این اختلال را با بازیگوشی فرزندتان اشتباه نگیرید (بخش اول)

قطعا در اطرافتان کودکان بسیاری را دیده اید. برخی از کودکان بسیار آرام و بی صدا هستند؛ در حالی که برخی دیگر، بسیار پر سر و صدا و بازیگوش می باشند. تقریبا همه ی ما این ویژگی ها را برای یک کودک، عادی می دانیم و معتقدیم که خاصیت دوران کودکی همین است ! اما آیا تا به حال با خودتان فکر کرده اید که این خصلت ها واقعا عادی هستند یا خیر ؟ تا چه حد می توان گفت این همه شلوغی و بی قراری عادی است و از کجا به بعد باید نگران آن بود ؟؟؟ شاید با خواندن این متن، تعجب کرده باشید و تازه با خودتان فکر کنید که مگر در بازیگوشی و پر جنب و جوش بودن یک کودک هم عیبی وجود دارد ؟!!! پاسخ این است که بله، ممکن است وجود داشته باشد! درواقع، هر روزه والدین بسیاری به این قضیه پی می برند و انگار دنیا بر سرشان خراب می شود؛ چرا که قطعا هر پدر و مادری از دانستن این حقیقت که فرزندش صرفا بازیگوش و سر به هوا نیست؛ بلکه دارای یک اختلال جدی است، ضربه ی بزرگی می خورد. بسیاری از والدین نیز پس از دانستن این قضیه، کاملا نا امید می شوند و احساس می کنند که آینده و زندگی فرزندشان تباه شده است. در این مقاله، که دارای دو بخش است، قصد داریم تا به بررسی کامل اختلالی بپردازیم که کابوس بسیاری از پدر و مادر هاست؛ یعنی اختلال « ADHD» که با نام «نقص توجه-بیش فعالی» شناخته می شود.

اختلال ADHD چیست ؟

این اختلال، همانطور که از اسمش پیداست، از دو بخش تشکیل شده است : بیش فعالی و نقص توجه. هر کدام از این بخش ها، باعث ایجاد شدن یکسری مشکلات خاص در افراد می گردند. در برخی کودکان، فقط نشانه های بیش فعالی ظهور می کند و در برخی دیگر، فقط نشانه های نقص توجه. اما کودکان بسیاری نیز وجود دارند که همزمان، هر دو دسته از این نشانه ها را دارا می باشند.

این اختلال، در چه کسانی دیده می شود ؟

این اختلال، غالبا در کودکان دیده می شود و اگر در بزگسالان نیز باشد، در اکثر موارد، ریشه اش به کودکی بر می گردد. در بیشتر موارد، خود کودک متوجه مشکلش نمی شود و این والدین و معلم هستند که به این نکته پی می برند. البته باید بگوییم که در مواردی، هیچ یک از اطرافیان کودک، این اختلال را تشخیص نمی دهند؛ چرا که معتقدند رفتارش طبیعی است و صرفا به دلیل بازیگوشی های کودکانه اش می باشد.

ملموس ترین نشانه های این اختلال چه هستند ؟

همانطور که بالاتر نیز اشاره کردیم، این اختلال می تواند به سه مدل ظاهر شود و هر کدام از این مدل ها نیز نشانه های مخصوص به خود را دارند. با این حال، اغلب کودکان یکسری نشانه دارند که ممکن است توجه والدین یا معلم هایشان را جلب کند. این کودکان، معمولا بیشتر از حد معمول و بیشتر از سایر هم سن و سالان خود تحرک دارند؛ بدون فکر دست به انجام کاری می زنند (تکانشی هستند)؛ مدام حواسشان پرت می شود و نمی توانند بر روی یک کار ثابت تمرکز کنند و آن را به سرانجام برسانند. این نشانه ها سبب می شوند تا اطرافیانشان متوجه شوند که اشکالی وجود دارد و نگران شوند. در این موارد، نباید سر خود اقدامی صورت بگیرد و نیاز است تا با مراجعه به یک روانشناس، بررسی های بیشتر و دقیق تری صورت بگیرد و سایر نشانه نیز مشخص گردند تا بتوان تشخیص داد که آیا اختلالی وجود دارد یا خیر و اگر وجود دارد، در چه حد و از کدام نوع می باشد.

اختلال ADHD، به چند شکل دیده می شود ؟

از آنجایی که تشخیص به موقع این اختلال، اهمیت زیادی دارد، بهتر است با نشانه های آن آشنا باشیم و بدانیم که اگر فرزندمان دارای چه علائمی باشد، می بایست حتما به یک متخصص، مراجعه کنیم. اختلال ADHD، می تواند به 3 شیوه بروز پیدا کند :

1- نقص توجه

2- بیش فعالی

3- بیش فعالی- نقص توجه

در بخش اول این مقاله (مقاله ی حاضر)، به بررسی اختلال نقص توجه و نشانه هایش می پردازیم و در بخش دوم، توضیحاتی پیرامون اختلال بیش فعالی و درمان این اختلالات ارائه می دهیم.

علائم اختلال نقص توجه چه هستند ؟

این اختلال، با نام «کم توجهی» نیز شناخته می شود. کودکانی که دچار این نقص هستند، از نظر میزان فعالیت، با بچه های عادی تفاوتی ندارند؛ اما در توجه، تمرکز و ادراک دچار مشکل هستند. درواقع، حضور فیزیکی دارند؛ اما فکر و حواسشان جای دیگری است. رایج ترین نشانه های این اختلال، به شرح زیر می باشند :

1- در کارهای مختلف، دچار اشتباه می‌شوند؛ اما نه به خاطر بلد نبودن یا هوش پایین، بلکه فقط از روی بی دقتی.

2- غالبا نمی توانند بیش از 5 دقیقه، بر روی موضوعی تمرکز کنند و حواسشان پرت می شود.

3- این کودکان، اصلاً به صحبت‌های فرد مقابل گوش نمی‌کنند و فقط تظاهر می کنند که در حال گوش دادن هستند.

4- در هنگام ناراحتی از خود عکس ‌العمل‌های سریع نشان می‌دهند؛ مثلا در هنگام گوش کردن به درس، ناگهان سر خود را برمی‌گردانند.

5- در برنامه‌ ریزی و سازماندهی برنامه‌های مختلف، علی الخصوص درس هایشان، دچار مشکلات فراوانی هستند.

6- اغلب به صورت غیرعمدی (و گاهی عمدی)، لوازم و دارایی‌های خود را گم می‌کنند و یا جایی جا می گذارند؛ مثلا ممکن است در مدرسه، به وفور مداد و پاک کن شان را گم کنند و یا کتاب هایشان را جا بگذارند.

7- قدرت تمرکز بر روی یک موضوع را ندارند و ذهن شان مدام از موضوعی به موضوع دیگر می پرد.

8- با کوچکترین محرکی، مثل بوق ماشین یا صدای تیک تاک ساعت، حواسشان پرت می‌شود.

9- اگر به آن ها دستوری داده شود، در اغلب موارد، از آن پیروی نمی کنند؛ چرا که قدرت درک این دستورات را ندارند و یا اصلا توجه نمی کنند که چه چیزی به آن ها گفته می شود.