

هنر درمانی: پلی بین احساسات و بیان
هنر درمانی، یک روش درمانی نوین و جذاب است که در آن از ابزارهای هنری برای بهبود سلامت روان و عاطفی افراد استفاده میشود. در این روش، افراد با استفاده از فعالیتهای هنری همانند نقاشی، مجسمهسازی، کلاژ و ... به بیان احساسات، افکار و تجربیات درونی خود میپردازند. این بیان هنری میتواند به آنها در شناخت بهتر خود، مدیریت استرس، افزایش اعتماد به نفس و بهبود روابط بینفردی کمک کند.
هنر درمانی چیست؟
هنر درمانی نوعی درمان است که سلامت روان و خدمات انسانی را با استفاده از «هنرسازی فعال، فرآیند خلاق، نظریه روانشناختی کاربردی و تجربه انسانی» ادغام میکند.
هنر درمانی برای افراد در هر سنی مناسب است و میتوان آن را در جلسات انفرادی، گروه درمانی و مشاوره خانواده یا زوجین گنجاند. یکی از اهداف اصلی هنر درمانی، بهبود رفاه افراد است که می تواند به بهبود یا بازگرداندن عملکرد فرد کمک کند. هنر درمانی در محیطهای آموزشی، پزشکی و توانبخشی و همچنین در مطبهای خصوصی و کلینیکهای سلامت روان انجام میشود.
هنر درمانی ممکن است با فراهم کردن یک فضای امن برای ابراز احساسات به فرد کمک کند و به او اجازه دهد تا کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشد. درست همانطور که یک نقاشی یا یک قطعه موسیقی میتواند چیزی را به روشهایی بیان کند که تقریباً با توصیف مخالفت میکند، هنر درمانی به افرادی که با چالشهای فیزیکی، عاطفی و شناختی مواجه هستند، مسیرهای جدیدی را برای درک و بیان خود ارائه میدهد.
مردم برای بهرهمندی از هنر درمانی لازم نیست هنرمند یا حتی «در هنر» خوب باشند. این شکل از درمان چیزی بیش از یک کلاس هنری یا صرفاً چیزی برای مشغول نگه داشتن مردم است. هنر درمانی از قدرت هنرها و شیوههای مختلف ارتباطی استفاده میکند تا مردم را به راههای جدیدی باز کند و با روشهای درمانی خود درگیر شوند که ممکن است درمان انواع مختلف را افزایش دهد.
عملکرد هنر درمانی چگونه است؟
افرادی که به هر شکلی کار هنر انجام میدهند، خواه خود را هنرمند بدانند یا نه، در فرآیندی از خودیابی شرکت میکنند که فضای امنی برای ابراز احساسات به آنها میدهد. علاوه بر این، به آنها این امکان را میدهد که کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند.
این فرآیند خلاقانه در نوع خود لذت بخش است، اما این تنها فعالیتی نیست که در یک جلسه هنر درمانی انجام میشود. در یک جلسه هنر درمانی، فرد ممکن است برخی از تمرینات زیر را انجام دهد:
- نقاشی
- طراحی
- نقاشی با انگشت
- کار با خاک رس
- کنده کاری
- مجسمه سازی
- خط خطی کردن
- ساخت کلاژ
اگرچه این تمرینات تحت هدایت یک هنردرمانگر انجام میشود، اما آنچه ظاهر میشود باید پاسخهای فیلتر نشده فرد باشد و درک آنها میتواند سلامت روان و رفاه را ارتقا دهد. برای بررسی این درک، فرد و هنردرمانگر در مورد اثر هنری بحث خواهند کرد. آنها آنچه را که اشیا، افراد و تصاویر انجام میدهند و در آن ظاهر نمیشوند، کشف خواهند کرد.

مطالعات نشان داده است که هنر درمانی میتواند به طور مؤثری استرس و اضطراب را در افراد کاهش دهد. برای مثال، یک مطالعه نشان داد که 70 درصد از شرکت کنندگان پس از شرکت در جلسات هنر درمانی، کاهش قابل توجهی در سطح استرس خود گزارش کردند.
تاریخچه هنر درمانی
ریشههای هنر درمانی را میتوان تا دوران باستان جستجو کرد. در بسیاری از فرهنگها، هنر به عنوان ابزاری برای ارتباط با روح و درمان بیماریها مورد استفاده قرار میگرفته است، اما به عنوان یک روش درمانی رسمی، هنر درمانی در اوایل قرن بیستم شکل گرفت.
مارگارت ناومبورگ یکی از پیشگامان این حوزه بود که از هنر به عنوان ابزاری برای ارتباط با کودکان استفاده کرد. او معتقد بود که از طریق فرآیند خلاق، افراد افکار و احساسات ناخودآگاهی را آشکار میکنند که ممکن است آنها را سرکوب نمایند.
او احساس میکرد که وقتی افراد از طریق این فرآیند خلاقانه با یک درمانگر صحبت میکردند، میتوانستند بفهمند آثار هنریشان چه چیزی را درباره خودشان برایشان آشکار میکند. این درک، به نوبه خود، شفای روانی را ارتقا میدهد. نوشتههای او همچنان در قرن بیست و یکم تأثیرگذار است.
هنر درمانی چه نیازهایی را میتواند برطرف کند؟
هنر درمانی میتواند نیازهای زیر را برطرف کند:
- افرادی که تروما همانند جنگ یا بلایای طبیعی را تجربه کردهاند.
- افرادی که مشکلات سلامتی قابل توجهی از جمله آسیبهای مغزی و سرطان دارند.
- افراد مبتلا به شرایط خاصی همانند افسردگی، اوتیسم و زوال عقل
هنر درمانی میتواند به کاهش استرس و اضطراب برای افرادی که با درد زندگی میکنند، کمک کند. علاوه بر این، کارشناسان میگویند که این عمل ممکن است برای افرادی که با شرایط دیگری همانند شرایط زیر هم زندگی میکنند، مفید باشد:
- اضطراب و استرس
- اختلالات خوردن
- اختلالات مصرف مواد
پزشکان میگویند که هنر درمانی همچنین میتواند به افراد کمک کند تا مهارتهای خاص خود را از طریق موارد زیر ارائه دهند:
- بهبود رویکرد خود برای حل تعارض
- افزایش مهارتهای اجتماعی
- مدیریت استرس
- تقویت توانایی آنها در خودتنظیمی
- بهبود درک خود از خود
هنر درمانی در کودکان
محققان دریافتهاند که هنر درمانی میتواند برای کودکانی که با چالشهای خاص زیر روبرو هستند، مفید باشد:
- ترومای دوران کودکی
- معلولیتها و نیازهای آموزشی ویژه
- محکومیت کیفری به عنوان یک نوجوان
- آسم مزمن
هنر درمانی همچنین میتواند برای کودکانی مفید باشد که با یک موضوع خاص سر و کار ندارند، اما با چالشهای مختلفی در زندگی روبرو هستند.
سایر روشهای درمانی خلاقانه
هنرهای تجسمی تنها رشته هنری نیستند که میتوان آن را در یک عمل درمانی گنجاند. سایر اشکال درمان خلاق عبارتاند از:
موسیقی
موسیقی درمانی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- جلسات گوش دادن به موسیقی
- ترانه و غزل سرایی
- موسیقی در اجرا
موسیقی درمانی ممکن است از افراد مبتلا به مشکلات سلامت روان، جراحات، بیماری آلزایمر و سایر شرایط حمایت کند. همچنین برخی از افراد باردار ممکن است آن را در طول زایمان مفید بدانند.
رقصیدن
رقص درمانی از ارتباطات غیرکلامی برای ارزیابی و درمان وضعیت یک فرد استفاده میکند.
نمایش
نمایش درمانی یک فرآیند فعال و تجربی است که به افراد کمک میکند تا احساسات خود را بیان کرده و مهارتهای بین فردی را از طریق داستان سرایی و بداهه گویی عمدی ایجاد کنند.
شعر
شعر درمانی برای ترویج شفا از طریق نوشتن همانند روزنامه نگاری و داستان سرایی درمانی، عمل مینماید.
درمان بیانی
هنگامی که اشکال هنری خلاق اضافی به عنوان بخشی از یک فرآیند درمانی ظاهر میشوند، به عنوان درمان بیانی شناخته خواهند شد.
یک مطالعه نشان داد که افزودن فعالیتهای رقص، نمایش، موسیقی و حرکت به جلسات درمانی برای افراد مبتلا به زوال عقل منجر به بهبود قابل توجهی در ارتباطات، تعامل و لذت میشود.
هنر درمانی و روانشناسی
هنر درمانی به عنوان یک روش مکمل روان درمانی، میتواند در کنار سایر روشهای درمانی همانند روانکاوی، شناخت درمانی و رفتاری درمانی استفاده شود. هنر درمانی به افراد کمک میکند تا به بخشهای ناخودآگاه خود دسترسی پیدا کنند و احساساتی را که به سختی میتوانند به زبان بیاورند، بیان نمایند.
سخن نهایی ای سنج درباره هنر درمانی
هنر درمانی یک روش درمانی مؤثر و جامع است که به افراد کمک میکند تا به سلامت روان و عاطفی خود دست یابند. این درمان برای افراد در هر سنی، از جمله کسانی که خود را در هنر خوب نمیدانند، قابل دسترسی است. برای کسانی که اشکال دیگر درمان را دشوار یا بیاثر میدانند، هنر درمانی میتواند یک گزینه عالی برای امتحان به عنوان یک درمان کمکی باشد.
اصطلاحات مهم این مقاله
سوالات متداول
-
آیا برای هنر درمانی به استعداد هنری نیاز است؟
- خیر به هیچ عنوان نیازی به استعداد هنری نیست. مهمترین چیز بیان خود از طریق هنر است.
-
انواع هنر درمانی چیست؟
- نقاشی، مجسمهسازی، کلاژ، طراحی، سرامیک، موسیقی درمانی، نمایش درمانی و ... از جمله انواع هنر درمانی هستند.
-
فواید هنر درمانی چیست؟
- افزایش خودآگاهی، کاهش استرس، بهبود خلق و خو، تقویت اعتماد به نفس، بهبود مهارتهای ارتباطی و افزایش خلاقیت از جمله فواید هنر درمانی هستند.
-
چه مشکلاتی با هنر درمانی قابل درمان است؟
- استرس، اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب، مشکلات روابط بین فردی، بهبود تابآوری و افزایش خلاقیت از جمله مواردی هستند که هنر درمانی میتواند به بهبود آنها کمک کند.
-
یک جلسه هنر درمانی چگونه برگزار میشود؟
- در یک جلسه هنر درمانی، شما با یک هنر درمانگر مجرب کار میکنید. او فضایی امن و حمایتی ایجاد میکند تا شما بتوانید به صورت آزادانه احساسات خود را بیان کنید. سپس با استفاده از مواد و ابزارهای هنری، به خلق آثار هنری میپردازید.