معنی تابو چیست؟ ریشه یابی و بررسی کامل

تابوها، باورها، ارزش ها و خرافاتی هستند که در طول نسل ها به ما انسان ها منتقل شده اند. شکستن تابوها می تواند باعث مجازات، طرد و شرمساری بشود.

نام دیگر تابو، پرهیزه می باشد و این واژه برگرفته از کلمات فرانسوی است.

نکته جالبی که درباره تابوها اهمیت دارد، این است که آنچه در یک جامعه تابو است ممکن است در جامعه دیگر تابو نباشد. در ادامه به شرح کامل آن پرداخته ایم.

تابو چیست؟

تابو یا taboo یا tabou به ممنوعیت یا محدودیت فرهنگی یا اجتماعی در برابر برخی رفتارها، اعمال یا موضوعاتی اشاره دارد که غیرقابل قبول، نامناسب یا از نظر اخلاقی بد تلقی می شوند.

این محدودیت ها اغلب از طریق هنجارهای اجتماعی، آداب و رسوم و گاهی اوقات حتی قوانین، اعمال می شوند. تابوها در فرهنگ ها و جوامع مختلف متفاوت هستند و می توانند به طیف وسیعی از موضوعات مانند تابوهای جنسی، تابوهای مذهبی، تابوهای سیاست، تابوهای فرهنگی و موارد دیگر مرتبط باشند.

هدف تابوها حفظ نظم اجتماعی و تقویت ارزش‌های فرهنگی است، اما همچنین می‌توانند آزادی‌های شخصی را محدود کنند و از بحث آزاد و صادقانه درباره موضوعات مهم جلوگیری کنند.

ریشه تابو

ریشه تابوها پیچیده است و می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله اعتقادات فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و مذهبی باشد.

در بسیاری از موارد، تابوها ممکن است به عنوان راهی برای حفظ نظم اجتماعی، تقویت ارزش‌های فرهنگی یا محافظت در برابر تهدیدات تصور شده برای جامعه منشأ گرفته باشند.

به عنوان مثال، در برخی فرهنگ ها، برخی از غذاها ممکن است به دلیل اعتقاد به نجس یا ناپاک بودن آنها تابو در نظر گرفته شود.

این ممکن است به عنوان راهی برای جلوگیری از گسترش بیماری یا آلودگی باشد، به ویژه در زمان هایی که ایمنی و بهداشت مواد غذایی به اندازه امروز پیشرفته نبود.

تابوها همچنین می توانند ریشه در باورها و اعمال مذهبی داشته باشند.

به عنوان مثال، برخی اعمال یا رفتارها ممکن است به دلیل نقض قوانین یا آموزه های دینی، تابو در نظر گرفته شوند. در برخی موارد، تابوها ممکن است به عنوان وسیله ای برای نشان دادن تقوا یا پایبندی به اصول دینی مورد استفاده قرار گیرند.

به طور کلی، ریشه تابوها اغلب پیچیده و چندوجهی است و بسته به فرهنگ و دوره تاریخی مورد نظر می تواند بسیار متفاوت باشد.

انواع تابو

در اینجا چند نوع رایج تابو آورده شده است:

• تابوهای اخلاقی:

تابوهایی هستند که مبتنی بر اصول اخلاقی یا اخلاقی هستند و به رفتارها یا اعمالی مربوط می شوند که اشتباه یا غیراخلاقی تلقی می شوند.

نمونه هایی از تابوهای اخلاقی عبارتند از: دروغ گفتن، تقلب، دزدی، داشتن رابطه جنسی قبل از ازدواج یا روابط نامشروع و ...

• تابوهای اجتماعی

تابوهایی هستند که به هنجارها و آداب و رسوم اجتماعی در یک جامعه یا فرهنگ خاص مربوط می شوند. این تابوها اغلب شامل محدودیت هایی در رفتار یا اعمالی هستند که در یک زمینه اجتماعی خاص، نامناسب یا توهین آمیز تلقی می شوند.

نمونه هایی از تابوهای اجتماعی: صحبت کردن با صدای بلند در جمع، پوشیدن لباس های باز در فرهنگ های اسلامی، خوردن انواع خاصی از غذا در طول جشن های مذهبی و ...

• تابوهای مذهبی

تابوهایی هستند که مبتنی بر باورها یا اعمال مذهبی هستند و اغلب شامل محدودیت هایی در برخی رفتارها یا اعمالی هستند که حرام یا ناپاک تلقی می شوند.

نمونه هایی از تابوهای مذهبی: نخوردن انواع خاصی از غذاها، اجتناب از پوشیدن انواع خاصی از لباس ها به ویزه لباس های باز، عدم مشارکت در رابطه جنسی قبل از ازدواج و ...

•  تابوهای قانونی:

تابوهایی هستند که توسط قوانین و مقررات در یک جامعه یا فرهنگ خاص اجرا می شوند.

نمونه هایی از تابوهای قانونی: محدودیت در مصرف مواد مخدر، رانندگی تحت تأثیر الکل، درگیر شدن در انواع خاصی از شیوه های تجاری مانند رانت و کلاه برداری و ...

توجه به این نکته مهم است که انواع تابوها بسته به فرهنگ، زمینه و دوره تاریخی ممکن است یا همپوشانی داشته باشند و یا متفاوت باشند.

اهداف تابو

اهداف تابو به خواسته ها یا اهدافی اطلاق می شود که از نظر اجتماعی، فرهنگی یا اخلاقی در یک جامعه یا فرهنگ خاص غیرقابل قبول یا ممنوع تلقی می شوند.

این اهداف ممکن است ریشه در تمایلات یا تعارضات ناخودآگاه داشته باشند، و ممکن است به عنوان منبع ناراحتی روانی یا تعارض زمانی که با هنجارها و انتظارات اجتماعی در تضاد قرار می گیرند، دیده شوند.

اهداف تابو می توانند اشکال مختلفی داشته باشند، از تمایلات جنسی که در یک فرهنگ خاص انحرافی یا تابو در نظر گرفته می شوند تا آرزوهایی که نقش های جنسیتی سنتی یا سلسله مراتب اجتماعی را به چالش می کشند.

در برخی موارد، اهداف تابو ممکن است منبع شرم یا گناه شخصی باشند، به ویژه زمانی که با احساس اخلاقی یا ارزش‌های فرد در تضاد باشند.

در عین حال، اهداف تابو می‌توانند منبعی برای رشد شخصی و کشف خود باشند، به‌ویژه زمانی که شامل کشف جنبه‌های جدید هویت فرد یا به چالش کشیدن هنجارها و ارزش‌های تثبیت شده باشد.

با این حال، تعقیب اهداف تابو می‌تواند منجر به طرد شدگی شود، به‌ویژه زمانی که درگیر باورهای عمیق فرهنگی یا مذهبی باشد.

به طور کلی، اهداف تابو پدیده‌ای پیچیده و اغلب بسیار پربار هستند که نشان‌دهنده تأثیر متقابل بین انتخاب فردی، هنجارهای فرهنگی و تغییرات اجتماعی است و می‌تواند پیامدهای روانی و اجتماعی قابل‌توجهی برای کسانی که آنها را دنبال می‌کنند داشته باشد.

تابو شکنی چیست؟

تابوشکنی به عمل نقض یا به چالش کشیدن تابوهای اجتماعی، فرهنگی یا اخلاقی اشاره دارد که در یک جامعه یا فرهنگ خاص غیرقابل قبول یا ممنوع تلقی می شوند.

شکستن تابو می تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از نقض جزئی هنجارهای اجتماعی تا نقض جدی تر ارزش های فرهنگی یا اخلاقی.

در برخی موارد، شکستن تابو می‌تواند یک اقدام عمدی شورش یا اعتراض به عقاید و اعمال ظالمانه یا قدیمی باشد.

به عنوان مثال، شکستن یک تابو اجتماعی مربوط به لباس یا رفتار ممکن است به عنوان راهی برای به چالش کشیدن نقش های جنسیتی محدود کننده یا انتظارات اجتماعی تلقی شود.

در عین حال، شکستن تابو می‌تواند ابزاری برای کشف هویت شخصی، زیر سؤال بردن هنجارها و ارزش‌های تثبیت‌شده، و ارتقای پیشرفت و تغییر اجتماعی باشد.

با این وجود، شکستن تابوها همچنین می‌تواند به انگ اجتماعی و طرد شدن منجر شود، به‌ویژه زمانی که شامل باورهای عمیق فرهنگی یا مذهبی باشد

به طور کلی، شکستن تابو می تواند یک پدیده پیچیده و چند وجهی باشد که منعکس کننده تعامل بین انتخاب فردی، هنجارهای فرهنگی و تغییرات اجتماعی است.

در حالی که می تواند ابزار قدرتمندی برای ارتقای پیشرفت اجتماعی و به چالش کشیدن باورهای ظالمانه باشد، می تواند منبع مجادله و درگیری در یک جامعه یا فرهنگ خاص نیز باشد.

چرا نباید تابوها را رعایت کرد؟

توجه به این نکته مهم است که تصمیم برای رعایت یا عدم رعایت تابوها یک تصمیم شخصی است و می تواند به عوامل مختلفی از جمله پیشینه فرهنگی، باورهای فردی و زمینه اجتماعی بستگی داشته باشد.

در برخی موارد، شکستن تابوها را می توان راهی برای به چالش کشیدن باورها و اعمال ظالمانه یا منسوخ، ارتقای پیشرفت اجتماعی و تشویق به بحث آزاد و صادقانه در مورد موضوعات مهم دانست.

درک این نکته نیز مهم است که شکستن تابوها گاهی اوقات می تواند به عنوان بی احترامی یا توهین آمیز برای افراد یا گروه های خاص تلقی شود، به ویژه زمانی که شامل باورهای عمیق فرهنگی یا مذهبی باشد.

در نهایت، تصمیم برای رعایت یا عدم رعایت تابوها، تصمیمی پیچیده و شخصی است که باید با دقت نظر و احترام به عقاید و دیدگاه های دیگران اتخاذ شود.

تاثیر تابو بر زندگی

تابوها می توانند تأثیر قابل توجهی بر بسیاری از جنبه های زندگی از جمله رفتار اجتماعی، اعمال فرهنگی و باورها و ارزش های فردی داشته باشند. در اینجا چند تاثیر مهم تابوها بر زندگی آورده شده است:

• رفتار اجتماعی

تابوها می توانند رفتار اجتماعی را با ایجاد هنجارها و آداب و رسوم پذیرفته شده در یک جامعه یا فرهنگ خاص شکل دهند.

به عنوان مثال، تابوهای اجتماعی مربوط به لباس یا رفتار عمومی می تواند بر نحوه تعامل افراد با یکدیگر در فضاهای عمومی تأثیر بگذارد.

•  اعمال فرهنگی

تابوها همچنین می توانند با دیکته کردن آنچه در یک زمینه فرهنگی خاص قابل قبول یا غیرقابل قبول تلقی می شود، روی عملکردهای فرهنگی تأثیر بگذارند.

به عنوان مثال، تابوهای مذهبی ممکن است برخی رفتارها یا اعمال را در طول اعیاد یا مراسم مذهبی خاص محدود کند.

• باورها و ارزش‌های فردی

تابوها همچنین می‌توانند باورها و ارزش‌های فردی را با تأثیر گذاشتن بر آنچه مردم به‌عنوان درست یا نادرست، اخلاقی یا غیراخلاقی، یا قابل قبول یا غیرقابل قبول می‌دانند، شکل دهند.

به عنوان مثال، تابوهای اخلاقی مربوط به رابطه جنسی قبل از ازدواج یا مصرف مواد مخدر می تواند بر انتخاب ها و رفتارهای فردی تأثیر بگذارد.

• تبعیض

تابوها همچنین می‌توانند منجر به تبعیض علیه افراد یا گروه‌هایی شوند که به‌عنوان نقض کننده هنجارها یا اعمال فرهنگی تلقی می‌شوند.

به عنوان مثال، تابوهای اجتماعی مرتبط با سلامت روان یا تمایلات جنسی می تواند منجر به  تبعیض علیه افرادی شود که ممکن است با این مسائل دست و پنجه نرم کنند.

به طور کلی، تأثیر تابوها بر زندگی پیچیده و چندوجهی است و بسته به فرهنگ و دوره تاریخی مورد نظر می تواند بسیار متفاوت باشد.

نکاتی درباره تابوها

• تابو می تواند در نتیجه باورهای غلط و خرافات شکل گرفته باشد.
• آنچه در یک جامعه تابو تلقی می شود، ممکن است در جامعه دیگر پذیرفته شده باشد.

• تابوها در عین حال که می توانند مضر و محدود کننده باشند، گاهی می توانند نقش محافظت کننده و نظم بخشی داشته باشند.
• آنچه در دهه های قبل تابو بود، ممکن است امروز تابو نباشد.

• با اینکه برخی صحبت ها و اعمال بسیار تابو تلقی شده و مجازات دارد، اما افراد تمایل زیادی به شکستن این تابوها دارند و این کار را انجام می دهند.

تابو از دیدگاه فروید

زیگموند فروید، بنیانگذار روانکاوی، دیدگاه خاصی در مورد تابوها و تأثیر آنها بر روان انسان داشت. برای فروید، تابوها تجلی امیال ناخودآگاه و افکار سرکوب شده بودند که در جامعه یا فرهنگ خاصی غیرقابل قبول یا ممنوع تلقی می شدند.

به عقیده فروید، تابوها ابزاری برای کنترل و سرکوب این امیال ناخودآگاه هستند که در غیر این صورت می توانند به اختلال اجتماعی یا پریشانی روانی شخصی منجر شوند.

به عنوان مثال، فروید استدلال کرد که تابوی زنای با محارم و ممنوعیت روابط جنسی بین اعضای نزدیک خانواده، یک تابو ضروری و جهانی است زیرا از ابراز تمایلات جنسی ناخودآگاه که در غیر این صورت می تواند منجر به فروپاشی اجتماعی و خانوادگی شود، جلوگیری می کند.

در همان زمان، فروید همچنین تابوها را منبع درگیری روانی و سرکوب می‌دانست، به‌ویژه زمانی که بر اساس باورهای غیرمنطقی یا قدیمی باشد.

فروید استدلال می‌کرد که در برخی موارد، تابوها می‌توانند منجر به احساس گناه یا اضطراب شوند، به‌ویژه زمانی که خواسته‌های ناخودآگاه فرد با هنجارها و انتظارات اجتماعی در تضاد باشد.

به طور کلی، دیدگاه فروید در مورد تابوها بر اهمیت درک نقش امیال ناخودآگاه و افکار سرکوب شده در شکل دادن به رفتار انسانی و هنجارهای فرهنگی و تأثیر روانی بالقوه تابوها بر افراد و جوامع تأکید می کند.

توتم و تابو چیست؟

معرفی کتاب درباره تابو

«توتم و تابو» کتابی نوشته زیگموند فروید، بنیانگذار روانکاوی است. این اولین بار در سال 1913 منتشر شد و به بررسی رابطه بین ساختارهای اجتماعی، فرهنگ و روان انسان می پردازد.

فروید در "توتم و تابو" استدلال می کند که بسیاری از اعمال فرهنگی و ساختارهای اجتماعی، از جمله توتمیسم (پرستش یک حیوان یا شیء خاص به عنوان نماد هویت یک گروه) و تابوها (ممنوعیت برخی رفتارها یا اعمال)، ریشه های خود را دارند و این تابوها ناشی از خواست ها و درگیری های ناخودآگاه افراد در یک جامعه یا فرهنگ خاص می باشند.

به عقیده فروید، توتمیسم راهی برای حل تعارضات روانی ناشی از عقده ادیپ است، مفهومی روانکاوانه که به تمایل ناخودآگاه کودک به والدینی از جنس مخالف و در نتیجه احساس رقابت با همجنس اشاره دارد.

از نظر فروید، توتمیسم به عنوان راهی برای فرافکنی این امیال و تعارضات ناخودآگاه بر روی نماد یا شیئی است که می تواند توسط کل گروه به اشتراک گذاشته و پرستش شود.

به طور مشابه، فروید استدلال می کند که تابوها ابزاری برای کنترل و سرکوب این امیال و تعارضات ناخودآگاه هستند، به ویژه آنهایی که مربوط به رابطه جنسی و پرخاشگری است، که در غیر این صورت می تواند منجر به اختلال اجتماعی یا پریشانی روانی شخصی شود.

در مجموع، «توتم و تابو» اثری پیچیده و بحث‌برانگیز است که دیدگاه منحصربه‌فرد فروید را در رابطه بین فرهنگ، جامعه و روان انسان منعکس می‌کند و موضوع بحث‌ها و انتقادات زیادی در حوزه انسان‌شناسی و فراتر از آن بوده است.

عجیب ترین تابوها که شاید تا به حال نشنیده اید

• در مراکش نباید با دست چپ غذا بخورید.
• در اسپانیا فقط باید لباس تیم فوتبال این مشور را بپوشید.
• در اتریش، ایتالیا، آلمان و اندونزی جویدن آدامس در محیط عمومی، عملی زشت تلقی می شود.

• پوشیدن لباس قرمز در مراسم چینی ها بسیار ناشایست است.

•  تشکر از تهیه کننده غذا بعد از خوردن آن در اسکاندیناوی امری واجب است.

• در کشورهای عربی و تایلند نباید پا یا کفشتان را به سمت دیگران ببرید.

•  در هند هنگام پرسیدن سوالات شخصی، بسیار زشت است که به آن ها جواب ندهید و بگویید این موضوع شخصی است.

• در اندونزی نباید ایستاده غذا بخورید.

•  در ژاپن نباید با کفش وارد خانه کسی شوید.

• در تایلند زمان بازدید از معابد باید حتما شانه های خود را پوشانده باشید.

8 تابو رایج فرهنگ ایران

فرهنگ ایرانی سرشار از سنت و تابوهای متعددی است که عمیقاً در جامعه جا افتاده است. برخی از تابوهای رایج فرهنگ ایرانی عبارتند از:

1. نمایش عمومی محبت: بوسیدن یا در آغوش گرفتن در ملاء عام در ایران یک تابو محسوب می شود. از زوجین انتظار می رود که از هرگونه تماس فیزیکی در جمع اجتناب کنند.
2. الکل و مواد مخدر: مصرف الکل و مواد مخدر در ایران اکیدا ممنوع است. شکستن این تابو می تواند منجر به مجازات شدید شود.
3. انتقاد از اسلام یا حکومت: انتقاد از اسلام یا حکومت در ایران قابل تحمل نیست. این می تواند منجر به عواقب شدید، از جمله زندان یا حتی مرگ شود.
4. حجاب: از زنان انتظار می رود در ایران با حجاب لباس بپوشند. آنها موظفند موهای خود را با روسری بپوشانند و لباس و شلوار مناسب بپوشند. از مردان نیز انتظار می رود که لباس های مناسب بپوشند.
5. روابط بین ادیان: روابط بین افراد با مذاهب مختلف در ایران چندان پذیرفته نیست. ازدواج مسلمان و غیر مسلمان از نظر قانونی به رسمیت شناخته نمی شود.
6. صحبت درباره قاعدگی: قاعدگی در ایران نوعی تابو محسوب می شود. از زنان انتظار می رود که از صحبت عمومی در مورد آن اجتناب کنند.
7. همجنس گرایی: همجنس گرایی در ایران یک تابو محسوب می شود و غیرقانونی است. کسانی که درگیر فعالیت های همجنس گرایی هستند ممکن است با مجازات شدید روبرو شوند.
8. رابطه جنسی قبل از ازدواج: در ایران داشتن رابطه جنسی قبل از ازدواج ممنوع است و کسانی که این عمل را انجام دهند، علاوه بر مجازات از نظر برخی طرد خواهند شد.

در مجموع، این تابوها عمیقاً در فرهنگ ایرانی ریشه دوانده است و اکثریت مردم آن را دنبال می کنند. شکستن این تابوها می تواند عواقب شدیدی را به دنبال داشته باشد و در جامعه ایران چندان پذیرفته نیست.

تابوهای جهان

تابوها در فرهنگ ها و جوامع مختلف متفاوت هستند و آنچه در یک فرهنگ تابو تلقی می شود ممکن است در فرهنگ دیگر نباشد. در اینجا چند نمونه از تابوهایی که در فرهنگ های مختلف وجود دارد آورده شده است:

• رابطه جنسی با محارم

روابط جنسی بین اعضای نزدیک خانواده، در بسیاری از فرهنگ ها تابو در نظر گرفته می شود.

• آدمخواری

خوردن گوشت انسان در بیشتر فرهنگ ها تابو محسوب می شود.

• بی احترامی به بزرگترها

بی احترامی یا نافرمانی از بزرگان، به ویژه والدین و پدربزرگ ها و مادربزرگ ها، در بسیاری از فرهنگ ها تابو محسوب می شود.

• صحبت در مورد مرگ

صحبت آشکار در مورد مرگ یا بحث در مورد آن به شیوه‌ای معمولی در بسیاری از فرهنگ‌ها تابو محسوب می‌شود.

• برهنگی عمومی

برهنگی عمومی یا دیده شدن بدون لباس در ملاء عام در بیشتر فرهنگ ها تابو محسوب می شود.

• استفاده از فحاشی

استفاده از فحاشی یا الفاظ رکیک در ملاء عام یا در مقابل بزرگان در بسیاری از فرهنگ ها تابو محسوب می شود.

• نخوردن برخی غذاها

برخی فرهنگ ها تابوهای غذایی خاصی دارند، مانند نخوردن گوشت گاو در هند یا نخوردن گوشت خوک در بسیاری از کشورهای مسلمان.

• دست زدن به سر کسی

دست زدن به سر کسی، به ویژه در فرهنگ بودایی و هندو، تابو محسوب می شود، زیرا بی احترامی تلقی می شود.

جمع بندی ای سنج درباره تابو

به طور کلی، تابوها عمیقاً در فرهنگ ریشه دارند و می توانند به طور قابل توجهی در جوامع مختلف متفاوت باشند. آنها اغلب ارزش ها، باورها و اعمال فرهنگی را منعکس می کنند و نقش مهمی در شکل دادن به رفتار فردی و جمعی دارند.

در بیشتر موارد این تابوها می توانند محدود کننده و مضر باشند اما خوشبختانه با توسعه جوامع، روز به روز این تابوها کمرنگ تر و منسوخ می شوند.

سوالات متداول