اثرات روانی طلاق بر کودکان چیست؟

زمانی که بحث طلاق پیش می آید خیلی از والدین این سوال را از خود می پرسند که آیا باید برای فرزندمان با هم بمانیم؟ یا ماندنمان در این زندگی پر از تنش بدتر است؟ معمولا اکثر والدین نگران واکنش کودک به طلاق عواقب آن هستند.

همچنین مشکلات حقوقی نیز از جمله حضانت کودک و درگیری های ناشی از آن این مسئله را دوچندان می کند. در این مقاله با ما همراه باشید تا یاد بگیریم  هنگام روبه رو شدن  با طلاق چگونه به کودکان کمک نماییم.

طلاق و اثرات آن بر کودک

آیا طلاق بر کودکان تاثیرات روانشناختی زیادی دارد؟ جواب این سوال بستگی به عوامل مختلفی دارد. همه کودکان واکنش یکسانی به طلاق نمی دهند. برخی از ان ها سریعتر از دیگران با این مسئله کنار می آیند. این در حالی است که برخی نیز واکنش های شدیدی را نشان می دهند.

خبر خوب این است که والدین می توانند در جهت کاهش تأثیر روانی طلاق بر فرزندان گام بردارند. برخی از استراتژی های حمایتی والدین می تواند به کودکان کمک کند تا با تغییراتی که طلاق ایجاد می کند، سازگار شوند.

سال اول طلاق برای کودکان بسیار سخت تر است

مطالعات نشان داده است که در یک یا دو سال اول پس از طلاق بیشترین واکنش را نشان می دهند. کودکان احتمالا استرس، عصبانیت، اضطراب زیادی را در اوایل طلاق نشان می دهند.

پس از یک الی 2 سال به نظر می رسد علائم و نشان ه های پس از طلاق کاهش می یابد. آن ها به تغییراتی که در برنامه روئزانه شان رخ داده است عادت می نمایند. اما این ممکن است که عده ای هرگز به شرایط یا حالت عادی بر نگردند. به نظر می رسد برخی از کودکان که پس از دوسال همچنان علائم پس از طلاق را نشان می دهند تا آخر عمر اثرات آن را در خود داشته باشند.

تأثیرات عاطفی طلاق

طلاق برای کل خانواده آشفتگی شدید عاطفی ایجاد می نماید. ممکن است این مسئله برای بچه ها ترسناک و گیج کننده باشد. همچنین حس نا امنی و نا امیدی در آن ها افزایش می یابد.

کودکان خردسال معمولاً در درک اینکه چرا مجبورند در دو خانه رفت و آمد کنند مشکل داشته باشند. آنها ممکن است از این بترسند که اگر والدینشان عاشق یکدیگر نباشند، روزی والدین آنها را نیز دیگر دوست نداشته باشند.

دانش آموزان دبستان ممکن است احساس کنند که طلاق تقصیر آنها است. آنها ممکن است از اینکه رفتار نامناسبی داشته اند بترسند یا تصور کنند که مرتکب اشتباهی شده اند.

نوجوانان می توانند از طلاق و تغییراتی که در آن ایجاد شده بسیار ناراحت شوند. آنها ممکن است یک یا هر دو والدین را مسئول طلاق بدانند و این بر رفتارشان تاثیر بگذارد.

استرس ناشی از طلاق

طلاق به طور معمول یه معنای قطع ارتباط روزانه فرزندان با یکی از والدین می باشد. کاهش تماس و ارتباط با یکی از والدین بر کیفیت رابطه آن ها تاثیر می گذارد.

بر اساس مطالعات محققان نشان داده اند که کودکان پس از طلاق احساس کمتری به والدین دارند. همچنین شواهد علمی نشان می دهد که مادران پس از طلاق درک و همدلی کمتری با فرزند خود دارند. بعلاوه نظم و انظباط خواندگی در اثر طلاق تغییر کرده و شیوه های فرزندپروری ممکن اس از حالت اقتداری خارج شود.

برای برخی از کودکان، صرفا جدایی بخش سخت طلاق نیست. بلکه عوامل استرس زایی که به دنبال طلاق ایجاد می شود آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. تغییر مدرسه، نقل مکان به خانه جدید و زندگی کردن با یک پدر یا مادر خسته که تنش های زیادی را تحمل می کند، عوامل همراهی هستند که گاها بیشتر از مسئله جدا شدن والدین می توانند کودک را تحت تاثیر قرار دهد.

مشکلات و گرفتاری های مالی نیز بعد از طلاق می تواند آسیب های خاص خود را به دنبال داشته باشد. بسیاری از خانواده ها مجبورند به خانه های کوچکتر نقل مکان کنند یا محله خود را تغییر دهند. این تغییرات و کاهش منابع مالی می تواند مشکل را دوچندان کند.

خانواده پس از طلاق با چه خطراتی روبه روست؟

نتایج مطالعات نشان می دهد که بسیاری از افراد ممکن است پس از طلاق مجددا ازدواج نند. در این حالت کودک ممکن است خانواده متفاوتی را نسبت به خانواده قبل تجربه کند. آمدن ناپدری یا نامادری به خانواده و داشتن برادر یا خواهر ناتنی این تحولات و تغییرات را بیشتر می کند. شواهد نشان می دهد که میزان شکست ازدواج های دوم حتی بعضا بیشتر از ازدواج های اول است.

بنابراین ممکن است برخی از کودکان چندین بار جدایی را تجربه کنند که این محیط آن ها را بسیار نا امن جلوه می دهد. در زیر به برخی از مشکلات و خطرات عمده پیش روی خانواده و کودکان پس از طلاق خواهیم پرداخت:

مشکلات روحی و روانی

طلاق می تواند خطر مشکلات روانی را در کودکان و نوجوانان افزایش دهد. فارغ از سن، جنسیت و فرهنگ، فرزندان والدین مطلقه بیشتر دچار مشکلات روانی می شوند. طلاق می تواند باعث اختلال در سازگاری در کودکان شود که طی چند ماه برطرف می شود. اما مطالعات همچنین نشان داده است که میزان افسردگی و اضطراب در فرزندان والدین مطلقه بیشتر است.

 مشکلات رفتاری

کودکانی که در خانوادهای مطلقه زندگی می کنند به احتمال بیشتری نسبت به سایر کودکان مشکلات رفتاری نظیر رفتارهای تکانشی و پرخاشگرانه را تجربه می کنند.

عملکرد تحصیلی

فرزندان خانواده های مطلقه همیشه از نظر تحصیلی خوب عمل نمی کنند. با این حال ، مطالعات نشان داده است که فرزندان خانواده های مطلقه وقتی طلاق غیرمنتظره است افت تحصیلی بسیار زیادی را در همان سال های اولیه پیدا می کنند. این در حالی است که کودکانی که سال هاست از طلاق والدین آن ها گذشته است ممکن است وضعیت تحصیلی طبیعی داشته باشند.

رفتارهای پرخطر

نوجوانانی که والدین آنها طلاق گرفته اند بیشتر احتمال دارد رفتارهای خطرناکی مانند استفاده از مواد و فعالیتهای جنسی زودرس داشته باشند. در آمریکا، نوجوانان دارای والدین مطلقه زودتر الکلی می نوشند و میزان بالاتری از ماری جوانا، دخانیات و مصرف مواد مخدر را نسبت به همسالان خود گزارش می دهند.

شواهد علمی نشان می دهد که نوجوانانی که والدین آنها بیش از 5 سال است که طلاق گرفته اند، انحرافات جنسی قبل از 16 سالگی در آن ها بالاست. همچنین جدایی از والدین با احتمال داشتن شرکای جنسی بیشتر در نوجوانی همراه است.

کمک به کودکان طلاق برای سازگاری

بزرگسالانی که در دوران کودکی طلاق گرفته اند ممکن است مشکلات بیشتری در روابط خود داشته باشند. میزان طلاق در بین کسانی که والدینشان طلاق گرفته اند بیشتر است. والدین نقش مهمی در مدیریت طلاق کودک دارند. در اینجا چند استراتژی آورده شده است که می تواند هزینه های روانی طلاق را برای کودکان کاهش دهد:

آموزش صلح به طرفین

درگیری شدید بین والدین وضعیت فرزندان را بدتر می کند. وجود خصومت های آشکار از جمله داد زدن و تهدید یکدیگر با مشکلات رفتاری در کودکان ارتباط دارد. در اقع استرس های جانبی مانند درگیری ها می تواند مشکلات کودک را بیشتر نماید. اگر با همسر سابق خود چالش ها و مشکلات جدی دارید به طوری که باعث می شود مدام در حال درگیری باشید، حتما لازم است تا از یک مشاور کمک بگیرید.

بچه ها را وارد درگیری خود نکنید

اینکه بچه ها را وارد درگیری کردن کنید می تواند مشکلات فرزندتان را بیشتر نماید. مثلا از او بخواهید که باید بین شما و همسرتان یکی را انتخاب نماید. کودکانی که وسط درگیری پدر و مادر گیر می کنند افسردگی و اضطراب بیشتری را گزارش می دهند.

داشتن روابط سالم

ارتباط مثبت و درگریر پایین والدین باعث می شود تا فرزندان با طلاق بهتر کنار بیایند. شواهد علمی نشان داده است که روابط سالم باعث می شود تا کودکان پس از طلاق عزت نفس و عملکرد تحصیلی شان کمتر آسیب ببنید.

نظم و اقتدارتان را حفظ کنید

حفظ نظم و مقررات در خانواده و همچنین اقتدار والدین به هنگام نگهداری هر یکی از ان ها به تنهایی می توانند همانند قبل شرایطی را ایجاد کند که آن ها کمتر دچار آسیب شوند. شواهد علمی نشان داده است والدینی که پس از طلاق همچنان اقتدارشان را حفظ کرده اند میزان جرم در فرزندان آن ها کمتر است.

از نوجوانان خود مراقبت کنید

با توجه به اینکه نوجوانان در سن سرکشی قرار داشته و شرایط بلوغ و احساس استقلال باعث می شود تا واکنش های غیر معقولی داشته باشند، بنابراین لازم است تا مراقب ان ها باشید. هر والد به نوبه خود باید مراقب باشد که فرزندش اوقات فراغت خود را با چه افرادی سپری می کند.

پس از طلاق این مساله از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که حساسیت آن ها بیشتر شده و ممکن است به رفتارهای پرخطر کشیده شود. مصرف مواد و داشتن دوستانی که صلاحیت کافی ندارند از جمله مواردی است که این والدین باید نگران آن باشند.

آموزش به فرزندان

کودکانی که توانایی کنار امدنشان با مشکل کمتر است و یا خود را قربانی وضعیت پیش امده می دانند، بیشتر نیاز به حمایت و اموزش دارند. سعی کنید با فرزندتان بیشتر در مورد واقعیت های طلاق و مشکلات آن و همچنین راههایی که باید آن را پذیرفت آموزش دهید.

توصیه می کنیم که تست اضطراب کودک را برای فرزند خود انجام دهید. این تست توسط والدین پر می شود و علاوه بر نشان دادن مشکلات کودک راهبردهایی را به صورت علمی جهت مقابله با آن به شما آموزش خواهد داد.

مهارت های کنار آمدن را بیاموزید

کودکانی که دارای مهارتهای مقابله ای فعال مانند مهارتهای حل مسئله و مهارتهای بازسازی شناختی هستند، بهتر می توانند از پس طلاق برآیند. به کودک خود بیاموزید که افکار، احساسات و رفتارهای خود را به روشی سالم مدیریت کنند. می توانید از تست مدیریت استرس برای ارزیابی روش مقابله ای کودک خود استفاده نمایید.

حس امنیت را به کودک خود انتقال دهید

یکی از بدترین تجربیات روانی که کودک در این شرایط در حال تجبره آن استا ترس از رهاش دن می باشد. زمانی که به کودک احساس امنیت و دوست داشته شدن بدهید، او می تواند احساس ایمنی بیشتری نماید. سعی کنید حمایت بیشتری نسب به فرزند خود داشته باشید و به او این اطمینان را بدهید که همیشه در کنارش هستید.

برنامه های آموزشی به والدین پس از طلاق را دنبال کنید

برنامه ها و دوره های آموزشی بسیاری برای کاهش تاثیرات طلاق در کودکان وجود دارد که بهتر است آن ها را دنبال کنید. همچنین می توانید در دوره ها و کارگاه های آموزشی برای خانواده های طلاق شرکت کنید. شما به عنوان یک والد که مسئولیت فرزندپروری را بر عهده دارید باید مهارت ها و استراتژی های کنار آمدن با شرایط طلاق و آموزش فرزندان در چنین شرایطی را بیاموزید.

کمک تخصصی بگیرید

کاهش سطح استرس و درگیری های درون خانوادگی برای سلامت فرزندتان بسیار حیاتی است. سعی کنید با مراجعه به مشاور و روانشناس سازگاری با این مساله را فرا بگیرید. متخصص به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید راهکارهای مناسب را جهت مدیریت چالش های ناشی از طلاق به کار گیرید.

چه زمانی لازم است تا کودکان به مشاور ارجاع داده شود؟

طلاق برای خانواده ها چالش هایی دارد که باعث می شود فرزند خود را در این شرایط تنها نگذاریم. کودکانی که در خانه با مشاجره های طولانی، خصومت و نارضایتی زیاد زندگی می کنند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای مشکلات روانی قرار گیرند.

آن ها پس از طلاق والدین ممکن است مشکلات خلقی و اضطرابی شدیدی را تجربه نمایند که در این حالت لازم است حتما به روانشناس مراجعه کنید.

ابتدا با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید. نگرانی ها و مشکلات خود را به او بیان کنید، از او بپرسید که آیا فرزند شما ممکن است به کمک حرفه ای نیاز داشته باشد. مراجعه به روانشناس یا سایر خدمات پشتیبانی ممکن است توصیه شود. درمان فردی توسط رواننشاس کودک می تواند اثرات مطلوبی داشته باشد.

با این حال لازم است که خانواده درمانی به عنوان یک روش مهم در نظر گرفته شود. چرا که بعضی از مشکلات مربوط به ساختار و روابط خانواده است که بر نتایج درمان اثرگذار است.

جمع بندی ای سنج

همانطور که دیدیم طلاق به عنوان یک معضل اجتماعی می تواند آثار و مشکلاتی را برای والدین و فرزندان به همراه داشته باشد. می توان گفت فرزندان بیش از فرد دیگری تحت تاثیر این اتفاق می افتند. احساساتی نظیر عدم امنیت بزرگترین چالش آن ها با این واقعیت است.

بنابراین واکنش هایی نظیر اضطراب و افسردگی برای این افراد چیز عجیبی نیست. طبیعتا بهترین راه این است که زوجین بتوانند مشکلات خود را با یکدیگر حل نمایند، اما گاهی شرایط به گونه ای است که ادامه زندگی آسیب های بیشتری را به دنبال دارد.

بنابراین لازم است تا نحوه و چگونگی برخورد با شرایط را آموخته و به فرزندانتان نیز منتق نمایید.

نظر شما در رابطه با تاثیرات طلاق چیست؟ آیا والدین باید به هر قیمتی به خاطر فرزندان کنار هم بمانند؟ چه نکات دیگری برای مراقبت از فرزندان در چنین شرایطی لازم است؟ برای درک بهتر این مساله لطفا تجربیات مفید خود را با ما به اشتراک بگذارید.