صبوری چیست؟ چگونه فرد صبوری باشیم؟

بدون شک، شاه کلیدِ موقعیت های سخت زندگی و چیره شدن بر آن ها، صبور بودن (Being patient) است. اگر بر این باور هستید که میزان صبر و بردباری شما به اندازه ای نیست که آرامش را در شرایط دشوار تجربه کنید، حتما راهکارهایی که در مورد آن ها صحبت می کنیم را در زندگی تان به کار ببرید.

معنی صبر چیست؟

«اولین باری که معنا و نتیجه ی صبر را درک کردم، حدوداً 7 سالگی ام بود. یعنی زمانی که برای اولین بار سیب های کال و نرسیده ی درخت حیاط پدربزرگم را دیدم و بی اختیار و دزدکی به سمتش رفتم تا یکی از آن ها را بچینم.

شروع به خوردن یکی از آن ها کردم تازه فهمیدم چقدر سفت و بی مزه هستند، وقتی علتش را از پدربزرگ پرسیدم تصمیم گرفتم صبر کنم.

 هر روز صبح به این امید که سیب ها بزگ و قرمز شده اند بیدار می شدم تا بالاخره روز موعود فرا رسید و با چشمانی پر از ذوق و اشتیاق، کاسه ای فلزی را از مادربزرگ گرفتم و با کمک پدربزرگ، شروع به چیدن آن ها کردیم.

در نهایت با گاز زدن سیب سرخی که پدربزرگ به من داد، طعمِ خوشِ نتیجه ی صبرِ کودکانه ام از آن روز برایم به یادگار ماند.»

بنابراین؛ صبر به لحاظ لغوی و علمی به معنای حبس و بازداشتن، مقاومت و ایستادگی در برابر مشکلات و در نهایت مقاومت آدمی در راه تکامل در برابر انگیزه‌های خطر‌آفرین می باشد.

در کنار تعاریف گوناگونی که برای صبر و بردباری صورت گرفته می توانم یک تعریف روشن و کامل را برای این مفهوم به کار ببرم: «احساس آرامش درونی در هنگام سختی های زندگی و انتظار برای بهبود و اتمام آن».

در حقیقت این که بتوانی در شرایط دشوار با آرامش و دید مثبت به اوضاع نگاه کنی یعنی این که فرد صبوری هستی.

ویژگی های شخصیتی افراد صبور و عجول

هر فرد براساس این که در زندگی رفتارهای عجولانه دارد یا این که صبر و بردباری را در فعالیت هایش پیشه می کند، دارای ویژگی هایی می باشد که در ادامه به تفکیک به آن ها اشاره می شود:

ویژگی افراد صبور

•  مدیریت خشم 
• شنونده خوب
• به کار بردن عقلانیت در زندگی
• اهل نظرخواهی
• باور راسخ به توانایی های خود
• عدم تصمیم گیری سریع
• با ایمان بودن
• داشتن استراتژهای مختلف برای صبور بودن

ویژگی افراد عجول

•  آشفتگی ذهنی
• نا امید بودن
• خشمگین بودن
• استرس داشتن
• تصمیم گیری‌ فوری
• بی‌قراری
• مضطرب بودن
• اختلال در روابط اجتماعی
• شکست های پی در پی
• انقباض ماهیچه‌ها
• فشردن دست‌ها
• تکان‌دادن پاها

اهمیت صبر و بردباری

• صبور بودن بر نوع رابطه تاثیر بهینه دارد؛ بنابراین اهمیت صبر در زندگی خیلی بالاتر از این موضوع می باشد که بخواهیم فقط در دید اطرافیان مان فردی صبور و بافضیلت نشان داده شویم.
• صبر باعث کنترل هیجانات می شود؛ صبر و بردباری به شما یاد می‌دهد تا هیجانات مثبت و منفی مهارنشدنی تان را کنترل کنید.
• بی تحملی سبب افزایش استرس های مزمن می‌شود؛ به طوری که اثرات مخربی بر سلامت جسم می‌گذارد. بنابراین سلامت جسم و روان تان زمانی بهتر می‌شود که مدام در حال تمرین کردن بردباری باشید.
• با صبر کمتر دچار احساسات منفی ‌شوید؛ چرا که با بردباری بهتر می‌توان با لحظات اسفناک زندگی مبارزه کرد.
• با صبوری از فرسودگی شغلی فاصله می گیرید؛ صبر کمک می‌کند که هوشمندانه‌تر و آرام‌تر پیش بروید و دچار فرسودگی شغلی نشوید.
•  صبر وسیله داد و ستد نیست؛ یعنی وقتی نسبت به فردی بردباری خرج می کنید، منتظر نباشید که او هم در مقابل تان صبور باشد. در حقیقت باید گفت صبر برای بهبود و تداوم بخشیدن روابط است، نه اینکه بخواهید صبور باشید تا فرد مقابل برایتان کاری انجام دهد.

فواید صبور بودن

•  اخذ تصمیم‌های منطق
• کاهش استرس
• بهبود روابط اجتماعی
• گرفتن نتایج بهتر در کار و زندگی
• بهبود سلامت جسمانی و روانی
• کاهش اضطراب
• دستیابی به اهداف و آرزوهای بلندمدت
• ترک عادات بد
• یادگیری پشتکار و انعطاف‌پذیری
• یادگیری مهارت‌های جدید
• مهر ورزیدن
• زندگی کردن درآرامش ، نه در نگرانی

در چه زمان هایی باید صبر و بردبار بود؟

•  در هنگام انجام وظایف و نقش ها

وقتی که در زندگی فعالیت یا نقشی را برعهده می گیریم تنها با صبور بودن است که می توانیم از عهده کامل آن برآییم.

حال این نقش می تواند نقش معلمی باشد یا والد بودن و یا هر نقش دیگری. همچنین این فعالیت نیز می تواند تدریس یا تربیت و یا انجام سایر فعالیت های تعریف شده باشد.

بدون شک با بردباری می توانیم تمام فعالیت های مشخص شده در زندگی مان را جلو ببریم در غیر این صورت، به محض برخورد با اولین مانع، نقش و وظایف مان را رها می کنیم و نمی توانیم به مقصد نهایی برسیم.

در نهایت هر چقدر در برابر وظایف تعریف شده صبور تر باشیم، در راه موفقیت، سختی‌ها و استرس‌های کمتری را تجربه می کنیم.

•  در برابر سخنان تند اطرافیان

اگر در جمعی قرار گرفتیم و یکی از افراد جمع، ما را مورد خطاب قرار داد و سخنی گفت که دلگیر شدیم، نیازی نیست که عجولانه پاسخش را بدهیم.

یک لحظه به گذشته خود نگاه کنید متوجه می شوید که دقیقا زمان هایی که با کمترین صبر، پاسخ طرف مقابل تان را داده اید، مدتی بعد پشیمان شده اید.

در نهایت یادتان باشد که پاسخی که عجولانه داده شود پیامدهای منفی و جبران ناپذیری را در پیش رو خواهد داشت.

بنابراین اگر بتوانیم با این مسئله کنار بیاییم و ذهنمان را برای هر نوع انتقاد و سخن تندی آماده کنیم، دیگر این حرف‌ها خیلی برایمان سنگین نخواهند بود.

•  در بحران های زندگی

هر فردی در زندگی اش با موقعیت های دشوار و شرایط بحرانی روبرو شده است. شرایطی که امکان دارد فرد تنها یک یا دو بار در زندگی آن را تجربه کند. بدون شک در این لحظات خیلی سخت است که بخواهیم از صبر و بردباری صحبت کنیم.

مثلا در هنگام زلزله، تصادف یا دیدن صحنه قتل، خیانت و یا هر صحنه دلخراش دیگر.

باید بدانید که هر چقدر شرایط بحرانی تر باشد بیشتر نیاز به صبر و بردباری داریم، چرا که عجولانه رفتار کردن در صحنه های بحرانی زندگی، عواقب سنگینی می تواند به همراه داشته باشد.

پس تنها راه برای این که بتوانیم در بحران ها خوب عمل کنیم این است که صبر و بردباری را به یک عادت رفتاری تبدیل کنیم.

علت پرخاشگری و بی‌صبری چیست؟

بی صبری هم مثل سایر رفتارهای که شخص انجام می دهد می تواند تحت تاثیر فاکتورهای مختلف قرار گیرد. در ادامه به تعدادی از این فاکتورهای تاثیرگذار اشاره می کنیم:

•  بي اعتمادي
• تحقیر شدن یا مورد تبعیض قرار گرفتن
• مورد عهد شکنی قرار گرفتن
• رفتار حاکی از بی‌توجهی دیگران
• مورد تجاوز بدنی یا کلامی قرار گرفتن
• قربانی شدن
• تحقیر شدن احساسات یا تفکرات از سوی دیگران

چرا باید صبور بودن را تمرین کنیم؟

صبوری نسبت به عجول بودن مزایای بسیاری دارد؛ افراد صبور حوصله بیشتری دارند و تصمیمات منطقی تری می گیرند.
صبور ها خلق و خوی آرامی دارند به همین دلیل دیگران به آن ها تمایل بیشتری نشان می دهند و راحت تر به آن ها اعتماد می کنند.
صبوری باعث بهبود روابط شغلی، تحصیلی و خانوادگی می شود و احتمال ارتقای موفقیت را در جنبه های مختلف زندگی در پی دارد.

معرفي بهترين راهكارها براي افزايش صبر و بردباري

با انجام راهکارهایی که در ادامه معرفی می شود می توانیم تا حدود زیادی صبر و بردباری را در خود درونی سازیم:

مدیریت استرس

یکی از عامل های مهم و تاثیر گذار بر رفتارهای عجولانه، استرس می باشد.

فرض کنید با رئیس تان یک جلسه مهم دارید و در ترافیک گیر کرده اید و در روز دیگر هم به هنگام رفتن به پارک در ترافیک گیر کرده اید. برای ماندن در کدام ترافیک بیشتر بوق میزنید و عجولانه رانندگی می کنید؟ طبیعتاً زمانی که جلسه مهم دارید چرا که همراه با استرس می باشد.

در حقیقت با مدیریت استرس، می‌توانیم قبل از اینکه بی‌صبری‌مان از کنترل خارج شود، آن را کنترل کنیم.

پس اگر بتوانیم استرس را با راهکارهای مختص خود مدیریت کنیم به مرور رفتارهای صبورانه برای ما عادت می شود.

تمرین ذهن آگاهی

ذهن آگاهی یکی از ارزشمندترین تکنیک هایی می باشد که در افزایش بردباری و سلامت روان به ما کمک می کند. در این تکنیک حضور کامل در لحظه را تمرین خواهیم کرد؛

ذهن آگاهی یعنی این که ما بتوانیم بدون هیچ قضاوتی شاهد محیط اطراف، احساسات، بدن و افکارمان باشیم. در این تمرین ما باید لحظه ای که در آن قرار گرفته ایم را بدون هیچ تغییر در آن بپذیریم.

اگر بخواهیم این تکنیک مهم را عینی تر توضیح دهیم می توانیم به همان مثال ترافیک بالا برگردیم:

رویکرد غیرآگاهانه در هنگام گیر کردن در ترافیک: عصبانی شدن، بوق زدن های مکرر، خیال پردازی در مورد واکنش رئیس‌ و عجولانه رانندگی کردن می باشد.

نتیجه تمرین ذهن آگاهی در هنگام گیر کردن در ترافیک: توجه به محیط اطراف، نگاه کردن به رنگ‌های ماشین‌های اطرافمان، گوش دادن به صدای موسیقی، حس برخورد باد کولر بر روی پوست‌مان و لذت بردن از آن، حس کردن نور خورشید و سایر موارد.

تمرکز بر شرایط قابل کنترل

احتمالاً برای هر یک از ما پیش آمده که در یک قرار ملاقات همچنان چشم انتظار دوستمان باشیم یا مثلا در انتظار پرواز باشیم.

در این شرایط ما نمی توانیم چیزی را تغییر بدهیم بنابراین به جای ایجاد تنش و افزایش بی صبری در خود و زنگ زدن های مداوم به دوستمان، می توانیم تمرکز خود را روی فعالیت هایی بگذاریم که می توانیم انجام دهیم  تا شرایطی که در آن هستیم یواش یواش سپری شود.

مثلاً می توانیم کتاب بخوانیم، پادکست یا موسقی گوش دهیم یا هر کار مفید دیگری. بنابراین به جای بی‌صبری کردن در مورد چیزی که کنترلی بر آن نداریم، انرژی مان را روی چیزی می گذاریم که می‌توانیم کنترل کنیم.

شمارش 1 تا 10

شاید این جمله را بارها شنیده اید که وقتی عصبانی هستید یا عجله دارید ابتدا از شماره 1 تا 10 بشمارید بعد کاری که می خواهید را انجام دهید.

باور کنید این تکنیک خیلی می تواند تاثیرگذار باشد به طوری که می توانید از پیامدهای منفی رفتارهای عجولانه تان در امان بمانید.

در حقیقت این تکنیک سبب می شود که به مرور به رفتار صبورانه عادت کنید و از تصمیمات معقولانه خود بهره ببرید.

انجام مراقبه و مدیتیشن

همواره مراقبه و مدیتیشن برای دور ماندن از رفتارهای عجولانه و رسیدن به آرامش توصیه می گردد.

بنابراین در شرایط سخت، سعی کنید نفس عمیقی بکشید سپس بکوشید تا خودتان را در آرامش غوطه‌ور کنید؛ این تکنیک شما را برای رسیدن به صبر درونی هدایت می کند.

یکی از جنبه های مثبت مدیتیشن این است که برای رسیدن به نتایج حاصل از آن به زمان زیادی نیاز ندارید.

شرکت در بازی و فعالیت های خلاقانه

فعالیت های خلاقانه به شدت می تواند تاثیرات مثبتی بر درونی کردن مهارت صبر بگذارد.

فعالیت های خلاقانه، فعالیت هایی می باشد که برای به اتمام رساندن آن خیلی به صبر و بردباری نیاز دارید. مثلاً بازی و فعالیت هایی چون: پازل، سودوکو، حل جدول کلمات متقاطع، طراحی، نقاشی، خوشنویسی و سایر فعالیت ها.

سعی کنید حتما روزانه حداقل نیم ساعت را برای انجام این نوع سرگرمی ها اختصاص دهید تا بتوانید در امورات مهم زندگی، راحت تر صبورانه رفتار کنید.

قدم زدن

هر زمانی که احساس کردید می خواهید عجولانه تصمیم بگیرید سعی کنید دقایقی به تنهایی قدم بزنید.

قدم زدن سبب می شود که تا حدودی متمرکز تر فکر کنید و رفتار عجولانه خودتان را تا حدودی مدیریت کنید و در نهایت با فراغ بال با شرایط رو به رو شوید.

خیال پردازی کردن

گاهی خیال پردازی می تواند تا حدودی به شما آرامش دهد و رفتاری صبورانه داشته باشید.

در این تکنیک شما باید سعی کنید تمام حواس تان را فعالانه درگیر کنید تا کاملاً غرق در رویا شوید.

البته این تکنیک شاید در همه شرایط خیلی کارساز نباشد چرا که بیشتر برای رفع بی حوصلگی به کار برده می شود اما می توانید به عنوان یکی از تکنیک هایی که احتمال تاثیرگذاری دارد، آن را امتحان کنید.

مشاوره گرفتن

اگر احساس می کنید همیشه در همه فعالیت های تان رفتاری عجولانه دارید حتما به یک مشاور یا روان شناس مراجعه کنید.

چرا که گاهی اوقات رفتارهای عجولانه ریشه در طرحواره ها و کودکی دارند که حتما باید با راهکارهای تخصصی تر روان شناسی تحت درمان قرار گیرند.

تست طرحواره

برای سنجش طرحواره های خود، می توانید تست طرحواره یانگ را انجام دهید.

انجام تست طرحواره

تغییر با رفتارهای کوچک

واقعیت این است که ما یک شبه به فردی صبور تبدیل نمی شویم. این اصل را باید پذیرفت که برای تغییر هر نوع رفتار و عادت نیاز به زمان داریم.

بنابراین برای از بین بردن رفتارهای عجولانه و نهادینه کردن صبر نباید انتظار تغییرات کامل در یک زمان کوتاه را داشته باشیم. از تغییرات کوچک بردبار بودن را آغاز کنید.

مثلاً اگر در پشت چراغ قرمز هستیم و چراغ سبز می شود نیازی نیست بلافاصله برای ماشین روبرو بوق بزنیم.

این گونه رفتارهای صبورانه کوچک سبب می شود که به تدریج به دنیای بردباری وارد شوید.

یادمان باشد صبوری باعث استمرار و ثبات قدم در اهداف بلند مدت می‌شود؛ یعنی همان چیزی‌ که برای بهتر کردن زندگی از نظر جسمی و ذهنی در طی زمان به آن نیاز داریم.

لذت بردن از مسیر رسیدن به هدف

وقتی در زندگی برای خودمان هدف مشخصی (مثلا پزشک شدن، یا پدر یا مادر خوب شدن، یا شغل خوب پیدا کردن) را تعیین می کنیم بدون شک برای رسیدن به آن سختی های زیادی را باید تحمل کنیم.

گاهی سختی ها و موانع آنقدر بالا هستند که صبرمان لبریز می شود و بی خیال رسیدن می شویم.

اما اگر یاد بگیریم که برای رسیدن هر هدفی باید از مسیر رسیدن لذت ببریم این بی صبری رخ نمی دهد. بنابراین در کنار هدف بزرگی که در زندگی مشخص می کنیم باید اهداف کوچکی هم در طول مسیر داشته باشیم تا با لذت و بردباری بتوانیم اهداف کوچک را سپری و در نهایت به هدف بزرگ دست بیابیم.

پذیرش مشکلات

زمانی که به این اصل برسیم که زندگی همواره سرشار از مشکلات است و باید آن را پذیرفت، کمتر دچار عجول بودن و بی صبری می شویم.

در حقیقت بیشتر رفتارهای عجولانه ما به این خاطر است که بر این باور هستیم که باید همه‌ چیز در زندگی‌مان بر وفق مراد باشد و در صورت رخ دادن کوچک‌ترین اتفاقی که قرار باشد ما را از دایره‌ی امنیت‌مان خارج کند صبرمان را از دست می‌دهیم.

تمرین روزانه

از آن جا که صبور بودن یک ویژگی منحصر به فردی می باشد و به سختی می توان آن را در خود نهادینه کنیم، بنابراین برای تقویت آن و تبدیل این ویژگی به عادت حتما به تمرین روزانه نیاز داریم.

سعی کنیم هر روز صبح که بیدار می شویم حتی المقدور خود را در شرایطی قرار دهیم که این ويژگی تقویت شود و به مرور یاد بگیریم که چطور در مواجهه با موقعیت‌های پُر از دلهره، آرامش داشته باشیم:

•  وقتی برای خرید نان به نانوایی می روید سعی کنید از صف های طولانی هراسی نداشته باشید.
• پیاده‌روی های طولانی در پارک داشته باشید.
• اگر هر شب عادت به دیدن سریال دارید، می توانید برنامه همین امشب را ذخیره کنید و فردا آن را مشاهده کنید.
• اگر گرسنه هستید، ابتدا غذا را به اطرافیان تان بدهید بعد خودتان شروع کنید.

شاید از نظرتان این تمرین های کوچک بی تاثیر باشد اما به مرور زمان یاد می‌گیرید که این کارها را در موقعیت‌های دیگر هم تکرار کنید تا کم‌کم صبرتان زیاد شود.

جمع بندی ای سنج

در اين مقاله در مورد صبوری چیست؟ چگونه فرد صبوری باشیم؟ صحبت كرديم.

همانطور که گفته شد صبوری یعنی مقاومت آدمی در راه تکامل در برابر انگیزه‌های خطر‌آفرین می باشد. به هر حال در مسیر رشد و تعالی قرار گرفتن یکی از مهم ترین نتیجه ای است که معمولاً با صبور بودن بدست می آید.

البته بردباری دارای محدودیت نیز می باشد، یعنی لازم است که به این امر آگاه باشیم که چه میزان صبور بودن را پیش ببریم. در حقیقت اگر صبوری بیش از حد باشد، در زندگی شخصی فردی منفعل می شویم و هرگز نمی توانیم در مسائل مختلف پیشرفتی داشته باشیم. 

چقدر سعی می کنید در زندگی فرد صبوری باشید؟ آیا تا به حال نتیجه صبرتان را در زندگی دیده اید؟ لطفاً تجربیات خودتان را در این زمینه برای ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول