تست تشخیص اوتیسم منتشر شد

تست تشخیص اوتیسم منتشر شد

تست ترسیم خانواده مدت مطالعه: 8 دقیقه
ای سنج 14 شهریور 1400 مدت مطالعه: 8 دقیقه

تست ترسیم خانواده

طبق هفته های گذشته که به بررسی آزمون ها و تست های روانشناختی پرداخته ایم، در این سری از پست های هفتگی ای سنج، آزمون روانشناسی دیگری به نام تست ترسیم خانواده را مورد بررسی قرار می دهیم.

تست روانشناختی حاضر برای تحلیل کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه براساس فهرست مطالب زیر بیشتر به این موضوع می پردازیم:

توضیحات اولیه تست ترسیم خانواده

 طراح تست ترسیم خانواده چه کسی است؟ 

در سال 1951 روان پزشکی به نام مایلز پوروت این تست را طراحی کرد و ساخت. لازم به ذکر است که استفاده از این تست به بیش از شش دهه بر می گردد.

 رده سنی استفاده از تست ترسیم خانواده

به طور کلی از این تست برای کودکان 5 تا 16 ساله می توان استفاده کرد.

 روایی و پایایی تست ترسیم خانواده 

 با اینکه روایی این تست توسط تعدادی از روانشناسان و متخصصان مورد شک و انتقاد قرار گرفته است، با این حال روایی آن ثابت شده و قابل اتکا می باشد.

 استفاده از  تست ترسیم خانواده به عنوان روشی واحد 

با اینکه اعتبار و روایی این تست به خوبی سنجیده و ثابت شده است، اما بهتر است که روان شناسان و متخصصان از این تست به تنهایی استفاده نکنند و آن را در کنار دیگر روش های تشخیصی مانند، مصاحبه و مشاهده و .. به کار بگیرند.

البته که این تست هر ساله مورد ارزیابی قرار می گیرد و عیوب آن اصلاح می شود.

 علت استفاده از نقاشی در تست ترسیم خانواده 

اصولا نقاشی فرآیندی نمادین است و کودکان با کشیدن نقاشی چیزهای زیادی در مورد خودشان را در اختیار دیگران قرار می دهند و اگر کسی علم و مهارت تفسیر نقاشی کودکان را بلد باشد، می تواند به راحتی شخصیت کودکان را تحلیل کند.

برای همین دلیل، از نقاشی به عنوان منبع مهمی برای فهم کودکان در این آزمون استفاده می شود.

توجه

بازی و نقاشی دو منبع فوق العاده برای تشخیص و فهم روانی کودکان است.

موارد کاربرد تست ترسیم خانواده

تست ترسیم خانواده که تست محبوب و شناخته شده ای در میان همگان می باشد، برای ارزیابی شخصیت و احساسات کودکان کاربرد دارد.

در واقع این تست روانشناختی برای درک موارد زیر به کار برده می شود:

  •  درک کلی رابطه ی  کودک با خانواده اش
  •  درک کیفیت رابطه احساسی کودک و یا نوجوان با خانواده خود
  •  درک کیفیت کلی رابطه ی کودک و یا نوجوان با خانواده اش 
  • درک شخصیت کودکان بر اساس ساختار خانواده
  •  بلوغ عاطفی
  •  در نهایت درک بهتر احساسات و روابط خانوادگی

اهداف تست ترسیم خانواده

  •  درک مشکلاتی که کودک در محیط خانواده اش دارد
  •  نحوه تقویت کیفیت پیوند های خانوادگی 
  • فهم احساسی که کودک به خانواده اش دارد 
  • تعارضات تجربه شده کودک با اعضای خانواده اش 
  • ارزیابی بلوغ عاطفی و روانی کودک و نوجوان
  •  ارزیابی ارتباط خانوادگی 
  • درک نگرانی های کودک در محیط خانواده

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

اهداف تست ترسیم خانواده چیست

اگر علاقمند هستید که ویژگی های شخصیتی کودکان را بسنجید، می توانید تست MBTI کودک را انجام دهید.

چه نکاتی در اجرای آزمون ترسیم خانواده مورد استفاده قرار می گیرد؟

  •  جنبه احساسی در این آزمون مورد بررسی قرار می گیرد. 
  • رابطه ی راحت کودک با درمانگرش باید مدنظر قرار بگیرد.
  •  فرایند نقاشی کردن باید به کودک کمک کند که آزادانه احساسات، عواطف و نگرانی هایشان را بروز دهند و بر روی کاغذ نمایان کند.

پیش نیازهای لازم قبل از اجرای تست ترسیم خانواده 

درمانگران در حین اجرای این آزمون باید مواردی را برای کودک فراهم کنند. این موارد شامل:

  •  یه تکه کاغذ سفید
  •  مداد رنگی
  • محیطی که کودک در آن نقاشی می کند باید راحت باشد
  • کودک باید احساس امنیت داشته باشد

در گام اول اجرای آزمون، چه مواردی باید به کودک گفته شود؟

زمانی که آزمون شروع می شود، درمانگر باید طبق اصول و پروتکل های خاصی از کودک بخواهد که:

  •  خانواده اش را نقاشی کند.
  •  اگر کودک به خوبی متوجه منظور درمانگر و یا شخص آزمون گیرنده نشد، آزمودنی با لحنی مهربانانه و زبانی راحت تر به کودک می گوید: یک خانواده را نقاشی کن.. هرجوری که دلت می خواهد! می توانی درخت و حیوان هم بکشی ... 
  • درمانگر در فرآیند نقاشی کودک باید او را همراهی کرده و ترغیب به نقاشی کند.اما گاهی اوقات کودک دست از نقاشی و فعالیت می کشد؛ به چه دلیل؟

 دلایل صرف نظر کردن کودک از کشیدن نقاشی 

در جریان فرآیند نقاشی کشیدن ممکن است کودک دست از نقاشی کشیدن بردارد و از ادامه کار منصرف شود. که این انصراف می تواند دلایل مختلفی داشته باشد:

  •  کودک در ابتدا دچار وقفه و یا بازداری می شود؛ بدین معنا که به شما می گوید: نمی تواند یا بلد نیست نقاشی بکشد. 
  • گاهی هم در اواسط کار دچار این وقفه و یا مکث می شود؛ که در این صورت بهتر است شخص آزمون گیرنده و درمانگر کودک را به ادامه کار ترغیب کند.

در جریان ترسیم شکل از سوی کودک، چه نکاتی باید مورد توجه درمانگر قرار بگیرد؟

به دلیل ماهیت فرافکن این آزمون، هر فعالیت و حرکتی از سوی کودک باید مدنظر درمانگرش قرار بگیرد و درمانگر باید به تک تک حرکات کودک توجه دقیق داشته باشد. اما در این میان چند نکته مهم وجود دارد، که باید بیشتر به آن ها دقت شود:

  •  اینکه کودک نقاشی را از کجای صفحه شروع می کند، مهم است.
  •  اینکه نقاشی بزرگ است یا کوچک و چه حجمی از صفحه را اشغال می کند، دارای اهمیت است.
  •  اینکه کودک در نقاشی اش، از کدام شخصیت شروع می کند، حائز اهمیت است. 
  • جزئیاتی که کودک به آن ها دقت دارد، مهم است. اینکه چقدر زمان صرف کشیدن یک شخصیت می شود، باید بررسی شود.
  •  اگر کودک مکث زیادی برای کشیدن یک شخصیت دارد، یا به صورت وسواس گونه در کشیدن آن شخصیت عمل می کند، باید مورد ارزیابی قرار بگیرد.
  •  حالت عاطفی کودک در حین نقاشی بسیار مهم است.

این موارد تنها چندی از موارد مهمی است که باید در هنگام نقاشی کشیدن کودک در نظر گرفته شود.

توجه

توجه داشته باشید که، اعضای نقاشی کودک با اعضای اصلی خانواده اش باید، مقایسه شود.

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

نکات مهم حین ترسیم نقاشی در تست ترسیم خانواده

سوالات درمانگر در حین نقاشی کشیدن کودک

در حین کار و کشیدن نقاشی از سوی کودک، درمانگر می تواند سوالاتی را در مورد نقاشی کودک بپرسد، سوالاتی از قبیل:

  •  خانواده ای که کشیده ای را برای من تعریف کنید. 
  • کدام یک از شخصیت ها را اول کشیده ای؟
  •  چرا این شخصیت را اول از همه کشیدی؟ 
  • این آدمایی که کشیدی دقیقا چه کسانی هستند؟

در مورد هر یک از شخصیت هایی که کودک کشیده است، می توان سوالاتی را در مورد:

  •  این آدمی که کشیده ای، زن است یا مرد؟ دختر است یا پسر؟
  •  هر کدام از این آدم ها چند سال دارند؟

و در ادامه سوالاتی در مورد ویژگی های هر کدام از شخصیت ها پرسیده می شود که می تواند به فرد کمک شایانی برای تفسیر نقاشی کودک کند:

  •  کدام یک از این آدم ها مهربان تر هستند؟
  •  کدام یک کمتر مهربانی می کند؟ 
  • به نظرت کدام یک از این آدم ها خوشبخت تر هستند؟
  •  به نظرت کدام یک از این آدم ها از همه بهتر هستند؟
  •  آیا نقاشی ای را که کشیده ای، دوست داری؟
  •  اگر می خواستی دوباره نقاشی کنی، باز هم همین موارد را می کشیدی؟
هشدار

توجه داشته باشید که تمامی این سوالات باید با لحنی متناسب با سن کودک و با حالتی توام با مهربانی از کودک پرسیده شود. همواره کودک را در هنگام نقاشی کشیدن تشویق کنید و هرگز به او نگویید که، نقاشی او زشت است؛ هرگز نگاه و دیدگاهی قضاوتی به نقاشی های کودک نداشته باشید.

دو سوال مهم در مورد نقاشی کودک

درمانگر بعد از اینکه کودک کار کشیدن نقاشی را به پایان رساند، باید در مورد دو چیز از او سوال کند؛ این دو سوال عبارت اند از:

  •  در این نقاشی که کشیده ای، یکی از بچه ها حسابی شیطنت کرده است، آن بچه کدام است؟ 
  • بابایی که تو در این نقاشی کشیدی می خواهد بچه ها را به گردش ببرد، اما در ماشین برای یکی از بچه ها جا نیست، به نظر تو کدام بچه باید در خانه بماند و به گردش و تفریح نرود؟

درمانگر باید نکته ی دیگری در مورد اینکه کودک خودش را در نقاشی کشیده است یا نه مد نظر قرار دهد:

  •  اگر کودک خودش را در نقاشی کشیده بود، از او سوالی با این محتوا بپرسد: دوست داشتی غیر از خودت جای کدام یک از این شخصیت ها بودی؟ 
  • اگر کودک در نقاشی خودش را نکشیده بود، سوالی مبنی بر اینکه دوست داشتی تو این نقاشی جای چه کسی می بودی؟

ارائه نکاتی چند در مورد تفسیر نقاشی کودک 

 معنای خط هایی که کودک در نقاشی اش ترسیم کرده است

در جریان رسم نقاشی، اگر:

  •  کودک خطوط درون نقاشی را پر رنگ کشیده باشد، این خطوط پر رنگ به معنای شهامت و جسور بودن و خشونت است و در تفاسیر روانکاوی به معنای رها شدن از غرایز می باشد.
  •  اگر خطوط درون نقاشی کم رنگ باشد، می تواند نشان دهنده احساسات ملایم، ظرافت کودک، کمرویی کودک باشد.
  •  اگر خطوط نامناسب و پراکنده مانند باشد، می تواند نشان دهنده ی واکنشی در برابر ترس و ناتوانی باشد و در تحلیل روانکاوی نشانه ی خشونت آمیزی است. 
  • اگر خطوط تکراری باشد، حاکی از تحمیل چیزی بر کودک می باشد و همچنین می تواند نشانه ای از اینکه کودک حالت نرمال ندارد و یا از بیماری و اختلالی رنج می برد، باشد.
  • هم چنین این مورد می تواند حکایتگر وسواس در کودک هم باشد.

 ترسیم نقاشی در نواحی مختلف چه معنایی دارد؟

  •  اگر کودک نقاشی را از بالای صفحه شروع کرده باشد، بیانگر آرمان گرایی و تخیلات و رویا اندیشی و رویا پردازی در فرد است.
  •  اگر کودک نقاشی اش را از پایین صفحه شروع کرده باشد، بیانگر نوعی خستگی،  روان آزردگی، ناتوانی و افسردگی است. 
  • اگر کودک نقاشی اش را از سمت راست شروع کرده باشد، در مورد آینده می باشد.
  •  اگر کودک نقاشی اش را از سمت چپ شروع کرده باشد، در مورد گذشته است و به دوران کودکی وی اشاره دارد. 
  • اگر نقاشی از صفحه بیرون رفته باشد، نشانه ای از گسترش حیات است. 
  • اگر نقاشی از سمت چپ به راست رفته باشد، حاکی از حرکت طبیعی رشد و حرکت رو به جلو است. 
  • اگر نقاشی از راست به چپ رفته باشد، نشانه ای از حرکت واپس رونده و رو به عقب می باشد.
  •  نواحی ای که در صفحه سفید مانده است، نشانه ای از حالت ممنوع بوده است. مثلا ناحیه سفید در پایین صفحه نشانه ای از جهش و حرکت به سمت بالاست و به نوعی رویا پردازی است. 
  • اگر نقاشی تراکم نداشته باشد یعنی فرد ضعف وسیعی در حوزه روانی دارد.

نشانه های ارزش گذاری های کودک در نقاشی

کودک ممکن است در فرآیند نقاشی، بخواهد شخصی را ارزنده تر و با ارزش تر جلوه دهد؛ و این ارزنده سازی و ارزش گذاری با حالت ها و نشانه هایی مشخص می شود.

 نشانه های افراد با ارزش در نقاشی

  •  نخستین فردی که نقاشی می شود.
  •  اولین فردی که در سمت چپ نقاشی می شود. که این مورد دو حالت دارد: اصولا پدر و مادر کودک در این قسمت کشیده می شوند.
  • اگر کودک، کودکی دیگری را بکشد بیان گر نوعی جاه طلبی نسبت به این  کودک است و اگر کودک تصویری از خودش بکشد نشانه ای از خود دوست داری کودک می باشد.
  •  فردی که با وسواس و دقت زیاد از حد کشیده می شود. 
  • فردی که بلند تر از دیگر شخصیت هاست.
  •  فردی که زمان زیادی برای کشیدن آن گذاشته شده است.
  • فردی که جزئیات بیشتری برای آن رسم شده است.
  • فردی که وسایل زیادی به همراه دارد. مثلا کلاه به سر دارد یا آویز زینتی به گردن دارد و ... شخصی که مرکز توجه دیگر شخصیت ها در نقاشی است.
  • فردی که کودک در هنگام مصاحبه با آن همسان سازی می کند.
  • مصاحبه کننده وقتی در مورد شخصیت ها از کودک می پرسد، آن شخصیتی که کودک از او زیاد تر حرف می زند و برتری دارد، برای کودک با ارزش تر است.

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

ارزش گذاری کودک در نقاشی در تست ترسیم خانواده

 نشانه های افراد بی ارزش در نقاشی

  •  فردی که قشنگ ترسیم نشده است.
  •  فردی که جزئیات در او رعایت نشده است.
  •  فردی که ناقص کشیده شده است.
  •  فردی که کوچک تر کشیده شده است.
  •  فردی که قد کوتاه تر است.
  •  فردی که بی دقت کشیده شده است.
  •  شخصی که به کل از خانواده حذف شده و کشیده نشده است.

 توجه: در صورتی که تصویر واضح نیست اینجا را کلیک کنید.

نشانه های ناارزشمندی شخص در نقاشی کودک

چرا در روند ترسیم نقاشی اجازه پاک کردن به کودک نمی دهیم؟

از آنجا که کشیدن نقاشی به نوعی فرافکنی آنچه که کودک در ذهن و ناخودآگاه خود احساس کرده می باشد، و ممکن است کودک نقاشی ای را بکشد و بخواهد آن را پاک کند و یا در روند کار آن را خط بزند، این خط زدن و یا پاک کردن چیزی می تواند نشانه یک تعارض باشد و یا نشانه منع و سانسور شدن آن بخش توسط بخش "من" شخصیت او باشد.

اگر کودک در حین کشیدن چیزی در نقاشی احساس گناه و ناخوشایند داشته باشد، ممکن است نخواهد آن چیز را به تصویر بکشد.

دیگر مواردی که ممکن است کودک اقدام به کشیدن آن ها کند، کدام اند؟

  •  اگر کودک افرادی صمیمی را در کنار هم بکشد که این افراد یکدیگر را در آغوش گرفته یا می بوسند، نشانه ای از صمیمت بین افراد است.
  •  اگر اعضای خانواده از هم دیگر دور و پراکنده کشیده شده باشند، نشان دهنده نوعی پرخاش و خشم است.
  •  اگر فردی حذف شود نشان دهنده ی این است که در اعضای این خانواده با این فرد مشکلاتی وجود دارد. 
  • کشیدن کودک و نوزاد نشان دهنده ی نوعی شرم است. 
  • اگر کودک حیوان بکشد نشانه علاقه کودک به حیوانات است.
  •  حال اگر حیوانی که کودک کشیده است، خیالی باشد و وجود خارجی نداشته باشد، نشانه تمایلات ممنوع شده کودک است که وی نمی تواند آن ها را قبول کند.
  •  اگر اعضای خانواده ای که کودک کشیده با خانواده واقعی اش مطابقت داشته باشد، نشان از احترامی است که کودک برای خانواده اش قائل است. 
  • اگر اعضای خانواده ترسیم شده خیالی و ذهنی باشند، حکایتگر فرافکنی تمایلات کودک است.

چگونگی بیان گرایش ها و دفاع های من در تست ترسیم خانواده

  • ارزنده سازی شخص اصلی نقاشی؛ فردی که در نقاشی کودک با ارزش شمرده می شود، اول کشیده می شود، قد بلند تر است، با دقت بیشتری کشیده می شود، لباس ها و وضعیت ظاهری او غنی تر است و در نگاه اول توجه به این شخصیت معطوف می شود.
  • ناارزنده سازی ویژگی های شخصی؛ فرد که ممکن است از اعضای خانواده او باشد، در نقاشی کشیده نمی شود، کوچک است، کنار کاغذ است، از نظر سطحی پایین تر است، نام او در کنار دیگران نمی آید.
  • خط زدن شخص ترسیم شده؛ نوعی ناارزنده سازی شخص است.
  • شخص اضافه شده؛ گاهی کودک خودش را به صورت شخصی اضافه شده به نقاشی کشیده و در واقع فرافکنی می کند. افزودن یک بزرگسال به نقشی، کودک یا حیوان خانگی بیان گر پرخاشگری علیه خواهر یا برادر یا والدین است.
  • نزدیکی ها و ارتباط؛ اگر دو شخص نزدیک به یکدیگر کشیده شده باشند، صمیمیت میان آن ها از این طریق نشان داده می شود.
  • همسان سازی؛ زمانی که کودک خودش را متناسب با شرایط واقعی زندگی ترسیم می کند. اگر خودش را با شخصی شرور همسان سازی کند، گرایش او به همسان سازی دفاعی یا فرامن به چشم می خورد.

بررسی تعارض های روانی کودک بر اساس تست ترسیم خانواده

تعارض های روانی که کودک تجربه می کند، در نقاشی هایی او نمایان می شود. کودکان می توانند روابط خود با خانواده و خواهران و برادرانشان را در نقاشی های خود به تصویر بکشند و با رمز گشایی این تصاویر می توان به هر آنچه در ذهن کودکان می گذرد، پی برد.

روابط عاطفی، انگیزه های آشکارا و پنهانی پشت رفتار کودک، پرخاشگری، حسادت، اضطراب و... را می توان از نقاشی های کودکان متوجه شد.

به عنوان مثال، وقتی کودک خواهر یا برادر خود را از نقاشی حذف می کند یعنی توانایی همسان سازی با خواهر و برادرش را ندارد و حسادت شدیدی نسبت به خواهر یا برادرش دارد.

اگر کودک هیچ کدام از رقبای خود را نقاشی نکند، حاکی از حسادت پرخاشگرانه است. کشیدن پدر و مادر  در نقاشی به تنهایی نشانگر نا ارزنده سازی رقیب است که این مسئله با کامل نکشیدن نقاشی، قطع دست و پا و ... هم بروز پیدا می کند.

کشیدن خود به صورت نامهربان یا مج و معوج نشانگر انتقاد از خود و ناارزنده سازی خویشتن و واکنش واپس گرا است. اگر افسردگی در شدید ترین حالت خود باشد، مودک خود را نه به صورت کامل اما از نقاشی حذف می کند. افسردگی خفیف هم خودش را به صورت ناارزنده سازی خود بروز پیدا می کند.

جمع بندی ای سنج

تمام سعی ما تیم روان شناسان ای سنج در این مقاله این بود که تفسیری درست و جامع از تست ترسیم خانواده ارائه دهیم.

اگر والد کودکی هستید و مایلید که از احساسات کودک خود با خبر شده و ارزیابی ای از شخصیت او داشته باشید، می توانید با کمک از یک متخصص بهداشت روان مانند یک روانشناس با مهارت و روان سنج این تست را بر روی کودک خود انجام داده و از تفسیر و تحلیل نتایج آن اطلاعات مفید را کسب کنید.

 آیا تا به حال از تست ترسیم خانواده استفاده کرده اید؟ نظرات و دیدگاه های ارزشمند خودتان را با ما در میان بگذارید.

تله رهاشدگی چیست | علائم، نحوه تشخیص و راه مقابله
اضطراب جنسی چیست | راه‌های موثر برای درمان
مهارت همدردی چیست | روش تقویت آن
طلاق عاطفی چیست | علل و روش‌های پیشگیری

اصطلاحات مهم این مقاله

جهت نمایش بیشتر اصطلاحات کلیک نمایید

سوالات متداول

  • طراخ تست ترسیم خانواده کیست؟

    • در سال 1951 روان پزشکی به نام مایلز پوروت این تست را طراحی کرد و ساخت. لازم به ذکر است که استفاده از این تست به بیش از شش دهه بر می گردد.
  • علت استفاده از نقاشی در تست ترسیم خانواده چیست؟

    • اصولا نقاشی فرآیندی نمادین است و کودکان با کشیدن نقاشی چیزهای زیادی در مورد خودشان را در اختیار دیگران قرار می دهند و اگر کسی علم و مهارت تفسیر نقاشی کودکان را بلد باشد، می تواند به راحتی شخصیت کودکان را تحلیل کند.
  • اهداف تست ترسیم خانواده چیست؟

    • درک مشکلاتی که کودک در محیط خانواده اش دارد،  نحوه تقویت کیفیت پیوند های خانوادگی ، فهم احساسی که کودک به خانواده اش دارد ، تعارضات تجربه شده کودک با اعضای خانواده اش ، ارزیابی بلوغ عاطفی و روانی کودک و نوجوان، ارزیابی ارتباط خانوادگی ،درک نگرانی های کودک در محیط خانواده
  • پیش نیاز انجام تست ترسیم خانواده چیست؟

    • یک تکه کاغذ، مداد رنگی، محیط آرام و ساکت
لطفا امتیاز خود را برای این محتوا ثبت کنید
19 آبان 1402 12:08

سلام ممنون از مطالب از مطالب مفیدتون منبع مطالبتون رو میگید

30 خرداد 1402 22:18

عالی ممنون

15 تیر 1401 21:42

ممنون از توضیحات عالی و مفیدتون

31 اردیبهشت 1401 04:51

عالی بود سپاسگذارم

31 اردیبهشت 1401 04:51

عالی بود سپاسگذارم

08 آذر 1400 21:21

خیلی ممنون واقعا عالی و کامل بود مطالب

05 آذر 1400 15:26

عالی بود واقعا همه چیز رو خیلی کامل و مرتب و دسته بندی شده توضیح داده بودید