بیوگرافی اریک اریکسون (1902-1994)

در این مقاله مروری کوتاه بر زندگی یکی از روانشناسان تاثیر گذار بر عرصه ی علم روانشناسی به نام اریک اریکسون خواهیم داشت. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

زندگینامه شخصی اریکسون

بیشتر مردم اریک اریکسون را به علت نظریه ی معروفی که در زمینه ی رشد روانی اجتماعی ارائه داده است و مطالعات او در مورد بحران هویت می شناسند. نظریات اریک اریکسون تغییرات مهمی را در مورد تفکر درباره ی شخصیت ایجاد کرده است.

نظریه رشد روانی - اجتماعی اریکسون به جای تمرکز بر رویدادهای اولیه کودکی، به بررسی چگونگی تأثیرات اجتماعی بر شخصیت ما در تمام طول عمر پرداخته است.

اریک اریسکون

"امید هم اولین و هم ضروری ترین فضیلت ذاتی برای زنده بودن است. اگر قرار است زندگی پایدار بماند، باید امید باقی بماند، حتی در جایی که اعتماد به نفس کم شده باشد و اعتماد ضعیف شده باشد و از بین رفته باشد."

 دوران کودکی

اریک اریکسون در 15 ژوئن 1902 در فرانکفورت آلمان متولد شد. مادر یهودی جوان او، کارلا آبراهامسن، قبل از ازدواج با پزشکی به نام دکتر تئودور هومبرگر، اریک را به تنهایی بزرگ می کرد.

اریکسون سال ها در مورد اینکه دکتر هومبرگر پدر واقعی و بیولوژیکی او نیست، اطلاعی نداشت. سرانجام هنگامی که او از این حقیقت آگاه شد، در مورد اینکه او واقعا چه کسی است، دچار نوعی بحران و سردرگمی شد.

داستان رایجی که در مورد زندگی واقعی او وجود داشت این بود که، پدر و مادر اریک قبل از تولد او از یکدیگر جدا شده بودند؛ اما واقعیتی که شاید او را آزار می داد این بود که، او فرزند مادری بود که قبل از ازدواج متولد شده بود و او هرگز پدر واقعی خود و نامزد مادرش را ندیده بود.

 دوران جوانی

جالب است بدانید که اریکسون هرگز مدرک رسمی پزشکی یا روانشناسی ای دریافت نکرده است و زمانی که مشغول آموزش تربیت بدنی بوده است به موضوعاتی همچون لاتین، تاریخ و هنر علاقه مند بوده است.

ناپدری اریکسون که یک پزشک بود، علاقه داشت که اریکسون به دانشکده پزشکی برود اما اریکسون انتخاب کرد که دوره ای کوتاه مدت را در دانشگاه هنر بگذراند که خیلی زود هم تحصیل را رها کرد و به همراه دوستانش در اروچا سرگردان شد و همین موضوع باعث فکر کردن دوباره در مورد هویت در او شد.

ازدواج و زندگی شغلی

اریکسون با یک مربی رقص کانادایی به نام جوآن سرسون ملاقات می کرد؛ جوآن در مدرسه ای که اریکسون کار می کرد، تدریس می کرد. این زوج در سال 1930 ازدواج کردند و صاحب سه فرزند شدند. پسرش کای تی اریکسون، جامعه شناس برجسته آمریکایی است.

اریکسون در سال 1933 به ایالات متحده نقل مکان کرد و با وجود نداشتن مدرک رسمی، در دانشکده پزشکی هاروارد یک موقعیت تدریس به او پیشنهاد شد.

او همچنین نام خود را از اریک هومبرگر به اریک اریکسون تغییر داد؛ به نظر می رسد که هدف اریکسون از این کار جعل هویتی برای خود بوده است. وی علاوه بر موقعیتی که در هاروارد داشت، در بخش روانکاوی کودکان نیز به صورت خصوصی فعالیت می کرد.

سرانجام او در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، ییل، موسسه ی روانکاوی سانفرانسیسکو، مرکز آستن ریگز و مرکز مطالعات پیشرفته علوم رفتاری، به تدریس مشغول بود.

او تعدادی کتاب در رابطه با نظریه ها و تحقیقات خودش منتشر کرد، از جمله کتاب های او، "دوران کودکی و جامعه" و "چرخه زندگی به اتمام رسید" بوده است. کتاب  "حقیقت گاندی" او  برنده جایزه پولیتزر و جایزه کتاب ملی شده است.

 تدریس

دوستی دعوت نامه ای برای تدریس در مدرسه ی ممتاز که توسط دوروتی برلینگهام، دوست آنا فروید تاسیس شده بود، برای او فرستاد. فروید خیلی زود متوجه رابطه اریکسون با کودکان شد و او را تشویق کرد تا به طور رسمی روانکاوی را مطالعه کند.

اریکسون در نهایت دو گواهینامه از انجمن معلمان مونته سوری و از موسسه روانکاوی وین دریافت کرد.

طبق آنچه در آگهی درگذشت اریکسون آمده است، او چندین سال در مدرسه با برلینگهام و فروید همکاری می کرد و در یک مهمانی با زیگموند فروید ملاقات کرده و حتی بیمار آنا فروید هم بود.

اریکسون یک بار بیان کرده است که: "روانکاوی آن زمان چندان مرسوم نبوده است." اریکسون خاطر نشان کرده است که: "من ماهانه 7 دلار به خانم فروید می دادم و تقریباً هر روز یکدیگر را ملاقات می کردیم.

تجزیه و تحلیل من توسط خانم فروید، به من آگاهی می داد و باعث می شد که از خودم نترسم.

ما در آن زمان از همه ی اصطلاحات شبه علمی استفاده نمی کردیم؛ اصطلاحاتی مانند، مکانیسم دفاعی و مواردی مشابه این اصطلاحات. بنابراین فرایند خودآگاهی، که گاهی هم دردناک بود، در فضایی رهایی بخش  پدیدار شد. "

مفهوم هویت

این تجربه ی شخصی در زندگی اریکسون بعدها او را در توسعه ی نظریه ی خود بسیار کمک کرد. او بیان می کرد که در کودکی اش همیشه در مورد اینکه چه کسی است و آیا در جامعه خود فردی مهم و متناسب است، احساس سردرگمی داشته است.

اگرچه ممکن است این داستان فقط یک حکایت جالب در مورد داستان زندگی او باشد، اما راز سرپرستی اریکسون توسط پدری غیر بیولوژیکی به عنوان یکی از نیروهای اصلی پشت علاقه بعدی وی به شکل گیری نظریه ی هویت کمک کرد.

علاقه او به هویت بر اساس تجربیاتش در مدرسه بیشتر رشد پیدا کرد. در مدرسه معبد یهودی، او را مورد تمسخر قرار می دادند زیرا او یک پسر بلند قد، چشم آبی، بلوند و ظاهری مانند نژاد اروپایی بود که در بین بقیه بچه ها برجسته تر بود و با دیگران تفاوت داشت.

در دبیرستان نیز به علت یهودی بودن از مدرسه اخراج شد و همین تجربیات موجب علاقه به شکل گیری نظریه و مفاهیم هویت در او شد.

 بحران هویت

آیا تا به حال در مورد خود و زندگی تان احساس گیجی داشته اید و یا تا به حال احساس کرده اید که خودتان را نمی شناسید؟ اگر بله، ممکن است دچار بحران هویت شده باشید.

اریکسون اصطلاح بحران هویت را مطرح کرده و معتقد بود که بحران هویت یکی از مهم ترین چالش هایی است که هر فرد ممکن است در طول عمر خود و در فرآیند رشدی اش آن را تجربه کند.

مشارکت در روانشناسی

اریک اریکسون زمانی را صرف مطالعه در مورد زندگی قومی و فرهنگی سیوکس در داکوتای جنوبی و یوروک در شمال کالیفرنیا کرد. او از دانشی که در مورد تأثیرات فرهنگی، محیطی و اجتماعی به دست آورده بود، برای توسعه بیشتر نظریه روانکاوی خود استفاده کرد.

توجه

در حالی که نظریه فروید بر رشد روانی جنسی متمرکز بود، اریکسون با نظریه ی خود که در مورد رشد روانی اجتماعی بود تاثیر خوبی بر روانشناسی گذاشت و رشد را تا پایان عمر تحت مطالعه و بررسی قرار داد.

مشاهدات وی از کودکان نیز زمینه را برای تحقیقات بیشتر فراهم کرد. در آگهی فوت او در نیویورک تایمز، سخنی از او گفته شده است که بیان می دارد، "شما بچه ای را می بینید که بازی می کند، و بازی کودکان بسیار نزدیک به هنرمندی است که نقاشی می کند، زیرا در بازی، کودک بدون بیان کلمه ای، سخنانی می گوید.

شما می توانید بینید که کودک چگونه مشکلات خود را حل می کند. همچنین می توانید ببینید مشکل چیست. به ویژه کودکان خردسال دارای خلاقیت عظیمی هستند و هر چیزی که در آن ها وجود دارد در بازی آزاد به نهایت سطح می رسد. "

اگر علاقمند هستید تا به طور مفصل با اریک اریکسون آشنا شوید می توانید به لینک مورد نظر مراجعه نمایید.

نظریه اریکسون درباره رشد بزرگسالی

اریک اریکسون جز روان شناسان و نظریه پردازانی بود که دوره رشد و تحول را از بدو تولد تا پایان زندگی مورد مطالعه قرار داد. از نظر او، آدمی در پی یک جریان پیوسته دائما در حال رشد و تغییر بوده و رشد با رسیدن به بلوغ تمام نخواهد شد و تا پیری ادامه پیدا خواهد کرد.
هر فردی در طول دوران رشد تغییرات جسمانی، رفتاری و شخصیتی خواهد داشت.

اریکسون فرآیند رشد فردی را در یک نظام 8 مرحله ای بررسی کرد و آن را مراحل رشد روانی اجتماعی نامید؛ علل نام گذاری این نظام اشاره به این مسئله دارد که تحول روانی افراد از اجتماع تاثیر می گیرد.

بر اساس آنچه در نظریه رشد روانی اجتماعی اریکسون آمده، افراد در هر مرحله با برخی بحران ها مواجه شده و در صورتی که قادر به حل موفقیت آمیز این بحران ها باشند می توانند با سلامتی وارد مرحله بعد شوند و اگر این بحران ها حل نشوند، مشکلاتی برای افراد به وجود می آید.

نظریه مراحل رشد روانی اجتماعی اریکسون

این نظریه شامل مراحل زیر می شود:

مرحله اول؛ اعتماد در برابر بی اعتمادی ( تولد تا یک سالگی)

این مرحله جز مراحل بنیادی می باشد؛ اگر کودک در این مرحله احساس امنیت را تجربه کند، رشد موفقیت آمیزی خواهد داشت. اگر مراقبت کودک فردی سرد یا طرد کننده باشد، احساس بی اعتمادی در کودک رشد می کند. بنابر عقیده اریکسون، حس اعتماد زیر بنای شخصیت سالم است و باعث شکل گیری روابط سالم در آینده می شود.

مرحله دوم؛ خودمختاری در برابر شرم و تردید( یک تا سه سالگی)

در این مرحله کنترل شخصی شکل می گیرد؛ خودمختاری اشاره به میزان تسلط کودک بر خود، رفتارها و تکانه هایش دارد؛ از نظر اریکسون کودک در این دوره می تواند لباس ها، اسباب بازی ها یا غذایش را انتخاب کند و این گامی در جهت خودمختاری است؛ اگر در این مرحله خودمختاری در کودک تقویت شود، او احساس کنترل و اطمینان خواهد داشت و در غیر این صورت احساس بی کفایتی و شک در او رشد می کند.

مرحله سوم؛ ابتکار در برابر احساس گناه (سه تا پنج سالگی)

کودکان در این دوره توانایی زیادی در برقراری ارتباط با همسالات دارند و می توانند بر دنیای خود کنترل داشته باشند؛ گذراندن این مرحله با موفقیت باعث شکل گیری مهارت رهبری، خلاقیت و ابتکار در فرد خواهد شد و رشد نایافتگی در این مرحله، باعث شکل گیری احساس شک و تردید به خود و کمبود ابتکار می شود.

مرحله چهارم؛ کوشایی در برابر احساس حقارت (شش تا یازده سالگی)

این مرحله در برگیرنده دوران مدرسه است؛ تعاملات اجتماعی به کودک در ایجاد حس غرور نسبت به توانایی ها و دستاوردهایش کمک می کند. هرچه کودک در این دوره بیشتر مورد تشویق و تحسین قرار بگیرد، احساس کفایت، صلاحیت و خودکارآمدی در او بیشتر تقویت می شود. عدم تشویق و عدم اعتنا به او زمینه را برای شک و تردید نسبت به خود و توانایی های خود فراهم می کند.

مرحله پنجم؛ هویت در برابر سردرگمی نقش ( یازده سالگی تا پایان نوجوانی)

در این دوره نوجوان در پی یافتن هویت و احساس استقلال است؛ جستجوهای شخصی به ایجاد احساس استقلال در فرد کمک می کند؛ هرچه فرد تلاش کمتری برای حل مسائل یا جستجو در محیط داشته باشد، بیشتر در مورد آینده خود سردرگم خواهد بود. از نظر اریکسون مهم ترین وظیفه ی یک نوجوان، کسب احساس هویت است.

مرحله ششم؛ صمیمیت در برابر انزوا ( جوانی تا چهل سالگی)

در این مرحله فرد درک درستی از روابط شخصی دارد و قادر به برقراری ارتباط متعهدانه با دیگران است. یادگیری مهارت های اجتماعی در دوران کودکی و نوجوانی به ایجاد احساس صمیمیت در این دوره کمک می کند.

مرحله هفتم؛ زایندگی در برابر رکود ( چهل سالگی تا شصت و پنج سالگی)

این دوره پایان مشغله های دوران جوانی است؛ در این دوره فرد یک شغل مشخص دارد و خانواده اش را تشکیل داده است؛ اگر فرد جایگاه خوبی در اجتماع و خانواده داشته باشد، گویی مزد زحماتش را در زندگی گرفته است. اگر فرد هنوز در این دوره سردرگم باشد، احساس رکود و ناامیدی خواهد داشت.

مرحله هشتم؛ یکپارچگی در برابر پریشانی و رکود ( بالای شصت و پنج سالگی)

این مرحله در برگیرنده دوران سالمندی است و دوران جوانی فرد را منعکس می کند؛ اگر فرد به اهدافش دست پیدا نکند، افسوس و حسرت را تجربه می کند و ممکن است از تمام دوران زندگی اش ناامید خواهد شد. اگر فرد از زندگی اش راضی باشد، احساس غرور و یکپارچگی خواهد داشت.

آثار اریکسون

از اریک اریکسون آثار خوبی به جای مانده است؛ برخی از مهم ترین کتب نوشته شده توسط اریک اریکسون شامل موارد زیر است:

• دوران کودکی و جامعه؛ نوشته شده در سال 1950  
• جوانی و بحران؛ نوشته شده در سال 1968
• لوتر جوان؛ نوشته شده در سال 1958: این کتاب یک شاهکار اصیل روانکاوی است.
• حقیقت گاندی؛ نوشته شده در سال 1969 که برنده جایزه ملی کتاب در فلسفه و دین و جایزه پولیتزر است.
• تاریخ زندگی و لحظه تاریخی؛ نوشته شده در سال 1975

زایندگی لایولا

زایندگی لایولا یک پرسشنامه خود گزارش دهی است که با هدف ارزیابی میزان زایندگی یا رکود در بزرگسالی ساخته شده است؛ این مقیاس دارای 20 سوال است.

لازم به ذکر است، شخص اریک اریکسون هیچ آزمونی را برای ارزیابی شخصیت تدوین نکرد اما برخی پژوهشگران با استفاده از نظریات او آزمون هایی را برای ارزیابی مراحل رشد یا شخصیت طراحی کردند.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد بیوگرافی اریک اریکسون صحبت شد. وی از جمله افراد تاثیر گذار در روانشناسی بوده است و با ارائه ی نظریه ی رشد روانی اجتماعی تاثیر زیادی بر روانشناسی داشته است. به هر حال در این مقاله فقط جنبه هایی از زندگی شخصی اریکسون به صورت کوتاه بیان شد.

 آیا این مطلب برای شما مفید واقع شد؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول