چطور در شرایط سخت امیدوار بمانیم؟

چطور در شرایط سخت امیدوار بمانیم؟

تاریخ انتشار: 25 مرداد 1400

با افزایش امیدواری در بین افراد جامعه، می توانیم از یک جامعه ی هدفمند، با انگیزه و با نشاط برخوردار شویم.

خانم ها، آقایان سلام

به پادکست خوب زی خوش آمدین،

همون طور که از اسم پادکست پیداست و مطمعناً می دونید هدف ما نشون دادن راه و رسم بهتر زندگی کردنه، این که با ایجاد اصلاحاتی خیلی کوچیک در رفتار های روزمره مون تغییرات بزرگی در زندگی مون ایجاد کنیم پس پیشنهاد می کنم تا آخر همراه ما باشید.

می خوام از این جا شروع کنم که پاندمی یک کلمه فرانسویه.

نمی دونم شاید خیلی هاتون بدونید. به معنای دنیا گیر، عاملیه که دنیا رو درگیر کرده. یه حالتی از همه گیری یه بیماریه که از مرز چند قاره فراتر رفته و بهش میگن پاندمی.

حدود یک سال و نیمه که این بیماری با جهان ما همراه شده، اخبار بد، ترس از بیماری و ُمرگ و ازدست دادن عزیزان باعث شده تا امید به زندگی و همینطور شادمانی روز به روز تو جامعه ها کمتر بشه.

یه بزرگی می گفت 10% زندگی وقایعیه که اتفاق میفته اما 90% باقیمانده اش شیوه ی برخورد و پاسخگویی ما به این وقایع هستن.

می دونم که الان دارین پیش خودتون میگین ما تو ایران زندگی می کنیم و کشور ما الی ماشالله مشکل داره و خیلی خیلی همه چیز بهم ریخته اس.

خوب حرفتون رو قبول دارم پس اگه موافق باشید حرف اون بزرگ رو یه کمی اصلاح بکنیم و سهم مشکلات موجود بر زندگی هامون و پایین اومدن این شادی و امید رو به 40%، آره 40% افزایش بدیم.

با این حساب تو این پادکست می خوایم در مورد این صحبت بکنیم که در شرایط موجود چطوری می تونیم هم چنان روحیمون رو حفظ کنیم و شاد و امیدوار باقی بمونیم؟

***

به قول این مرد بزرگ؛ حضرت حافظ

که میگه:

«دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت

دائما یکسان نباشد حال دوران غم مخور»

زندگی ما آدم ها عجین شده با روزهای خوب و بد، اتفاقات تلخ و شیرین.

گاهی زندگی اونقدر شیرین میشه که واقعا یک ساعت میشه یک لحظه و گاهی هم یک ثانیه سختی برامون اینقد کش پیدا می کنه که حس می کنیم که ساعت هاس که داریم این سختی رو تحمل می کنیم.

پس اول از همه باید بدونیم که تو چه زمینی داریم بازی می کنیم، زمینی که بی ثباته، اگر قرار باشه ما هم بی ثبات رفتار کنیم که دیگه وا ویلاس و در زمان هایی که چالش ها و مشکلات زیاد میشن امیدمون رو از دست بدیم و به تموم شدن زندگی مون فکر کنیم، اون وقته که تو  این بازی باختیم و بدم باختیم.

شاید براتون جالب باشه به قول یکی از تاثیر گذارترین روانشناسان جهان و همچنین مبدع رویکرد معنا درمانی، آقای ویکتور فرانکل؛ نا امیدی از رنجی میاد که انسان در اون معنی پیدا نکنه.

شاید این داستان براتون جالب باشه که فرانکل زندگی خیلی خیلی سختی داشته، اونم به خاطر این که یهودی بوده. هم خودش، همسرشو خانواده ش.

اونارو به اردوگاه های کار اجباری آشویتس می فرستن

واقعا جایی که شنیدن اسمش مو رو به تن همه سیخ می کرد، اتاق های گاز، کشتارهای دسته جمعی، کوره های آدم سوزی

***

پدرش همون اوایل مرد و برادر و مادرش دو سال بعد و یکسال بعد از اون هم همسرش فوت کرد.

فرانکل بعد از 12 سال از زندان آزاد شد در حالی که کل زندگیش رو شامل خانواده و کاشانه اش رو از دست داده بود و سالها از زندگی حرفه ای ش دور مونده بود.

اما واقعا تو تموم اون سال ها و در تمام این رنج هایی که کشیده بود گنج خیلی بزرگی بدست آورد و اونم معنای اصلی زندگیش بود .

مهم ترین کتاب فرانکل  انسان در جستو جوی معنا هستش.

واقعا کتابی که خوندنش رو خصوصا تو این شرایط به همه شمایی که الان دارین صدای منو میشنوید توصیه می کنم.

فرانکل میگه در زندان افرادی بودن که امید به زندگی داشتند و عملکرد بهتری داشتن ولی به محض اینکه نا امید میشدن به دزدی و قتل، جاسوسی و خودکشی دست میزدن

پس پیدا کردن معنای زندگی هم مسئله مرگ و زندگیه، هم مسئله شرافت و بی شرافتی

***

اون میگه معنای زندگی رو در سه چیز میشه جست و جو کرد

اول از همه کار و خدمتی ارزشمند

وقتی فرانکل  به آشویتس منتقل شد به این امید زندگی می کرد که کتاب روانشناسی اردوگاه آشوییتس رو بنویسه و با یه تجربه دست اول درباره معنی، تدریس کنه و انسان ها رو آگاه کنه

دوم عشق ورزیدن بدون قید و شرط. مطمعناً خیلی از ما این را بلد نیستیم.

عشقی که فرانکل سالها برای دیدن مجدد خانواده اش داشت و بهش امید میداد

و سوم و مهم ترینش و سخت ترینش رنج کشیدن با متانت و صبوری.

صبری که بهش قدرت داد تا از رفتن عزیزانش و شرایط سخت نشکنه. امیدش رو حفظ کنه و به دنبال چیزی فراتر از دلبستگی های مادی بره.

با همین سرمایه های روانی ارزشمند بود که فرانکل مجدد ازدواج کرد و صاحب دختری شد. 32 عنوان کتاب نوشت که از جمله مهم ترینش هم "انسان در جست و جوی معنا" بود و 9 میلیون نسخه - 9 میلیون نسخه کم نیست که در سراسر دنیا به فروش رفت.

این داستان رو تعریف کردم که بگم از دست دادن امید واقعا مردم یه جامعه رو می تونه به سمت شکست و بدبختی ببره. حتما شنیدید که میگن نجات یه فرد نجات جامعه ست دقیقا همینه.

وقتی فردی امیدش رو از دست میده، اصلا عملکردش به کل تغییر می کنه و ممکنه کارهایی رو انجام بده که به ضرر اطرافیان و مهم تر از همه به ضرر جامعه تموم بشه.

مثالش عینیش رو فک کنم فیلم جوکر رو دیدین که دقیقا همین داستان رو داره نقل می کنه.

پس نکته اول اینه که در شرایط سخت بیشتر فکر کن و به دنبال معنا های زندگیت بگرد.

شاید همین الان تو ذهنت این داره میاد که اصلا تو زندگی من معنایی وجود نداره، اون موقع ست که باید به روانشناس یا دوستی که واقعا قبولش داری مراجعه کنی تا به کمکش معنای زندگیت رو پیدا کنی یا حتی بسازیش.

اگر می خوای امیدت رو از دست ندی و فردی شاد باشی

اگر می خوای کتاب سرنوشتت رو خودت با دستای خودت بنویسی

اصلا لازم نیست دائم پیش خودت بگی همه چی آرومه، من چقد خوشحالم

***

بلکه لازمه به معنای زندگیت فکر کنی و پیداش کنی

لازمه بدونی تو با یه رسالتی به این زمین پا گذاشتی و اتفاقات کوچیک و بزرگ تا زمانی که نفس می کشی و تلاش می کنی نباید تو رو از پا در بیارن

ژاپنی ها یه مفهومی دارن به نام ایکیگای که در سرزمین اوکیناوا هم متولد شده. اصلا ایکیگای چیه و یعنی چی؟

یعنی چیزی که آدمها صبح به خاطرش از خواب بیدار می شن وتلاش می کنن. ارزش هایی که فرد رو از لحاظ روحی قوی و هدفمند می کنه و زندگیش رو ارزشمند می کنه.

برخلاف تصور خیلی ها این احساس با ارزش بودن زندگی هیچ ربطی به میزان درآمد و یا مادیات در زندگی نداره.

چه بسا اطرافیان زیادی رو اطراف خودمون دیدیم که وضع مالیشون خوبه اما حال خوبی ندارن و حتی دنیا رو اصلا قشنگی نمی بینن

اما کسایی که ایکیگای خودش رو پیدا می کنن، مثبتن هدفمندن. خودشون رو به خاطر مسائل سطحی ناراحت نمی کنه چون هدف بزرگتری دارن.

احساس ارزشمندی می کنن و احتمال موفقیت تو این افراد خیلی خیلی بیشتر نسبت به کسانیه که بدون مفهوم و معنا فقط روزها رو سپری می کنن و از شرایط بد همش دارن ناله می کنن

***

صبور باش

یه کم صبور باش، شتابزده و با عجله نسبت به اتفاقات، واکنش نشون نده

محققین اعتقاد دارن بهتره هیچ واکنشی رو زودتر از 5 ثانیه نشون ندید.

حداقل در اتفاقات روزمره به خودتون 5 ثانیه زمان بدید و به بهترین راه حل ها فکر کنید این مسئله به حال بدی که بعد از زدن حرف یا انجام کاری اشتباه بهتون دست می ده خیلی کمک می کنه و خیلی خیلی هم کاهشش میده

***

تو این شرایط سخت زندگی بهتون توصیه می کنم به کسایی که کمک نیاز دارن خیلی کمک کنید.

کمک کردن به دیگران همیشه نباید که مالی باشه، شاید گاهی سر زدن به مادر بزرگ و گاهی درس دادن به کودکی که واقعاً تو یه درسی ضعف داره بهتون حس خوبی میده .

اما انقدر این کارها بهتون انرژی روانی و حس خوب میده که شاید تا آخر عمر فراموشش نکنید

***

وقتی نمی تونی چیزی رو تغییر بدی، اشکالی نداره اگر خودت کمی تغییر کنی هم خوبه.

جالبه بدونید که خیلی از کسایی که به روانشناس مراجعه می کنن یه هدف دارن که اونم دیگران را تغییر بدن، در صورتی که اکثر اوقات این تغییرات اصلاً امکان پذیر نیست

قرار نیست همه چیز اصلاح بشه تا حال شما خوب بشه. گاهی باید با شرایط سخت و نامطلوب  زندگی مون سازگاری پیدا کنیم تا بتونیم پشت سر بذاریمیشون

به داستانی که همون اول در مورد "ویکتور فرانکل" براتون تعریف کردم یکبار دیگر فکر کنید، به این فکر کنید از همون ابتدای زندگی می خواست با همه چیز بجنگه و شرایط رو تغییر بده شاید همون روزهای اول می کشتنش و الان تبدیل نمی شد به یکی از تاثیر گذارترین نظریه پردازان روانشناسی.

گاهی پذیرش و سازگاری، در مسیر رشد تنها انتخابمون میشه.

***

با آدمهای منفی اصلاً رفت و آمد نکن و خودت هم جز اونها نباش. میگن دوستات و مکان هایی که بیشتر درونشون حضور داری، نشون می دن که تو در آینده تبدیل به چه آدمی میشی. پس در انتخاب این دو مورد خیلی خیلی دقت کن

دوست عزیزی که الان داری صدای منو می شنوی بهت پیشنهاد می کنم قسمت هشتم پادکست خوبزی رو گوش بده، مفصل در مورد دوستی ها و ویژگی دوستی خوب صحبت کردیم

***

در لحظه زندگی کن

فکر کن غذای مورد علاقه ات الان جلوته،  سعی کن روی غذا خوردن تمرکز کنی و از عطر و طعمش لذت ببری. فکر کردن و حرف زدن راجع به شرایط اقتصادی و سیاسی و حرص خوردن اصلاً دردی رو از کسی دوا نکرده و نمی کنه فقط باعث میشه از لحظه لحظه های زندگیت لذت نبری و در طولانی مدت دچار خستگی رو حی بشی

این زندگی در لحظه رو در شرایط مختلف تمرین کن، مثلا وقتی که میرید حمام یا میخواید بخوابید سعی کنید ذهنتون رو روی چیزهای خوب متمرکز کنید مطمعن باشید تاثیرات مثبتش رو بعد از یک هفته حتما میبینید.

***

نکته بعدی اینه که روی داشته هات تمرکز کن نه چیزهایی که نداری

آخ آخ... الان داری پیش خودت میگی که آدم اینجوری پیشرفت نمی کنه اما اشتباه می کنید

این تمرکز برای موندن در شرایط نیست، اتفاقا برای تغییر شرایط خیلی هم لازمه.

به داشته های خودت حس خوبی داشته باش، این حسه خوب که انرژی لازم رو برای ادامه مسیر به سمت موفقیت هات بهت میده.

در غیر این صورت وجودت پر از خشم و حسادت می شه و نه تنها رشد نمی کنی، بلکه سلامت روانیت هم به خطر می افته

بهت پیشنهاد می کنم خیلی خیلی شکر گذار باش

شکر گذاری برخلاف تصور خیلی ها به دین یا مذهب خاصی ارتباط نداره. شکر گذاری از اصول اولیه انسانیته.

شکر گذاری چند جز داره، که الان بهتون می گم. اگر از لحاظ معنوی بهش بپردازیم، با شکر گذاری به خداوند و کائنات عشق و انرژی مثبت می فرستید که بر اساس کارما چندین برابرش به سمت شما حتما بر می گرده

***

از لحاظ روانی، شکر گذاری سبب افزایش سلامت روان و آرامش هم میشه، وقتی می خواید شکر گذاری کنید باید به نعمت هایی که دارید فکر کنید و به این صورت ذهن بر نکات مثبت تمرکز می کنه و به مرور زمان ذهنی مثبت اندیش پیدا می کنید.

شکر گذاری روی روابطتتون با اطرافیانتون هم  خیلی خیلی تاثیر میگذاره کسایی که قدر دان و شکر گذارن، به تناسب این عمل رو در روابط شخصیشون هم بیشتر انجام میدن و از اطرافیانشون برای کارها، احساسات و حتی حضورشون تشکر می کنن

مثل زمانی که کسی برامون غذایی رو میپزه و یا کاری رو انجام میده ما ازش تشکر می کنیم. این عامله که باعث می شه روابط بسیار خوبی با دیگران داشته باشیم و اون ها هم به شما احساس بهتری پیدا کنند

***

و در آخر اینو یادتون بمونه که اگر دنیا به شما چیز زیادی نداده، احتمالش وجود داره که شما ازش چیزی نخواستید

خواستن کلیدیه که باهاش خیلی از قفل ها رو میشه باز کرد...

یه شعر از سهراب سپهری که این قسمت از خوبزی رو باهاش به پایان ببریم

دوستان میگه:

زندگي، فهم نفهميدن هاست
زندگی، پنجره ای باز، به دنيای وجود
تا که اين پنجره باز است، جهانی با ماست
آسمان، نور، خدا، عشق، سعادت با ماست
فرصت بازی اين پنجره را دريابيم
در نبنديم به نور، در نبنديم به آرامش پر مهر نسيم

***

همراهان عزیز ای سنج به انتهای این قسمت از پادکست خوب زی رسیدیم، نویسنده این قسمت، خانم محدثه مختاری از همکاران روانشناس تیم ایسنج بود. امیدوارم که این قسمت براتون خیلی خیلی مفید بوده باشه.

مارو می تونید در نرم افزار های پادکست، ساندکلود، کست باکس و مجله ای سنج بگوشید. در وبسایت ما به آدرس www.esanj.ir  می تونید تست های معتبر روانشناسی رو در همه زمینه ها انجام بدید و تفسیری کامل و تخصصی دریافت کنید.

آرزو می کنم تا پادکست بعدی در پناه خداوند متعال، شاد و سلامت و  خوب زندگی کنید ...

لطفا پیشنهادات و نظرات خودتان را در مورد این قسمت از پادکست خوب زی با ما درمیان بگذارید.