

پدیده اضطراب اقلیمی یا افسردگی محیطزیستی چیست؟
در دنیای امروز که تغییرات اقلیمی به یکی از بزرگترین چالشهای بشری تبدیل شده است، تأثیرات آن نهتنها بر محیطزیست بلکه بر سلامت روان انسان هم بهشدت محسوس است.
دو پدیده روانی که به طور فزایندهای در ارتباط با تغییرات اقلیمی مطرح میشوند، پدیده اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی هستند. این دو پدیده، واکنشهای طبیعی انسان به رویدادهای تهدیدآمیز و تغییرات اساسی در محیطزیست محسوب میشوند.
اضطراب اقلیمی چیست؟
اضطراب اقلیمی بهعنوان یک واکنش طبیعی به تهدیدات ناشی از تغییرات اقلیمی شناخته میشود. این اضطراب میتواند بهصورت نگرانی شدید در مورد آینده، احساس بیکفایتی در برابر این بحران و ترس از عواقب آن برای خود و عزیزان بروز کند. در حقیقت فرد احساس میکند که توانایی کافی برای مقابله با این بحرانها را ندارد.
علائم اضطراب اقلیمی
اضطراب اقلیمی میتواند به شکلهای مختلفی خود را نشان دهد و شدت آن هم در افراد مختلف متفاوت است. بهطورکلی، علائم ناشی از اضطراب اقلیمی عبارتاند از:
نگرانی مداوم در مورد آینده سیاره
افراد مبتلا به اضطراب اقلیمی به طور مداوم نگران عواقب تغییرات اقلیمی بر روی سیاره و زندگی خود هستند.
احساس گناه به دلیل سهم در تغییرات اقلیمی
بسیاری از افراد احساس گناه میکنند که سهمی در ایجاد تغییرات اقلیمی داشتهاند و به همین دلیل احساس مسئولیت میکنند.
احساس بیپناهی و نا امیدی
این افراد احساس میکنند که در برابر این مشکل عظیم کوچک و بیتوان هستند و آیندهای تاریک در انتظارشان است.
اختلال در خواب
مشکلات خواب از جمله بیخوابی یا کابوسهای شبانه از علائم شایع اضطراب اقلیمی است.
مشکلات تمرکز
تمرکز بر روی کارها و فعالیتهای روزمره برای افراد مبتلا به اضطراب اقلیمی دشوار میشود.
کاهش بهرهوری
کاهش بهرهوری در کار یا تحصیل از دیگر علائم این اختلال است.
مشکلات در روابط بینفردی
اضطراب اقلیمی میتواند بر روابط بینفردی تأثیر گذاشته و منجر به احساس انزوا و تنهایی شود.
افسردگی محیطزیستی چیست؟
افسردگی محیطزیستی هم بهعنوان یک واکنش روانی به تغییرات اقلیمی و تخریب محیطزیست شناخته میشود. این افسردگی میتواند بهصورت احساس غم عمیق، ناامیدی از آینده، ازدستدادن علاقه به فعالیتهای روزمره و حتی افکار خودکشی بروز کند. افرادی که از افسردگی محیطزیستی رنج میبرند، احساس میکنند که آیندهای تاریک در انتظار آنها است و هیچ امیدی به بهبود شرایط وجود ندارد.
علائم افسردگی محیطزیستی
علائم افسردگی محیطزیستی بسیار متنوع بوده و میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در حالت کلی، علائم افسردگی محیطزیستی به شرح زیر است:
احساس غم و اندوه عمیق
احساس غم و اندوه دائمی و شدید از ویژگیهای اصلی افسردگی محیطزیستی است.
ازدستدادن اشتیاق به فعالیتهای موردعلاقه
فرد مبتلا به افسردگی محیطزیستی علاقه خود را به فعالیتهایی که قبلاً از آنها لذت میبرد از دست میدهد.
تغییرات در اشتها و وزن
کاهش یا افزایش وزن و تغییرات در الگوی خواب از دیگر علائم این اختلال است.
خستگی مفرط
فرد مبتلا به افسردگی محیطزیستی حتی پس از استراحت کافی هم احساس خستگی و بیحالی دائمی میکند.
احساس بیارزشی و گناه
فرد احساس میکند که بیارزش است و سهمی در تخریب محیطزیست داشته است.
افکار خودکشی
در موارد شدید، افسردگی محیطزیستی میتواند به افکار خودکشی منجر شود.

افزایش 1 گرمی رطوبت در هر متر مکعب هوا در رطوبت، احتمال اضطراب و افسردگی را 6 درصد افزایش میدهد.
علل بروز اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی
افزایش دمای کره زمین، ذوبشدن یخچالهای طبیعی، افزایش سطح آب دریاها، رویدادهای آبوهوایی شدید و ازبینرفتن تنوع زیستی، همگی نشانههایی از تغییرات گستردهای هستند که سیاره ما با آن مواجه است، اما تأثیرات تغییرات اقلیمی تنها به محیطزیست محدود نمیشود و بر سلامت روان انسان هم تأثیر میگذارد.
دو پدیده روانی که به طور فزایندهای در ارتباط با تغییرات اقلیمی مطرح میشوند، اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی هستند. این دو پدیده، واکنشهای طبیعی انسان به رویدادهای تهدیدآمیز و تغییرات اساسی در محیطزیست محسوب میشوند. در این قسمت از مقاله به معرفی علل اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی میپردازیم:
آگاهی از تهدیدات
آگاهی از عواقب جدی تغییرات اقلیمی همانند افزایش سطح دریاها، رویدادهای آبوهوایی شدید، ازبینرفتن تنوع زیستی و کمبود منابع طبیعی میتواند باعث ایجاد اضطراب و افسردگی شود.
احساس بیکفایتی
احساس اینکه فرد بهتنهایی نمیتواند کاری برای مقابله با تغییرات اقلیمی انجام دهد، میتواند منجر به احساس ناامیدی و بیکفایتی شود.
نگرانی برای آینده
نگرانی در مورد آینده نسلهای جدید و تأثیرات تغییرات اقلیمی بر زندگی آنها هم میتواند موجب بروز اضطراب و افسردگی شود.
احساس گناه
احساس گناه به دلیل سهم فرد در تغییرات اقلیمی ممکن است به این مشکلات روانی دامن بزند.
تأثیرات اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی
این مشکلات روانی میتوانند تأثیرات منفی بر زندگی روزمره افراد داشته باشند:
- اختلال در خواب
- مشکلات تمرکز
- کاهش بهرهوری
- اختلالات خوردن
- مشکلات در روابط بین فردی
- افزایش خطر ابتلا به بیماریهای جسمی
راهکارهای مقابله با اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی
کسب اطلاعات دقیق و موثق در مورد تغییرات اقلیمی و راهکارهای مقابله با آن میتواند به کاهش اضطراب و افزایش امیدواری کمک کند. همچنین انجام اقدامات فردی برای کاهش اثرات کربنی و حمایت از محیطزیست میتواند احساس مفیدبودن و کنترل بر اوضاع را افزایش دهد.
از طرفی شرکت در فعالیتهای گروهی و داوطلبانه برای حفاظت از محیطزیست به ایجاد حس تعلق و حمایت اجتماعی کمک کرده و صحبت با دوستان، خانواده یا یک متخصص سلامت روان هم میتواند در کاهش احساس انزوا و دریافت حمایت لازم مؤثر واقع شود.
توجه داشته باشید که بهجای تمرکز بر مشکلات، تمرکز بر راهحلها و اقدامات مثبت میتواند در افزایش امیدواری مؤثر باشد و انجام فعالیتهایی که موجب آرامش و لذت میشوند همانند ورزش، مدیتیشن، یوگا و گذراندن وقت در طبیعت هم میتواند به بهبود سلامت روان کمک کند.
درصورتیکه احساس میکنید اضطراب یا افسردگی شما شدید است و بر زندگی روزمره شما تأثیر منفی گذاشته است، حتماً به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلالات هستند؟
نسل جوان به دلیل آگاهی بیشتر از تغییرات آبوهوایی و احساس مسئولیت نسبت به آینده، بیشتر در معرض خطر هستند. در مقابل، افرادی که به طور فعال در زمینه محیطزیست فعالیت میکنند، ممکن است به دلیل مواجهه مداوم با اخبار و رویدادهای منفی، بیشتر دچار اضطراب و افسردگی شوند.
توجه داشته باشید که زندگی در مناطق آسیبپذیر که مستقیماً تحتتأثیر تغییرات آبوهوایی هستند، همانند مناطق ساحلی یا مناطق خشک هم بیشتر افراد را در معرض خطر قرار میدهد.
آمار و ارقام درباره پدیده اضطراب اقلیمی یا افسردگی محیطزیستی
مطالعات نشان میدهند که نسل جوان بیشتر از سایر گروههای سنی از اضطراب اقلیمی رنج میبرند. همچنین در بسیاری از کشورها، اضطراب اقلیمی به یکی از مهمترین مشکلات سلامت روان تبدیل شده است. از طرفی نتایج تحقیقات حاکی از آن هستند که ارتباط مستقیمی بین تغییرات آبوهوایی و افزایش موارد ابتلا به اختلالات روانی وجود دارد.
سخن نهایی درباره پدیده اضطراب اقلیمی یا افسردگی محیطزیستی
اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی دو واکنش روانی رایج به تغییرات اقلیمی و تخریب محیطزیست هستند. این واکنشها بهصورت احساسات شدیدی همانند نگرانی، ترس، غم، خشم، گناه، ناامیدی و بیحالی بروز میکنند.
این احساسات در نتیجه آگاهی از تهدیدات جدی که تغییرات اقلیمی برای سیاره و نسلهای آینده ایجاد میکند، به وجود میآیند. بااینحال، با اتخاذ راهکارهای مناسب و جستجوی حمایت اجتماعی میتوان بر این چالشها غلبه کرد و به سمت آیندهای بهتر حرکت نمود.
اصطلاحات مهم این مقاله
سوالات متداول
-
آیا پدیده اضطراب اقلیمی یا افسردگی محیطزیستی قابل درمان هستند؟
- بله اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی قابل درمان هستند و درمانهای مختلفی همانند روان درمانی، دارو درمانی و ترکیبی از هر دو میتوانند به بهبود علائم کمک کنند.
-
تفاوت بین اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی چیست؟
- اضطراب اقلیمی بیشتر به نگرانی و ترس از آینده و تغییرات آبوهوایی اشاره دارد. در مقابل، افسردگی محیطزیستی بیشتر با احساس غمگینی، بیارزشی و بیمیلی به انجام کارها همراه است.
-
چه اقداماتی در سطح جهانی برای مقابله با این مشکل انجام میشود؟
- در سطح جهانی اقدامات مختلفی برای مقابله با اضطراب اقلیمی و افسردگی محیطزیستی همراه است که از جمله آنها میتوان به ترویج آگاهی، حمایت از فعالان محیطزیست، توسعه برنامههای آموزشی، ایجاد شبکههای حمایتی و تدوین سیاستهای زیستمحیطی اشاره کرد.