خستگی تصمیم‌گیری: چرا گاهی اینقدر سخت است که تصمیم بگیریم؟

تصمیم‌گیری جزء جدایی‌ناپذیر زندگی ما است. از انتخاب لباس برای پوشیدن گرفته تا تصمیمات مهم‌تر همانند انتخاب شغل یا محل زندگی، همواره در حال تصمیم‌گیری هستیم، اما آیا تا به حال احساس کرده‌اید که هرچه بیشتر تصمیم می‌گیرید، انتخاب‌ها سخت‌تر می‌شوند؟

این پدیده که به "خستگی تصمیم‌گیری" معروف است، می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی ما داشته باشد. در این مقاله به بررسی این پدیده، علل آن و راه‌های مقابله با آن می‌پردازیم.

خستگی تصمیم‌گیری چیست؟

خستگی تصمیم‌گیری به وضعیتی گفته می‌شود که در آن فرد پس از گرفتن تصمیمات زیاد، توانایی تصمیم‌گیری‌اش کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند منجر به تصمیمات بدتر، اجتناب از تصمیم‌گیری یا احساس درماندگی شود.

خستگی تصمیم‌گیری نه تنها بر تصمیمات بزرگ، بلکه بر تصمیمات کوچک و روزمره هم تأثیر می‌گذارد. برای مثال، ممکن است در ابتدای روز به راحتی تصمیم بگیرید که چه چیزی برای صبحانه بخورید، اما در پایان روز احتمال دارد انتخاب شام به یک چالش بزرگ تبدیل شود.

چرا هر چه بیشتر تصمیم می‌گیریم، انتخاب‌ها سخت‌تر می‌شوند؟

تصمیم‌گیری یک فرآیند شناختی است که نیاز به انرژی ذهنی دارد. وقتی تصمیمات زیادی می‌گیریم، انرژی ذهنی ما کاهش می‌یابد و در نتیجه تصمیم‌گیری برای ما سخت‌تر می‌شود. علت اصلی خستگی تصمیم‌‍گیری ممکن است به سطح استرس فرد و تعداد تصمیماتی که هر روز باید بگیرد، مربوط باشد. اکثر افراد مجبورند هر روز تعداد زیادی تصمیم بگیرند.

مثال‌های ساده در این باره شامل این است که چه نوع لباسی بپوشیم، چه چیزی برای صبحانه بخوریم و در راه رفتن به محل کار به چه چیزی گوش دهیم. تصمیمات تجاری، تعاملات اجتماعی و حتی اوقات فراغت، همگی تصمیمات ذاتی خود را دارند که یک فرد باید به طور آگاهانه یا ناخودآگاه آن‌ها را سنجیده و انتخاب کند.

تصمیمات پیچیده‌تر ممکن است سطح انرژی آن‌ها را سریع‌تر کاهش دهد. هر چه روز می‌گذرد و فرد مجبور است تصمیمات بیشتری بگیرد، توانایی او در انتخاب عاقلانه کاهش می‌یابد. این امر به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• کاهش گلوکز مغز: گلوکز منبع اصلی انرژی مغز است. وقتی تصمیم می‌گیریم، مغز گلوکز بیشتری مصرف می‌کند. در نتیجه، با گذشت زمان و تصمیم‌گیری‌های مکرر، سطح گلوکز مغز کاهش می‌یابد و عملکرد آن مختل می‌شود.
• کاهش اراده: اراده هم همانند یک عضله است که با استفاده مکرر خسته می‌شود. تصمیم‌گیری‌های پی در پی می‌تواند منجر به کاهش اراده و در نتیجه، دشواری در تصمیم‌گیری شود.
• افزایش استرس: تصمیم‌گیری، به ویژه تصمیمات مهم، می‌تواند استرس‌زا باشد. استرس مزمن هم می‌تواند منجر به خستگی تصمیم‌گیری شود.
• تعداد زیاد گزینه‌ها: هرچه تعداد گزینه‌ها بیشتر باشد، تصمیم‌گیری سخت‌تر می‌شود. این امر به ویژه در دنیای امروز که با انبوهی از اطلاعات و انتخاب‌ها روبرو هستیم، بیشتر صدق می‌کند.

علائم خستگی تصمیم‌گیری

از آنجایی که ممکن است خستگی تصمیم‌گیری با تصمیم‌گیری بیشتر فرد افزایش یابد، احتمال دارد با گذشت روز فرد احساس بدتر یا خستگی بیشتری داشته باشد. خستگی تصمیم‌گیری می‌تواند با علائم مختلفی ظاهر شود، از جمله:

• دشواری در تصمیم‌گیری: فرد ممکن است در گرفتن حتی ساده‌ترین تصمیمات هم دچار مشکل شود.
• اجتناب از تصمیم‌گیری: فرد ممکن است برای جلوگیری از خستگی تصمیم‌گیری، از گرفتن هرگونه تصمیمی اجتناب کند.
• تصمیمات بد: فرد ممکن است به دلیل خستگی ذهنی، تصمیمات عجولانه و نادرست بگیرد.
• احساس درماندگی: فرد ممکن است احساس کند که کنترل تصمیماتش را از دست داده است.
• کاهش تمرکز: خستگی تصمیم‌گیری می‌تواند منجر به کاهش تمرکز و توجه شود.
• تحریک‌پذیری: فرد ممکن است به دلیل خستگی ذهنی، تحریک‌پذیر و زودرنج شود.

چگونه از خستگی تصمیم‌گیری جلوگیری کنیم؟

خوشبختانه، راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از خستگی تصمیم‌گیری وجود دارد. در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• تصمیمات مهم را در ابتدای روز بگیرید: در ابتدای روز، انرژی ذهنی شما بیشتر بوده و در نتیجه تصمیم‌گیری برای شما راحت‌تر است.
• تصمیمات خود را ساده کنید: سعی کنید تصمیمات خود را تا حد امکان ساده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید برای خودتان یک سری قوانین ساده تعیین کرده و از آن‌ها پیروی کنید.
• به خودتان استراحت دهید: استراحت کردن به شما کمک می‌کند تا انرژی ذهنی خود را بازیابی کنید.
• از دیگران کمک بگیرید: اگر در تصمیم‌گیری مشکل دارید، از دیگران کمک بگیرید. آنها می‌توانند به شما در تصمیم‌گیری کمک کنند.
• تصمیمات خود را بپذیرید: بعد از اینکه تصمیمی گرفتید، آن را بپذیرید و به آن پایبند باشید. این کار به شما کمک می‌کند تا از تردید و دودلی جلوگیری کنید.
• لیستی از تصمیمات خود تهیه کنید: این کار به شما کمک می‌کند تا تصمیمات خود را سازماندهی کرده و از فراموش کردن آن‌ها جلوگیری کنید.
• برای هر تصمیم، زمان مشخصی را تعیین کنید: این کار به شما کمک می‌کند تا از صرف وقت زیاد برای تصمیم‌گیری جلوگیری کنید.
• به خودتان پاداش دهید: بعد از اینکه تصمیم مهمی گرفتید، به خودتان پاداش دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا انگیزه خود را حفظ کنید.
• استرس خود را مدیریت کنید: استرس مزمن می‌تواند منجر به خستگی تصمیم‌گیری شود. بنابراین، مدیریت استرس از طریق تکنیک‌هایی همانند مدیتیشن، یوگا و ورزش می‌تواند مفید باشد.
• خواب کافی داشته باشید: خواب کافی به بازیابی انرژی ذهنی و بهبود عملکرد شناختی کمک می‌کند.
• تغذیه مناسب داشته باشید: تغذیه مناسب و متعادل هم می‌تواند به بهبود عملکرد مغز و جلوگیری از خستگی تصمیم‌گیری کمک کند.
• تصمیمات غیرضروری را حذف کنید: برخی از تصمیمات در واقع اهمیتی ندارند و می‌توان آن‌ها را حذف کرد. با حذف این تصمیمات، می‌توانید انرژی ذهنی خود را برای تصمیمات مهم‌تر ذخیره کنید.
• از تکنولوژی استفاده کنید: برخی از برنامه‌ها و اپلیکیشن‌ها می‌توانند در تصمیم‌گیری به شما کمک کنند. برای مثال، برنامه‌هایی وجود دارند که به شما در مقایسه گزینه‌ها و انتخاب بهترین گزینه کمک می‌کنند.

نکاتی برای کاهش تعداد تصمیمات روزانه

• ایجاد روال‌های ثابت: با ایجاد روال‌های ثابت برای کارهای روزانه، می‌توانید تعداد تصمیماتی که باید بگیرید را کاهش دهید. برای مثال، می‌توانید هر روز صبح یک صبحانه ثابت بخورید یا لباس‌های خود را از قبل برای چند روز آینده انتخاب کنید.
• استفاده از قانون "دو دقیقه": اگر تصمیمی کمتر از دو دقیقه طول می‌کشد، همان لحظه آن را انجام دهید. این کار از انباشته شدن تصمیمات کوچک و تبدیل آن‌ها به یک بار سنگین جلوگیری می‌کند.
• تفویض اختیار: در صورت امکان، برخی از تصمیمات خود را به دیگران تفویض کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا انرژی ذهنی خود را برای تصمیمات مهم‌تر ذخیره کنید.

برخی آمارها نشان می‌دهند که حدود 70 درصد از تصمیمات روزانه ما ناخودآگاه هستند و این مسئله می‌تواند به خستگی تصمیم‌گیری کمک کند.

اهمیت خودآگاهی در تصمیم‌گیری

خودآگاهی نقش مهمی در مدیریت خستگی تصمیم‌گیری دارد. با شناخت علائم خستگی تصمیم‌گیری در خود، می‌توانید قبل از اینکه تصمیمات بد بگیرید، اقدامات لازم را انجام دهید. به بدن و ذهن خود توجه کنید و در صورت لزوم استراحت نمایید یا از دیگران کمک بگیرید.

کلام آخر ای سنج درباره خستگی تصمیم‌گیری

خستگی تصمیم‌گیری یک پدیده رایج است که می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی ما داشته باشد. با این حال، با اتخاذ راهکارهای مناسب می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد و تصمیمات بهتری گرفت.

به یاد داشته باشید که تصمیم‌گیری یک فرآیند است و نیاز به تمرین دارد. با تمرین و استفاده از راهکارهای ذکر شده، می‌توانید به تدریج توانایی تصمیم‌گیری خود را بهبود بخشید و از خستگی تصمیم‌گیری جلوگیری کنید.

سوالات متداول