وسواس کودکان چیست | نشانه‌ها، علل و راه درمان

وسواس فکری-عملی (OCD) اختلالی است که می‌تواند کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این اختلال با افکار و رفتارهای وسواسی مشخص می‌شود که می‌تواند برای کودک پریشانی قابل توجهی ایجاد کند و در عملکرد روزانه او اختلال ایجاد کند. انواع علائم وسواس در کودکان به شرح زیر است:

افکار وسواسی

افکار ناخواسته و مزاحم که بارها و بارها در ذهن کودک ظاهر می‌شوند. این افکار ممکن است غیرمنطقی یا وحشتناک باشند، اما کودک نمی‌تواند از آن‌ها خلاص شود.

افکار وسواسی رایج در کودکان عبارتند از:

• ترس از میکروب ها و کثیفی
• افکار خشونت آمیز یا تهاجمی
• افکار مربوط به مرگ یا بیماری
• نگرانی در مورد مرتب بودن یا متقارن بودن اشیا
• افکار ممنوعه یا نامناسب

رفتارهای اجباری

رفتارهای تکراری که کودک برای کاهش اضطراب ناشی از افکار وسواسی انجام می‌دهد.

این رفتارها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شستشوی مکرر دست
• حمام کردن بیش از حد
• چک کردن مکرر چیزها
• مرتب کردن وسواسی اشیا
• شمارش
• جمع آوری و احتکار اشیاء
• اجتناب از چیزهایی که باعث اضطراب می شوند

علائم دیگر وسواس در کودکان

• تحریک پذیری و عصبانیت
• مشکلات تمرکز
• خستگی
• افسردگی
• اضطراب
• کناره گیری از فعالیت های اجتماعی
• مشکلات خواب

انواع وسواس کودکان

در این قسمت شما را با انواع وسواس کودکان آشنا می‌کنیم:

وسواس احتکار

درست است که کودکان به طور طبیعی تمایل به جمع آوری و نگه داشتن اشیاء دارند، به خصوص اشیاء عجیب و غریب یا منحصر به فرد. این رفتار تا حدی طبیعی است و جای نگرانی ندارد. با این حال، وسواس احتکار در کودکان زمانی اتفاق می افتد که این تمایل به جمع آوری اشیاء به حدی شدید شود که در زندگی روزمره کودک اختلال ایجاد کند.

کودکان مبتلا به وسواس احتکار ممکن است:

• از دور انداختن یا جدا شدن از هر چیزی، حتی چیزهای خراب یا بی استفاده، امتناع کنند.
• اتاق خود را تا حدی با اشیاء انباشته کنند که دیگر قابل استفاده نباشد.
• به شدت به اشیاء خود وابسته شوند و در صورت جدا شدن از آنها دچار اضطراب شدید شوند.
• برای جمع آوری اشیاء وقت و انرژی زیادی صرف کنند.
• در دروغ گفتن یا پنهان کردن اشیاء خود از دیگران، برای جلوگیری از دور انداختن آنها، تردید نداشته باشند. 

 وسواس فکری-عملی (OCD)

وسواس فکری-عملی (OCD) اختلالی است که می‌تواند کودکان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد. این اختلال با افکار و رفتارهای وسواسی مشخص می‌شود که می‌تواند برای فرد مبتلا به OCD پریشانی قابل توجهی ایجاد کند و در عملکرد روزانه او اختلال ایجاد کند.

0.25% تا 4% از کودکان به OCD مبتلا هستند. این اختلال دومین بیماری شایع روانپزشکی در کودکان بعد از اضطراب جدایی است و در پسران و دختران به طور مساوی شایع است.

وسواس تمیزی و آلودگی

وسواس تمیزی و آلودگی یکی از شایع ترین انواع OCD در کودکان است. این کودکان ترس شدیدی از کثیفی و میکروب دارند و به طور وسواسی اقدام به تمیز کردن و شستشو می‌کنند.

رفتارهای رایج در کودکان مبتلا به وسواس تمیزی و آلودگی عبارت‌اند از:

• شستشوی مکرر دست ها: این کودکان ممکن است بارها و بارها در طول روز دست های خود را بشویند، حتی اگر کثیف نباشند.
• دوش گرفتن یا حمام کردن طولانی و مکرر: این کودکان ممکن است بیش از حد معمول دوش بگیرند یا حمام کنند.
• اجتناب از تماس با اشیاء "آلوده": این کودکان ممکن است از دست زدن به دستگیره در، توالت ها، یا سایر اشیاء "آلوده" خودداری کنند.
• ترس از انتقال آلودگی به دیگران: این کودکان ممکن است از تماس با دیگران، به خصوص افراد مسن یا بیمار، خودداری کنند زیرا می ترسند آنها را بیمار کنند.
• نظافت وسواسی خانه: این کودکان ممکن است به طور وسواسی خانه را تمیز کنند و مرتب کنند تا از آلودگی آن جلوگیری کنند.

وسواس تقارن

وسواس تقارن یکی از انواع اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) است که در برخی از کودکان دیده می‌شود. این کودکان نیاز شدیدی به نظم و تقارن در محیط اطراف خود دارند و از هرگونه عدم تقارنی دچار اضطراب و ناراحتی می‌شوند.

رفتارهای رایج در کودکان مبتلا به وسواس تقارن شامل موارد زیر می‌شود:

• مرتب کردن وسواسی اشیاء: این کودکان ممکن است زمان زیادی را صرف مرتب کردن و چیدن اشیاء به صورت کاملاً متقارن کنند.
• شمردن اشیاء: این کودکان ممکن است به طور مکرر اشیاء را بشمارند تا مطمئن شوند که تعداد آنها در هر طرف برابر است.
• عدم تحمل بی نظمی: این کودکان ممکن است از دیدن هرگونه بی نظمی یا عدم تقارن بسیار آشفته و پریشان شوند.
• اجتناب از موقعیت های نامتقارن: این کودکان ممکن است از ورود به مکان هایی که نامتقارن هستند، مانند اتاق هایی با مبلمان نامرتب یا خیابان های پر از دست انداز، خودداری کنند.