5 طبقه اصلی داروهای ضد افسردگی

دارو درمانی یکی از شیوه های درمان اختلال افسردگی می باشد که حتما باید تحت نظر پزشک متخصص صورت بگیرد؛ در این مقاله می خواهیم در مورد 5 طبقه ی اصلی دارو های ضد افسردگی که مورد استفاده افراد با بیماری های روانشناختی از جمله افسردگی قرار می گیرد، بحث و بررسی انجام دهیم.

داروهای ضد افسردگی

همانطور که از نامش مشخص است، داروی ضد افسردگی نوعی دارو است که عمدتا برای درمان افسردگی استفاده می شود.

افسردگی یک اختلال شایع است که بر عملکرد مغز شما تأثیر می گذارد.

داروهای ضدافسردگی می توانند با تغییر مدارها و مواد شیمیایی که سیگنال ها را در طول مسیرهای عصبی به مغز منتقل می کنند، اختلال عملکرد را اصلاح کنند.

داروهای ضدافسردگی بر اساس تأثیرشان بر شیمی مغز به گروه هایی طبقه بندی می شوند. در حالی که داروهای ضد افسردگی در یک طبقه دارای عوارض جانبی و مکانیسم های مشابهی هستند، تفاوت هایی در ساختار مولکولی آن ها وجود دارد که می تواند بر میزان جذب، انتشار یا تحمل دارو در افراد مختلف تأثیر بگذارد.

پنج گروه عمده داروهای ضد افسردگی و چند نوع دیگر وجود دارد که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.

هر کدام مزایا، خطرات و کاربردهای مناسب خود را دارند. در حالی که برخی ممکن است به عنوان گزینه های ترجیحی در نظر گرفته شوند، انتخاب دارو می تواند بر اساس موارد زیر متفاوت باشد:

•  علائم 
• سابقه درمان
•  اختلالات روانی همزمان شما

نحوه عملکرد داروهای ضد افسردگی

سه مولکول اساسی وجود دارد که از نظر شیمیایی به عنوان مونوآمین شناخته می شوند که اعتقاد بر این است که در تنظیم خلق و خو نقش دارند.

این ها در درجه اول به عنوان انتقال دهنده های عصبی عمل می کنند که به معنای واقعی کلمه سیگنال های عصبی را به گیرنده های مربوطه در مغز منتقل می کند.

داروهای ضد افسردگی با تأثیر بر این انتقال دهنده های عصبی عمل می کنند که، شامل موارد زیر است:

•  دوپامین، نقش اساسی در تصمیم گیری، انگیزه، برانگیختگی و علامت لذت و پاداش دارد.
•  نوراپی نفرین، بر هوشیاری و عملکرد حرکتی تأثیر می گذارد و به تنظیم فشار خون و ضربان قلب در پاسخ به استرس کمک می کند.
•  سروتونین، نقش آن در تنظیم خلق و خو، اشتها، خواب، حافظه، رفتار اجتماعی و میل جنسی است.

در افراد مبتلا به افسردگی، در دسترس بودن این انتقال دهنده های عصبی در مغز به طور مشخص کم است. داروهای ضد افسردگی با افزایش در دسترس بودن یک یا چند مورد از این انتقال دهنده های عصبی به روش های متفاوت و متمایز عمل می کنند.

 در صورت عدم موفقیت این داروها یا در موارد افسردگی غیر قابل درمان (که به افسردگی مقاوم به درمان نیز معروف است) ممکن است از داروهای ضد افسردگی دیگر استفاده شود.

توجه

 از بین پنج گروه عمده داروهای ضدافسردگی، مهارکننده های بازجذب بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) بیشترین تجویز را دارند.

بازدارنده های بازجذب سروتونین (SSRIs)

تعدادی از داروهای ضد افسردگی وجود دارد که با جلوگیری از جذب مجدد (بازجذب) انتقال دهنده های عصبی به بدن عمل می کنند.

در مجموع به عنوان مهار کننده های بازجذب شناخته می شوند، از بازجذب یک یا چند انتقال دهنده عصبی جلوگیری می کنند تا تعداد بیشتری در مغز موجود و فعال باشد.

بازدارنده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) با مهار خاص بازجذب سروتونین عمل می کنند. SSRI ها کلاس جدیدی از داروهای ضد افسردگی هستند که اولین بار در دهه 1970 ایجاد شد. نمونه ها عبارتند از:

•  سلکسا (سیتالوپرام)
•  لکساپرو (اسکیتالوپرام)
•  لووکس (فلووکسامین)
•  پاکسیل (پاروکستین) 
• پروزاک (فلوکستین) 
• ویبرید (ویلازودون)
•  زولوفت (سرترالین)

SSRI ها عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای ضدافسردگی قدیمی دارند اما هنوز هم با تهوع، بی خوابی، عصبی بودن، لرزش و اختلال عملکرد جنسی شناخته می شوند. 

توجه

علاوه بر درمان افسردگی، SSRI ها گاهی اوقات برای درمان اختلال وسواس فکری- عملی (OCD)، اختلال اضطراب عمومی (GAD)، اختلالات خوردن و انزال زودرس نیز استفاده می شوند.

مهار کننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs)

بازدارنده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) مشابه SSRI ها عمل می کنند با این تفاوت که مانع از بازجذب نوراپی نفرین و سروتونین می شوند. اولین SNRI در دسامبر 1993 توسط FDA تأیید شد.

افزایش سطح نوراپی نفرین همزمان با سطح سروتونین می تواند برای افراد دارای عقب ماندگی روانی (کند شدن حرکت و اندیشه) مفید باشد. نمونه هایی از SNRI ها عبارتند از:

•  Cymbalta (دولوکستین)
• افکسور (ونلافاکسین)
• فتزیما (لوومیلناسیپران)
• پریستیک (desvenlafaxine)
• ساوالا (milnacipran)

عوارض جانبی شایع SNRI ها شامل تهوع، خواب آلودگی، خستگی، یبوست و خشکی دهان است.

برخی از SNRI ها، مانند Cymbalta، نیز می توانند برای درمان دردهای مزمن مورد استفاده قرار گیرند، وضعیتی که ارتباط تنگاتنگی با ایجاد افسردگی دارد.

این دارو همچنین در درمان اضطراب عمومی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)، اختلال هراس و دردهای عصبی مرتبط با فیبرومیالژیا مفید هستند. 

داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای (TCAs)

داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای (TCAs) یک گروه قدیمی از داروها هستند که اولین بار در دهه 1950 کشف شد. نام آن ها بر اساس ساختار شیمیایی آن ها، که از سه حلقه اتم به هم پیوسته تشکیل شده است، نامگذاری شده است.

TCA ها به طور مشابه برای بازجذب بازدارنده ها عمل می کنند زیرا جذب سروتونین و نوراپی نفرین را در سلول های عصبی و همچنین انتقال دهنده عصبی دیگری به نام استیل کولین (که به تنظیم حرکت ماهیچه های اسکلتی کمک می کند) مسدود می کنند.

نمونه هایی از TCA ها عبارتند از:

•  آنافرانیل (کلومیپرامین)
•  آسندین (آموکساپین)
•  ایلاویل (آمی تریپتیلین)
•  نورپرامین (دسیپرامین)
•  هلهله (نورتریپتیلین)
• سینکوان (دوکسپین) 
• سورمونتیل (تری تری پرامین)
•  توفرانیل (ایمی پرامین)
•  ویواکتیل (پروتریپتیلین)

لودیومیل (ماپروتیلین) متعلق به همان طبقه دارو است اما به دلیل چهارمین حلقه اتمی آن، بیشتر به عنوان یك ضد افسردگی تتراسیكلیك (TeCA) توصیه می شود.

علائم رایج شامل یبوست، خشکی دهان، تاری دید، خواب آلودگی، سرگیجه و افزایش وزن است. در برخی موارد، ضربان قلب نامنظم، فشار خون پایین و تشنج نیز ممکن است رخ دهد.

داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای علاوه بر استفاده در افسردگی، می توانند به درمان درد مزمن کمک کنند.

آن ها همچنین یک بار معمولاً در کودکان مبتلا به بیش فعالی با نقص توجه (ADHD) مورد استفاده قرار می گرفتند اما از آن زمان با داروهای موثرتر با عوارض جانبی کمتر جایگزین شده اند.

تست افسردگی بک

برای اینکه بدانید آیا دچار افسردگی هستید یا خیر، می توانید تست افسردگی بک را انجام داده و راهکارهای مفیدی دریافت کنید.

شروع تست افسردگی

مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)

یکی از اولین طبقات داروهای ضد افسردگی، مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) بودند. این طبقه ضد افسردگی، اولین بار در 1950 کشف شد، مانع از فعالیت آنزیمی به نام مونوآمین اکسیداز می شود که نقش آن تجزیه مونوآمین ها است.

نمونه هایی از MAOI ها عبارتند از:

•  امسم (سلژیلین) 
• مارپلان (ایزوکربوکسازید)
•  ناردیل (فنلزین)
•  پارنات (ترانیل سایپرومین)

MAOI ها به دلیل واکنش های احتمالی شدید با غذاهای حاوی تیرامین کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. اگر MAOI ها به طور نامناسب مصرف شوند، می توانند باعث افزایش سطح تیرامین شوند که باعث افزایش شدید فشار خون می شود.

برای جلوگیری از این امر، درمان MAOI معمولاً شامل محدودیت های غذایی است. سایر عوارض جانبی شامل تهوع، سرگیجه، خواب آلودگی، بی قراری و بی خوابی است.

علی رغم خطرات، MAOI ها در درمان آگورافوبیا، هراس اجتماعی، پرخوری، PTSD، اختلال شخصیت مرزی و افسردگی دوقطبی مفید است.

با این وجود، استفاده از آن معمولاً برای مواردی است که سایر داروهای ضد افسردگی ناموفق بوده اند.

داروهای ضدافسردگی غیر معمول

همچنین داروهای ضد افسردگی نسبتاً جدیدی وجود دارد که در هیچ یک از دسته های ذکر شده در بالا قرار نمی گیرند.

به طور گسترده ای به عنوان داروهای ضدافسردگی غیر معمول توصیف می شوند، آن ها به شیوه های منحصر به فردی بر سطح سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین تأثیر می گذارند. نمونه ها عبارتند از:

•  Oleptro (ترازودون) و Brintellix (vortioxetine): آنتاگونیست سروتونین و مهارکننده های بازجذب (SARIs) برای افسردگی شدید استفاده می شود که هم باز جذب سروتونین را مهار کرده و هم گیرنده های آدرنرژیک را مسدود می کند.
•  رمرون (میرتازاپین): یک آنتاگونیست نورآدرنژیک که برای افسردگی شدید استفاده می شود، گیرنده های هورمون استرس اپی نفرین (آدرنالین) را در مغز مسدود می کند.
•  Symbax: ترکیب فلوکستین SSRI با داروی ضد روان پریشی فلوکستین برای درمان افسردگی دوقطبی یا افسردگی مقاوم به درمان. 
• Wellbutrin (بوپروپیون): طبقه بندی شده به عنوان مهار کننده بازجذب دوپامین، برای درمان افسردگی و اختلالات عاطفی فصلی و همچنین کمک به ترک سیگار استفاده می شود.

عوارض جانبی می تواند بر اساس نوع دارو متفاوت باشد اما ممکن است شامل سرگیجه، خشکی دهان، بی خوابی، تهوع، استفراغ، یبوست، تاری دید، افزایش وزن و اختلال عملکرد جنسی باشد.

انتخاب داروی ضد افسردگی مناسب

عوامل متعددی در انتخاب داروی ضد افسردگی مناسب دخیل هستند. اصلی ترین آن ها تحمل است. از آنجا که بسیاری از داروهای ضدافسردگی در درمان افسردگی موثر هستند، تأکید بیشتری بر تجویز داروهایی با کمترین عوارض کوتاه مدت و بلند مدت است.

این امر به ویژه در مورد تهوع و افزایش وزن صادق است که هر دو می تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد و منجر به قطع زودرس درمان شود.

داروهای ضدافسردگی هرگز نباید به تنهایی برای درمان افسردگی اساسی مورد استفاده قرار گیرند، بلکه باید همراه با روان درمانی، راهبردهای خودیاری، حمایت اجتماعی و درمان بیماری های همزمان (مانند درد مزمن، اضطراب، اختلال دوقطبی و اختلالات شخصیت) استفاده شوند.

عوارض جانبی احتمالی داروهای ضد افسردگی چیست؟

واکنش افراد مختلف نسبت به عوارض داروهای ضد افسردگی با یکدیگر متفاوت است؛ اما به طور کلی، برخی از رایج ترین علائم داروهای ضد افسردگی عبارت اند از:

• سرگیجه و حالت تهوع
• گیجی و استفراغ
• خستگی، ضعف و خواب آلودگی
• اسهال یا یبوست
• مشکلات جنسی
• افزایش وزن

ریسک و ملاحظات

• داروهای ضدافسردگی گاهی اوقات در ترکیب با داروهای دیگر برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. 
• در برخی موارد، استفاده ترکیبی از داروهایی که هر دو عملکرد سروتونرژیک دارند، می تواند منجر به سندرم سروتونین شود. این تجمع سمی سروتونین است که می تواند مجموعه ای از علائم بالقوه خطرناک جسمی و روانی را ایجاد کند.
  برای جلوگیری از این امر، همیشه در مورد هر دارویی که مصرف می کنید، از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه، مکمل های غذایی یا داروهای گیاهی، به پزشک خود اطلاع دهید.

هشدار

داروهای ضد افسردگی فقط باید طبق تجویز استفاده شوند و ممکن است تا هشت هفته طول بکشد تا مزایای آن کاملاً احساس شود. مهم است که هرگز بدون صحبت با پزشک متوقف، قطع، کاهش یا افزایش ندهید.

•  توقف ناگهانی می تواند منجر به علائم ترک مخرب و اغلب ناتوان کننده از جمله تهوع، استفراغ، لرزش، کابوس، سرگیجه، افسردگی و احساس شوک الکتریکی شود.با کاهش تدریجی دوز، ترجیحاً تحت نظر پزشک، می توان از این امر جلوگیری کرد.
• داروهای ضدافسردگی باید در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان با احتیاط فراوان استفاده شود.
• در سال 2007، FDA یک جعبه سیاه در مورد افزایش خطر افکار و اقدامات خودکشی در افراد زیر 24 سال با داروهای ضد افسردگی از هر نوع هشدار داد. 
• داروهای ضدافسردگی باید فقط در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان در مواقع ضروری  و تنها پس از سنجش مزایای بالقوه درمان در برابر خطرات احتمالی مورد استفاده قرار گیرد.

 جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد 5 طبقه اصلی داروهای ضد افسردگی صحبت کردیم.

در نهایت باید گفت که به هیچ وجه نباید بدون تجویز پزشک از هیچ کدام یک از داروهای روان پزشکی چه در زمینه افسردگی و چه در دیگر زمینه ها استفاده کنیم و اگر هم استفاده کردیم بدون دستور پزشک نباید آن را قطع کرد و یا دوز آن را کم و زیاد کرد.

 آیا تا به حال از دارو های ضد افسردگی استفاده کرده اید؟ لطفا تجربیات ارزشمند خودتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول