عجیب‌ترین فوبیاهای شناخته شده در روانشناسی

فوبیا، ترسی غیرمنطقی و شدید از یک شیء، موقعیت یا فعالیت خاص است که زندگی روزمره فرد را مختل می‌کند. اگرچه برخی فوبیاها همانند ترس از ارتفاع یا تاریکی رایج‌تر هستند، اما دنیای فوبیاها بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنیم. در این مقاله، به سراغ برخی از عجیب‌ترین فوبیاهایی می‌رویم که شاید تا به حال نامی از آن‌ها نشنیده باشید.

منظور از عجیب‌ترین فوبیاها چیست؟

در حالی که ترس یک پاسخ طبیعی به خطر است، فوبیا اغلب در پاسخ به چیزی که بعید است باعث آسیب واقعی شود، رخ می‌دهد. در برخی موارد، فرد مبتلا به فوبیا معیارهای تشخیصی فوبیای خاص را که نوعی اختلال اضطرابی است، برآورده می‌کند.

فردی که دارای فوبیای خاص است، هنگام مواجهه با منبع فوبیا، ترس و اضطراب شدیدی را تجربه می‌کند که می‌تواند شامل خون یا حیوانات خاص همانند سگ باشد. البته برخی از فوبیاهای نادر و عجیب هم وجود دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به ترس از حمام کردن، ترس از آینه و ترس از رنگ زرد اشاره کرد.

فوبیا با پریشانی قابل توجه مشخص شده و اغلب موجب می‌شود که فرد از منبع ترس خود دوری کند یا در مواجهه با آن دچار اضطراب شدید شود. فردی که فوبیایی را تجربه می‌کند که با زندگی روزمره تداخل دارد، باید تحت درمان برای فوبیا خود قرار گیرد، زیرا نتایج مراقبت حرفه‌ای معمولاً مطلوب است.

حدود 8.7 درصد از بزرگسالان به نوعی از فوبیا مبتلا هستند و این آمار نشان می‌دهد که فوبیاها نسبتاً شایع بوده و می‌توانند افراد زیادی را تحت‌تأثیر قرار دهند.

چرا فوبیاها عجیب هستند؟

اینکه چرا برخی افراد از چیزهایی می‌ترسند که برای دیگران عادی به نظر می‌رسد، سؤالی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است. دلایل ایجاد فوبیا بسیار متنوع بوده و می‌تواند ترکیبی از عوامل ژنتیکی، روانی و محیطی باشد. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:

• تجربیات گذشته: یک تجربه ترسناک یا آسیب‌زا در گذشته می‌تواند باعث ایجاد فوبیایی در ارتباط با آن تجربه شود.
• یادگیری مشاهده‌ای: دیدن ترس دیگران از یک شیء یا موقعیت خاص می‌تواند باعث ایجاد فوبیا در فرد شود.
• تکامل: برخی فوبیاها ممکن است ریشه در تکامل انسان داشته و به منظور محافظت از ما در برابر خطرات احتمالی ایجاد شده باشند.
• اختلالات عصبی: برخی اختلالات عصبی همانند اختلال اضطراب فراگیر می‌توانند باعث ایجاد فوبیا شوند.

عجیب‌ترین و نادرترین فوبیاها کدامند؟

در حالی که بیشتر مردم در مورد فوبیاهای رایج همانند ترس از ارتفاع (آکروفوبیا) یا ترس از عنکبوت (آراکن هراسی) شنیده‌اند، فوبیاهای عجیب و غریب زیادی وجود دارد که کمتر در مورد آن‌ها صحبت شده است. در اینجا لیستی از 21 فوبیای عجیب و غریب و نادری که ممکن است هرگز نام آن‌ها را نشنیده باشید آورده شده است:

1. آراکی بوتیروفوبیا (ترس از چسبیدن کره بادام زمینی به سقف دهان)

آراکی بوتیروفوبیا ترس از چسبیدن کره بادام زمینی به سقف دهان است. در حالی که این پدیده در یک نقطه برای همه اتفاق افتاده است، افراد مبتلا به آراکی بوتیروفوبیا به شدت از آن می‌ترسند. شدت آراکی بوتیروفوبیا از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

برخی از مبتلایان به این بیماری ممکن است بتوانند مقادیر کمی کره بادام زمینی بخورند، اما برخی دیگر از خوردن کره بادام زمینی یا هر چیزی با قوام مشابه کاملاً اجتناب می‌کنند.

آراکی بوتیروفوبیا یک فوبیای نادر است که می‌تواند ناشی از فوبیای بیشتر از چیزهای چسبنده یا ترس از خفگی باشد. همچنین ممکن است ناشی از یک حادثه آسیب زا با کره بادام زمینی همانند خفگی یا حساسیت به آن باشد.

2. نوموفوبیا (ترس از بدون تلفن همراه بودن)

نوموفوبیا به ترس از بدون تلفن همراه بودن اشاره دارد. افراد مبتلا به نوموفوبیا اضطراب بیش از حدی را در مورد همراه نداشتن تلفن خود، کم بودن شارژ باتری یا از کار افتادن تلفن خود تجربه می‌کنند. صرف نظر از شرایط، عدم امکان استفاده از تلفن همراه باعث می‌شود افراد مبتلا به نوموفوبیا دچار وحشت شوند و علائم شدید اضطراب را تجربه کنند.

این فوبیای نادر اغلب از اعتیاد فردی به تلفن همراه ناشی می‌شود. افراد مبتلا به این فوبیا ممکن است در طول روز با وسواس تلفن خود را چک کنند و نگران باشند که ارتباط با عزیزانشان را از دست بدهند. در حالی که نوموفوبیا به طور کلی به عنوان یک فوبیای نادر طبقه بندی می‌شود، به نظر می‌رسد اعتیاد به تلفن همراه نسبتاً رایج است.

تحقیقات جدید نشان داده است که حدود نیمی از مردان و زنان در مورد تلفن همراه خود اضطراب دارند. علاوه بر این، یک مطالعه نشان داد که 23 درصد از دانش آموزان پسر به عنوان نوموفوبیک برچسب خورده‌اند و تقریباً 77 درصد تلفن‌های همراه خود را بیش از 35 بار در روز چک می‌کنند. گروهی در ایتالیا پیشنهاد کرده‌اند که نوموفوبیا باید به عنوان یک نوع فوبیای خاص نامبرده شود.

3. آریتموفوبیا (ترس از اعداد)

بسیاری از افراد با ترس از کلاس ریاضی بزرگ می‌شوند، اما افراد مبتلا به آریتموفوبیا، یک ترس واقعی از اعداد دارند. افراد مبتلا به این ترس معمولاً اضطراب مرتبط با انجام ریاضیات یا به طور کلی برخورد با اعداد را تجربه می‌کنند.

ترس از اعداد هم گاهی اوقات به عنوان عدد هراسی شناخته می‌شود. آریتموفوبیا می‌تواند به طور قابل توجهی زندگی افراد را مختل کند، زیرا انجام بسیاری از کارها یا مشاغل بدون پرداختن به اعداد دشوار است.

4. پلوتوفوبیا (ترس از پول)

بسیاری از مردم احتمالا آرزو می‌کنند که پول بیشتری داشته باشند، اما پلوتوفوبیا به ترس از پول یا ثروت اشاره دارد. افراد مبتلا به پلوتوفوبیا ممکن است از افراد ثروتمند یا از ثروتمند شدن بترسند. آن‌ها معمولاً از پول و مقابله با آن می‌ترسند.

افراد مبتلا به این ترس ممکن است به طور بالقوه شغل خود را خراب کنند تا از کسب درآمد بیشتر یا ثروتمند شدن جلوگیری نمایند. ترس از ثروتمند شدن ممکن است ناشی از ترس از مسئولیت‌ها و فشارهای مرتبط با آن یا ترس از قربانی شدن یک سرقت باشد.

5. زانتوفوبیا (ترس از رنگ زرد)

زانتوفوبیا ترس از رنگ زرد است. افراد مبتلا به این فوبیای نادر معمولاً از هر شیء زرد رنگ همانند اتوبوس مدرسه، تاکسی و گل هم می‌ترسند. افراد مبتلا به زانتوفوبیا ممکن است به هر قیمتی از رنگ زرد اجتناب کنند و حتی ممکن است غذاهای زرد را ناراحت کننده بدانند. این فوبیا در زندگی روزمره تداخل ایجاد می‌کند، زیرا چیزهای زرد رنگ در همه جا یافت می‌شوند.

6. آبلوتوفوبیا (ترس از حمام کردن)

آبلوتوفوبیا ترس از حمام کردن، شستن یا تمیز کردن خود است. این فوبیا اغلب در کودکان رخ می‌دهد و با افزایش سن برطرف می‌شود، اما همچنان می‌تواند در بزرگسالان وجود داشته باشد. افراد مبتلا به آبلوتوفوبیا از حمام کردن و دوش گرفتن خودداری می‌کنند که می‌تواند منجر به بوی نامطبوع بدن و گاهی اوقات انزوای اجتماعی شود.

با این حال، ترس آن‌ها از حمام کردن و اضطرابی که در حین حمام کردن تجربه می‌کنند، آنقدر شدید است که این عواقب در مقایسه با آن‌ها کم رنگ است. آبلوتوفوبیا ممکن است ناشی از یک رویداد آسیب زا شامل آب یا ترس از خیس شدن باشد. در برخی موارد، فوبیا مربوط به آب هراسی بوده که ترس از آب است.

7. اکتوفوبیا (ترس از عدد هشت)

اکتوفوبیا ترس از عدد هشت است. جالب اینجاست که فوبیای کمی نسبت به اعداد خاص شناخته شده است، به جز ترس از خود اعداد (آیتموفوبیا) و ترس از عدد سیزده (سیزده هراسی). افراد مبتلا به اکتوفوبیا از نماد هشت همانند آدرس‌ها یا تبلیغات می‌ترسند. آن‌ها همچنین می‌توانند از اشیایی که در گروه‌های هشت نفری ارائه می‌شوند، بترسند.

این فوبیای نادر ممکن است از شباهت آن به علامت بی‌نهایت ناشی شود. همچنین ممکن است ناشی از یک رویداد آسیب زا شامل عدد هشت همانند حادثه‌ای که در هشتم ماه اتفاق افتاده است، باشد.

8. اپتوفوبیا (ترس از باز کردن چشم‌ها)

اپتوفوبیا ترس از باز کردن چشم است. این ترس می‌تواند بسیار ناتوان‌کننده باشد، زیرا انجام فعالیت‌های روزانه بدون باز کردن چشم‌ها برای فرد سخت است. افراد مبتلا به اپتوفوبیا ممکن است ترجیح دهند در داخل خانه یا در مناطق کم نور بمانند. این فوبیا معمولاً با اختلال اضطراب عمومی همراه است. همانند بسیاری دیگر از فوبیاهای نادر، این ترس معمولاً نتیجه یک حادثه آسیب‌زا است.

9. گلوبوفوبیا (ترس از بالن یا بادکنک)

گلوبوفوبیا ترس از بادکنک است. سطح ترس از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند از دوری از نزدیکی به بالن تا دوری کامل از مکان‌هایی که دارای بادکنک هستند، متغیر باشد. در برخی افراد، ترس آنقدر زیاد است که حتی دیدن یک بادکنک در تلویزیون باعث ایجاد اضطراب شدید می‌شود. این ترس نادر می‌تواند به ویژه برای کودکان خردسال سخت باشد، زیرا بادکنک‌ها اغلب در جشن تولد کودکان وجود دارد.

گلوبوفوبیا معمولاً در اثر یک تجربه آسیب‌زا از یک بادکنک در کودکی همانند ترکیدن بادکنک و ترسیدن از صدا ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند با ترس از دلقک‌ها (دلقک هراسی) مرتبط باشد، زیرا این دو اغلب با هم اتفاق می‌افتند.

10. هیپوپوتومونستروسکیپد آلوفوبیا (ترس از کلمات طولانی)

هیپوپوتومونستروسکیپد آلوفوبیا به ترس از کلمات طولانی اشاره دارد. از قضا این طولانی‌ترین کلمه در فرهنگ لغت هم است. نام دیگر این فوبیا sesquipedalophobia است. اعتقاد بر این است که فوبیای کلمات طولانی از خجالت کشیدن با تلفظ نادرست کلمات طولانی ایجاد می‌شود. این مسئله ممکن است هنگام خواندن با صدای بلند جلوی کلاس در کودکی رخ دهد. این فوبیا همچنین می‌تواند در افراد مبتلا به نارساخوانی رایج باشد.

11. افبی فوبیا (ترس از نوجوانان)

افبی فوبیا ترس از نوجوانان یا جوانان است. افراد مبتلا به افبی فوبیا ممکن است نوجوانان را خارج از کنترل یا خطرناک تصور کنند و معتقد باشند که آن‌ها بی ادب و غیرقابل پیش‌بینی هستند و از قوانین پیروی نمی‌کنند. تصور می‌شود که این ترس ناشی از نمایش منفی نوجوانان در رسانه‌ها باشد.

افراد مبتلا به افبی فوبیا از نوجوانان می‌ترسند و نمی‌خواهند در اطراف آن‌ها باشند. افراد مبتلا به این ترس ممکن است اگر نوجوانی دارند از رفتن به خانه دوست خودداری کنند یا از مکان‌هایی که نوجوانان تمایل به معاشرت دارند، اجتناب نمایند.

12. امفالوفوبیا (ترس از ناف)

امفالوفوبیا ترس از ناف است. افراد مبتلا به امفالوفوبیا از دیدن یا لمس ناف خود اجتناب می‌کنند. این فوبیا ممکن است به حدی شدید باشد که حتی افراد روی ناف خود بانداژ بگذارند تا به آن نگاه نکنند. آن‌ها گاهی از مکان‌هایی که ممکن است ناف‌ افراد در معرض دید باشند، همانند ساحل اجتناب کنند.

13. لینونوفوبیا (ترس از ریسمان)

لینونوفوبیا به ترس از ریسمان اشاره می‌کند. فرد مبتلا به لینونوفوبیا حتی زمانی که فقط به ریسمان فکر می‌کند، واکنش شدید نشان می‌دهد، چه برسد به اینکه آن را ببیند. افراد مبتلا به لینونوفوبیا از نخ یا هر چیز مرتبط با نخ همانند دوختن یا بستن کفش اجتناب می‌کنند.

این ترس معمولاً از ارتباط منفی با رشته ایجاد می‌شود که ممکن است از ترس محدود شدن نشأت بگیرد. فردی که یک رویداد آسیب‌زا  همانند ربوده شدن و بسته شدن با یک طناب را تجربه می‌کند، ممکن است دچار لینووفوبیا شود. همچنین می‌تواند به سادگی از تماشای این رویدادها در تلویزیون ایجاد شود.

14. پوگونوفوبیا (ترس از ریش)

پوگونوفوبیا ترس از ریش است. این معمولاً از یک حادثه هشدار دهنده با یک فرد ریش‌دار ناشی می‌شود. همچنین ممکن است از این ناشی شود که فردی دوست نداشته باشد که ریش، صورت کسی را پنهان کند.

15. کاتوفوبیا (ترس از مو)

کاتوفوبیا ترس از مو است. این فوبیا می‌تواند ترس از موهای خود، موهای دیگران یا حتی موهای حیوانات باشد. افراد مبتلا به کاتوفوبیا ممکن است از انباشت مو روی زمین یا از شانه کردن موهای خود بترسند. آن‌ها اغلب کوتاه کردن مو را بسیار دشوار می‌دانند و به طور کلی از موقعیت‌هایی که افراد دیگر موهایشان را لمس می‌کنند، اجتناب خواهند کرد.

این فوبیا ممکن است از یک تجربه آسیب‌زا در ارتباط با مو ناشی شود. برخی از نمونه‌ها کوتاه کردن موی نامناسب یا از دست دادن مقدار زیادی مو به دلیل طاسی است. همچنین می‌تواند به این دلیل باشد که کسی معتقد است مو کثیف بوده و نمی‌خواهد با آن تماس پیدا کند.

فوبیاهای مرتبط تریکوفوبیا و تریکوپاتوفوبیا هستند. تریکوفوبیا ترس از ریزش موها است، همانند موهایی که روی لباس یا مبلمان آن‌ها ریخته است. تریکوپاتوفوبیا هم ترس از بیماری مو است که می‌تواند شامل طاسی یا تغییر رنگ مو باشد.

16. وستی فوبیا (ترس از لباس)

وستی فوبیا به ترس از لباس اشاره می‌کند. برای بسیاری از مردم، این به عنوان ترس از یک لباس خاص ظاهر می‌شود. برای دیگران، این فوبیا ممکن است ناشی از ترس لباس‌های تنگ باشد که باعث می‌شود فرد احساس محدودیت کند. در موارد دیگر ترس از همه لباس‌ها است.

این فوبیای نادر می‌تواند از حساسیت به نوع خاصی از پارچه یا یک رویداد آسیب‌زا مرتبط با یک تکه لباس خاص ناشی شود. به عنوان مثال، مواردی وجود داشته است که سربازان سابق از لباس نظامی ترس دارند.

17. ارگوفوبیا (ترس از کار)

ارگوفوبیا ترس از کار است. افراد مبتلا به ارگوفوبیا معمولاً دارای اضطراب شدید مرتبط با محل کار یا محیط کار خود هستند. برخی ممکن است ترس از خود کار کردن داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از یافتن شغل ترس داشته باشند. همه این موارد به عنوان ارگوفوبیا طبقه‌بندی می‌شوند.

ترس از کار می‌تواند منجر به حملات اضطرابی شود و توانایی فرد برای عملکرد حرفه‌ای را مختل کند. این مسئله می‌تواند تأثیر زیادی بر زندگی یک فرد داشته باشد، زیرا بیشتر افراد برای بقای خود نیاز به حفظ شغل دارند.

ارگوفوبیا ممکن است ناشی از فرسودگی شغلی باشد، جایی که فرد به قدری تحت‌فشار و فرسودگی شغل خود قرار می‌گیرد که احساس می‌کند دیگر نمی‌تواند آن را کامل کند. همچنین می‌تواند با تجربیات کاری منفی همانند کارفرمای بد یا تعادل ضعیف کار و زندگی مرتبط باشد. ارگوفوبیا اغلب با فوبیای خاص دیگری همانند فوبیای اجتماعی، ترس از سخنرانی در جمع یا ترس از انتقاد مرتبط است.

18. دسیدوفوبیا (ترس از تصمیم‌گیری)

دسیدوفوبیا به ترس از تصمیم‌گیری مرتبط است. گرفتن هر نوع تصمیمی می‌تواند برای فردی که دچار دسیدوفوبیا است غیرممکن به نظر برسد، زیرا آن‌ها به نظرات خود اعتماد ندارند. فرد مبتلا به دسیدوفوبیا ممکن است بیش از حد به دیگران برای کمک به تصمیم‌گیری تکیه کند. حتی ممکن است برای مشاوره به منابع بیرونی همانند طالع بینی مراجعه نماید.

دسیدوفوبیا می‌تواند بخشی از یک اختلال سلامت روانی بزرگتر به نام اختلال شخصیت وابسته باشد. یکی از نشانه‌های اختلال شخصیت وابسته، اتکا به دیگران برای تصمیم‌گیری است.

19. ایزوتروفوبیا (ترس از آینه)

ایزوتروفوبیا ترس از آینه است. این فوبیا گاهی اوقات به عنوان اسپکتروفوبیا یا کاتوپتروفوبیا هم شناخته می‌شود. افراد مبتلا به این ترس نمی‌توانند خود را در آینه ببینند. این ترس ممکن است به هر سطح بازتابنده هم گسترش یابد.

ایزوتروفوبیا ممکن است ناشی از خرافات در مورد آینه باشد. به عنوان مثال، ممکن است فردی از شکستن آینه بترسد، زیرا معتقد است که این کار باعث بدشانسی او خواهد شد. دیگران ممکن است بترسند که چیزی ماوراء طبیعی همانند یک روح در آینه ببینند.

این فوبیا می‌تواند از اعتماد به نفس پایین ایجاد شود، زیرا ممکن است فرد از ظاهر فیزیکی خود احساس شرم کند و مایل به دیدن آن در آینه نباشد. این مسئله می‌تواند منجر به افسردگی در مواردی شود که ممکن است به درمان حرفه‌ای در قالب مشاوره و دارو نیاز داشته باشد.

20. دیپنوفوبیا (ترس از شام خوردن با دیگران)

دیپنوفوبیا ترس از شام خوردن با دیگران است. این اغلب به صورت ترس از مهمانی‌های شام ظاهر می‌شود و ممکن است ناشی از ترس از مکالمات شام یا مجبور به انجام مکالمه در حین غذا خوردن باشد. همچنین احتمال دارد به یک فوبی اجتماعی زمینه‌ای مرتبط باشد.

در بسیاری از موارد، دیپنوفوبیا توسط رویدادهای آسیب‌زا از گذشته فرد همانند تمسخر شدن در کودکی به دلیل نحوه غذا خوردن یا رعایت نکردن آداب مناسب سر میز شام، ایجاد می‌شود.

ترس از غذا خوردن با دیگران همچنین می‌تواند با ترس از مورد انتقاد قرار گرفتن به خاطر نحوه غذا خوردن فرد مرتبط باشد. فرد مبتلا به دیپنوفوبیا ممکن است از خوردن در مقابل دیگران احساس ناخوشایندی داشته باشد و بنابراین از آن اجتناب کند. افراد مبتلا به این نوع فوبیا تمایل دارند به تنهایی غذا بخورند یا اگر با دیگران غذا بخورند ترجیح می‌دهند در سکوت غذا بخورند.

21. فوبوفوبیا (ترس از فوبیا)

فوبوفوبیا ترس از فوبیا است. این نوع ترس را می‌توان به عنوان اضطراب شناور آزاد توصیف کرد که در آن فرد به دلیل ترس از خود ترس وارد دایره‌ای از اضطراب می‌شود. فوبوفوبیا معمولاً با سایر انواع فوبیای خاص تشخیص داده می‌شود و اغلب با اختلالات اضطرابی همراه است.

افراد مبتلا به فوبوفوبیا اغلب از موقعیت‌های اجتماعی یا موقعیت‌های دیگری که می‌تواند منجر به اضطراب شود، اجتناب می‌کنند. این فوبیا هنگامی که شدید باشد، به شدت در زندگی روزمره فرد تداخل خواهد داشت.

تأثیر فوبیاها بر زندگی

فوبیاها می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر زندگی فرد بگذارند. افرادی که به فوبیا مبتلا هستند ممکن است از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی خودداری کنند، در روابط خود با مشکل مواجه شده و در کار خود دچار اختلال شوند. همچنین، فوبیاها می‌توانند باعث ایجاد مشکلات جسمی همانند سردرد، تپش قلب و مشکلات گوارشی شوند.

روش‌های درمان فوبیا

خوشبختانه، فوبیاها قابل درمان هستند. روش‌های مختلفی برای درمان فوبیا وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان شناختی رفتاری (CBT): این نوع درمان بر تغییر افکار و رفتارهای منفی تمرکز دارد.
• درمان مواجهه‌ای: در این نوع درمان، فرد به تدریج با عامل ترس خود مواجه می‌شود تا به تدریج ترس او کاهش یابد.
• دارو درمانی: در برخی موارد، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی برای درمان فوبیا تجویز می‌شوند.

کلام آخر ای سنج درباره عجیب‌ترین فوبیاهای شناخته شده در روانشناسی

فوبیاها پدیده‌های پیچیده‌ای هستند که دلایل مختلفی دارند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان به فوبیا مبتلا هستید، مهم است که به دنبال کمک حرفه‌ای باشید. با درمان مناسب، می‌توان بر فوبیا غلبه کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

سوالات متداول