هورمون عشق یا اکسی توسین چیست؟ راه های افزایش آن

آیا می دانستید هورمونی به نام هورمون عشق در بدن وجود دارد؟ هورمون عشق یا اکسی توسین در بدن توسط لمس، بوسه و برقراری ارتباط با عزیزان، ورزش و موسیقی آزاد می شود. هورمون عشق وظایف مختلفی در زنان و مردان دارد و میزان ترشح آن در زنان بیشتر است.

اگر تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد هورمون عشق دارید در این مقاله همراه ما باشید. این مقاله اختصاص به هورمون عشق یا اکسی توسین و راه های افزایش آن دارد. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

هورمون عشق یا اکسی توسین چیست؟

اکسی توسین (oxitocin) هورمونی است که به عنوان یک انتقال دهنده عصبی عمل می کند و نقش مهمی در تولید مثل دارد.

هورمون اکسی توسین که به عنوان هورمون عشق نیز شناخته می شود، در زنان باعث ترشح شیر مادر و زایمان شده و در مردان به حرکت اسپرم کمک می کند.

هورمون عشق از کجا ترشح می شود؟

یکی از دلایلی که منجر به ترشح هورمون اکسی توسین در بدن می شود، تحریک نوک پستان می باشد.

اکسی توسین به عنوان یک هورمون طبیعی توسط هیپوتالاموس که ناحیه کوچکی در پایه مغز است، تولید می شود و توسط غده هیپوفیز که مجاور هیپوتالاموس است، ترشح می شود.

وظیفه هورمون اکسی توسین در زنان

هورمون اکسی توسین چندین نقش مهم در زنان در دوره مادری دارد؛ این هورمون به رحم سیگنال می دهد که زمان زایمان فرا رسیده است و باید فرآیند منقبض شدن را آغاز کند و با افزایش ترشح این هورمون، روند زایمان راحت تر می شود.

پس از اتمام زایمان، اکسی توسین به رحم در ترمیم خود و بازگشتن به اندازه قبلی کمک می کند.

دیگر وظیفه اکسی توسین کمک به ترشح شیر در پستان مادر است؛ زمانی که نوزاد از سینه مادر شیر می خورد، هورمون اکسی توسین ترشح شده و به شیردهی راحت تر کمک می کند.

بر اساس مطالعات صورت گرفته بر روی انسان و حیوانات، اکسی توسین بر دلبستگی و پیوند میان مادر و کودک می افزاید.

مادرانی که سطوح بالاتری از اکسی توسین در آنان ترشح می شود، تمایل بیشتری به رفتارهای محبت آمیز والدینی همچون چک کردن مکرر کودک، لمس محبت آمیز، صحبت کردن با کودک یا آواز خواندن برای او، حمام کردن کودک و ... دارند.

بر اساس مطالعات انجام شده در سال 2014، تاثیرات ذکر شده فقط منحصر به مادران بیولوژیکی نیست؛ اکسی توسین تاثیرات مشابهی در مادر خوانده ها دارد.

اکسی توسین تاثیر متفاوتی بر مردان و زنان دارد و این تاثیر در زمینه های اجتماعی مشخص تر است؛ این هورمون در بخش آمیگدال زنان و مردان که مسئول احساسات، انگیزه و پاداش است به صورت متفاوت عمل می کند.
به عنوان مثال، اکسی توسین در نحوه برقراری ارتباط و اینکه زنان با چه کسی دوست شوند تاثیر بگذارد اما در مردان با برقراری روابط رقابتی یا پاسخ جنگ و گریز مشخص شود. به زبان ساده اکسی توسین در خانم ها منجر به رفتار دوستانه و در مردان منجر به رفتار رقابتی می شود.

وظیفه هورمون اکسی توسین در مردان

پیش تر اشاره کردیم که هورمون عشق یا اکسی توسین در مردان به حرکت اسپرم و تولید تستوسترون در بیضه ها کمک می کند. علاوه بر آن، این هورمون با تجربه اوج لذت جنسی در ارتباط است.

اکسی توسین برای چه بیماری هایی مفید است؟

گزارش های بالینی نشان می دهند که از داروی اکسی توسین یک داروی امیدوار کننده برای درمان برخی بیماری های روان شناختی همچون افسردگی، اختلالات اضطرابی، اوتیسم و اسکیزوفرنی است.

همچنین، مشخص شده است که این دارو پتانسیل درمان اختلالاتی نظیر افسردگی را دارد. داروی اکسی توسین در درمان مشکلات روده ای هم اثر مثبت دارد.

چند نکته جالب در مورد هورمون اکسی توسین

•  ترشح این هورمون در زنان بیشتر از مردان است.
• این هورمون را تحت عناوین هورمون پیوند یا هورمون آغوش نیز می شناسند.
• کارکرد این هورمون در دیگر پستانداران همانند انسان است و این هورمون در بدن تمام پستان داران ترشح می شود.
• بوسیدن و در آغوش گرفتن باعث می شود که سطح این هورمون در بدن افزایش زیادی داشته باشد.
• عملکرد این هورمون مشابه دوپامین، اندورفین و سروتونین است و یکی از چهار هورمون کمک کننده به افزایش شادی در بدن است. 

تاثیر اکسی توسین بر بدن

اکسی توسین تاثیرات متفاوتی بر بدن می گذارد؛ برخی از تاثیرات هورمون عشق بر بدن شامل موارد زیر می شود:

• کاهش استرس، کاهش اضطراب
• افزایش احساس آرامش و امنیت
• تقویت خلق و خو
• افزایش احساس رضایت
•  تحریک عصب واگ و افزایش تغییرات در ضربان قلب
• کاهش ترشح هورمون استرس در بدن
• تسریع روند بهبودی و کاهش التهاب
• افزایش خلاقیت
• افزایش آستانه ی تحمل درد
• درک بهتر خود
• احساس رضایت بیشتر به هنگام تعامل با دیگران
•  ایجاد و ارتقای برخی ویژگی های شخصیتی همچون همدلی، صمیمیت، گشودگی و اعتماد
• و...

ارتباط اکسی توسین با عشق

هورمون اکسی توسین با عشق در ارتباط مستقیم است؛ این هورمون به هنگام برقراری رابطه جنسی، نوازش، ایجاد اعتماد و همدردی در بدن ترشح و آزاد می شود.

این هورمون به هنگام در آغوش کشیده شدن و تجربه اوج لذت جنسی در بدن بیش از پیش ترشح می شود.

برای اینکه میزان عشق خود و شریک عاطفی تان را بسنجید، می توانید تست عشق استرنبرگ را انجام دهید.

کاربرد اکسی توسین چیست؟

اکسی توسین در قالب داروی ویال تزریقی توسط پزشکان برای القای زایمان طبیعی تجویز می شود. نام تجاری این دارو، سنتوسینون، پیتوسین و اکسی تیپ می باشد.

داروی اکسی توسین در مواردی همچون، القای زایمان، تقویت انقباظات رحمی، کنترل خونریزی پس از زایمان، سقط جنین، تشخیص عدم کفایت رحمی، کمک در ترشح شیر مادر، تشخیص دیسترس جنینی و ... کاربرد دارد.

این دارو شکل مصنوعی هورمون اکسی توسین در بدن است.

ویژگی های اکسی توسین

• یک هورمون غیر پپتیدی حاوی 9 اسید آمینه می باشد.
• حاصل یک پیوند دی سولفیدی بین سیستئین 1 و 6 باقی مانده است و به آن α - هیپوفامین می گویند.
• به عنوان اولین هورمون پلی پپتیدی که به صورت بیوشیمیایی سنتز و توالی شده، شناخته می شود.

بیشتر بدانید

به طور کلی و با در نظر گرفتن نتایج صورت گرفته در خصوص اکسی توسین باید بگوییم این هورمون در افزایش تندرستی، کاهش نشانه های درد، جلوگیری از تکثیر سلول های سرطانی و توموری، عادات غذایی و سلامتی، دفع بهتر ادرار و دفع سدیم از کلیه،  کاهش نشانه های اختلال اسکیزوفرنی و کاهش نشانه های اختلال طیف اوتیسم تاثیر مثبت دارد.

رابطه هورمون عشق و وفاداری

متخصصان اعصاب روان در زمینه هورمون عشق و ارتباط آن با وفاداری تحقیقاتی داشته است؛ نتیجه تحقیقات حاکی از آن است که هورمون عشق فقط به رابطه جنسی و تولید مثل محدود نمی شود بلکه با رابطه عاطفی و وفاداری به همسر در ارتباط است.

افرادی که ترشح هورمون اکسی توسین در آن ها زیاد است، نسبت به همسر خود وفاداری بیشتری دارند و احتمال داشتن شرکای جنسی متعدد در آن ها کمتر است.

هورمون عشق و احساسات

اکسی توسین یا همان هورمون معروف عشق، بر بروز احساسات تاثیر می گذارد. ترشح این هورمون در بدن بر رفتارهای فردی، احساسات، برخی ویژگی های شخصیتی تاثیر می گذارد. می تواند استرس را کمتر کند و به بدن فرصت بیشتری برای سازگاری با شرایط عاطفی مختلف می دهد.

هورمون عشق و روابط اجتماعی

بر اساس مطالعاتی که در زمینه هورمون عشق انجام شده است، سطح بالای این هورمون با بروز رفتارهای اجتماعی مطلوب در ارتباط بوده و می تواند بر کاهش استرس و اضطراب تاثیر بگذارد.

تاثیر هورمون عشق بر رفتار

به جهت بررسی هورمون عشق بر رفتار، محققان اقدام به تزریق هورمون اکسی توسین از طریق اسپری بینی بر افراد کرده و بهبود درک از خود در موقعیت های اجتماعی و افزایش ویژگی های شخصیتی مانند گرما، اعتماد و نوع دوستی را در آزمودنی هایی که هورمون عشق دریافت کرده بودند، مشاهده کردند.

همچنین، بر اساس نتایج دیگر مطالعات هورمون عشق با فعال کردن مراکز پاداش در مغز در ارتباط بوده و باعث وفاداری بیشتر به شریک زندگی می شود.

نقش اکسی توسین بر حافظه اجتماعی و شناخت اجتماعی

توانایی تشخیص و تمییز افراد از یکدیگر، یک نیاز مهم و حیاتی برای انسان است؛ اگر انسان حافظه و شناخت اجتماعی نداشته باشد، نمی تواند در انتخاب افراد آشنا از غریبه درست عمل کند و گاه هیچ تفاوتی میان دوست و دشمن قائل نمی شود.
بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیقات، تزریق اکسی توسین بر موش های نر باعث تقویت حافظه اجتماعی می شود و این هورمون می تواند بر شناخت و حافظه اجتماعی تاثیر بگذارد.

نقش اکسی توسین بر رفتار والدین

نتایج مطالعات حاکی از آن است که این هورمون در القای رفتار مادر و ایجاد پیوندهای جفت تاثیر مثبت دارد؛ اکسی توسین باعث تقویت دلبستگی و پیوند اجتماعی شده و رابطه میان والد و فرزند را تقویت می کند.
سطح بالای این هورمون پس از زایمان باعث تشدید پیوند مادر و نوزاد می شود و ارتباط مثبت را میان والد و نوزاد رقم می زند.

نقش اکسی توسین در اضطراب

این هورمون مانند یک ضد اضطراب عمل می کند و از شدت استرس و اضطراب می کاهد؛ این هورمون در انسان ها با افزایش احساس دلبستگی، کاهش اضطراب و افزایش شناخت همراه است. هرچه سطح این هورمون در بدن پایین تر باشد، احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب بیشتر می شود.
اکسی توسین علاوه بر کاهش اضطراب، باعث احساس رضایت، آرامش خاطر و امنیت شده و باعث برانگیختگی عاطفی نسبت به همسر یا شریک عاطفی می شود.

عوامل افزایش دهنده هورمون اکسی توسین

اگر به دنبال کاهش استرس و اضطراب و افزایش احساس آرامش و امنیت از طریق افزایش هورمون اکسی توسین در بدن هستید، با به کار بردن برخی راهکارهای ساده اما موثر می توانید این هورمون را در بدن خود افزایش دهید؛ این راهکارها کدام اند؟

• لمس فیزیکی ( جنسی، بوسه، نوازش، لمس ساده، در آغوش گرفتن و...)
• صرف شام یا نهار با دوستان
• قرار گرفتن در جمع خانواده
• وقت گذراندن با همسر و فرزندان
• ورزش کردن
• نوازش کردن حیوانات خانگی
• ماساژ گرفتن
• پیاده روی
• گوش دادن به موسیقی
• آفتاب گرفتن
• مالش و نوازش کمر و پشت
• مدیتیشن و یوگا
• آشپزی کردن
• اهمیت دادن به رابطه جنسی
• دیدن فیلم های عاشقانه و احساسی
• کمک کردن به دیگران
• گرفتن دوش آب گرم
• و...

نشانه های کمبود اکسی توسین در بدن

• ارتباطات ضعیف با دیگران
• تحریک پذیری و ناتوانی در ابراز احساس محبت
• اضطراب و ترس بیش از اندازه
• تعاملات جنسی بی ‌پایه و اساس با هدف رفع نیاز جنسی
• مشکل در رسیدن به ارگاسم
• اشتها و ولع بیشتر برای مصرف غذاهای سرشار از قند
• احساس شادی و رضایت اندک از زندگی
• تغییر در الگوی خواب؛ خواب آشفته
• دردهای عضلانی

درمان کمبود اکسی توسین

در گام نخست تشخیص کمبود هورمون اکسی توسین در بدن از طریق آزمایش خون ممکن است؛ این آزمایش ها برای اهداف تحقیقاتی مورد استفاده قرار می گیرند. مثلا فردی که دچار خشکی واژن یا کاهش میل جنسی است، می تواند از این آزمایش ها برای تشخیص دقیق و درست استفاده کند.

بهترین کار پیش از شروع درمان پزشکی، استفاده از راهکارهای طبیعی مانند تعامل با افرادی که دوستشان دارید، افراد قابل اعتماد و صمیمی، پیش نوازی جنسی، ماساژ و ... می باشد. فعالیت های منظم واژن هم می تواند به تحریک این هورمون و روان شدن واژن کمک کند.

درصورت زیاد بودن میزان اکسی توسین چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر سطح اکسی توسین در بدن زنان بیش از اندازه باشد یک حالت نادر به نام سمیت اکسی توسین به وجود می آید که باعث فعالیت بیش از حد رحم و افزایش توده های عضلانی می شود و رحم را دچار هیپرتروفی یا بزرگ شدن بیش از اندازه می کند و در دوره بارداری باعث ناتوانی رحم در نگهداری از جنین می شود.

اگر سطح این هورمون در مردان بیش از حد باشد باعث هایپرپلازی خوش خیم پروستات می شود؛ در این حالت پروستات دچار افزایش اندازه می شود و مجرای میزراه را احاطه می کند و باعث مشکل در خروج ادرار از بدن می شود.

میزان اکسی توسین در بدن چگونه کنترل می شود؟

مکانیسم بازخورد مثبت به تولید و ترشح و کنترل اکسی توسین در بدن کمک می کند. در این مکانیسم، آزاد شدن بیشتر یک هورمون باعث تحریک آن می شود؛ مثلا وقتی رحم هنگام زایمان منقبض می شود، اکسی توسین آزاد می شود و همین باعث انقباض بیشتر و به دنبال آن آزاد شدن بیشتر اکسی توسین می شود.

این مکانیسم در انعکاس خروج شیر از پستان مادر هم تاثیر دارد؛ هنگامی که نوک سینه در زمان شیردهی باعث افزایش تولید و ترشح این هورمون می شود، شیر درون سینه بهتر جریان پیدا می کند و تا زمانی که نوزاد دست از شیر خوردن بکشد، این روند ادامه پیدا می کند.

نکته ای که باید به آن اشاره کنیم، خود محدود کننده بودن تولید اکسی توسین است و این بدان معنا است که زمانی که نوزاد به دنیا می آید، روند رها شدن هورمون متوقف می شود.

اکسی توسین و روان درمانی

روان شناسان، به جهت درمان هراس اجتماعی، اوتیسم و افسردگی بعد از زایمان هورمون عشق را به عنوان یک درمان احتمالی در نظر گرفته اند.

همچنین روان پزشکان بر این باورند که می توان از اکسی توسین برای درمان اختلالات عصب روان پزشکی استفاده کرد.

اکسی توسین در درمان ترس مداوم، عدم اعتماد به دیگران و برقراری ارتباطات اجتماعی با دیگران و کنترل خشم موثر می باشد.

مکانیسم اثر اکسی توسین

مکانیسم اثر اکسی توسین بر اساس اثر محرک شیر و اثر اکسی توسیک قابل توصیف است.

اثر محرک شیر، توسط انقباض سلول های میواپی تلپال اطراف پستان باعث هدایت شیر مادر به مجاری بزرگ تر شده  و در اثر اکسی توسیک شاهد افزایش نفوذ پذیری میوفیبریل های رحم به سدیم و در نتیجه تحریک انقباض عضلات صاف رحمی خواهیم بود.

اکسی توسین در مواد غذایی

آیا می دانستید مصرف برخی مواد غذایی باعث ترشح هورمون اکسی توسین در بدن می شود؟ دوست دارید بدانید این مواد غذایی چه چیزهایی هستند؟

• انجیر؛ غنی از منیزیوم، افزایش دهنده میل جنسی، افزایش سطح اکسید نیتریک در بدن، افزایش استقامت و سلامت جنسی.
• ماهی سالمون؛ منبع ویتامین دی و اسید چرب امگا 3، تسهیل زایمان، خلق بهتر مادر، حفظ خون قشر مغز، مقابله کننده با استرس.  
• آب پرتقال؛ ویتامین سی، آنتی اکسیدان، بهبود خلق و خو.
• شکلات تلخ؛ دارای منیزیوم، کمک به گیرنده های اکسی توسین در بدن، کاهش خطر پره اکلامپسی و زایمان زودرس.
• قهوه؛ تعادل و حفظ انرژی، تنظیم خلق و خو، بهبود پاسخ های عاطفی( مقدار مصرف قهوه باید به اندازه باشد).
• کلم بروکلی؛ویتامین سی، تقویت تولید اکسی توسین، کمک به شیر دهی، افزایش دلبستگی اجتماعی و عشق ورزی از طریق تاثیر گذاری بر ترشح این هورمون.
• زرده تخم مرغ؛ دارای ویتامین دی، کمک به عملکرد بهتر تخمدان، جلوگیری از عوارض بارداری، کمک به تولید تستوسترون و حرکات اسپرم در مردان.
• دانه چیا؛ کنترل سطح کلسترول، افزایش سطح اکسی توسین، بهبود علائم کمبود اکسی توسین.
• موز؛ دارای منیزیوم و کمک به ترشح این هورمون.
• توت؛ سرشار از آنتی اکسیدان، دارای ویتامین سی، کمک به شیردهی و کاهش خطر پره اکلامپسی.
• شیر سویا؛ سرشار از ویتامین دی، بهبود حافظه، کمک به ترشح اکسی توسین، بهبود رفتارهای جنسی و تعاملات اجتماعی.
• روغن زیتون؛ تحریک انتقال دهنده‌های عصبی مانند اکسی‌توسین، تسکین درد مفاصل و ماهیچه‌ها، کاهش استرس و اضطراب و ارتقای رفاه در انسان.
• جگر؛ منبع ویتامین دی و محرک اکسی توسین.
• بادام؛ دارای منیزیوم، کمک به عملکرد بهتر عضلانی و عصبی.
• قارچ؛ سرشار از ویتامین دی، کاهش رفتارهای پرخاشگرانه، بهبود علائم روانی، بهبود رفتار اجتماعی، یادگیری و حافظه.

روش های تجویز اکسی توسین

پزشک به طرق مختلف و بسته به شرایط فرد می تواند هورمون اکسی توسین را به صورت، آمپول و تزریقی، قرص، کرم موضعی، تروش یا پاستیل، قرص زیر زبانی و اسپری تجویز کند.

اسپری این دارو از طریق بینی بوده و تاثیر آن از دو و نیم ساعت تا چهار ساعت ماندگار است.

موارد منع مصرف داروی اکسی توسین

اگر داروی اکسی توسین مصرف می کنید و شرایط زیر را دارید، مصرف دارو را قطع کنید:

• تاریخ انقضای دارو به اتمام رسیده است.
• حساسیت دارویی دارید.
• باردار یا در دوره شیردهی هستید.
• مشکلات قلبی، عروقی، کلیوی دارید.
• فشار خون شما بالا است.
• مبتلا به بیماری های رحمی مانند سرطان رحم، عفونت رحم، سابقه جراحی رحم دارید.
• سابقه زایمان با روش سزارین دارید.
• دچار تبخال تناسلی هستید.
• امکان زایمان به صورت طبیعی را ندارید.

عوارض جانبی داروی اکسی توسین

ممکن است با مصرف این دارو، دچار مشکلاتی که در ادامه بیان می کنیم شوید؛ در این صورت حتما با پزشک مشورت کنید.

• اختلال در حافظه
• آبریزش بینی
• حالت تهوع و استفراغ
• انقباضات مکرر و شدید رحم
• درد یا تحریک سینوس
• تاری دید
• سردرد
• ضعف شدید
• خونریزی از بینی
• عدم تعادل
• خون ریزی بیش از اندازه بعد از زایمان
•  مشکلات قلبی
• آریتمی قلبی
• افت فشار خون
• تاکی کاردی
• خونریزی بعد از زایمان
• پارگی رحم
• آنافیلاکسس
• و ...

اگر تمایل دارید بدانید که جایگاه عشق در مغز کجاست، به پست مورد نظر مراجعه نمایید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد اکسی توسین یا هورمون عشق و راه های افزایش آن صحبت کردیم.

اکسی توسین هورمونی در بدن است که در مقالات علمی به نام هورمون عشق شناخته می شود. هورمون عشق در زنان منجر به رفتارهای دوستانه و در مردان رفتارهای رقابتی ایجاد می کند. اکسی توسین قابل افزایش و ارتقا می باشد.

آیا مطلب فوق برای شما مفید واقع شد؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمند خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول