نقش گوش دادن فعال در ارتباط

در دنیایی که ارتباطات نقش محوری ایفا می‌کند، گوش دادن فعال به عنوان یک مهارت اساسی و کلیدی مطرح می‌شود. اگرچه اغلب اوقات شنیدن و گوش دادن را به جای یکدیگر به کار می‌بریم، اما این دو عمل تفاوت‌های اساسی دارند.

شنیدن صرفاً دریافت امواج صوتی است، در حالی که گوش دادن فعال فرآیندی پیچیده و چند وجهی است که نیازمند توجه کامل، درک عمیق و پاسخگویی مناسب است. در این مقاله، به بررسی نقش حیاتی گوش دادن فعال در ارتباطات، مزایای آن و راهکارهایی برای بهبود این مهارت می‌پردازیم.

گوش دادن فعال چیست؟

گوش دادن فعال فراتر از شنیدن ساده است. در این نوع گوش دادن، فرد به طور کامل بر صحبت‌های طرف مقابل متمرکز می‌شود، تلاش می‌کند پیام را به طور دقیق درک کند و با استفاده از زبان بدن، عبارات تأیید و سؤالات، نشان دهد که درگیر مکالمه است.

گوش دادن فعال به ما امکان می‌دهد تا ارتباط عمیق‌تری با دیگران برقرار کنیم، درک بهتری از دیدگاه‌های دیگران داشته باشیم و روابطمان را تقویت کنیم.

70 درصد از ارتباطات روزانه ما بر اساس گوش دادن است و این آمار نشان می‌دهد که گوش دادن چه نقش محوری در تعاملات روزمره ما دارد، اما تنها 20 درصد افراد به طور فعال به صحبت‌های دیگران گوش می‌دهند.

اهمیت گوش دادن فعال در ارتباط

گوش دادن فعال نشان می‌دهد که برای صحبت‌های طرف مقابل ارزش قائل هستیم و به او اهمیت می‌دهیم. این امر باعث می‌شود طرف مقابل احساس کند شنیده شده و درک شده است و در نتیجه، روابط بین فردی تقویت می‌شود. از طرفی در بسیاری از موارد، تعارضات به دلیل عدم گوش دادن فعال به وجود می‌آیند.

زمانی که طرفین به طور کامل به صحبت‌های یکدیگر گوش دهند و تلاش کنند تا دیدگاه‌های یکدیگر را درک کنند، احتمال حل مسالمت‌آمیز تعارضات افزایش می‌یابد. به‌خاطر داشته باشید که در محیط‌های کاری، گوش دادن فعال به بهبود ارتباطات بین همکاران، افزایش بهره‌وری تیم‌ها و حل مؤثر مشکلات کمک می‌کند.

همچنین زمانی که به طور فعال به نظرات و دیدگاه‌های دیگران گوش می‌دهیم، اطلاعات بیشتری کسب می‌کنیم و در نتیجه، تصمیمات بهتری می‌گیریم.

مزایای گوش دادن فعال

تسلط بر مهارت گوش دادن فعال دشوار است، اما اگر این کار را انجام دهید، خود را به قدرت رسانده و در نقش خود مؤثرتر واقع می‌شوید. در زیر شش مزیت مختلف گوش دادن فعال و اینکه چگونه می‌توانند به شما در محل کار کمک کنند را شرح می دهیم:

گوش دادن فعال باعث ایجاد اعتماد و روابط قوی می‌شود

اعتماد عامل اصلی است که گوش دادن فعال می‌تواند به شما در ایجاد آن کمک کند. رفتارهای تیم خود را در نظر گرفته و سؤال‌هایی در این رابطه از خود بپرسید. آیا آن‌ها به جای اینکه به شما توجه کنند از آنچه می‌گویید، فرار می‌کنند؟ به نظر می‌رسد آن‌ها تمایلی به به اشتراک گذاشتن اطلاعات با شما ندارند؟

جواب این سؤالات نشان می‌دهد که تیم شما به شما اعتماد دارد یا خیر. این رفتارها می‌تواند با دامن زدن به رنج و کاهش بهره‌وری به پیشرفت آسیب برساند. اعضای تیم شما ممکن است وقتی با شما صحبت می‌کنند احساس نکنند که شنیده می‌شوند، در این صورت یادگیری گوش دادن فعال فرصتی برای ایجاد مجدد اعتماد و ایجاد روابط کاری سالم با تیم شما ایجاد می‌کند.

گوش دادن فعال می‌تواند به شما در حل تعارض کمک کند

گوش دادن فعال در درگیری‌ها بسیار مهم است، زیرا اغلب، ما مسائل را فقط از دیدگاه خودمان می‌بینیم. گاهی اوقات آن‌قدر در موقعیت خودمان تثبیت می‌شویم که حتی از دیدگاه شخص دیگر (یا افراد) به آن فکر نمی‌کنیم. گوش دادن فعال ما را تشویق می‌کند تا مسائل را از دیدگاه‌های مختلف ببینیم، احساسات دیگران را بشناسیم و به طور کلی از آن‌ها قدردانی کنیم.

به زمانی فکر کنید که با یکی از همکارانتان اختلاف نظر داشتید یا شاهد درگیری بین دو همکار در محل کار بودید. آیا موضوع را از منظر آن‌ها دیدید؟ آیا این همان چیزی بود که باعث سوء تفاهم شد؟ گوش دادن فعال مبنایی برای شنیدن پیام طرف مقابل و حرکت رو به جلو به سمت راه حل است. همچنین فرهنگ احترام را در محل کار پرورش می‌دهد.

گوش دادن فعال مانع از دست دادن اطلاعات مهم می‌شود

تمرکز گوش دادن فعال بر شنیدن کل پیام به این معنی است که شما در سطح بالاتری با گوینده درگیر هستید، که به شما امکان می‌دهد جزئیات بیشتری را از تعامل جذب کنید. اگر دستورالعمل یا آموزش دریافت می‌کنید، می‌توانید جزئیات را راحت‌تر به خاطر بیاورید.

شما به‌عنوان یک رهبر، احتمالاً مجبور خواهید بود به دیگران آموزش دهید و پیام‌ها را به آن‌ها منتقل کنید، بنابراین مهم است که جزئیات را به خاطر بسپارید، زیرا دیگران به گفته‌های شما عمل خواهند کرد.

اگر بخشی از پیام اصلی را از دست داده باشید، گیرندگان پیام شما هم تنها بخش‌هایی از پیام اصلی را می‌شنوند. این کار می‌تواند منجر به سوء تفاهم شود و بر بهره وری، کیفیت اجرای کار یا خود محصولات تأثیر بگذارد.

گوش دادن فعال به شما امکان می‌دهد مشکلات را شناسایی یا پیش‌بینی کنید

گوش دادن فعال مستلزم جستجوی شفاف سازی است تا اطمینان حاصل شود که پیام گوینده را به درستی درک می‌کنید. گوش دادن فعال این فرصت را ایجاد می‌کند تا بسنجید آیا مشکلی وجود دارد یا خیر یا آنچه که به شما می‌گویند نشانه‌ای است که مشکلی ممکن است ظاهر شود یا خیر و یک استراتژی برای رسیدگی به این موضوع طراحی کنید.

مهم‌تر از همه، شما به خود اجازه می‌دهید تا حس کاملی از مشکل ایجاد کنید و تمام جنبه‌های مختلف را بر اساس جزئیاتی که می‌شنوید ارزیابی کنید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا یک مشکل بالقوه زمینه‌ای را کشف کنید و به جای اینکه فقط علائم را درمان کرده و بعداً دوباره مشکل را مشاهده کنید، یک مشکل را ریشه‌ای حل نمایید.

گوش دادن فعال به شما کمک می‌کند تا دانش بیشتری بسازید

رهبران همیشه باید از یادگیری استقبال کنند و گوش دادن فعال یک مهارت قدرتمند است که از یادگیری پشتیبانی می‌کند تا بتوانید سازمان خود را به جلو ببرید. تمرکز شدیدتر این امکان را فراهم می‌کند که اطلاعات را جذب کرده و موضوعات مختلف را بهتر درک کنید و سپس جزئیات بیشتری را از آنچه یاد گرفته‌اید به خاطر بسپارید.

گوش دادن فعال زمانی که در حال برنامه ریزی استراتژی یا تغییر سازمانی هستید بسیار مفید است. این کار می‌تواند به معنای استفاده از آموخته‌های شما برای هدایت سازمان خود در مسیری جدید یا دنبال کردن نوآوری باشد. هنگامی که خود را در مورد روندهای صنعت به روز می‌کنید، می‌توانید حداکثر بهره را از اکتشافات ببرید.

گوش دادن فعال به شما به عنوان یک رهبر قدرت می‌دهد

گوش دادن فعال توانمند است و توانمندسازی باعث ایجاد اعتماد به نفس می‌شود. با گوش دادن فعالانه، درک درستی از آنچه در محل کار مفید است به دست می‌آورید که دیدگاه شما را گسترش داده و شما را توانمند می‌کند.

همچنین از آنچه در محل کارتان اتفاق می‌افتد آگاه‌تر می‌شوید و با مافوق و زیردستان بسیار بهتر ارتباط برقرار می‌کنید. همه این موارد راه را برای شما هموار می‌کند تا با اعتماد به نفس رهبری کنید.

تکنیک‌های گوش دادن فعال

برای بهبود مهارت گوش دادن فعال، می‌توان از تکنیک‌های زیر استفاده کرد:

• تماس چشمی: حفظ تماس چشمی با گوینده، نشان‌دهنده توجه و تمرکز است.
• زبان بدن: استفاده از زبان بدن مثبت همانند تکان دادن سر و لبخند، نشان‌دهنده توجه و همدلی است.
• پرسیدن سؤال: پرسیدن سؤال‌های مرتبط، نشان‌دهنده علاقه و درک است.
• بازتاب دادن: بازتاب دادن سخنان گوینده، نشان‌دهنده درک و توجه است.
• خلاصه کردن: خلاصه کردن سخنان گوینده، نشان‌دهنده درک و توجه است.
• اجتناب از قضاوت: اجتناب از قضاوت و پیش‌داوری، به گوینده احساس امنیت و راحتی می‌دهد.
• تمرکز بر گوینده: از عوامل مزاحم اجتناب کرده و بر سخنان گوینده تمرکز نمایید.
• توجه به احساسات: برای درک احساسات گوینده و نشان دادن همدلی تلاش کنید.

موانع گوش دادن فعال

گوش دادن فعال گاهی ممکن است معایبی را هم به همراه داشته باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• حواس‌پرتی: عوامل محیطی، افکار مزاحم و پیش‌داوری‌ها می‌توانند مانع از گوش دادن فعال شوند.
• بی‌صبری: انتظار داشتن برای پاسخ دادن یا قطع کردن صحبت‌های طرف مقابل، از موانع اصلی گوش دادن فعال است.
• قضاوت کردن: قضاوت کردن در مورد طرف مقابل یا ایده‌های او، مانع از درک عمیق پیام می‌شود.
• تمرکز بر خود: تمرکز بر پاسخ دادن به جای گوش دادن به صحبت‌های طرف مقابل، مانع از ارتباط مؤثر می‌شود.

راهکارهایی برای بهبود گوش دادن فعال

برای بهبود گوش دادن فعال راهکارهایی وجود دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت:

• تمرکز کامل: هنگام مکالمه، تمام حواس خود را بر روی طرف مقابل متمرکز کنید و از عوامل حواس‌پرتی دوری کنید.
• صبر: به طرف مقابل فرصت دهید تا صحبت‌های خود را به طور کامل بیان کند و از قطع کردن صحبت‌های او خودداری کنید.
• بازخورد مثبت: با استفاده از عبارات تأیید مانند "درست متوجه شدم"، "این خیلی جالب است" و... نشان دهید که به صحبت‌های طرف مقابل توجه می‌کنید.
• پرسیدن سؤالات باز: با پرسیدن سؤالات باز، طرف مقابل را تشویق کنید تا بیشتر توضیح دهد و اطلاعات بیشتری به شما بدهد.
• خلاصه‌سازی: پس از پایان صحبت‌های طرف مقابل، سعی کنید پیام اصلی او را خلاصه کنید تا مطمئن شوید که به درستی آن را درک کرده‌اید.
• تمرین همدلی: سعی کنید خود را به جای طرف مقابل قرار دهید و به احساسات و دیدگاه‌های او احترام بگذارید.
• کاهش قضاوت: از قضاوت کردن در مورد طرف مقابل خودداری کنید و سعی کنید به جای آن، او را درک کنید.

گوش دادن فعال در حوزه‌های مختلف

گوش دادن فعال در همه جنبه‌های زندگی، از روابط شخصی تا محیط کار، اهمیت دارد. در ادامه، به برخی از حوزه‌هایی که گوش دادن فعال در آن‌ها نقش کلیدی ایفا می‌کند اشاره می‌کنیم:

آموزش

معلمانی که به طور فعال به دانش‌آموزان خود گوش می‌دهند، می‌توانند نیازها و مشکلات آن‌ها را بهتر درک کنند و روش‌های آموزشی مؤثرتری را به کار گیرند.

مشاوره

مشاوران با گوش دادن فعال به مراجعان خود، می‌توانند به آن‌ ها کمک کنند تا مشکلات خود را بهتر شناسایی کنند و راه حل‌های مناسبی پیدا کنند.

مدیریت

مدیرانی که به طور فعال به نظرات و پیشنهادات کارمندان خود گوش می‌ دهند، می‌ توانند محیط کاری پویا و مبتکرانه‌ ای ایجاد کنند.

فروش

فروشندگانی که به نیازها و خواسته‌های مشتریان خود گوش می‌دهند، می‌توانند محصولات یا خدماتی را که برای آن‌ ها مناسب‌تر است، پیشنهاد دهند.

سخن آخر ای سنج درباره نقش گوش دادن فعال در ارتباط

گوش دادن فعال یک مهارت ارزشمند است که به ما امکان می‌دهد تا ارتباطات مؤثرتر و عمیق‌تری برقرار کنیم. با تمرین و توجه به نکات ذکر شده در این مقاله، می‌توانیم به تدریج مهارت گوش دادن فعال خود را بهبود بخشیم و از مزایای آن در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود بهره‌مند شویم.

سوالات متداول