از کجا بفهمیم سیستم ایمنی بدنمان ضعیف شده است؟

از کجا بفهمیم سیستم ایمنی بدنمان ضعیف شده است؟ شاید این سوال برای شما هم آشنا باشد؛ فکر می کنم هر کدام از ما در دوره شیوع ویروس کرونا یا زمانی که بیمار بوده ایم، حداقل یک بار این سوال را از خودمان پرسیده و به دنبال جوابی برای آن بوده ایم.

خوب می دانیم که اگر سیستم ایمنی بدن قوی باشد، به راحتی می تواند با بیماری های مختلف مبارزه کند اما اگر سیستم ایمنی ضعیف باشد، چه؟ از کجا باید متوجه شویم سیستم ایمنی بدن ما ضعیف شده است و به دنبال چاره ای برای تقویت آن باشیم؟

در این مقاله قرار است به این سوال مهم پاسخ دهیم. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

چه چیز هایی سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکند

چرا سیستم ایمنی بدن ما ضعیف می شود؟ دلایل بسیاری بر ضعف سیستم ایمنی اثر دارد. برخی از مواردی که در ادامه ذکر می کنیم، منجر به تضعیف سیستم ایمنی می شوند:

• خواب کم و ناکافی
•  عدم برخورداری از رژیم غذایی و تغذیه سالم
•  استرس مزمن و طولانی مدت
•  ورزش نکردن و عدم تحرک 
• عدم مصرف آنتی بیوتیک
• اضافه وزن 
• مصرف نوشیدنی های الکلی
•  و...

انواع مختلف اختلالات نقص سیستم ایمنی چیست؟

اختلالات سیستم ایمنی که به آن ها اختلالات خود ایمنی هم گفته می شود، گروهی از بیماری هستند که در زمان نقص عملکرد  سیستم ایمنی به وجود می آیند.
منظور از نقص عملکرد سیستم ایمنی زمانی است که سیستم ایمنی به جای محافظت از سلول های ایمنی به آن ها حمله می کند.
در واقع اگر سیستم ایمنی به جای حمله به میکروب، ویروس یا باکتری به سلول های بدن حمله کند، اختلالات نقص سیستم ایمنی به وجود می آیند.

شایع ترین اختلالات سیستم ایمنی، شامل موارد زیر می شود:

• ایدز
• کم خونی مزمن
• دیابت نوع 1
• آنتروپاتی حساس به گلوتون
• آرتریت روماتوئید
• پسوریازیس
• مولتیپل اسکلروز
• آسم
• اگزما
• تب یونجه
• لوپوس
• التهاب روده
• و..

در صورت تمایل می توانید مقاله، شایع ترین اختلالات سیستم ایمنی بدن را بشناسید را در مجله ای سنج مورد مطالعه قرار دهید.

عوامل تضعیف کننده سیستم ایمنی

اگر از سیستم ایمنی بدن محافظت نکنیم، به تدریج ضعیف می شود و ضعف سیستم ایمنی با پیامد های منفی و آسیب به سلامت جسم و روان همراه است.
انجام و تکرار برخی عوامل باعث تضعیف سیستم ایمنی می شود؛ اطلاع از عوامل تضعیف کننده سیستم ایمنی باعث جلوگیری و پرهیز از انجام این عوامل می شود.
برخی از عوامل تضعیف کننده سیستم ایمنی عبارت اند از:

• نداشتن خواب کافی
•   نخوردن مواد غذایی سالم؛ عدم مصرف ویتامین و پروتئین و..
•  نزدن واکسن
•  ورزش نکردن و عدم فعالیت فیزیکی
• مصرف بیش از اندازه الکل
• عدم کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
• عدم نوشیدن آب به اندازه کافی
• استعمال دخانیات
• مصرف داروی خاص؛ مانند داروهای شیمی درمانی
• عدم مدیریت استرس
• قرار نگرفتن در معرض نور خورشید
• و..

در صورت تمایل می توانید مقاله، بزرگترین اشتباهاتی که باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدنتان می شود، را در مجله ای سنج مورد مطالعه قرار دهید.

نشانه های ضعف سیستم ایمنی بدن

اگر سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد با بروز نشانه هایی در بدن، می توان به ضعف آن پی برد. در ادامه به بررسی نشانه های ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن می پردازیم:

 سرما خوردگی

آیا می دانستید، یکی از نشانه های ضعف سیستم ایمنی، ابتلا به سرما خوردگی بیش از حد معمول است؟ اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد، به نسبت دیگر افرادی که سیستم ایمنی قوی دارند، ممکن است بیشتر بیمار شوید یا سرما بخورید و مدت زمان بهبودی شما، بیشتر طول بکشد.

معمولا نشانه های سرما خوردگی پس از گذشته یک هفته به طور چشم گیری کاهش پیدا می کند اما در افرادی که سیستم ایمنی قوی ندارند، این مدت زمان طولانی تر است.
پس اگر دائما دچار سرماخوردگی و بیماری های طولانی مدت می شوید یا با مسمومیت غذایی درگیر هستید، نسبت به این علائم بی توجه نباشید.

بیشتر بدانید

بهتر است بدانید، سیستم ایمنی بدن شامل موانعی برای ورود میکروب، باکتری، ویروس به عنوان اولین خط دفاعی به بدن است؛ این موانع عبارت اند از: رفلاکس سرفه که به ما در دفع چیزهای عفونی و آسیب رسان کمک می کند، تولید مخاط که به دام انداختن و دفع باکتری و ذرات کوچک کمک می کند و در نهایت اسید معده که با کشتن میکروب هایی که از طریق غذا وارد بدن ما می شود، به بدن کمک می کند.

 تبخال

بله! اگر اغلب اوقات تبخال می زنید، به این هشدار سیستم ایمنی بدن توجه داشته باشید. ابتلا به زونا در کودکی یا تبخال یکی دیگر از نشانه های ضعف سیستم ایمنی بدن است. هر دو ویروسی که باعث این دو بیماری می شود، جز خانواده ویروس های تبخال می باشند.
زمانی که شما به ویروس هرپس مبتلا شوید، این ویروس به حالت خفته در بدن تبدیل می شود.
حالا، زمانی که تحت استرس شدید قرار بگیرید یا سیستم ایمنی بدنتان ضعیف شود، این ویروس فعال می شود و در بدن شروع  به تکثیر می کند. در صورت فعال شدن مکرر این ویروس، شما باید سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنید.

 مصرف دارو

درست است که ما برای تسکین برخی بیماری ها و درد ها از دارو استفاده می کنیم، اما مصرف برخی دارو ها منجر به ضعیف شدن سیستم ایمنی می شود.

مثلا استفاده از داروهای شیمی درمانی در افراد مبتلا به سرطان یا داروهایی که برای جلوگیری از رد پیوند عضو استفاده می شوند، سیستم ایمنی را ضعیف می کنند. در نتیجه ضعف سیستم ایمنی شما می تواند در نتیجه استفاده از دارو ها باشد.

یکی از داروهایی که برای تسکین آسم، آلرژی و سایر بیماری ها استفاده می شود، دارو های حاوی کورتیکواستروئید می باشد؛ این دارو ها منجر به ضعف سیستم ایمنی می شوند. جالب است بدانید، سابقه مصرف مداوم و مکرر آنتی بیوتیک، به میکروبیوم های روده آسیب می رساند و باعث ضعف سیستم ایمنی می شود.

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید. 

 استرس

همه ما در معرض استرس هستیم و برخی از انواع استرس برای بدن مفید است. استرس های کوتاه مدت نه تنها به سیستم ایمنی آسیب نمی رسانند بلکه منجر به تقویت سیستم ایمنی می شوند.

اما در آن سوی طیف، استرس مزمن و بلند مدت قرار دارد که منجر به ضعف سیستم ایمنی می شود. در این صورت چه اتفاقی برای بدن رخ می دهد؟ بروز بیماری های مکرر، افزایش عفونت، طولانی شدن زمان بهبودی و...

طبق بررسی های صورت گرفته توسط متخصصان، زمانی که سیستم ایمنی در معرض استرس مداوم قرار بگیرد، بدن دچار بیماری های زیر می شود:

• آرتریت روماتوئید
•  کولیت اولسراتیو
•  تشدید واکنش های آلرژیک مانند؛ اگزما و آسم.

 خستگی و ضعف

آیا می دانستید علت ضعف بدنی و خستگی های شما می تواند در نتیجه ضعیف شدن سیستم ایمنی بدنتان باشد؟ در این حالت شما دائما احساس خستگی و ضعف دارید و حتی استراحت و خواب هم کمکی به شما نمی کند.

پس در این حالت بهتر است، به صدای سیستم ایمن بدن خود توجه کنید و اقداماتی در جهت تقویت آن داشته باشید.

 تب خفیف

اگر دمای بدن شما از حالت نرمال خارج شده است، احساس گرما می کنید یعنی یک جای کار می لنگد و بدن شما در حال مبارزه با عفونت یا بیماری است. تب خفیف از نشانه های ضعیف شدن سیستم ایمنی است.

 سردرد

برخی از انواع سردرد می تواند در نتیجه ضعف سیستم ایمنی رخ دهد. به عنوان مثال، سردرد شما ممکن است در نتیجه واسکولیت که از التهاب رگ خونی ناشی از عفونت یا بیماری خودایمنی به وجود می آید، باشد.

 زخم های پوستی

حتما می دانید که پوست یکی از اولین سد های دفاعی در برابر میکروب ها می باشد؛ پس ظاهر پوست می تواند منعکس کننده عملکرد سیستم ایمنی شما باشد.
خارش پوستی، التهاب پوستی، قرمزی پوست و کبودی و ... می تواند در اثر ضعف سیستم ایمنی رخ دهد. علاوه بر این، اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد، مشکلات پوستی و زخم ها و جراحات خیلی دیرتر درمان می شود.

 درد مفاصل

درد های مفصلی و عضلانی یکی دیگر از نشانه های ضعف سیستم ایمنی هستند. درد های مفصلی در هنگام صبح، متورم شدن، التهاب داشتن، سفت شدن مفاصل از نشانه های ضعیف بودن سیستم ایمنی است.

 ابتلا به عفونت

اگر فردی دائما مبتلا به انواع عفونت مانند، مننژیت، عفونت‌های پوستی، برونشیت و عفونت گوش و .. شود، ممکن است این عفونت ها در نتیجه ضعف سیستم ایمنی رخ دهند. بهتر است در این حالت به پزشک مراجعه کنید.

 آسیب به دستگاه گوارش

یکی دیگر از راه های تشخیص ضعف سیستم ایمنی، عملکرد سیستم گوارش است. یک حقیقت در مورد سیستم ایمنی وجود دارد، آیا می دانستید بخشی از سیستم ایمنی در سیستم گوارشی ما قرار دارد؟

پس زمانی که مکررا دچار یبوست، اسهال، نفخ شکم و ... هستید، ممکن است این موارد یک هشدار در مورد ضعف سیستم ایمنی باشد. 
میکرو ارگانسیم هایی که در روده قرار دارند، از شما در برابر عفونت محافظت می کنند. اگر عملکرد میکرو ارگانیسم های مفید روده مختل شود، شما در مقابل بیماری، ویروس و .. آسیب پذیر می شوید. 

سن و سیستم ایمنی

خوب! در خصوص سن و تاثیر آن بر سیستم ایمنی باید بگوییم زمانی که جوان تر هستیم، عملکرد سیستم ایمنی ما بالاتر است و هرچه پا به سن می گذاریم، عملکرد سیستم ایمنی ضعیف تر می شود.
پس می توانیم بگوییم سن و سیستم ایمنی بر یکدیگر تاثیر می گذارند. فراموش نکنید با به کار بردن راهکارهایی می توان از ضعف سیستم ایمنی در سنین بالا جلوگیری کرد.

وقتی پا به سن می گذاریم، احتمال مریض شدن ما بیشتر می شود، روند بهبودی پس از بیماری کند تر می شود، واکنش بدن نسبت به واکسن و دارو کمتر می شود، استرس و فشار زودتر ما را از پا در میاورد و این مسائل با ضعف سیستم ایمنی در دوره سالمندی در ارتباط است.

رژیم غذایی و سیستم ایمنی

برنامه غذایی و به عبارتی رژیم غذایی که فرد دارد، تاثیر زیادی بر سیستم ایمنی می گذارد؛ غذاهایی که ما می خوریم می توانند سیستم ایمنی ما را تقویت یا تضعیف کنند.
مصرف برخی غذاها در طولانی مدت عملکرد سیستم ایمنی را ضعیف کرده و از میزان اثر بخشی سیستم ایمنی می کاهد.

رژیم غذایی حاوی شکر، قند، غذاهای فرآوری شده، غذاهای شامل مواد افزودنی مانند انواع کنسرو، چیپس و پفک، غذاهای حاوی کربوهیدرات تصفیه شده،  و... سیستم ایمنی را ضعیف کرده و با خطر ابتلا به بیماری های مزمن در ارتباط است. اما مصرف میوه جات، سبزیجات، مرکبات، مواد غذایی حاوی روی، پروتئین برای تقویت سیستم ایمنی خوب است.

آیا قرار گرفتن در محیط سرد باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود؟

بنابر پژوهش های صورت گرفته در این زمینه، سرما تاثیر زیان باری بر سیستم ایمنی ندارد و نمی تواند به سیستم ایمنی آسیب برساند اما محافظت از خود در برابر سرما لازم است.

اثر ورزش بر روی سیستم ایمنی

ورزش، تحرک جسمانی و بدنی تاثیر مثبت زیادی بر عملکرد سیستم ایمنی و تقویت آن دارد. اگر می خواهید سیستم ایمنیتان را تقویت کنید، سعی کنید از یک برنامه ورزشی روزانه منظم پیروی کنید و حتی اگر شده، برای نیم ساعت در روز پیاده روی داشته باشید و در صورت امکان دوچرخه سواری یا دویدن را به برنامه روزانه خود اضافه کنید. 

چگونه با وجود سیستم ایمنی ضعیف، سالم بمانیم؟

با مرور آنچه در این مقاله آمده است متوجه می شیم که سیستم ایمنی از بدن در مقابل میکروب ها و عفونت ها محافظت می کند. سیستم ایمنی هر فردی شامل گلبول های سفید خون، آنتی بادی ها، برخی اندام ها و گره های لنفاوی می شود و مجموع فعالیت های هر کدام از این عوامل عملکرد بالای سیستم ایمنی را شامل می شود.

مشخصا هرچه سیستم ایمنی ضعیف تر باشد، مقاومت فرد در برابر بیماری و آسیب های بیرونی کمتر می شود. ابتلا به بیماری های مانند ایدز، دیابت، سرطان بر عملکرد سیستم ایمنی تاثیر می گذارد اما شدت تاثیر متفاوت است.

گاهی فرد سالیان سال است که سیستم ایمنی ضعیفی دارد اما متوجه این موضوع نمی شود اما گاهی فرد دیگر در مدت زمان کوتاه به بیماری های مختلف مبتلا می شود.
پس افراد با سیستم ایمنی ضعیف هم می توانند زندگی سالمی داشته باشند اما بهتر است برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد آن به راهکارهای موثر بر تقویت سیستم ایمنی توجه داشته باشیم.

درمان سیستم ایمنی ضعیف

در صورت تشخیص به موقع می توان از روند ضعف سیستم ایمنی و پیشروی اختلالات سیستم ایمنی جلوگیری کرد. اما متاسفانه اختلالات سیستم ایمنی را نمی توان به کل درمان کرد.

یکی از مهم ترین مواردی که ضعف سیستم ایمنی را دو چندان می کند، خواب ناکافی است. کمبود خواب زمینه را برای مشکلات مزمن فراهم می کند. همچنین به جهت درمان ضعف سیستم ایمنی باید، از یک رژیم غذایی سالم پیروی کرد، سر موقع واکسن زد، ورزش و تحرک بدنی داشت و در نهایت از مصرف الکل و استعمال سیگار پرهیز کرد.

برای تقویت سیستم ایمنی بدن چکار کنیم

خوشبختانه راهکارهایی برای تقویت سیستم ایمنی وجود دارد و شما می توانید با به کار بردن این راهکارها سیستم ایمنی خود را تقویت کنید؛ چه کاری باید انجام دهید؟

•  تغذیه خوب داشته باشید. 
• در مقابل نور خورشید قرار بگیرید.
• خوب بخوابید و استراحت کنید. 
• سیگار کشیدن را ترک کنید. 
• مصرف الکل را محدود کنید.
• استرس خود را مدیریت کنید. 
• و...

در صورت تمایل می توانید مقاله چطور سیستم ایمنی خود را تقویت کنیم؟ + راهکار را در مجله ای سنج مورد مطالعه قرار دهید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد نشانه های ضعف سیستم ایمنی صحبت کردیم و به سوال، از کجا بفهمیم سیستم ایمنی مان ضعیف شده است، پاسخ دادیم. اگر سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد، نشانه های ضعیف بودن آن قابل مشاهده خواهد بود.

در صورتی که علائم ضعف سیستم ایمنی را در خود یا عزیزانتان مشاهده کردید، به یک پزشک مراجعه کرده و اقدامات لازم در جهت تقویت سیستم ایمنی را انجام دهید.

 آیا نشانه های ضعف سیستم ایمنی را در خود مشاهده کرده اید؟ برای تقویت سیستم ایمنی چه اقداماتی انجام داده اید؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول