تست تشخیص اوتیسم منتشر شد

تست تشخیص اوتیسم منتشر شد

پست وبلاگی
اختلال وسواس فکری چیست؟ علائم، علت و درمان مدت مطالعه: 6 دقیقه
ای سنج 29 آبان 1400 مدت مطالعه: 6 دقیقه

اختلال وسواس فکری چیست؟ علائم، علت و درمان

اگر برای شما سوال شده است که اختلال وسواس فکری چیست یا افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری چه ویژگی هایی دارند و برای درمان این اختلال چه باید کرد؟

خواندن این مقاله به شما توصیه می شود! در این مقاله قرار است از سیر تا پیاز در مورد اختلال وسواس فکری صحبت کنیم. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

اختلال وسواس فکری چیست؟

طبق نسخه پنجم کتاب راهنمای تشخیصی اختلالات روانی، اختلال وسواس فکری عملی، اختلالی است که فرد مبتلا به آن، مجموعه ای از افکار وسواس گونه که به صورت ناخواسته، مزاحم و ناراحت کننده را، تجربه می کنند.

فردی که این افکار را تجربه می کند، برای خنثی کردن و یا به بیان دیگر بی اثر کردن این افکار، دست به رفتار های وسواسی می زند تا بتواند از افکاری که در سر دارد، جلوگیری کند. اختلال وسواس فکری عملی با نام (OCD) شناخته می شود.

انواع اختلال وسواس فکری چیست؟ 

اختلال وسواس فکری از دو بخش تشکیل شده است:

 وسواس فکری

وسواس فکری از افکار، تصاویر، تکانه هایی تشکیل شده که برای فرد ناخوشایند، مزاحم، ناراحت کننده و غیر قابل کنترل می باشد.

توجه 

در وسواس فکری، فرد سعی دارد به صورت فعالانه افکار وسواسی اش را متوقف کند و در برابر این افکار مقاومت دارد.

 وسواس عملی

وسواس عملی هم شامل رفتار های تکرار شونده، تشریفات گونه می باشد. فرد برای جلوگیری از افکار وسواسی، پیشگیری از وقوع آسیب، رفتار های وسواسی به اصطلاح سفت و سختی دارد. برخی از رفتار های وسواسی عبارت اند از:

  •  شستشوی مداوم
  •  وارسی کردن
  •  مرتب کردن 
  • و ...

انواع وسواس

وسواس فکری که شامل فکر کردن بیش از اندازه و تلاش برای متوقف کردن افکار می شود. وسواس احتکار که به جمع آوری و ذخیره کردن وسایل دور ریختنی و بی ارزش اشاره دارد. وسواس چک کردن که شامل مجموعه رفتار های چک کردن مانند چک کردن بسته بودن شیر گاز، قفل درها و... می شود. وسواس تقارن و قرینگی که به مجموعه رفتارهای وسواسی به قرینه بودن و منظم بودن وسایل و اشیا اشاره دارد. افکار جادویی که شامل این فکر می شود که اگر فرد فکری که به ذهنش آمده را انجام ندهد، حتما اتفاق بدی رخ می دهد. وسواس کندن مو و وسواس کندن پوست که اشاره به کندن پوست و مو دارد.

بیشتر بدانید

یک نوع از وسواس عملی، تشریفات ذهنی نا آشکار است؛ تشریفات ذهنی نا آشکار شامل، دعا خواندن زیر لب، شمارش، بیان کلمات به صورت زمزمه وار و ..... می باشد.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید.

وسواس فکری عملی

علائم اختلال وسواس فکری

وسواس فکری در افراد با علائمی همراه است. برخی از علائم اختلال وسواس فکری در افراد شامل موارد زیر می شود:

  •  افکاری که شامل آسیب رساندن به دیگران می شود؛ برای مثال فرد دائما نگران این است فرزند خود را کتک بزند. 
  • افکاری که شامل ترس از ارتکاب به جرم می شود؛ افکاری مانند ترس از تصادف کردن با دیگران یا به قتل رساندن آن ها.
  •  افکار جادویی؛ فرد فکر می کند با تصور کردن اتفاقی حتما آن اتفاق روی خواهد داد.
  •  افکاری که شامل ترس از آلودگی می شوند؛ مثلا نگرانی از کثیف شدن مبلمان منزل و ... 
  • افکاری که ترس از، از دست دادن کنترل را شامل می شوند؛ فرد از اینکه به یکباره عصبانی شود و نتواند خودش را کنترل کند، هراس دارد. 
  • وسواس هایی که با کمال گرایی در ارتباط است؛ فرد تمایل دارد بدون هیچ عیب و نقصی باشد.
  •  وسواس های جنسی؛ شامل فکر کردن در مورد موقعیت های جنسی متفاوت است. 
  • باور های خرافی؛ برای مثال اعتقاد به اینکه سه شنبه ها روز خوش یمنی برای او نمی باشد و حتما اتفاق بدی برای فرد خود یا خانواده اش روی می دهد.
  • و ...

علائم اختلال وسواس عملی

فرد مبتلا به اختلال وسواس عملی، برای کاهش اضطراب خود، رفتارهایی را به صورت تکرار شونده، انجام می دهد؛ برخی از این رفتار ها عبارت اند از:

  •  شستشوی مداوم دست یا بدن شمارش اشیا چک کردن؛ برای مثال فرد دائما قفل بودن در، بسته بودن شیر گاز یا آب را چک می کند.
  •  چیدمان وسایل به صورت مرتب و قرینه 
  • پوشیدن لباس بر اساس ترتیب مشخص
  •  خوردن غذا با نظم مشخص 
  • وسواس تکرار

انواع افکار وسواسی شایع

از جمله وسواس های فکری شایع، شامل:

  • وسواس آلودگی؛ نجاست و پاکی که مربوط به آلاینده های محیطی، میکروب و بیماری و مایعات بدن مانند ادرار و مدفوع می شود.
  • نگرانی در مورد ناتوانی در کنترل خود مانند آسیب زدن به دیگران، ترس از توهین کردن به دیگران یا آمدن تصاویر وحشتناک به ذهن می شود.
  • نگرانی در مورد آسیب زدن به دیگران به صورت عمدی یا غیر عمدی.
  • وسواس مرتبط با کمال گرایی شامل قرینه بودن اشیا، ترس از گم کردن وسایل و...
  • وسواس مذهبی شامل، نگرانی در مورد امور اخلاقی و زیر سوال بردن مقدسات و...
  • وسواس جنسی که شامل افکار جنسی، فانتزی های جنسی و... می شود.

وسواس فکری مذهبی چگونه وسواسی است؟

گاها در میان مبتلایان به وسواس، نوعی وسواس به نام، وسواس فکری مذهبی دیده می شود؛ این افراد دائما نگران این موضوع هستند که به مقدسات و باور های دینی توهین و به ارزش های مذهبی بی احترامی نکنند. این نگرانی در مورد افکار مذهبی، افراطی، غیر منطقی و نامعقول است.

آیا وسواس در کودکان و نوجوانان رخ می دهد؟

بله! کودکان و نوجوانان هم ممکن است به اختلال وسواس فکری مبتلا شوند و برای جلوگیری از اضطرابی که از افکار، تصورات، خواسته های ناخوشایند خود دارند، دست به اعمالی بزنند که به وسواس عملی شناخته می شود.
اختلال وسواس فکری عملی در کودکان کمتر تشخیص داده می شود چرا که، کودکان اضطراب و ترس هایشان را به این دلیل که ممکن است تصور کنند احساسات آن ها خجالت آور، نادرست است و یا در مورد احساساتشان سردرگم باشند، کمتر به زبان می آورند.

 علائم وسواس فکری عملی در کودکان و نوجوانان

  •  داشتن مشکلاتی در زمینه ی تصمیم گیری و انتخاب
  •  عدم تمرکز بر وظایف و تکالیف مدرسه
  •  تحریک پذیری، اضطراب بیش از اندازه و ... 
  • کند بودن در انجام کار های روزمره
  •  احساس ناراحتی در صورت عدم انجام صحیح کار ها

وسواس فکری و افسردگی

مطالعات انجام شده بر روی بیماران وسواس به این نکته اشاره می کنند که، اختلال وسواس فکری عملی ممکن است با دیگر اختلالاتی مانند، اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی همراه شوند. یکی از رایج ترین اختلالاتی که با وسواس فکری همراه است، افسردگی می باشد.

مطالعات آماری

با تکیه بر مطالعات انجام شده در این زمینه می توان بیان کرد، حداقل 20 تا 50 درصد از افرادی که مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی بوده اند، در دوره ای از زندگی خود، اختلال افسردگی اساسی را تجربه کرده اند و همچنین 80 درصد از این افراد، نشانه های افسردگی داشته اند.

علت ابتلا به وسواس فکری عملی

تحقیقات زیادی در زمینه ی علت بروز این اختلال در افراد صورت گرفته است. به طور کلی، نمی توان یک علت دقیق برای بروز این اختلال در افراد نام برد. اما برخی از مواردی که در پیدایش این اختلال نقش دارند، عبارت اند از:

  • سابقه ژنتیکی 
  • تاثیرات محیطی
  •  دلایل زیستی همچون، کاهش سطح انتقال دهنده ی عصبی به نام سروتونین در بدن.
  •  تجربه ی رویداد های آسیب زا
  •  استرس بیش از اندازه

  توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید. 

وسواس فکری عملی

درمان وسواس فکری چیست؟

اگر علائم اختلال وسواس فکری عملی دارید، برای درمان به موقع این اختلال، حتما به یک متخصص بهداشت روان، مراجعه کنید؛ روانشناس شما برای درمان این اختلال می تواند از گزینه های درمانی مختلفی استفاده کند. برخی از گزینه های درمانی برای اختلال وسواس فکری عملی عبارت است از:

 روان درمانی

برای درمان اختلال وسواس فکری عملی، می توان از روان درمانی بهره برد؛ برخی درمان های رایج عبارت اند از:

 درمان های رفتاری و شناختی - رفتاری

در این نوع درمان با استفاده از تکنیک های مواجه درمانی وجلوگیری از پاسخ می توان تا حد زیادی اختلال OCD  را درمان کرد.

 درمان های روان پویشی

تکیه اصلی در درمان روان پویشی بر حل تعارضات می باشد؛ در این درمان سعی می شود تعارضات را در ناخودآگاه فرد مبتلا حل شود.

 دارو درمانی

به طور کلی، داروهایی که میزان سروتونین در بدن را افزایش می دهند، برای درمان اختلال وسواس فکری عملی کاربرد دارند. توجه داشته باشید که برای درمان وسواس هرگز با اختیار خود دارو مصرف نکنید؛ مصرف دارو باید با تجویز روانپزشک باشد. برخی داروهایی که برای درمان اختلال وسواس کاربرد دارند، عبارت اند از:

  •  کلومی پرامین
  •  فلوکستین
  • سرترالین
  •  فلوکسامین

 عوارض احتمالی استفاده از این داروها

استفاده از دارو برای درمان اختلال وسواس، با برخی از عوارض جانبی همراه خواهد بود؛ برخی از عوارض استفاده از این داروها عبارت اند از:

  •  بی خوابی
  •  حالت تهوع
  •  سرگیجه 
  • سردرد
  •  کاهش میل جنسی 
  • یبوست 
  • اسهال
  •  و ...

RTMS

این روش درمانی برای مبتلایان 22 تا 68 ساله وسواس به کار می رود. زمانی می توان از این درمان استفاده کرد که وسواس فرد شدید باشد و دیگر روش های درمانی برای فرد کارآمد نباشد یا فرد دارو درمانی یا روان درمانی را نپذیرد.

در این روش با تحریک سلول های عصبی یک میدان مغناطیسی در مغز ایجاد می شود تا نشانه های وسواس بهبود پیدا کند. لازم به ذکر است، این روش درمانی تهاجمی و دردناک نبوده و به بیهوشی نیز نیاز ندارد.

در درمان اختلال وسواس فکری عملی به چه نکاتی باید توجه داشت؟

اگر تصمیم گرفته اید که وسواس خود را درمان کنید، باید به چند نکته مهم حین درمان توجه داشته باشید؛ برخی از این نکات عبارت اند از:

  •  برای درمان اختلال وسواس باید صبر و تحمل زیادی داشته باشید. 
  • اختلال وسواس در کوتاه مدت درمان نمی شود و اندکی زمان بر است.
  •  در درمان اختلال وسواس و کنترل اضطرابتان فقط به خودتان تکیه کنید.
  •  درمان برخی از انواع وسواس به علت مزمن بودن، کمی سخت تر است.
  •  مقاومت در برابر اعمال وسواسی ممکن است اما در برابر افکار وسواسی خیر! دارو به تنهایی نمی تواند اختلال وسواس را درمان کند. 
  • اگر در حین درمان نشانه های وسواس در شما دوباره رخ داد، درمانگر خود را مطلع کنید.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید. 

وسواس فکری عملی

تست وسواس فکری

اگر با خواندن این مقاله نشانه هایی از اختلال وسواس فکری عملی را در خود احساس کردید و قبل از مراجعه به متخصص سلامت روان، به دنبال راهی برای اثبات این نشانه ها در خودتان هستید، می توانید از تست های که برای ارزیابی اختلال وسواس فکری عملی طراحی و ساخته شده اند و دارای روایی و پایایی مناسب می باشند، استفاده کنید؛ برخی از این تست ها شامل موارد زیر می شوند:

 تست وسواسی اجباری ییل براون

این تست توسط گودمن و همکارانش در سال 1989 ساخته شده است. این تست دارای 10 سوال بوده و با هدف ارزیابی وسواس ها و اجبار ها ساخته شده است.

 تست وسواس پادوآ

این تست توسط سانویو در سال 1988 ساخته شده است. این تست دارای 39 سوال بوده و وسواس فکری عملی را ارزیابی می کند.

 تست وسواس فکری مادزلی

این تست توسط هاجسون و راچمن در سال 1977 ساخته شده است و دارای 30 سوال است؛ این تست به ارزیابی وسواس فکری می پردازد.

 تست وسواس مذهبی پن

این تست توسط جاناتان اس دیوید اف و شاون پی در سال 2001 ساخته شده است و دارای 19 سوال است. ایت تست به ارزیابی وسواس در امور مذهبی می پردازد.

 تست وسواس فکری عملی

این تست توسط پل سالکووسکیس در سال 1998 ساخته شده است. این تست دارای 42 سوال می باشد و وسواس فکری عملی را در افراد مورد ارزیابی قرار می دهد.

 تست وسواس مذهبی اخلاقی

این تست به وسیله ی توسط آبرامووتیز و همکاران در سال 2002 ساخته شده است. این تست با داشتن 19 سوال و دو بعد،ترس از گناه و ترس از خدا، وسواس مذهبی اخلاقی را بررسی می کند. 

 تست وسواس مرگ

این تست توسط عبدالخالق در سال 1998 ساخته شده است. این تست 15 سوال دارد و وسواس مرگ را با مولفه های ی نشخوار مرگ، سلطه مرگ و عقاید تکراری مربوط به مرگ مورد ارزیابی قرار می دهد.

 جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد اختلال وسواس فکری عملی صحبت کردیم. در صورتی که اختلال وسواس فکری درمان نشود، موجب نقص عملکرد و کاهش عملکرد مطلوب در زمینه های مختلف در فرد مبتلا می شود.
با مراجعه به متخصص بهداشت روان و با استفاده از روش های درمانی متفاوت، همچون روان درمانی و دارو درمانی، می توانید این اختلال را درمان کنید.

 آیا تا به حال با فرد مبتلا به اختلال وسواس برخورد داشته اید؟ علائم اختلال وسواس در این فرد را چگونه ارزیابی کرده اید؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟ علائم و درمان آن
توهم چیست | بررسی 0 تا 100 اختلال توهم زا
استرس مزمن چیست | شاید شما هم دارای این اختلال باشید؟
اختلال تعادل چیست | علائم و بهترین روش‌های درمان
فوت فتیش چیست | انواع و راه های درمان
شوک روانی چیست | بررسی علائم و راه‌های درمان
اسکیزوفرنی چیست | علل، علائم و روش‌های درمان
تروما چیست | انواع و راه درمان

اصطلاحات مهم این مقاله

جهت نمایش بیشتر اصطلاحات کلیک نمایید

سوالات متداول

  • اختلال وسواس فکری چیست؟

    • طبق نسخه پنجم کتاب راهنمای تشخیصی اختلالات روانی، اختلال وسواس فکری عملی، اختلالی است که فرد مبتلا به آن، مجموعه ای از افکار وسواس گونه که به صورت ناخواسته، مزاحم و ناراحت کننده را، تجربه می کنند.
  • انواع وسواس کدام است؟

    • وسواس فکری، وسواس عملی، وسواس احتکار، وسواس پوست کنی و مو کنی و...
  • انواع وسواس عملی کدام است؟

    • وسواس شستشو، وسواس چک کردن، وسواس تقارن و...
  • انواع وسواس فکری کدام است؟

    • وسواس مذهبی، وسواس جنسی، وسواس ناتوانی در کنترل خود، وسواس آسیب رساندن به دیگران و...
لطفا امتیاز خود را برای این محتوا ثبت کنید