ارتباط تعهد سازمانی با نومافوبیا (افزایش اضطراب از قطع ارتباط دیجیتال)

تعهد سازمانی به وابستگی و پیوند عاطفی و روانی کارمندان به سازمان خود اشاره دارد. این مفهوم شامل تمایل به ماندن در سازمان، تلاش برای دستیابی به اهداف آن و پذیرش ارزش‌های آن است. از طرف دیگر، نوموفوبیا (No-Mobile-Phone Phobia) به ترس و اضطراب شدید ناشی از قطع ارتباط با وسایل دیجیتالی، به ویژه تلفن همراه، اطلاق می‌شود.

این دو مفهوم در دنیای امروز، به ویژه با ظهور دورکاری و کار ترکیبی، ارتباط پیچیده‌ای با یکدیگر پیدا کرده‌اند. در ادامه این مقاله از ای سنج، به طور کامل با مفهوم ارتباط تعهد سازمانی با نومافوبیا آشنا می‌شویم. همراه ما باشید.

تعهد سازمانی چیست؟

تعهد سازمانی یک سازه چندوجهی است که معمولاً به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:

• تعهد عاطفی: تمایل کارمند به ماندن در سازمان به دلیل وابستگی عاطفی و شناسایی با ارزش‌ها و اهداف آن.
• تعهد مستمر: تمایل به ماندن در سازمان به دلیل هزینه‌های مرتبط با ترک آن همانند از دست دادن مزایا، حقوق و ارتقاء شغلی.
• تعهد هنجاری: احساس وظیفه و مسئولیت اخلاقی برای ماندن در سازمان، بر اساس باورهای شخصی یا فشار اجتماعی.

شیوع عمومی نوموفوبیا

طبق برخی آمار تحقیقاتی، امروزه حدود ۵۸ درصد مردان و ۴۷ درصد زنان به اختلال نوموفوبیا (ترس از دور بودن گوشی موبایل) دچار هستند. این آمار نشان‌دهنده فراگیر بودن اضطراب دیجیتال در جامعه کارمندی است که مستقیماً بر محیط کار تأثیر می‌گذارد.

نوموفوبیا چیست؟

نوموفوبیا یک پدیده نوظهور است که به طور فزاینده‌ای در دنیای دیجیتالی امروز مشاهده می‌شود. علائم آن شامل موارد زیر است:

• اضطراب و استرس شدید هنگام فراموش کردن تلفن همراه
• نیاز مداوم به چک کردن پیام‌ها و شبکه‌های اجتماعی
• احساس انزوا و تنهایی در صورت عدم دسترسی به اینترنت
• ترس از دست دادن اطلاعات مهم یا فرصت‌های شغلی

ارتباط بین تعهد سازمانی و نوموفوبیا

ارتباط این دو مفهوم را می‌توان از زوایای زیر مورد بررسی قرار داد:

۱. نقش تعهد عاطفی در تشدید نوموفوبیا

کارمندانی که تعهد عاطفی بالایی به سازمان خود دارند، ممکن است احساس نیاز بیشتری برای در دسترس بودن دائمی داشته باشند. این امر به ویژه در سازمان‌هایی که فرهنگ کاری «همیشه در دسترس» را ترویج می‌کنند، مشهود است. برای این افراد، پاسخ ندادن به ایمیل یا پیام کاری در خارج از ساعت اداری می‌تواند به احساس گناه یا ترس از دست دادن موقعیت شغلی منجر شود. این فشار روانی، اضطراب ناشی از نوموفوبیا را افزایش می‌دهد.

مثال: یک مدیر بازاریابی که به شدت به موفقیت تیم خود متعهد است، ممکن است به طور مداوم تلفن خود را برای بررسی گزارش‌ها و پاسخ به مشتریان چک کند. هرگونه قطع ارتباط دیجیتال، او را نگران می‌کند که ممکن است فرصتی مهم را از دست داده باشد و به تعهد او به سازمان آسیب برساند.

۲. تأثیر نوموفوبیا بر تعهد مستمر

نوموفوبیا می‌تواند به طور غیرمستقیم بر تعهد مستمر تأثیر بگذارد. زمانی که یک کارمند به دلیل ترس از قطع ارتباط، به طور مداوم به فضای کار دیجیتال خود متصل است، مرز بین زندگی شخصی و کاری او از بین می‌رود. این امر می‌تواند منجر به فرسودگی شغلی (Burnout) شود. فرسودگی شغلی، به نوبه خود، ممکن است باعث کاهش رضایت شغلی و در نهایت، تمایل به ترک شغل شود. در این حالت، هزینه‌های ترک شغل (تعهد مستمر) در برابر نیاز به حفظ سلامت روانی و رهایی از استرس دائمی نوموفوبیا، اهمیت خود را از دست می‌دهد.

۳. نوموفوبیا و تعهد هنجاری

در برخی سازمان‌ها، هنجارهای اجتماعی و فرهنگی به گونه‌ای است که انتظار می‌رود کارمندان حتی در خارج از ساعات کاری هم فعال و پاسخگو باشند. این هنجارها، تعهد هنجاری را در کارمندان تقویت می‌کنند، اما در عین حال، به شدت به نوموفوبیا دامن می‌زنند. فرد احساس وظیفه می‌کند که همیشه آنلاین باشد تا به عنوان یک عضو مسئول و متعهد شناخته شود. عدم پاسخگویی، ممکن است به عنوان عدم مسئولیت‌پذیری تلقی شود.

تأثیر دورکاری و کار ترکیبی

شیوع دورکاری در سال‌های اخیر، ارتباط بین این دو مفهوم را پیچیده‌تر کرده است. در حالی که دورکاری انعطاف‌پذیری بیشتری را فراهم می‌کند، اما مرزهای زمانی و مکانی را هم از بین می‌برد. کارمندان اغلب احساس می‌کنند که باید همیشه در دسترس باشند تا ثابت کنند در حال کار هستند. این «فشار برای اثبات کارایی» به شدت نوموفوبیا را تقویت می‌کند و به تدریج باعث کاهش تعهد عاطفی می‌شود، زیرا کارمند به جای وابستگی به سازمان، احساس می‌کند که توسط آن کنترل می‌شود.

نتایج و بحث درباره ارتباط تعهد سازمانی با نومافوبیا

ارتباط بین تعهد سازمانی و نومافوبیا یک موضوع پیچیده و دوطرفه است. نومافوبیا به‌عنوان یک عامل روان‌شناختی منفی، پتانسیل تخریب پیوند کارکنان با سازمان، به‌ویژه بُعد عاطفی تعهد را دارد، زیرا تمرکز، انرژی روانی و بهزیستی فرد را از محیط کار دور می‌کند. از سوی دیگر، تعهد سازمانی، به‌ویژه بُعد عاطفی، به‌عنوان یک بافر روانی عمل می‌کند، زیرا با فراهم کردن احساس تعلق، معنا و رضایت از کار، نیاز فرد به وابستگی افراطی به ابزارهای دیجیتال را تضعیف می‌سازد.

برای سازمان‌های امروزی، پرداختن به این مسئله دیگر صرفاً یک موضوع رفاهی نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک است. حفظ تعهد کارکنان در محیطی که مرزهای کار و زندگی شخصی به‌شدت مورد تهدید قرار گرفته، نیازمند اتخاذ تدابیری است که فرهنگ سازمانی اخلاقی و حمایتی را تقویت کند. با توجه به نوظهور بودن این حوزه، تحقیقات آتی می‌توانند به بررسی نقش متغیرهای میانجی همانند هوش هیجانی یا ابزارهای اندازه‌گیری دقیق‌تر نومافوبیا در محیط‌های کاری بپردازند.

راه‌حل‌ها و راهکارهای مدیریتی

مدیران و رهبران سازمان‌ها می‌توانند با اتخاذ رویکردهای مناسب، تأثیر منفی نوموفوبیا بر تعهد سازمانی را کاهش دهند:

• تعیین مرزهای روشن: سازمان‌ها باید به صراحت اعلام کنند که کارمندان در خارج از ساعات کاری موظف به پاسخگویی نیستند.
• تشویق به «قطع ارتباط دیجیتال»: ترویج دوره‌های استراحت بدون تکنولوژی و تشویق کارمندان به جدا شدن از فضای کار دیجیتال
• آموزش مدیریت استرس: برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای مقابله با استرس ناشی از نوموفوبیا و فرسودگی شغلی
• تمرکز بر نتایج، نه در دسترس بودن: ارزیابی عملکرد کارمندان بر اساس نتایج و خروجی کار، نه بر اساس تعداد ساعت آنلاین بودن
• ترویج تعهد عاطفی سالم: ایجاد فرهنگی که به جای فشار برای در دسترس بودن، بر ارزش‌های مشترک، احترام متقابل و رفاه کارمندان تأکید دارد.

کلام نهایی ای سنج درباره ارتباط تعهد سازمانی با نومافوبیا

ارتباط بین تعهد سازمانی و نوموفوبیا یک شمشیر دولبه است. در حالی که تعهد عاطفی می‌تواند منجر به در دسترس بودن دائمی و در نتیجه تشدید نوموفوبیا شود، نوموفوبیا هم به نوبه خود می‌تواند به فرسودگی شغلی و کاهش تعهد مستمر و عاطفی منجر شود. مدیریت این چالش در دنیای کار امروز، نیازمند آگاهی مدیران و ایجاد یک فرهنگ سازمانی سالم است که به جای تمرکز بر حضور دائمی، بر نتایج و رفاه کارمندان تأکید کند.

سوالات متداول