ارتباط بین مصرف الکل و اختلالات خواب

در این مقاله می خواهیم در مورد ارتباط بین مصرف الکل(alcohol consumption) و اختلالات خواب(sleep disorders) صحبت کنیم. مصرف الکل تقریباً درهر مقداری می تواند باعث اختلال در روند خواب شود و اختلالات خواب را ا ایجاد کند و طبیعتاً اختلالات خواب می تواند روند زندگی هر فردی را پر از چالش کند. بنابراین در ادامه براساس فهرست مطالب زیر به این موضوع می پردازیم:

مصرف الکل

نوشیدن الکل می تواند ساختار و ریتم و مدت زمان خوابیدن را مختل کند و یا مشکل مواجه سازد، هم چنین کل زمان خواب را تغییر دهد و بر زمان مورد نیاز بدن برای خوابیدن نیز تأثیر بگذارد. در حالی که محققان به طور کامل همه ی عملکردهای پیچیده ای را که در بدن به هنگام خواب رخ می دهد را درک نمی کنند، ما به این نکته واقفیم و می دانیم که کمبود خوابمی تواند با مشکلات جدی از جمله مواردی که در زیر ذکر شده  در ارتباط  باشد:
افزایش خطر ابتلا به اختلالات افسردگی
بیماری های قلبی 
و سایر مشکلات سلامتی
اختلال در عملکرد های اجتماعی و شغلی
نقص در حافظه 
خطر تصادف با وسیله ی نقلیه

الگوی خواب طبیعی 

خواب طبیعی شامل دو حالت از خواب متناوب است که در آن امواج مغزی انواع مختلفی از فعالیت را از خودشان نشان می دهند:

خواب موج آهسته (SWS)

طی آن راه های ارتباطی  با مغز بسیار کند است، یک خواب عمیق و آرام است و معمولاً این خوابحدود 75٪ از خواب شبانه را تشکیل می دهد. این خواب که " نان رم" نام دارد دارای مراحل زیر است:
خواب خیلی سطحی
خواب سطحی
خواب عمیق
بعد از خواب عمیق، نوبت به رویا و خواب دیدن می‌رسد. تمام سیکل‌ها و انواع خواب، بین 90 تا 120 دقیقه اتفاق می‌افتد و بعد از آن دوباره همین سیکل تا زمانی که می‌خوابیم در ما ادامه پیدا می‌کند.

خواب همراه با حرکات سریع چشم (REM) 

طی آن چشم ها حرکات سریعی را از خود نشان می دهند، آرامش کمتری دارد و معمولاً با خواب دیدن همراه است (REM به طور دوره ای در زمان خواب اتفاق می افتد و حدود 25٪ از زمان خواب را برای بزرگسالان تشکیل می دهد؛ قسمت های خواب REM می تواند حدود 90 دقیقه تکرار شود و هر بار از 5-30 دقیقه طول بکشد.) در خواب رم مغز بسیار فعال است و در حالی که ماهیچه‌های بدن در حال استراحت هستند، چشم‌ها به سرعت به چپ و راست حرکت می‌کنند.

گزارش آماری

تحقیقات به یک نوع  مرحله از خواب تحت عنوان خواب سبک انتقالی اشاره کرده اند که در فواصل دوره های خواب روی می دهد.علم هنوز به درستی کاربرد خواب رم را برای بدن نمی داند اما آن طور که به نظر می رسد این خواب برای ترمیم  بدن لازم و ضروری است . مطالعات آزمایشگاهی بر روی موش های زنده نشان داده اند که، اگر موش ها را برای مدت زمانی از خواب رم محروم کنیم این عمل طی گذشت چند هفته منجر به مرگ موش ها خواهد شد.  .

چگونه مغز خواب را کنترل می کند ؟

در ابتدا تصور می شد که خواب نتیجه کاهش فعالیت در سیستم های مغزی است که بیداری را حفظ می کند، اما تحقیقات نشان داده است که، خواب یک فرایند فعال مغز است که توسط مراکز عصبی در ساقه پایین مغز کنترل می شود. برخی از این ساقه های عصبی سروتونین تولید می کنند، سروتونین ماده شیمیایی و در واقع یک نوع انتقال دهنده ی عصبی در مغز می باشد که بر عملکرد خواب تاثیر گذار است و با شروع خواب و تنظیم موج آهسته خواب ارتباط دارد. سلول های عصبی دیگر نوع دیگری از انتقال دهنده های عصبی را تحت عنوان  نوراپی نفرین تولید می کنند که مشخص شده است نوراپی نفرین خواب رم را تنظیم می کند و در تسهیل برانگیختگی مغزهم نقش دارد. به طور دقیق مشخص نیست که این مواد شیمیایی و انتقال دهنده های عصبی  و دیگر مواد شیمیایی مغز چگونه برای کنترل خواب تعامل دارند، اما آنچه مسلم است مصرف الکل عملکرد این انتقال دهنده های شیمیایی در مغز را تغییر می دهد و خود باعث تغییر الگوی خواب می شود.

الکل و خواب 

بسیاری از افرادی که از بی خوابی رنج می برند، برای رفع این مشکل، قبل از خواب یک لیوان  نوشیدنی الکلی می نوشند تا به خواب رفتن آن ها کمک کند. پس از یک اثر تحریک کننده اولیه، اثرات آرام بخش الکل می تواند زمان لازم برای خوابیدن و به خواب رفتن را کاهش دهد. اما اثرات الکل به همین جا ختم نمی شود. تحقیقات نشان می دهد مصرف الکل در خلال ساعت های قبل از زمان خواب، خواب را در دوره ی  نیمه دوم مختل می کند و باعث می شود فردی که راحت می خوابد – به طور مداوم ازخواب بیدار شود و نتواند به راحتی دوباره بخوابد. با گذشت زمان نوشیدن الکل و دیگر نوشیدنی ها قبل از خواب،  دیگر اثرات قبلش را نخواهد داشت و تاثیر کمی بر خواب خواهند گذاشت .طبق مطالعات  انجام شده، با ادامه مصرف الکل، اثرات الکل بر خواب کاهش می یابد، در حالی که اثرات اختلال خواب آن افزایش می یابد.این امر به ویژه در مورد بزرگسالان مسن تر بسیار صدق می کند زیرا نوشیدن بیشتر، سطوح بالاتری از الکل را به نسبت جوانان الکلی در خون و مغز آنها تولید می کند. در نتیجه، افراد مسن که قبل از خواب نوشیدنی می نوشند، در صورت بیدار شدن و از جا بلند شدن  و راه رفتن در طول شب، می توانند خطر سقوط و آسیب دیدگی را در خودشان  افزایش دهند.

گزارش آماری

مطالعات نشان داده است که حتی شش ساعت قبل از خواب، الکل مصرف شده می تواند باعث افزایش بیداری در نیمه دوم خواب شود، حتی اگر الکل مصرف شده از بدن خارج شده باشد. خوب است بدانیم محققان معتقدند الکل، باعث تغییر طولانی مدت در نحوه تنظیم خواب بدن می شود.

اختلالات خواب 

به نظر می رسد استفاده از الکل به صورت مزمن و در طولانی مدت با افزایش خطر ابتلا به آپنه خواب در ارتباط است، به خصوص در بین افرادی که نوشیدنی می نوشند و در حین خواب خر و پف می کنند . آپنه انسدادی خواب، نوعی اختلال است که در آن مجرای هوای فوقانی، هنگام خواب باریک یا بسته می شود و باعث  قطع روند تنفس می شود. وقتی این اتفاق می افتد، فرد بیدار می شود، تنفس را دوباره از سر می گیرد و دوباره به خواب می رود. اتفاقات مرتبط با آپنه و به دنبال آن بیدار شدن از خواب می تواند صدها بار در طول  خواب شب اتفاق بیفتد و باعث کاهش چشمگیر زمان خواب شود.به علاوه، نوشیدن مقادیر متوسط ​​تا زیاد الکل قبل از خواب می تواند مجرای هوا را باریک کند و باعث بروز آپنه در افرادی شود که به طور معمول علائم آپنه خواب را از خود نشان نمی دهند.

چرا اثرات مصرف الکل بر آپنه خواب مهم است؟

مبتلایان به آپنه خواب که روزانه دو یا چند لیوان نوشیدنی می نوشند، پنج برابر بیشتر از کسانی که  الکل نمی نوشند درگیر حوادث مربوط به تصادفات رانندگی ناشی از خستگی می شوند. تحقیقات ترکیبی که در حوزه آپنه خواب، خروپف و مصرف الکل انجام شده است، این موارد را با افزایش خطر حمله قلبی، آریتمی، سکته مغزی و مرگ ناگهانی مرتبط دانسته است.

دوران سالمندی و پیری 

وقتی افراد پیر می شوند، با افزایش سن به طور طبیعی دچار کاهش، خواب رم و افزایش بیداری در شب می شوند. تحقیقات نشان داده است که افراد بالای 65 سال اغلب سه بار یا بیشتر در طول شب بیدار می شوند. این بیدار شدن های پی در پی  منجر به خوابی می شود که کمتر خاصیت ترمیم کنندگی و ارامش را برای بدن در پی دارد و همین مورد، خود موجب تشویق فرد سالخورده برای مصرف الکل می شود تا بتواند میزان خواب شبانه اش را بیشتر کند. طبق نتایج، با این حال مصرف الکل منجر به بروز بیشتر اختلالات خواب در افراد سالخورده می شود.

اختلال مصرف الکل و خواب 

برای کسانی که دچار اختلال شدید در مصرف الکل هستند، اختلالات خواب ممکن است شامل موارد زیر شود:

خستگی روزانه 

کاهش خواب با کیفیت

بیداری های مکرر 

نیاز به مدت زمان طولانی تر برای به خواب رفتن                                                                  

منطقی به نظر می رسد كه تصور كنیم افراد مبتلا به اختلال مصرف الكل كه مشروبات الكلی را ترك می كنند، به حالت طبیعی خواب برمی گردند، اما در حقیقت، قطع ناگهانی مصرف الكل می تواند منجر به سندرم ترك الكل شود، كه می تواند به بی خوابی برجسته و به اصطلاح پاره پاره شدن خواب و علائمی مانند حالت تهوع و استرس و اضطراب های خفیف تا شدید منجر شود. کمبود خواب یکی از رایج ترین علائمی است که توسط افرادی که پس از قطع و ترک مصرف مشروبات الکلی از خود نشان می دهند .

سندرم ترک الکل می تواند به موارد زیر منجر شود:

افزایش خواب رم که مربوط به توهمات ترک است .

کاهش خواب ارام

خوابی که از دوره های کوتاه خواب رم تشکیل شده است .

قطع شدن خواب بر اثر بیدار شدن های متعدد

بهبودی، خواب و عود مجدد در افراد

پس از فروکش کردن و خاموش شدن علائم ترک، افراد مبتلا به اختلال مصرف الکل می توانند تا حدی بهبود در الگوی خواب را تجربه کنند، اما برای برخی از افراد، حتی پس از سال ها از گذشت ترک الکل، الگوی خواب طبیعی ممکن است هرگز برطرف نشود و به حالت عادی خود برنگردد. مطالعات نشان داده اند، افراد در حال بهبودی تمایل به خواب کوتاه  دارند، این افراد خواب آهسته کمتری دارند که خود باعث می شود که بیداری افزایش  یابد و در نتیجه خواب خاصیت ترمیم کنندگی کمتری داشته باشد و خستگی در روز افزایش یابد. از قضا، اگر فرد در حال بهبودی دوباره به نوشیدن الکل روی بیاورد و زیاد بنوشد، خواب کم موج، او افزایش می یابد و بیداری شبانه او حداقل در ابتدا کاهش می یابد. این تصور اشتباه که مصرف الکل باعث بهبود خواب می شود، دلیل عمده ای است که بسیاری از افراد مبتلا به اختلال مصرف الکل دوباره به نوشیدن روی می اورند و باعث عود مجدد می شود. خوب است بدانیم  تسکینی که آن ها دریافت می کنند حتما موقتی می باشد. با ادامه نوشیدن الکل، به زودی الگوی خواب آن ها دوباره مختل و با مشکل رو به رو می شود. این ایده که مصرف الکل خواب را بهبود می بخشد، در واقع فقط یک افسانه است و صحیح نمی باشد.

بیشتر بخوانید

با توجه به مطلب فوق پیشنهاد می گردد مقاله ای تحت عنوان «تاثیر خواب بر سلامت روانی» را حتما مطالعه نمایید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد ارتباط بین مصرف الکل و اختلالات خواب صحبت شد. همانطور که گفته شد مصرف الکل ارتباط مستقیمی با ایجاد اختلال در خواب دارد. گرچه خیلی ها به اشتباه فرض را بر این می دانند که مصرف الکل خواب را بهبود می بخشد ولی آنچه که روان شناسان و علم پزشکی بر آن باور داشتند این است که مصرف الکل به شدت نظم خواب را بهم می زند. مصرف این نوشیدنی که سبب اختلال در خواب می شود باعث انواع بیماری های قلبی، مغزی، کبدی ومشکلاتی از قبیل تصادفات رانندگی، خستگی روزانه، درگیری های خیایانی و .. می گردد.
آیا می دانستید که مصرف الکل سبب افزایش اختلالات خواب می گردد؟ لطفاً دیدگاه و نظرات ارزشمند خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.