اختلال سلوک (CD) چیست؟

سلوک یک اختلال روان شناختی رفتاری است که شامل برخی مشکلات رفتاری و عاطفی همچون، پرخاشگری با دیگران و حیوانات، تخریب اموال، فریب دادن دیگران، سرقت از دیگران، نقض هنجارها و قوانین اجتماعی می شود.

این اختلال در دوره کودکی و نوجوانی شیوع بالایی دارد.  آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

اختلال سلوک

اختلال سلوک (Conduct Disorder)  یک الگوی رفتاری تکرار شونده که شامل مشکلات رفتاری و عاطفی می شود، تعریف و مشخص می شود. کودکانی که مبتلا به اختلال سلوک هستند، ممکن است رفتار هایی پرخاشگرانه، اخلال گرانه، عصبانیت بیش از اندازه و همچنین بحث و مشاجره با دیگران را داشته باشند.

اختلال سلوک در کودکان، فراتر از داشتن رفتار های بد است؛ اختلال سلوک یک بیماری روانی قابل تشخیص است که با الگوهای نقض هنجارهای اجتماعی و حقوق دیگران مشخص می شود.

تخمین زده می شود که حدود 3 درصد از کودکانی که در سنین مدرسه قرار دارند، دارای اختلال سلوک می باشند. این اختلال، در پسران شایع تر از دختران است.

توجه

مهم است که کودکان مبتلا به اختلال سلوک سریعا تحت نظر یک درمانگر حرفه ای قرار بگیرند؛ با تشخیص به موقع نشانه های این اختلال می توانید کمک بزرگی به روند بهبودی این اختلال داشته باشید.

نشانه های اختلال سلوک

نشانه های اختلال سلوک چیزی فراتر از شورش های عادی در سنین نوجوانی است. اختلال سلوک، شامل مشکلات رفتاری جدی می شود که به احتمال زیاد معلمان، والدین، ​​همسالان و دیگر بزرگسالان را نسبت به این نشانه ها حساس تر کرده و برای آنان ممکن است حالت هشدار گونه ایجاد کند.

به منظور تشخیص گذاشتن برای اختلال سلوک، کودک باید حداقل سه مورد از این علائم  و نشانه ها را در یک سال گذشته و حداقل یک مورد را در شش ماه گذشته از خود نشان داده باشد:

 داشتن پرخاشگری با مردم و حیوانات

•  قلدری کردن، تهدید کردن یا ایجاد ترس در دیگران
•  شروع درگیری های فیزیکی
•  استفاده از سلاحی که می تواند صدمات جدی برای فردی دیگر همراه داشته باشد
•  داشتن برخورد فیزیکی با مردم مانند: کتک زدن و رفتار هایی از این قبیل 
• ظلم فیزیکی به حیوانات؛ مانند آسیب رساندن به حیوانات
•  سرقت و دزدی از یک فرد قربانی مجبور کردن دیگران به فعالیت جنسی

 تخریب اموال

•  آتش سوزی عمدی 
• تخریب دیگر اموال

 فریب دادن دیگران یا سرقت از دیگران

•  شکستن یا ورود به خانه، ماشین یا ساختمان فردی دیگر 
• دروغ گفتن صرف به دست آوردن منافع شخصی
•  سرقت بدون رویارویی با قربانی (مانند سرقت از مغازه)

 نقض جدی قوانین

•  بیرون ماندن از خانه در هنگام شب قبل از سنین 13 سالگی
•  فرار از خانه برای یک شب، حداقل دو بار
•  فرار از مدرسه هم ممکن است قبل از 13 سالگی در این افراد وجود داشته باشد

تاثیر اختلال سلوک

اختلال سلوک فقط برای مراقبان کودک و نوجوان مبتلا به این اختلال، چالش بر انگیز نیست. بلکه، این اختلال می تواند در توانایی و عملکرد کودک و نوجوان هم تاثیر بگذارد. در این قسمت برخی از تاثیرات اختلال سلوک بر فرد را بررسی خواهیم کرد:

 تحصیلات

•  به علت رفتار های منفی و پرخاشگرانه، این کودکان ممکن است از سوی معلمان مجازات و تنبیه شوند 
• این افراد بیشتر از دیگران احتمال ترک تحصیل دارند
•   بیش از سایر کودکان ممکن است در معرض شکست تحصیلی نیز قرار بگیرند

 مسائل حقوقی

نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک نیز بیش از سایر نوجوانان دارای مشکلات قانونی هستند.برخی از رفتار های آنان که ممکن است منجر به نقض قوانین شود، شامل موارد زیر است:

•  سوء مصرف مواد  
• رفتارهای خشونت آمیز 
• بی توجهی به قانون ممکن است منجر به زندانی شدن و گذراندن زمان هایی در زندان برای این نوجوانان شود

 روابط

•  نوجوانان و کودکان مبتلا به اختلال سلوک نیز روابط ضعیفی با دیگران دارند
• آن ها دائما باید برای توسعه و حفظ دوستی با دیگران تلاش کنند
• روابط آن ها با اعضای خانوادشان نیز معمولاً به دلیل شدت رفتار منفی آن ها آسیب می بیند و روابط خوبی با دیگر اعضای خانواده ندارند

 برقراری رابطه جنسی

 همچنین ممکن است نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک، رفتارهای جنسی پرخطر داشته باشند. مطالعات نشان می دهد که نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک شرکای جنسی متعددی دارند و روابط جنسی آن ها پرخطر بوده و محافظت شده نمی باشد.

تشخیص اختلال سلوک

اختلال سلوک توسط روانشناسان و روان پزشکان به خوبی تشخیص داده می شود. این اختلال را می توان از نشانه های رفتاری کودک در محیط خانه و خانواده و مشکلات رفتاری در مدرسه و جامعه به راحتی تشخیص داد.

یک متخصص بهداشت روان می تواند با کودک مصاحبه کند، سابقه رفتاری و خانوادگی کودک و نوجوان را مرور کند و از والدین و معلمان بخواهد که پرسشنامه هایی را در مورد رفتار کودک تکمیل کنند.

آزمایش و تست های روانشناختی و سایر ابزارهای ارزیابی نیز ممکن است برای ارزیابی اختلال کودک مورد استفاده قرار بگیرند.

علل ابتلا به اختلال سلوک

متخصصان هنوز به طور قطع از علل ابتلا به اختلال سلوک مطمئن نیستند. اما برخی از عواملی که ممکن است در ابتلای به این اختلال نقش داشته باشند را بیان کرده اند. این عوامل عبارت اند از:

 ناهنجاری های مغزی

مطالعات بر مبنای تصویربرداری مغزی نشان داده اند که، کودکان مبتلا به اختلال سلوک ممکن است برخی از ناهنجاری ها را در مناطق خاصی از مغز داشته باشند. قشر پیش پیشانی (که بر قضاوت تأثیر می گذارد) و سیستم لیمبیک (که بر پاسخ های احساسی تأثیر می گذارد) ممکن است در این افراد دچار نقص هایی باشد.

 اختلال در عملکرد  شناختی

•  مهارت های کلامی ضعیف
•  اختلال در عملکرد اجرایی
•  ضریب هوشی پایین

ممکن است کودکان را در برابر اختلالات رفتاری مانند اختلال سلوک آسیب پذیرتر کند.

 ژنتیک

 مطالعات بیان کرده اند که، ژن های موروثی ممکن است مسئول نیمی از رفتارهای ضد اجتماعی باشند؛ اما محققان هنوز مطمئن نیستند که کدام یک از مولفه های ژنتیکی خاص در اختلال سلوک نقش دارند.

مسائل اجتماعی

•  فقر 
• محله های شلوغ و فقیر
•  مدارس ضعیف
•  فروپاشی خانواده
• بیماری های روانی والدین
•  والدین خشن 
• نظارت ناکافی

مشکلات ناشی از اختلال سلوک

هر مشکل رفتاری که کودک دارد به معنای ابتلا به اختلال سلوک نیست؛ زمانی می توان گفت که کودک مبتلا به اختلال سلوک است که در طی یک دوره 12 ماهه حداقل سه نشانه اختلال سلوک را از خود نشان دهد.
دعوای گاه و بی گاه در مدرسه یا نافرمانی از معلم و والدین به معنای داشتن اختلال سلوک نیست اما اگر این دسته از رفتارهای آسیب رسان در کودک تداوم داشته باشد، نشانه های رفتاری کودک باید توسط متخصص سلامت روان حوزه کودک بررسی شود.

تفاوت شیطنت با اختلال سلوک چیست؟

شیطنت با اختلال سلوک تفاوت زیادی دارد؛ سلوک اختلالی است که با تجاوز به قوانین اجتماعی و حقوق دیگران مشخص می شود اما شیطنت اینگونه نیست!
بازیگوشی، فعالیت و کنجکاوی از خصیصه های دوران کودکی است و بخشی از دوره رشد کودک است.
برخی از نشانه های شیطنت در کودکان شامل موارد زیر می شود:

• انجام فعالیت هایی که نیاز به جنب و جوش و حرکت دارد.
• انجام فعالیت هایی مانند دوچرخه سواری یا توپ بازی در بیرون از منزل و لذت بردن از کارهای خلاقانه که چارچوب مشخصی ندارد.
• نافرمانی گاه و بی گاه از والدین یا دیگر اعضای خانواده
• داد و فریاد کردن کودک یا لجبازی های موقتی
• و...

تفاوت بیش فعالی با اختلال سلوک

اختلال سلوک با اختلال نقص توجه و بیش فعالی علی رغم برخی علائم مشترکی که دارند با یکدیگر تفاوت هایی دارد؛ این دو اختلال جز اختلالاتی هستند که در گروه اختلالات رفتاری مخرب دسته بندی می شود.
کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی دارای تکانشگری، بی توجهی و بیش فعالی است. کودک بیش فعال دائما بی قرار است و نمی تواند در یک موقعیت ثابت باقی بماند. او ممکن است به اشیا ضربه وارد کند یا اشیا مختلف را پرتاب کند.

بیماری هایی که با اختلال سلوک همبودی و همزمانی دارند، کدام اند؟

بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال سلوک دارای سایر مشکلات بهداشت روانی یا اختلالات شناختی هستند. این موارد می تواند شامل اختلالات زیر باشد:

•  اختلال نقص توجه و بیش فعالی
•  رفتار های خود آسیب رسان 
• سو مصرف مواد
•  افسردگی و اضطراب 
• اختلال استرس پس از سانحه
•  ناتوانی در یادگیری

بسشتر بدانید

کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک، ممکن است در مراحل بعدی زندگی و در سنین بزرگسالی مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی شوند. 

انواع اختلال سلوک

اختلال سلوک به سه طبقه کلی تقسیم می شود. این سه طبقه در واقع بر اساس سن بروز علائم و نشانه ها می باشند:

•  شروع از دوران کودکی که نشان می دهد، علائم قبل از 10 سالگی شروع شده است.
•  شروع از دوران نوجوانی که نشان می دهد، علائم این اختلال در دوران نوجوانی فرد شروع شده است. 
• شروع نامشخص نشان می دهد، سن دقیق، سنی که علائم برای اولین بار در آن شروع شد مشخص نیست.

پیشگیری از اختلال سلوک

نتایج بررسی ها حاکی از آن است که اختلال سلوک با فرزند پروری مثبت و ایجاد یک محیط امن برای رشد و تربیت کودک و از دیگر سو کاهش عوامل خطرساز همچون فقر یا سواستفاده در سطح جامعه قابل پیشگیری و کاهش خواهد بود.
تشخیص زود هنگام و مراجعه به روان شناس می تواند تاثیر مثبت در درمان اختلال سلوک بگذارد

درمان

برای درمان اختلال سلوک می توان از روش های درمانی مختلفی مانند روش هایی که ذکر خواهیم کرد، استفاده کرد:

• خانواده درمانی 
• دارو درمانی
•  روان درمانی
•  آموزش والدین
•  بستری در کلینیک و ادامه روند درمان

برای مقابله با اختلال سلوک چه باید کرد؟

طبق مطالعات انجام شده، شرکت در جلسات روان درمانی و کمک گرفتن از درمان های روانی اجتماعی می تواند به والدین و فرزند مبتلا به این اختلال کمک کند.

اغلب چنین رویکردهایی شامل کار با والدین و مراقبان برای کمک به آن ها در یافتن راه حل های موثر برای مدیریت رفتار فرزندشان می شود. این رویکرد ها ممکن است موارد زیر را به والدین و مراقبان کودک و نوجوان مبتلا به احتلال سلوک آموزش دهد:  

•  ایجاد ساختار
•  اعمال محدودیت ها
•  ارائه دستورالعمل های روشن
•  پاداش دادن به رفتارهای مثبت

هدف نهایی از ارائه چنین آموزش هایی، کمک به والدین و فرزندان برای تعامل بهتر و موثرتر است. این جلسات درمانی، می تواند منجر به درگیری و تنش کمتر میان والدین و فرزند مبتلا شود و به کودکان در تنظیم بهتر رفتارشان کمک کند.

 جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد اختلال سلوک صحبت کردیم. بهترین و موثر ترین روش برای درمان این اختلال مراجعه به یک متخصص سلامت روان است. استفاده از جلسات درمانی و رویکرد های مختلف نیز می تواند به شما در تعامل بهتر با فردی که دارای اختلال سلوک است، کمک کند.

 آیا شما با فرد دارای اختلال سلوک تعامل داشته اید؟ برای تعامل موثر با او از چه راهکارهایی استفاده کرده اید؟ لطفا تجربیات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول