رفتار درمانی دیالکتیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

رفتادرمانی دیالکتیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

یکی از درمان های شناختی رفتاری که امروزه از مقبولیت ویژه ای برخوردار است رفتاردرمانی دیالکتیک می باشد. این روش که توسط لینهان و همکاران او توسعه یافته است برای طیف وسیعی از اختلالات روانی قابل استفاده است. در این مقاله سعی می کنیم با زبان ساده این روش را بیشتر توضیح دهیم.

رفتار درمانی دیالکتیک

رفتاردرمانی دیالکتیک (DBT) نوعی رفتار درمانی شناختی است. اهداف اصلی آن این است که به مردم بیاموزد چگونه در لحظه زندگی  نموده و راه های سالم برای مقابله با استرس، کنترل احساسات و بهبود روابط با دیگران ایجاد کنند. DBT در ابتدا برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) طراحی شده بود، اما برای درمان سایر بیماری های روانی سازگار شده است.

DBT می تواند به افراد دارای مشکلات تنظیم عاطفی یا تمایلات خود تخریبی (اختلالات خوردن و اختلالات مصرف مواد) کمک کند. DBT گاهی اوقات برای درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز استفاده می شود.

تاریخچه رفتاردرمانی دیالکتیک

DBT در اواخر دهه 1980 توسط دکتر مارشا لینهان و همكارانش وقتی درست شد كه آن ها دریافتند رفتار درمانی شناختی (CBT) به تنهایی در بیماران مبتلا به BPD یا اختلال شخصیت مرزی مطابق انتظار عمل نمی كند. دکتر لینهان و تیم او روش های جدیدی را اضافه کرده و درمان هایی را توسعه داده اند که نیازهای خاص این بیماران را برآورده می کند[1].

DBT شامل یک روند فلسفی به نام دیالکتیک است. دیالکتیک مبتنی بر این مفهوم است که همه چیز از موارد متضاد تشکیل شده است و وقتی "گفتگو" بین نیروهای مخالف رخ می دهد، تغییر ایجاد می شود. از دیدگاه آکادمیک، دیالکتیک را می توان به تز، آنتی تز و سنتز تقلیل داد. این فرایند بر اساس سه فرض اصلی است:

همه چیز به هم متصل است.

تغییر دائمی و اجتناب ناپذیر است.

می توان تقابل ها را برای نزدیک شدن به حقیقت ترکیب کرد.

در DBT، بیمار و درمانگر تلاش می کنند تا تنش آشکار بین پذیرش خود و تغییر را برطرف کنند تا تغییر مثبتی در بیمار ایجاد شود[2].

روش دیگری که توسط لینهان و همکارانش پیشنهاد شد اعتبارسنجی بود. لینهان و تیم او دریافتند که وقتی اعتبار سنجی همراه با انگیزه تغییر مورد استفاده قرار می گیرد، احتمال همکاری بیماران بیشتر است. در عمل، درمانگر استدلال می کند که اقدامات بیمار در چارچوب تجربه شخصی "منطقی" است، بدون اینکه لزوما موافقت کند که آنها بهترین روش حل مسئله هستند.

رفتادرمانی دیالکتیک چگونه کار می کند؟

DBT به روشی مبتنی بر شواهد در روان درمانی تبدیل شده است که برای درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد. DBT در سه زمینه درمانی استفاده می شود.

 یک محیط گروهی که در آن بیماران با انجام تکالیف و بازی روشهای جدید تعامل با دیگران، مهارتهای رفتاری را می آموزند.

درمان فردی با یک متخصص واجد شرایط، که در آن مهارت های رفتاری آموخته شده از بیمار با مشکلات شخصی وی سازگار است.

هدایت تلفنی، جایی که بیماران می توانند در طول جلسات با درمانگر تماس بگیرند تا در مورد چگونگی کنار آمدن با شرایط دشواری که در آن قرار دارند مشاوره بگیرند.

در DBT، درمانگران انفرادی همچنین برای مقابله با نیازهای درمانی عاطفی بیماران خود با گروهی از مشاوران ملاقات می کنند. تیم های مشاوره همچنین به درمانگران کمک می کنند تا با مسائل دشوار و پیچیده مربوط به درمان مقابله کنند.

هر محیط درمانی ساختار و اهداف خاص خود را دارد. با این حال، ویژگی های DBT را می توان در آموزش مهارت های گروهی، روان درمانی یک به یک و هدایت تلفنی یافت[3].

برخی از جنبه های مهم رفتادرمانی دیالکتیک

پذیرش و تغییر. شما خواهید آموخت که چگونه شرایط زندگی، احساسات و خودتان را بپذیرید و تحمل کنید. همچنین مهارت هایی را به دست خواهید آورد که می تواند به شما کمک کند تغییرات مثبتی در رفتار و تعامل خود با دیگران ایجاد کنید.

رفتار - اخلاق. شما یاد خواهید گرفت که مشکلات یا رفتارهای مخرب را تجزیه و تحلیل کنید و موارد سالم و موثرتری را جایگزین آنها کنید.

شناختی. آنها بر تغییر افکار، عقاید، رفتارها و عملکردهایی تمرکز می کنند که نه موثر هستند و نه مفید.

مشارکت. شما یاد خواهید گرفت که چگونه به طور موثر ارتباط برقرار کنید و در یک تیم (درمانگر، گروه درمانی، روانپزشک) کار کنید.

مهارت ها. شما روش های جدیدی را برای بهبود مهارت های خود یاد می گیرید.

خدمات پشتیبانی. شما تشویق می شوید نقاط قوت و ویژگیهای مثبت خود را بشناسید، توسعه دهید و از آنها استفاده کنید.

استراتژی های رفتار درمانی دیالکتیک

افرادی که تحت DPT هستند یاد می گیرند که با استفاده از چهار استراتژی اساسی رفتار خود را به طور موثر تغییر دهند.

ذهن آگاهی

شاید مهمترین استراتژی DBT توسعه مهارتهای ذهن آگاهی باشد. ذهن آگاهی به شما کمک می کند تا بر زمان حال تمرکز کنید یا "در لحظه زندگی کنید". این به شما کمک می کند تا به آنچه در درون شما می گذرد توجه کنید (افکار، احساسات، هیجان و انگیزه های خود) و از حواس خود برای هماهنگی با آنچه در اطراف شما اتفاق می افتد استفاده کنید (آنچه را می بینید، می شنوید، احساس می کنید و لمس می کنید).

مهارت ذهن آگاهی می تواند به شما در کاهش درد و تمرکز بر استفاده از مهارت های سالم کنار آمدن در هنگام درد عاطفی کمک کند. این استراتژی همچنین می تواند به شما در حفظ آرامش و جلوگیری از الگوی تفکر منفی خودکار و رفتارهای تکانشی کمک کند.

تمرین عملی

هدف: مشاهده ظرفیت آگاهی

تنفس خود را تماشا کنید. به احساس دم و بازدم توجه کنید. هنگام تنفس، شکم خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهید.

 تحمل پریشانی

مهارت های تحمل پریشانی می تواند به شما کمک کند با خود و شرایط فعلی خود کنار بیایید. شما چهار روش برای مقابله با یک بحران را خواهید آموخت:

1- انحراف

2- بهبود بخشیدن لحظه ها

3- اعتماد به نفس

4- فکر کردن به جوانب مثبت و منفی عدم تحمل پریشانی

تکنیک های تحمل استرس شما را برای احساسات شدید آماده می کند و شما را قادر می سازد تا در بلند مدت با آنها کنار بیایید.

تمرین عملی

هدف: قبول مسئولیت بدن خویش

از پله ها بالا و پایین بروید. وقتی داخل هستید، بیرون بروید. اگر نشسته اید، بایستید و راه بروید. هدف این است که کنترل فرایندهای بدنی و احساسی خود را دست بگیرید.

اثربخشی بین فردی

اثربخشی بین فردی به شما کمک می کند تا با حفظ یک رابطه مثبت و سالم، در روابط قاطعانه تر باشید (مثلاً بتوانید نیازهای خود را بیان کنید و نه بگویید). شما یاد خواهید گرفت که بهتر گوش کنید و ارتباط برقرار کنید، با افراد الهام بخش رفتار کنید و به خود و دیگران احترام بگذارید.

پیشنهاد رفتاردرمانگر دیالکتیک

استفاده از روش GIVE

از اختصار GIVE برای بهبود روابط و ارتباطات مثبت استفاده کنید:

ملایمت (Gentle). دیگران را مورد حمله، تهدید و قضاوت قرار ندهید.

علاقه (Interest). با مهارت های خوب گوش دادن علاقه نشان دهید (مانع صحبت کسی نشوید).

تایید (Validate). افکار و احساسات طرف مقابل را تصدیق کنید.

آسودگی (Easy). سعی کنید نگرش آرامی داشته باشید (غالبا لبخند بزنید و سبک بار باشید).

تنظیم احساسات

با تنظیم احساسات خود، می توانید به طور موثرتری با هیجانات قوی کنار بیایید. مهارت های کسب شده به شما کمک می کند احساسات خود را شناسایی، نامگذاری و تغییر دهید. توانایی شناسایی و کنار آمدن با احساسات منفی شدید (مانند عصبانیت) از آسیب پذیری عاطفی شما کاسته و به شما کمک می کند احساسات مثبت بیشتری را تجربه کنید[4].

تمرین عملی؛ آموزش پارادوکسی

از پله ها بالا و پایین بروید. وقتی داخل هستید، بیرون بروید. اگر نشسته اید، بایستید و راه بروید. هدف این است که کنترل فرایندهای بدنی و احساسی خود را دست بگیرید.

برای آشنایی بیشتر می توانید به مقاله پارادوکس چیست؟ مراجعه نمایید.

آیا DBT برای شما مناسب است؟

بیشتر تحقیقات در مورد DBT بر روی اثربخشی آن در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی که خودکشی کرده و خودآزاری می کنند، متمرکز شده است. با این حال، این روش می تواند یک درمان موثر برای سایر بیماری های روانی باشد. رفتادرمانی دیالکتیک می تواند یک درمان موثر برای موارد زیر باشد:

اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD)

اختلال دوقطبی

اختلالات خوردن (به عنوان مثال ، بی اشتهایی عصبی ، اختلالات خوردن و پرخوری عصبی)

اختلال اضطراب عمومی (GAD)

افسردگی اساسی (شامل افسردگی اساسی مقاوم در برابر درمان و افسردگی مزمن)

اختلال وسواس اجباری (OCD)

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

اختلال استفاده از مواد

توجه: اگر فکر خودکشی دارید، با شماره تلفن 123 تماس بگیرید و از یک مشاور واجد شرایط کمک بگیرید.

محققان همچنین دریافتند که DBT صرف نظر از سن، جنس، هویت جنسیتی، گرایش جنسی و نژاد / قومیت فرد موثر است.  تنها راه شناختن اینکه آیا درمان DBT برای شما خوب است یا خیر، مکالمه با یک متخصص است. آنها علائم، سابقه درمان و اهداف درمانی شما را ارزیابی می کنند تا مشخص کنند DPT برای شما مناسب است یا خیر.

جمع بندی ای سنج

اگر DBT می تواند به شما یا یکی از عزیزان شما کمک کند، مهم است که با یک پزشک یا یک متخصص بهداشت روان صحبت کنید که در این روش آموزش دیده است. همچنین می توانید از ارائه دهنده گان خدمات بهداشتی، درمانگر فعلی یا روانشناس معتمد دیگر بخواهید که شما را به یکی از همکاران متخصص DPT ارجاع دهد.

نظر شما در رابطه با رفتاردرمانی دیالکتیک چیست؟ تجربه های خود را در این حوزه با ما و خوانندگان مجله روانشناسی ای سنج به اشتراک بگذارید.