاتی که برای بزرگسالان تدوین شده در چهار سطح کلی قرار می گیرد؛ این چهار سطح کلی عبارت اند از:

سطح بزرگسال متوسط

این سطح هشت سوال دارد و به ازای هر جواب درست دو ماه سن عقلی برای فرد در نظر گرفته می شود.

سطح یک، بزرگسال باهوش 

شامل شش سوال می باشد و به ازای هر جواب درست چهار ماه سن عقلی برای فرد در نظر گرفته می شود.

سطح دو، بزرگسال باهوش

که دارای شش سوال است و به ازای هر پاسخ درست برای فرد پنج ماه سن عقلی در نظر گرفته می شود.

سطح سه، بزرگسال باهوش

مانند دو سطح قبلی شش سوال دارد اما به ازای هر پاسخ درست برای فرد شش ماه سن عقلی در نظر گرفته می شود.

سوالات سطح کودکان در این آزمون بر اساس سن چگونه تدوین شده است؟

در این آزمون برای سنین دو سالگی تا نهایت چهار و پنج سالگی، برای هر سن، دوازه سوال تدوین و طراحی شده است. اگر آزمودنی در این گروه سنی به سوالات درست جواب دهد، به ازای هر یک سوالی که درست پاسخ داده شود، یک ماه سن عقلی برای آزمودنی در نظر گرفته می شود.

برای کودکی که پنج سالگی را تمام کرده تا چهارده سالگی، برای هر سن، شش سوال کلی طراحی و تنطیم شده است. در این بازه سنی به ازای هر یک سوالی که آزمودنی به درستی جواب دهد، دو ماه سن عقلی برای فرد محاسبه می شود.

نکته

 در این آزمون برای هر سن یک سوال جداگانه و به صورت ذخیره هم طراحی شده است. تا اگر آزمودنی در پاسخ به یک سوال به مشکل برخورد و نتوانست سوالی را جواب دهد، از سوال اضافه استفاده شود.

نمره گذاری این آزمون چگونه است؟

به همان صورت که در بالا گفته شد باید تمام این مراحل برای هر پانزده خرده آزمون طی و سپری شود و سپس نمرات آزمودنی در جدول هنجار شده این آزمون قرار بگیرد. بعد از قرار دادن نمره در جدول هنجار یابی نمره معیار سنی به دست می آید که میانگین آن پنجاه است.

علاوه بر آن برای هر چهار طبقه و مقیاس از روی جدول می توان نمره معیار سنی به دست آورد. سپس با جمع کردن نمرات این چهار مقیاس می توان یک نمره برای هوش و یا توانایی ذهنی به صورت کلی به دست آورد.

 توجه داسته باشید که، نمره معیار این چهار مقیاس و نمره کلی ذهنی میانگین صد و انحراف از معیار شانزده دارد.

سن عقلی چگونه بدست می آید؟

سن عقلی با فرمول زیر بدست می آید: برای به دست آوردن سن عقلی در ابتدا سن شناسنامه ای خود را بر نمره هوشبهر خود ضرب کرده و پاسخ را بر 100 تقسیم کنید.

جدید ترین نسخه این آزمون بعد از ویراست چهار در چه سالی تدوین شد و چه ویژگی هایی دارد؟

این نسخه بعد از ویراست چهارم در سال 2003 تدوین شد. در این نسخه هم از نظریات سلسه مراتبی هوش استفاده شد.

ویژگی های کلی این نسخه  و متخصصان در این نسخه می توانند از موارد زیر استفاده کنند:

هوشبهر کلی مقیاس ها
نمرات کلامی
نمرات غیر کلامی
نمرات آزمون های فرعی

را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهند.

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

در این نسخه چند مقیاس و طبقه داریم؟

برخلاف نسخه قبلی که دارای چهار طبقه و مقیاس بود در این ویراست ما پنج طبقه کلی داریم:

استدلال سیال
استدلال کمی
دانش
حافظه کاری
پردازش دیداری-فضایی

این آزمون در چه مواردی کاربرد دارد؟

از آنجایی که این آزمون دارای روایی و پایایی بالایی می باشد، در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد:

کودکان سر آمد و تیزهوش
افراد عقب مانده
افراد دارای اختلالات یادگیری
پیش بینی و توصیف پیشرفت تحصیلی
ارزیابی یالینی

این آزمون در کجا مورد استفاده قرار می گیرد؟

این آزمون توسط شخص آزمون گیرنده که باید متخصص نیز باشد، در کلینیک های سلامت روان و مدرسه ها و موسسات اعصاب و روان و مربوط به سلامت روان مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر مایل به انجام آزمون استنفورد-بینه هستید و می خواهید نمره کلی از میزان هوش خود داشته باشید، لزوم مراجعه به یک فرد متخصص که توانایی و مهارت لازم در اجرا و تفسیر این آزمون را دارد، برای شما احساس می شود.

پس برای اجرای این آزمون حتما از یک متخصص روان شناس و یا روان سنج کمک بگیرید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد آزمون هوش استنفورد-بینه صحبت شد. از گذشته تا به اکنون بارها و بارها سعی بر ساخت آزمون های هوشی با هدف سنجش نمره کلی هوشبهر شده است.

اندازه گیری و ارزیابی نمره هوشی برای متخصصان و مردم عادی همیشه مورد توجه و البته خوشایند بوده است.

در نهایت در این مقاله سعی شد که یک توصیف کلی ولی جامع از این آزمون هوشی ارائه داده شود.

آیا شما هم از آزمون هوشی استنفورد-بینه برای سنجش نمره هوش استفاده کرده اید؟ لطفا تجربیات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.