اختلال خواب ناشی از مواد یا دارو

در این مقاله می خواهیم در مورد اختلال خواب ناشی از مواد با دارو صحبت کنیم. این نوع اختلال خواب، نام تشخیصی رسمی  برای بی خوابی و سایر مشکلات خواب است که در اثر استفاده از الکل، مواد مخدر یا مصرف برخی از داروها ایجاد می شود. به هر حال در ادامه براساس فهرست مطالب زیر به این موضوع می پردازیم:

اختلال خواب

اثرات نوشیدن الکل و استفاده از دارو بدین شرح می باشد:
داشتن مشکل خوابیدن در زمانی که می خواهید بخوابید
خواب ماندن در زمانی که می خواهید بیدار شوید 
مشکل در به خواب رفتن
خواب آلودگی بیش از حد در طول روز 
رفتارهای غیرمعمول به هنگام خواب

توجه

اختلال خواب ناشی از دارو یا ماده، با مشکل گاه به گاه خوابیدن یا خواب ماندن که در واقع کاملاً طبیعی است، متفاوت است.

اختلال خواب ناشی از دارو یا مواد دیگر، نیز با بی خوابی موقت یا خستگی که اغلب افراد مستقیماً پس از مصرف الکل یا مواد مخدر تحت تأثیر ان قرار می گیرند، که یک پاسخ طبیعی به ماده است یا فعالیت افرادی که از الکل یا مواد مخدر استفاده می کنند متفاوت است. بر خلاف این پاسخ های طبیعی به الکل یا داروها، اختلال خواب ناشی از مواد و دارو به میزان قابل توجهی در خواب اختلال ایجاد می کند و تأثیرات منفی آن برای مدت طولانی تری ادامه دارد.

کدام داروها باعث اختلال خواب در اثر مواد می شوند؟

طیف گسترده ای از مواد روانگردان می تواند باعث اختلال خواب ناشی از مواد شود، از جمله:

الکل
کافئین
حشیش
مواد افیونی
آرام بخش
خواب آور
ضد اضطراب
آمفتامین ها
کوکائین
تنباکو.

سایر مواد یا محرک ها شناخته شده است که داروها باعث اختلالات خواب ناشی از مواد / دارو می شوند:

آگونیست یا آنتاگونیست آدرنرژیک

آگونیست یا آنتاگونیست دوپامین

آگونیست یا آنتاگونیست های کولینرژیک

آگونیست یا آنتاگونیست های سروتونرژیک

آنتی هیستامین ها

کورتیکواستروئیدها

چرخه مزمن استفاده از مواد و مشکلات خواب 

بسیاری از افراد دریافته اند که الکل و برخی از داروهای دیگر، اثر آرام بخشی دارند و حداقل در آغاز کار، نوشیدنی، مفصل یا دوز داروی آرامبخش یا افیون می تواند به خواب آنها کمک کند. برخی دیگر می دانند که کافئین یا سایر داروهای محرک می تواند به آنها کمک کند تا مدت طولانی بیدار بمانند در حالی که نیاز به هوشیاری دارند اما در غیر این صورت خواب آور هستند. برای برخی از افرادی که مرتباً الکل می نوشند یا تفریحی  مواد یا دارویی مصرف می کنند، نوشیدن یا مصرف دارو  برای آرامش و یا خوابیدن، یا برعکس، بیدار ماندن در شیفت های طولانی یا مهمانی های شبانه  ممکن است یک چرخه مزمن ایجاد کند.
این دارو در روندهای فعال سازی و آرام سازی بدن دخالت می کند و خوابیدن را دشوار می کند. پس از آن فرد احتمالاً برای کمک به خواب مجدداً از ماده ای استفاده می کند و احتمالاً برای اثربخشی به دلیل تحمل به مقدار بیشتری از دارو نیاز دارد. با این حال، این اثر بخشی مدت طولانی جواب نمی دهد. در حالی که الکل و سایر داروهای آرامش بخش ممکن است به شما کمک کند تا در ابتدا بخوابید، خواب آرام نیست، و ممکن است از اینکه در طول شب بیداری را تجربه می کنید تعجب کنید. به طور معمول دوره های بی خوابی،احساس خستگی و خواب آلودگی غیرقابل کنترل در ساعات بیداری را داشته باشید. بسیاری از افرادی که این مسائل را تجربه می کنند،  نا امیدانه اغلب برای مقابله با خستگی روز به کافئین و سایر محرک ها متوسل می شوند، که به نوبه خود خوابیدن را دشوار می کند.

انواع اختلال خواب ناشی از مواد یا داروها 

چهار نوع اصلی اختلال خواب ناشی از مواد وجود دارد:

بی خوابی

با نوع بی خوابی اختلال خواب، ممکن است در خوابیدن یا خواب ماندن مشکل داشته باشید، در طول شب زیاد بیدار شوید یا در خواب احساس آرامش نکنید.

خواب آلودگی در روز

با نوع خواب آلودگی در طول روز، فرد بیش از حد در طول روز احساس خواب آلودگی یا خستگی می کند  یا برای مدت زمان بسیار طولانی می خوابد ، شاید بیشتر از آنچه که خواسته یا لازم است.

پاراسومنیا

با نوع اختلال خواب پاراسمونیا، می توانید رفتارهای غیرعادی را در هنگام خواب تجربه کنید، زمانی که بیشتر ما هنگام خوابیدن در رختخواب نسبتاً ساکت می مانیم (به جز خروپف احتمالی).

مختلط

با اختلال خواب در نوع مختلط، فرد مبتلا چندین علائم مختلف خواب دارد، اما هیچ علامت خاصی غالب نیست. به عنوان مثال، ممکن است شب ها دوره های بی خوابی داشته باشند، همراه با خواب آلودگی در روز.

چگونه به زودی پس از مصرف دارو اختلال خواب ایجاد می شود؟

در برخی موارد، تقریباً بلافاصله پس از مصرف دارو می تواند اختلال خواب ایجاد شود. طبق دستورالعمل های تشخیصی برای پزشکان و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی که اختلالات خواب را ارزیابی می کنند، حتی یک دسته وجود دارد که  "با شروع در هنگام مسمومیت"، اختلال برای فرد ایجاد می شود به این معنی که اختلال خواب در واقع زمانی شروع می شود که فرد تحت تأثیر الکل، مصرف تفریحی مواد یا داروی دیگر یا دارو قرار دارد.

همچنین می تواند در حین ترک رخ دهد. مشکلات خواب یک علامت بسیار شایع ترک است، و مانند سایر علائم ترک ، اغلب طی چند روز یا چند هفته پس از قطع الکل، داروها یا مواد مخدر، خود را نشان می دهد. بنابراین زمان لازم است تا مشخص شود آیا مشکلات خواب به سادگی یکی از علائم ترک است که اگر خواب فرد طی چند روز یا چند هفته پس از قطع مصرف دارو بهبود یابد  یا در مقابل، با یک اختلال خواب ناشی از مواد ، مشکلات خواب می تواند از زمان ترک شروع شود ، و با حرکت فرد در روند سم زدایی و در مرحله بهبودی پس از ترک ، ادامه یابد یا بدتر شود. بعضی اوقات، مشکلات خواب بخشی از یک دسته بزرگ از علائم ترک طولانی مدت است که به عنوان سندرم ترک حاد (PAWS) شناخته می شود.
اگر قبل از استفاده از الكل، داروها یا مواد مخدر یا محرک دیگر، مشكلات خواب داشته باشید چطور؟
هنگامی که پزشکان یا سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی بیماری اختلال خواب ناشی از دارو / مواد  را تشخیص می دهند، آنها بررسی می کنند که آیا قبل از استفاده از الکل، داروها یا موادی  که مصرف می شدند، مشکل خواب وجود داشته است یا خیر. این به این دلیل است که انواع مختلفی از مشکلات خواب وجود دارد و اگر علائم قبل از مصرف مواد وجود داشته باشد، این نوع اختلال خواب ناشی از دارو یا مواد  نیست. به طور کلی، تشخیص اختلال خواب ناشی از مواد / دارویی به افرادی که سابقه مشکلات خواب بدون مصرف مواد ندارند، یا اگر علائم بیش از یک ماه پس از پرهیز از الکل ، مواد مخدر ادامه یابد، انجام نمی شود. این به معنای واقعی یا جدی نبودن مشکلات خواب آنها نیست. این به معنای ساده یعنی که به دلیل مصرف مواد یا دارو نمی باشد.

مشکلات درمان

مشکلات خواب می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از استرس گرفته تا اثرات طبیعی پیری. بنابراین، پزشکان ممکن است ماهیت واقعی این مسئله را درک نکنند، زیرا بسیاری از مردم به دلیل ترس ازبرچسب خوردن  و ترس از قضاوت با پزشک خود در مورد مصرف الکل یا مواد مخدر صحبت نمی کنند. آنها همچنین ممکن است در مورد میزان مصرف داروی تجویز شده یا بدون نسخه پزشک، به دلیل ترس از قطع مصرف دارو، دروغ بگویند. افرادی که به الکل و مواد مخدر اعتراف می کنند نیز اغلب میزان الکل یا مواد مخدر را که مصرف می کنند دست کم می گیرند یا آن را کم گزارش می کنند. همه این عوامل باعث می شود که افراد نتوانند تشخیص صحیحی از اختلال خواب ناشی از مواد / دارو داشته باشند. هنگامی که از مشکل خواب خود و علت ایجاد آن آگاهی پیدا کردید، برای مدیریت و  انتقال به الگوی خواب سالم بسیار مهم است که شخصی به شما کمک کند. با پزشک خود درمورد ارجاع به داروی اعتیاد یا متخصص خواب صحبت کنید. اگر از الکل، مواد افیونی، مت یا بنزودیازپین استفاده می کنید، مهم است که در طی مراحل ترک، از پشتیبانی پزشکی مناسب برخوردار شوید. این امر نه تنها باعث راحتی بیشتر شما خواهد شد، بلکه خطرات آن  برای شما کمتر است، همچنین  این مواد می توانند منجر به علائم شدید ترک مانند تشنج یا روان پریشی شوند که می تواند بدون نظارت پزشکی تهدید کننده زندگی شما باشد.

معرفی راهکار برای خواب سالم

 تنظیم و پایبند بودن به اوقات منظم خواب و بیدار شدن در طول روز
 ورزش منظم
صبح بیرون رفتن، به تنظیم مجدد "ساعت بدن" کمک می کند
پرهیز از استرس
تغذیه خوب
عدم خوابیدن با شکم گرسنه یا بیش از حد پر
پرهیز از مصرف دارو های اضافی
عدم مصرف مواد مخدر و یا محرک چه به صورت دائمی و چه تفریحی

بیشتر بخوانید

با توجه به مطالب فوق پیشنهاد می گردد مقاله ای تحت عنوان «ارتباط بین مصرف الکل و اختلالات خواب» را حتما مطالعه نمایید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد اختلال خواب ناشی از مواد و دارو بحث کردیم. همانطور که گفته شد طیف گسترده ای از مواد روانگردان همچون الکل، کافئین، حشیش، مواد افیونی، خواب آور، ضد اضطراب، آمفتامین ها، کوکائین و تنباکو می تواند باعث اختلال خواب ناشی از مواد شود. این اختلال سبب می شود که فرد در طول روز همیشه احساس خستگی داشته باشد و طبیعتا این حس باعث بوجود آمدن مشکلات عدیده ای در زندگی فرد می گردد. به همین خاطر با شناسایی مشکلات درمان و پیاده سازی راهکارهای مطرح شده می توانید بر این نوع اختلال تا حدود زیادی غلبه کنید.
آیا تا به حال مبتلا به این نوع اختلال در خواب شده اید؟ برای درمان آن از چه راهکارهایی استفاده نموده اید؟ لطفا دیدگاه و نظرات ارزشمند خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.