آگورافوبیا چیست | بررسی علائم، روش درمان و مقابله
آگورافوبیا یکی از انواع فوبیا است و در زمانی ایجاد میشود که شخص در موقعیت خاصی قرار دارد. این ترس شدید میتواند عملکرد فرد را در آن شرایط به صورت کامل تغییر دهد.
آگورافوبیا زمانی ایجاد میشود که در فرد در محیط ناآشنایی قرار دارد و بسیار مهم است که برای مدیریت این نوع فوبیا، نیاز است که آگاهی کاملی در این زمینه داشته باشید، با توجه به اهمیت آگورافوبیا، به صورت کامل همه ابعاد این موضوع را در این قسمت از محله ای سنج بررسی میکنیم.
آگورافوبیا چیست؟
طبق آخرین اطلاعات از راهنمای اختلالات روانی، آگورافوبیا یکی از انواع اختلال اضطرابی است که این ترس، همه ابعاد زندگی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد.
پس آگورافوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که با ترس شدید و غیرمنطقی از موقعیتهایی مشخص میشود که فرار از آنها در صورت بروز حمله پانیک دشوار یا غیرممکن باشد.
آگورافوبیا میتواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی فرد داشته باشد و فعالیتهای روزانه، روابط اجتماعی، شغلی و تحصیلی را مختل کند. یکی از پیامدهای جدی آگورافوبیا، انزوای فرد است.
ترس از مکانها و موقعیتها در کودکان: طبیعی یا نشانهای از اختلال؟
ترس از مکانها و موقعیتهای مختلف، تا حدی در کودکان پیشدبستانی و دبستانی طبیعی است. این ترسها میتوانند ناشی از تخیل فعال، کمبود تجربه و عدم درک کامل خطرات احتمالی باشند.
با این حال، توجه به این نکته ضروری است که تفاوت قابل توجهی بین ترسهای طبیعی و ترسهای غیرطبیعی و فلجکننده وجود دارد که در ادامه با دقت فراوان، این نوشتار را مطالعه کنید.
علائم آگورافوبیا چیست؟
علائم اصلی آگورافوبیا عبارتند از:
- ترس شدید و مداوم از مکانها یا موقعیتهای خاص: این ترسها میتوانند شامل ترس از مکانهای شلوغ، فضاهای باز، وسایل نقلیه عمومی، یا تنها ماندن در خانه باشند.
- اجتناب از مکانها یا موقعیتهای ترسناک: افراد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است از هر کاری که آنها را در معرض مکانها یا موقعیتهای ترسناک قرار دهد، خودداری کنند. این اجتناب میتواند منجر به محدودیت قابل توجهی در فعالیتهای روزانه، روابط اجتماعی و تحصیلی آنها شود.
- اضطراب و پریشانی شدید در هنگام قرار گرفتن در معرض مکانها یا موقعیتهای ترسناک: افراد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است در هنگام قرار گرفتن در معرض مکانها یا موقعیتهای ترسناک، علائم شدیدی مانند تپش قلب، تنگی نفس، تعریق، لرزش، یا سرگیجه را تجربه کنند.
- حمله پانیک: حمله پانیک اپیزود ناگهانی ترس شدید یا ناراحتی شدید است که با علائم جسمی یا روانی متعددی همراه است. علائم جسمی حمله پانیک ممکن است شامل تپش قلب، تنگی نفس، تعریق، لرزش، سرگیجه، حالت تهوع یا درد شکم باشد. علائم روانی حمله پانیک ممکن است شامل ترس از مرگ، ترس از دست دادن کنترل، یا احساس جدا شدن از واقعیت باشد.
علائم ثانویه آگورافوبیا
علاوه بر علائم اصلی، افراد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است علائم ثانویه دیگری را نیز تجربه کنند، مانند:
- افسردگی: احساس غم و ناامیدی مداوم
- اضطراب اجتماعی: ترس از موقعیتهای اجتماعی
- مشکلات خواب: بیخوابی یا خواب بیش از حد
- سوء مصرف مواد: استفاده از مواد مخدر یا الکل برای مقابله با اضطراب
- مشکلات در روابط: دشواری در حفظ روابط به دلیل اجتناب از فعالیتهای اجتماعی
فاکتورهای خطر و عوامل موثر در بروز آگورافوبیا
آگورافوبیا باید به سرعت مدیریت شود در غیر این صورت، باعث بروز مشکلات زیادی برای فرد میشود، عوامل متعددی میتوانند خطر ابتلا به آگورافوبیا را افزایش دهند، از جمله:
حملات پانیک درمان نشده
اگر فردی به طور مکرر حملات پانیک را تجربه کند و برای آنها درمان دریافت نکند، خطر ابتلا به آگورافوبیا در او افزایش مییابد. این حملات میتوانند ترس و اضطراب شدید ایجاد کنند که در نهایت به اجتناب از مکانها یا موقعیتهایی که ممکن است باعث حمله پانیک شوند، منجر شود.
وجود انواع فوبیای دیگر
افراد مبتلا به سایر فوبیاها مانند فوبیای فضاهای باز یا فوبیای جمعیت، بیشتر در معرض ابتلا به آگورافوبیا هستند. این فوبیاها میتوانند به ترس و اضطراب در مورد مکانها یا موقعیتهای خاص منجر شوند، که در نهایت به اجتناب از آنها و محدودیت در زندگی روزمره فرد میانجامد.
تجربه اضطراب شدید ناشی از حساسیت بالا
افراد با حساسیت بالا بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات اضطرابی مانند آگورافوبیا هستند. این افراد ممکن است به طور طبیعی بیشتر تحت تاثیر محرکهای محیطی قرار بگیرند و در پردازش و مدیریت اضطراب خود مشکل داشته باشند.
ترس و دلهره افراطی ناشی از حمله پانیک
افرادی که پس از تجربه حمله پانیک، ترس و دلهره افراطی از تکرار آن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آگورافوبیا هستند. این ترس و اضطراب میتواند به اجتناب از مکانها یا موقعیتهایی که ممکن است باعث حمله پانیک شوند، منجر شود.
وجود سابقه آگورافوبیا در یکی از اعضای خانواده
اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به آگورافوبیا باشد، شما بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستید. این امر نشان میدهد که ممکن است عوامل ژنتیکی در بروز آگورافوبیا نقش داشته باشند.
تجربه رویداد استرسزا مانند مرگ عزیزان
تجربه رویدادهای استرسزا مانند مرگ عزیزان، حمله یا سوء استفاده، میتواند خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی مانند آگورافوبیا را افزایش دهد. این رویدادها میتوانند باعث ایجاد ترس و اضطراب شدید شوند که در نهایت به آگورافوبیا تبدیل شود.
نحوه تشخیص آگورافوبیا
علائم این نوع فوبیا، شباهت بسیاری به علائم سایر بیماریها دارد، به همین دلیل ممکن است که با سایر بیماریها، اشتباه گرفته شود، تشخیص دقیق این اختلال برای دریافت درمان مناسب و رهایی از چنگال ترس ضروری است.
مراحل تشخیص آگورافوبیا به صورت زیر است:
-
معاینه فیزیکی: اولین قدم، معاینه فیزیکی توسط پزشک است تا بیماریهای جسمی احتمالی که میتوانند علائمی مشابه آگورافوبیا ایجاد کنند، رد شوند.
-
بررسی سابقه پزشکی: پزشک در مورد سابقه پزشکی شما، سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی، مصرف داروها، و سابقه سوء مصرف مواد سوال خواهد کرد.
-
ارزیابی علائم: پزشک در مورد علائم شما، مدت زمان و شدت آنها و مواردی که باعث بدتر شدن یا بهبود آنها میشود، سوال خواهد کرد.
-
آزمایشات: در برخی موارد، پزشک ممکن است برای رد بیماریهای جسمی آزمایشاتی مانند آزمایش خون یا تصویربرداری تجویز کند.
-
ارزیابی روانشناختی: یک متخصص بهداشت روان مانند روانشناس یا روانپزشک با شما صحبت خواهد کرد و آزمایشاتی را برای ارزیابی سلامت روان شما انجام خواهد داد. این ارزیابیها ممکن است شامل مصاحبه تشخیصی و پرسشنامههای خودارزیابی باشد.
معیارهای تشخیصی
برای تشخیص آگورافوبیا، باید معیارهای زیر در فرد وجود داشته باشد:
- ترس شدید و مداوم از یک یا چند مکان یا موقعیت که فرار از آنها در صورت بروز حمله پانیک دشوار یا غیرممکن باشد.
- اجتناب از مکانها یا موقعیتهای ترسناک به دلیل ترس.
- ترس و اضطراب قابل توجه در هنگام قرار گرفتن در معرض مکانها یا موقعیتهای ترسناک.
- علائم برای حداقل 6 ماه وجود داشته باشد و اختلال قابل توجهی در عملکرد روزمره ایجاد کند.
- علائم ناشی از مصرف مواد مخدر، داروها، یا یک بیماری جسمی دیگر نباشد.
تشخیص افتراقی
تشخیص آگورافوبیا باید از سایر اختلالات که میتوانند علائم مشابهی ایجاد کنند، مانند اختلال هراس، اختلال اضطراب اجتماعی، و اختلال استرس پس از سانحه، تفکیک شود.
نقش مهم متخصصان
تشخیص آگورافوبیا توسط یک متخصص بهداشت روان با تجربه و آموزشدیده باید انجام شود. پزشک شما میتواند شما را به یک متخصص مرجعه دهد یا خود تشخیص و درمان را انجام دهد.
روش درمان آگورافوبیا
خوشبختانه، درمانهای موثری برای این اختلال وجود دارد که میتواند به افراد مبتلا به آگورافوبیا کمک کند تا بر ترس خود غلبه کرده و زندگی عادی و پرباری داشته باشند.
البته باید توجه داشت که با توجه به شرایط فرد، بهترین روش درمانی، یک درمان ترکیبی از موارد زیر است:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این نوع درمان به افراد مبتلا به آگورافوبیا کمک میکند تا افکار و باورهای غلط خود را در مورد مکانها یا موقعیتهای ترسناک شناسایی و تغییر دهند. CBT همچنین به آنها مهارتهای مقابلهای برای مدیریت اضطراب خود میآموزد.
- دارو درمانی: در برخی موارد، داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی میتوانند برای کمک به کاهش علائم آگورافوبیا تجویز شوند.
- گروه درمانی: گروه درمانی میتواند به افراد مبتلا به آگورافوبیا کمک کند تا تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و از یکدیگر حمایت کنند.
اغلب، بهترین نتیجه با ترکیب روشهای درمانی مختلف، مانند CBT و دارو درمانی، به دست میآید.
بهترین روش مقابله با آگورافوبیا
درست است که مصرف داروهای تجویز شده توسط روانپزشک و تمرین تکنیکهای آموخته شده از درمانگر برای مواجهه با ترس، نقشی اساسی در مقابله با آگورافوبیا دارند.
اما برای تکمیل این فرآیند و دستیابی به بهترین نتیجه، میتوانید از روشهای دیگری نیز در کنار درمان تخصصی استفاده کنید.
در اینجا به چند مورد از این روشها اشاره میکنیم:
1. یادگیری مهارتهای مقابلهای
- تکنیکهای تنفس عمیق: تنفس عمیق میتواند به آرامش بدن و ذهن شما کمک کند و اضطراب را در لحظات دشوار کاهش دهد.
- مدیتیشن: مدیتیشن به شما کمک میکند تا افکار خود را متمرکز کنید، از استرس دور شوید و به آرامش درونی برسید.
- یوگا: یوگا ترکیبی از حرکات فیزیکی، تنفس و مدیتیشن است که میتواند به کاهش اضطراب، بهبود سلامت روان و افزایش حس تعادل شما کمک کند.
2. تغییر سبک زندگی
- ورزش منظم: ورزش منظم به طور قابل توجهی در کاهش اضطراب، بهبود خلق و خو و افزایش سطح انرژی شما موثر است.
- کاهش مصرف کافئین و الکل: این مواد میتوانند به تشدید اضطراب و علائم آگورافوبیا منجر شوند.
- خواب کافی: خواب کافی برای سلامت روان و جسم شما ضروری است و به افزایش توانایی شما در مقابله با استرس کمک میکند.
- رژیم غذایی سالم: یک رژیم غذایی سرشار از میوهها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئینهای کمچرب، به حفظ سلامت جسمی و روانی شما کمک میکند.
3. گروههای حمایتی
پیوستن به یک گروه حمایتی آگورافوبیا میتواند به شما کمک کند تا با افراد دیگر که تجربیات مشابهی دارند ارتباط برقرار کنید، از آنها همدلی و حمایت دریافت کنید و از تجربیات و راهکارهای آنها برای مقابله با این اختلال بیاموزید.
4. برنامهریزی و مدیریت زمان
- تنظیم برنامه روزانه: داشتن یک برنامه مشخص و پایبندی به آن میتواند به شما در ساختار بخشیدن به روزتان، افزایش حس کنترل و کاهش اضطراب کمک کند.
- اختصاص زمان برای فعالیتهای لذتبخش: در برنامه روزانه خود زمانی را برای انجام فعالیتهایی که از آنها لذت میبرید، مانند مطالعه، گوش دادن به موسیقی، گذراندن وقت با عزیزان یا انجام سرگرمیهای مورد علاقه خود، اختصاص دهید.
- مدیریت زمان و اجتناب از تعهدات بیش از حد: از پذیرفتن مسئولیتهای بیش از حد که ممکن است شما را تحت فشار قرار دهد و اضطرابتان را افزایش دهد، خودداری کنید.
سخن نهایی
آگورافوبیا اضطرابی است که در موقعیت و فضاهای خاص، برای فرد ایجاد میشود،این اختلال که به صورت غیرعادی رخ میدهد باعث ایجاد استرس شدید شده و همینطور، مشکلات جسمی هم برای فرد ایجاد میکند.
آگورافوبیا به دلیل وجود تروما و پانیک در فرد ایجاد میشود و همینطور فوبیا هم میتواند در بروز آن، موثر باشد، اختلالاتی مانند آگورافوبیا باید خیلی سریع توسط یک متخصص درمان شود، به همین دلیل باید به نکات این نوشتار، توجه ویژهای داشته باشید.
اصطلاحات مهم این مقاله
سوالات متداول
-
آیا آگورافوبیا قابل درمان است؟
- بله، آگورافوبیا با درمان قابل درمان است. با درمان، بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا می توانند یاد بگیرند که اضطراب خود را کنترل کنند و از فعالیت های اجتنابی خود دست بردارند و زندگی عادی و پرباری داشته باشند.
-
آیا می توانم بدون مراجعه به پزشک آگورافوبیا خود را درمان کنم؟
- خود درمانی آگورافوبیا توصیه نمی شود. یک متخصص بهداشت روان می تواند بهترین ارزیابی و درمان را برای شما ارائه دهد.
-
چقدر طول می کشد تا آگورافوبیا درمان شود؟
- مدت زمان درمان آگورافوبیا بسته به شدت بیماری و پاسخ فرد به درمان متفاوت است. ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا علائم شروع به بهبود کنند، اما درمان ممکن است به صورت مداوم برای مدت طولانی تری برای جلوگیری از عود بیماری نیاز باشد.