علائم افسردگی

علائم اختلال افسردگی

به طور کلی افسردگی بر خلق، تفكر، جسم و رفتار اثر می گذارد:

خلق خو یا «روحیه»

• خلق در افسردگی توام با حزن، اندوه، دل تنگی و نگرانی است.
• شخص علاقه خود را به فعالیت ها، حتی آن فعالیت هایی كه بر ایشان لذت بخش بوده از دست می دهند.
• شخص افسرده ممكن است بخش مهمی از زندگی خود را در اندوه به سر برد یا مدام گریه كند.
• افراد افسرده ممكن است از خستگی یا فقدان انگیزه شكایت كنند، بخصوص برای شروع كارهای تازه كه برای فرد دشوار است. این بی علاقگی در صبح ها بیشتر است.
• به طور كلی، خلق پایین، ویژگی اصلی افسردگی است و عموماً آثاری چون غم، رنج و تنهایی را به همراه دارد و فعالیتهایی كه قبلاً موجب خشنودی و خوشحالی می شدند، كسالت آور و یكنواخت احساس می شوند.

تفکر

• تفکر بیماران افسرده معمولاً نگاهی منفی به خود و دنیا پیدا می كنند.
• متون ذهنی آن ها معمولاً شامل اشتغال ذهنی غیر هذیانی در مورد فقدان، احساس گناه، خودكشی و مرگ است.
• حدود 10% تمام بیماران افسرده عوارض بارز اختلال تفكر را دارند. كه به معمولاً به صورت انسداد فكر یا فقر محتوای فكر است.
• در شرایط افسردگی گاه اشخاصی كه معمولاً در برخورد با نقطه نظرهای مختلف شكیبایی به خرج می دهند عیب جو می شوند.
• فرد افسرده با سماجت در مخالفت با پیشنهادات و دستورات و یا راهنمایی های دیگران مقاومت می كند.
• افراد افسرده گاه در مقام تحقیر خویش بر می آیند و گاه گناهی را كه به آنها بی ارتباط است به گردن می گیرند، این افراد مصراً به امور بدبین هستند و گاه از خود كشی حرف می زنند و حتی به این كار اقدام می كنند.
• در شرایط افسردگی تمركز كردن و رسیدگی به یك امر خاص دشوار است و نهایتاً می توان ذکر کرد که تصمیم گیری برای افراد افسرده دشوار است.

عملكرد جسمانی

• اغلب از دست دادن اشتها و كاهش وزن در افسردگی خفیف و شدید را شامل می شود.
• اختلالهای خواب، مخصوصاً بی خوابی معمولاً روی می دهند، اختلالهای خواب و كاهش وزن به خستگی و ضعف منجر می شوند كه به احساسهای افسردگی افزوده می شوند.
• افراد افسرده ممكن است میل و پاسخ دهی جنسی را نیز از دست بدهند.
• در افسردگی خفیف، هنگامی كه فرد به صورت بی اختیار غذا می خورد، گاهی افزایش وزن روی می دهد.
• به طور كلی كم اشتهایی و همراه آن كاهش وزن یكی از نشانه های متعارف افسردگی است. اما در برخی از انواع افسردگی اشتها و وزن افزایش می یابد.
• اغلب افسرده ها از خواب راحت محرومند، اما در مواردی نیز خواب بسیار سنگین و بیدار شدن از آن دشوار می شود.  

تغییرات رفتاری

• فرد افسرده رفتارهایی همراه با گریه، ابراز اندوه و حالت بدنی خموده، بی قراری و به هم فشردن دست ها را از خود نشان می دهند.
• گروهی كه دارای افسردگی شدید هستند ممكن است از عهده كارهای روزمره خود مثل پوشیدن لباس و شستشو بر نیایند.
• اغلب بیماران افسرده نسبت به انجام فعالیتهایی كه زمانی از آن لذت می بردند بی علاقه می شوند و احتمالاً از میزان مشاركتها و فعالیتهای اجتماعی خود می كاهند و بعضاً حتی نسبت به سرو وضع خود بی تفاوت می شوند و یا از انجام تكالیف آموزشی، شغلی یا كارهای منزل سرباز می زنند.
• افرادی كه خلق پائین دارند و یا به عبارتی افسرده هستند با كاهش انرژی و علاقه و اشكال در تمركز مواجه هستند.
• این اختلال عملاً همیشه منجر به اختلال در عملكرد شغلی، روابط اجتماعی و بین فرد می گردد.
• متخصصین معتقدند كه یكی از عوامل اجتماعی خطر ساز و ایجاد كننده افسردگی بیكاری است، افراد بیكار سه بار بیشتر از افراد شاغل احتمال تجربه دوره های افسردگی را دارند.
• در DSM-V-TR یكی از علائم افسردگی خفیف، تخریب جزئی در عملكرد شغلی یا فعالیت اجتماعی و روابط با دیگران ذكر شده ولی این علائم با شدت یافتن افسردگی افزایش یافته و به طور قابل ملاحظه در عملكرد شغلی یا فعالیت معمول اجتماعی و روابط با دیگران اختلال ایجاد می كند.
• تقریباً همه بیماران افسرده (97% ) از كاهش انرژی كه منجر به بروز اشكال در تكمیل تكالیف، اختلال در كار تحصیلی و حرفه ای و كاهش انگیزه برای انجام طرح های تازه می گردد رنج می برند.

ملاک های تشخیصی در DSM-5 

 ملاک های DSM5 برای اختلال افسردگی اساسی

 حداقل پنج تا از علایم زیر همزمان در یک دوره دو هفته ‏ای وجود داشته باشد:

نکته

علایمی را که به وضوح از بیماری طبی عمومی ناشی شده است و نیز هذیان‏ها و توهم‏های ناهماهنگ با خلق را منظور نکنید.

خلق افسرده در اکثر اوقات روز و تقریباً همه روزها، چه طبق گزارش خود بیمار از احساس ذهنیش (مثلاً احساس کند غمگین است، یا احساس پوچی کند)، چه طبق مشاهده دیگران (مثلاً بگویند گریان به نظر می‏رسد). نکته: در اطفال و نوجوانان می‏تواند به صورت خلق تحریک‏پذیر باشد.

کاهش واضح علاقه ‏مندی یا لذت بردن از همه یا تقریباً همه فعالیت‏ها، اکثر اوقات روز و تقریباً همه روزها (چه طبق گزارش خود بیمار از احساس ذهنیش، چه بنا بر مشاهده دیگران.

کاهش چشمگیر وزن بدون اجرای برنامه (رژیم) خاصی برای لاغری، یا افزایش وزن (مثلاً تغییر وزن بدن بیش از پنج درصد در عرض یک ماه)، یا کاهش یا افزایش اشتها تقریباً همه روزها. نکته: در کودکان نرسیدن به وزن قابل انتظار را باید در نظر گرفت.

کم ‏خوابی یا پرخوابی.

سرآسیمگی یا کندی روانی ـ حرکتی (برای دیگران مشهود باشد، نه اینکه فقط خود بیمار احساس ذهنی بی‏قراری یا کند شدن را گزارش کند.

احساس خستگی یا از دست دادن انرژی .

احساس بی ‏ارزشی یا احساس گناه مفرط یا نامتناسب (که حتی ممکن است هذیانی باشد) تقریباً هر روز (صرف ملامت نفس یا احساس گناه به خاطر بیمار بودن کافی نیست.

کاهش قدرت تفکر یا تمرکز، یا احساس بلاتصمیمی، تقریباً هر روز (چه طبق گزارش بیمار از احساس ذهنی خود، چه بنا بر مشاهده دیگران.

افکار عود کننده‏ای درباره مرگ (نه فقط ترس از مردن)، فکر مکرر خودکشی بدون هیچ نقشه خاصی، اقدام به خودکشی، یا داشتن نقشه‏ای معین برای انجام خودکشی.

علایم مذکور واجد ملاک ‏های دوره مختلط نباشد.

علایم از نظر بالینی رنج و عذاب چشمگیری برای بیمار ایجاد کرده باشد و یا کارکردهای او را در حوزه‏های اجتماعی، شغلی، یا سایر حوزه‏های مهم زندگی مختل کرده باشد.

علایم ربطی به اثرات جسمی مستقیم یک ماده (مثلاً ماده‏ای که مورد سوءمصرف قرار می‏گیرد، یا یک دارو) یا یک بیماری طبی عمومی (مثل کمکاری تیرویید) نداشته باشد.

داغ‏ دیدگی، توجیه بهتری برای علایم نباشد، یعنی به دنبال از دست رفتن فرد محبوب، علایم بیش از دو ماه طول کشیده باشد، یا مختل شدن واضح کارکردها، اشتغال ذهنی شدید با احساس بی‏ارزشی، فکر خودکشی، علایم روانپریشی، یا کندی روانی ـ حرکتی به شکلی مشخص وجود داشته باشد.

 ملاک های DSM5 برای اختلال افسردگی مداوم

این اختلال بیانگر اختلال افسردگی مداوم و اختلال افسرده خویی است که در DSM4 توصیف شده است.

خلق افسرده در اکثر اوقات روز و در اکثر روزها به مدت حداقل دو سال، که نشانه‏اش گزارش خود فرد از حالت درونیش باشد، یا مشاهده دیگران.

وجود حداقل دو تا از موارد زیر همزمان با افسردگی:

کم‏اشتهایی یا پرخوری

بی‏خوابی یا پرخوابی

کمبود انرژی یا خستگی

کاهش اعتماد به نفس

ضعف در تمرکز یا دشواری در گرفتن تصمیم

احساس نا امیدی

طی این دوره دو ساله اختلال (یک ساله در مورد کودکان و نوجوانان) فرد هرگز بیش از دو ماه فارغ از علایم ذکر شده در ملاک‏های بالا نبوده باشد.

طی اولین دوره دو ساله اختلال (یک ساله در مورد کودکان و نوجوانان) هرگز دوره افسردگی اساسی‏ ای رخ نداده باشد، یعنی علایم را نتوان با اختلال افسردگی اساسی مزمن یا اختلال افسردگی اساسی در حالت فروکش نسبی، بهتر توجیه کرد.

نکته

پیش از پیدایش اختلال دیس‏تایمی، دوره افسردگی اساسی‏ای بوده باشد، منتها باید در فروکش کامل باشد (یعنی به مدت دو ماه هیچ نشانه یا علامت چشمگیری وجود نداشته باشد). وانگهی پس از دو سال اول اختلال دیس‏تایمی (یک سال در کودکان و نوجوانان) همچنین می ‏شود که دوره‏هایی از اختلال افسردگی اساسی سوار شوند، که در این صورت اگر ملاک‏های دوره افسردگی اساسی وجود داشته باشد، هر دو تشخیص را می‏توان مطرح کرد.

هرگز نباید دوره‏ای از نوع مانیا، مختلط، یا هیپومانیا وجود داشته باشد و ملاک‏های مربوط به اختلال سیکلوتایمی را نیز فرد هرگز نباید داشته باشد.

علایم مزبور نباید صرفاً در سیر یک اختلال روانپریشی مزمن نظیر اسکیزوفرنی یا اختلال هذیانی رخ داده باشد.

علایم مزبور نباید ناشی از اثرات جسمی مستقیم یکی از مواد (مثل داروهای مورد سوء مصرف، یا داروهای طبی) یا یکی از بیماری‏های طبی عمومی (نظیر کم‏کاری تیروئید) باشد.

علایم مزبور به لحاظ بالینی ایجاد رنج و عذاب چشمگیر کرده باشد، یا کارکردهای اجتماعی، شغلی، یا سایر کارکردهای مهم فرد را به نحو قابل توجهی مختل ساخته باشد.

افسردگی اساسی در DSM-5

جهت آشنایی با علائم افسردگی بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویراست پنجم DSM-5 می توانید به مقاله مربوطه مراجعه نمایید.

علائم افسردگی

رابطه علائم افسردگی و جنسیت