ترایپوفوبیا (ترس از حفره های ریز) چیست؟ علل و راه های درمان

ترایپوفوبیا یا ترس از حفره های کوچک، سوراخ های ریز، ناهمواری یا الگوی نامنظم نوعی فوبیا است که زمانی که شما این نوع اشکال را می بینید علائم انزجار یا ترس از خود نشان می دهید. این دسته افراد با دیدن اشکالی مثل کندوی زنبور عسل، گل آفتابگردان، مرجان دریایی و ... ترس و هراس شدیدی را احساس می کنند.

البته دقت داشته باشید لزوما این که شما از دیدن این تصاویر حالتان بد شود به این معنی نیست که این ترس دارید و ترایپوفوبیا اشاره به علائمی فراتر دارد.

اما علت بروز این ترس چیست؟ آیا ترایپوفوبیا خطرناک است؟ چگونه می توان آن را درمان کرد؟ در این مطلب از سایت ای سنج قصد داریم تا به صورت کامل این فوبیا را بررسی کنیم و ببینیم که چه علائمی دارد. بنابراین اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به این ترس دچار هستید توصیه می کنیم حتما تا انتها این مطلب همراه ما باشید.

ترایپوفوبیا (Trypophobia) چیست؟

ترایپوفوبیا یا ترس از سوراخ های ریز (Trypophobia) معمولاً به عنوان یک اختلال واکنشی نسبتاً جدید شناخته می شود. این واکنش شامل ترس یا اضطراب شدید از الگوهای منظم سوراخ های ریز یا تکراری که در اشیا یا تصاویر پیدا می شود است.

این ترس ممکن است شامل سوراخ های ریزی که در اجسام وجود دارد مثل لونه زنبور یا مرجان دریایی باشد و یا از موجوداتی که در طبیعت زندگی می کنند، مانند حشرات ریز!

علائم ترایپوفوبیا

علائم ترایپوفوبیا ممکن است بین افراد متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر می شود:

• ترس یا اضطراب شدید در مواجهه با سوراخ های ریز، مانند سوراخ های روی بافت‌ها، سوراخ های کوچک در زمینه فلزی و ...
• ترس از اینکه به طور ناگهانی درون محیطی با محرک های زیاد قرار بگیرند.
• اجتناب از موقعیت‌ها یا فعالیت‌هایی مانند پیاده روی در نزدیکی حفره های ریز
• تجربه علائم جسمی ناخوشایندی مانند عرق کردن، تپش قلب، تنگی نفس و...
• ایجاد اختلال در زندگی روزمره فرد، از جمله مشکلات در انجام وظایف روزمره، محدود کردن رفتارها و فعالیت ها و ...

باید توجه داشت که تشخیص نهایی ترایپوفوبیا و تعیین درمان مناسب، توسط یک متخصص روانشناس با تجربه انجام می شود.

علت ترایپوفوبیا چیست؟

ترایپوفوبیا معمولاً به دلیل تجربه‌های منفی یا ترسناک از سوراخ های ریز در گذشته ایجاد می شود. مواردی که می تواند این تجربه ها را ایجاد کند شامل موارد زیر می شود:
اهمیت تجربه این تجربه ها و تاثیر آنها در افزایش ترس و اضطراب فرد ممکن است در هر فرد متفاوت باشد و بهبود آن نیز به مدت و روشهای مختلفی نیاز دارد. به همین دلیل، درمان ترایپوفوبیا باید به شکل شخصی سفارشی‌سازی شود.

علت های تکاملی

نظریه ای وجود دارد که گفته می شود ترس از سوراخ های ریز یا حفره یک انتخاب طبیعی است! به طور مثال انسان های اولیه از مارهای سمی، عنکبوت و جانوران دیگر که دارای خطوط یا برجستگی بودند می ترسیدند و فرار می کردند.

همین امر موجب شد تا این هراس به طور تکاملی ادامه داشته باشد.

تداعی کننده بیماری های عفونی

طی تحقیقاتی زمانی که افراد الگوهایی یا حفره های ریز را میبینند به یاد مشکلات پوستی می افتند. به همین دلیل بسیاری به خارش یا مور مور شدن دچار می شوند.

در مورد ترایپوفوبیا نیز برخی بر این باورند که یک حالت افراطی و اغراق آمیز است.

تداعی کننده حیوانات خطرناک

برای برخی افراد حفره ها یادآور حیوانات خطرناک می باشد، در این شرایط به صورت ناخوداگاه از این اشکال میترسنند. گروهی با دیدنه لانه زنبود تنها به یاد عسل میفتند، این در حالی است که برخی دیگر به خطر نیش زنبود فکر می کنند.

واکنش به ویژگی های بصری

گاهی علت ترس افراد می تواند مربوط به ویژگی های بصری در الگو ها باشد، یعنی اضطرابی که فرد با دیدن این الگو ها احساس می کند بیشتر به دلیل خود الگوها می باشد.

اکسیژن رسانی به مغز

نظریه دیگری هم وجود داد که مغز با دیدن حفره ها به انرژی و اکسیژن بیشتری نیاز پیدا می کند و در این حین برخی افراد برای جلوگیری از نیاز به اکسیژن سعی می کنند به این الگو ها نگاه نکنند.

محرک های شایع و عوامل آزاردهنده

• توت فرنگی
• دانه‌های انار
• چشم حشرات
• سوراخ یا برجستگی در گوشت
• دانه‌ میوه‌ها
• بسته‌بندی حبابی
• اسفنج دریایی
• غلاف بذر لوتوس
• کندوی عسل
• سوراخ شدن گوشت بدن در حالت بیماری
• دیدن صخره‌های مرجانی
• الگوهای حباب مانند

آیا ترایپوفوبیا به عنوان یک فوبیا شناخته می شود؟

ترایپوفوبیا (Trypophobia) به عنوان یک اختلال واکنشی نسبتاً جدید شناخته می‌شود و هنوز به عنوان یکی از فوبیاهای رسماً شناخته شده توسط تمام انجمن ‌ها رسماً تأیید شده نیست. بیشتر اختلالات اضطرابی که به عنوان فوبیا شناخته می‌شوند، معمولاً به موارد خاصی مانند ترس از ارتفاعات (اکروفوبیا) یا ترس از عنکبوت‌ها (آراکنوفوبیا) اشاره دارند. ترایپوفوبیا معمولاً به ترس از الگوهای خاص سوراخ‌های ریز و تکراری اشاره دارد.

البته اگرچه ترایپوفوبیا به عنوان یک اختلال مشخص و شناخته شده توسط روانشناسان و روانپزشکان مورد تایید قرار نگرفته است، اما برخی افراد ممکن است تجربه اضطراب یا ترس شدید در مقابل این الگوهای سوراخ‌های ریز را داشته باشند.

چند درصد از مردم به ترس از حفره های ریز دچار هستند؟

درصد دقیق افرادی که تحت تأثیر ترایپوفوبیا قرار دارند، هنوز نامشخص است زیرا این موضوع هنوز یک موضوع جدید است و تحقیقات بیشتری نیاز دارد. با این حال، تحقیقات محدودی نشان داده است که ترس یا اضطراب نسبتاً رایجی نسبت به الگوهای سوراخ ریز و تکراری وجود دارد و برخی تحقیقات نشان می‌ دهند که ترس از سوراخ های ریز ممکن است تا 16 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما آمار دقیق و قطعی وجود ندارد و می تواند بر اساس جامعه، روش تحقیق و تعریف دقیق مسئله تغییر کند.

دانستنی

اصطلاح تریپوفوبیا برای اولین بار در سال 2005 بیان شد و قبل از آن صحبتی از این اختلال نبوده است!

آیا کودکان هم به ترس از سوراخ های ریز دچار می شوند؟

بله، ترایپوفوبیا می تواند در کودکان نیز وجود داشته باشد. در واقع، ترس از سوراخ های ریز در کودکان بسیار رایج است و ممکن است با رشد آنها به صورت طبیعی کاهش یابد.

اما در برخی موارد، این ترس از سوراخ های ریز به شدت احساس می شود و کودک را در کارهای روزمره محدود می کند. در این صورت، کودک باید تحت نظارت یک متخصص در زمینه سلامت روانی قرار گیرد تا تشخیص دقیق ترایپوفوبیا و درمان انجام شود.

تشخیص ترایپوفوبیا چگونه است؟

ترایپوفوبیا یک اختلال اضطرابی است که تشخیص آن باید توسط یک متخصص با تجربه در زمینه سلامت روانی صورت بگیرد. برای تشخیص ترایپوفوبیا، روانشناس یا روانپزشک معمولاً از روش ‌های مختلفی استفاده می‌کنند، از جمله:

مصاحبه: روانشناس یا روانپزشک با شخص مورد نظر مصاحبه می ‌کنند تا علائم و نشانه‌ های ترس از سوراخ‌های ریز را بررسی کنند. این مصاحبه می‌ تواند به درک عمیق علت ترس شخص کمک کند.

مصاحبه با خانواده: گاهی اوقات، اطلاعاتی که از خانواده یا دیگر افراد نزدیک به شخص درمانی گردآوری می‌شود، می‌تواند به تشخیص دقیق ‌تر اختلال کمک کند.

استفاده از ابزارهای ارزیابی: روانشناس ممکن است از ابزارهای ارزیابی روانشناسی مانند تست های اختلالات اضطرابی استفاده کند تا شدت ترس و اثرات آن را اندازه‌گیری کند.

عوارض ترایپوفوبیا چیست؟

داشتن ترایپوفوبیا می تواند بر روی کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد و موجب محدودیت ها و مشکلاتی شود. برخی از عوارض متداول ترایپوفوبیا عبارتند از:

اضطراب و استرس: فرد مبتلا به ترایپوفوبیا ممکن است همیشه در وضعیت استرس و اضطراب بالا باشد، زیرا هرگونه تماس با سوراخ های ریز این واکنش ها را تحریک می کند.

اجتناب از مواقع مشابه

فرد ممکن است سعی کند از مکان هایی که در آن ها سوراخ های ریز وجود دارند، مانند مطب دندانپزشک یا کارگاه های صنعتی، دوری کند و در نتیجه در محدودیت هایی برای خود قرار بگیرد.

تأثیر بر روابط اجتماعی

ممکن است از دعوت به میهمانی ها، سفرهای همراه با امکاناتی که شامل سوراخ های ریز هستند، و حتی رفتن به فضاهای عمومی که سوراخ های ریز دارند، خودداری شود، که می تواند روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد.

محدودیت در زندگی روزمره

ترایپوفوبیا می تواند بر روی تمامی فعالیت های روزمره شما تاثیر داشته باشد، به طور مثال در زمان شستن دست از حباب های کوچکی که بر اثر کف ایجاد می شود ترس داشته باشید و بسیار از موارد این چنین دیگر.

این مسائل نشان دهنده تأثیراتی است که ترایپوفوبیا بر روی زندگی روزمره فرد مبتلا دارد. که البته درمان و مدیریت صحیح آن با کمک یک روانشناس متخصص در زمینه سلامت روانی می تواند به بهبود وضعیت و کاهش این عوارض کمک کند.

روش های درمان ترایپوفوبیا

ترایپوفوبیا، یا ترس از سوراخ های ریز، یکی از انواع اختلالات اضطرابی است. درمان آن ممکن است شامل روش‌های مختلفی باشد، از جمله:

مشاوره روانشناختی

مشاوره با یک متخصص روانشناس می‌تواند به شما کمک کند تا علت ترستان را درک کنید و به شما مهارت‌های مقابله با آن را آموزش دهد.

مواجه درمانی

طی این درمان فرد دارای ترس به تدریج باید مقابل اشیایی که از آن ها میترسد قرار بگیرد، معمولا پس از مدتی علائم کمتر می شود؛ اما مهم است که این کار آرام و به تدریج انجام شود.

یعنی در ابتدا تصور کند که از چه چیز هایی میترسد، سپس عکس های آنها را نگاه کند و سرانجام آن ها را لمش کند.

هر زمان که شما موفق شدید مرحله ای از این روند را بدون ایجاد علائم بگذرانید می توان به مرحله بعد رفت.

تکنیک‌های آرامش بخش

تنفس عمیق و تمرکز بر آرامش ممکن است در کاهش اضطراب شما موثر باشد. می‌توانید تکنیک‌های تنفس عمیق را یاد بگیرید و در صورت حس اضطراب بیش از حد، از آن استفاده کنید.

به طور مثال:

• تمرینات تنفسی
• تمرینات فیزیکی
• تجسم سازی

تراپی تصویری

در این روش، شما با استفاده از تصاویر متفاوتی از سوراخ ها درمان می‌شوید. در ابتدا، تصاویری که انتخاب می‌کنید برای شما ناخوشایند هستند و باعث اضطراب می‌شوند، اما در طول زمان از آن تصاویر عادی‌تر خواهید شد.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

طی این جلسات تلاش می شود تا افکار شما تغییر کند، یعنی:

• یاد بگیرید که چگونه افکار شما می توانند برای رفع مشکل موثر باشند.
• به دست آوردن حس اعتماد از تواناییتان در برابر فوبیا

به طور کلی این متد شامل بحث کردن در مورد افکار غیرواقعی و جایگزینی این افکار با ایده های واقعی تر است، بنابراین جزو روش های درمانی موثری است که البته حتما باید زیر نظر فردی متخصص انجام شود.

مصرف داروها

در موارد شدید، ممکن است پزشک شما داروهای ضد اضطراب را تجویز کند. هرچند که داروها می‌توانند در کاهش علائم کمک کننده‌ باشند، اما تأثیر آنها ناپایداری دارد و تمرکز بر روی روش‌های غیردارویی می‌تواند مفیدتر باشد.

• داروهای ضد افسردگی (SSRIs): به کمک این دارو ها از واکنش های شدید به محرک ها جلوگیری می شود.
• بنزودیازپین‌ها: به کمک آن ها، آرامش بیشتری دارید و میزان اضطراب کاهش پیدا می کند.
• بتا بلوکرها: این دارو اثرات آدرنالین را که موجب ایجاد علائم شدید تر می شود مسدود می کند.

به هر حال، برای درک نیازهای خاص خود و انجام درمان مناسب، همواره مشورت با یک روانشناس تخصصی یا متخصص اضطراب مفید است.

راهکار های ساده برای غلبه بر ترایپوفوبیا

به این منظور باید تلاش کنید که در زمان مشاهده این اشکال تنها احساس انزجار داشته باشید و احساسات دیگر را از بین ببرید.

سعی کنید چشمانتان را ببندید و به این تصاویر فکر کنید، بر روی علائم تمرکز کنید و آن ها را مدریت کنید، این کار باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که اعصاب مربوط به ایجاد این فوبیا را مختل می‌ کند. به جهت غلبه بر ترس:

• کف دستانتان را روی هم بمالید.
• دست های خود را از پایین شانه تا آرنج حرکت دهید.
• از قسمت پیشانی تا گونه را لمس کنید.
• یکی از موسیقی های مورد علاقه خود را زیر لب زمزمه کنید.
• در نهایت چشم های خود را باز کنید و سعی کنید به طور مداوم چپ و راست را نگاه کنید.

پیشگیری از ترایپوفوبیا یا ترس از حفره ها

ترایپوفوبیا یا ترس از حفره ها یکی از نوعی از فوبیاها است که ممکن است برخی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. برای پیشگیری و مدیریت این ترس، می‌ توانید از راهکار های زیر استفاده کنید:

آگاهی: اطلاعات درباره ترس خود و علل آن را به دست آورید. این کار به شما کمک می‌کند تا بهتر درک کنید که چگونه با ترس خود مواجه شده و با آن برخورد کنید.

تغییر نگرش: سعی کنید به تدریج نگرش خود نسبت به حفره‌ها را تغییر دهید. از طریق مشاهده تصاویر و فیلم‌های مرتبط با حفره ‌ها، به‌تدریج ذهنتان را به آن عادت دهید.

مراقبت از خود: سعی کنید ترس خود را به صورت هدفمند و در محیطی امن و آرام مدیریت کنید. این کار می‌تواند شامل رفتن به مکان‌های خارجی، انجام ورزش یا فعالیت‌های سبکی باشد که باعث آرامش و راحتی بیشتری در شما شود.

مشاوره: اگر ترس شما از حفره‌ها به حدی است که به زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و درباره مشکل خود با او صحبت کنید. ممکن است نیاز به دوره‌های مشاوره یا درمان داشته باشید.

دیگر فوبیا های عجیب جهان کدام اند؟

علاوه بر ترس از حفره های ریز، برخی دیگر از فوبیا های عجیب در جهان وجود دارد که شامل:

• گاموفوبیا (ترس از تعهد و ازدواج)
• کلروفوبیا (ترس از دلقک‌ها)
• پلادوفوبیا (ترس از افراد کچل و طاس)
• هگزکوسویو هگزکونتا هگزافوبیا (ترس از عدد ۶۶۶)
• پدوفوبیا (ترس از کودکان)
• کالجینفوبیا (ترس از خانم‌های زیبا)
• فالاکروفوبیا (ترس از ریزش مو و طاسی)

کلام آخر

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با ترایپوفوبیا و جزئیات مربوط به آن آشنا کنیم. در آخر این مورد را در نظر داشته باشید که ترایپوفوبیا یک اختلال روانی نیست، اما چنانچه شدت آن زیاد باشد می تواند در زندگی شما مشکل ایجاد کند.

امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد، در صورت داشتن هرگونه سوال در این زمینه در بخش نظرات برای ما بیان کنید.

سوالات متداول