چگونه خشم خود را در برابر کودکان کنترل کنیم؟

حتما برای شما هم پیش آمده که نتوانسته باشید خشم خود را در مقابل دختر کوچولو یا پسر کوچولویتان کنترل کنید و بعد از آن احساس بدی داشته باشید؟ یه حسی مثل عذاب وجدان؟ یا حس گناه که چرا نتوانستم خشمم را در برابر کودکی که مقصر خیلی از اتفاقات نیست، کنترل کنم؟

اینکه یک موقع هایی از دست کودکمان عصبانی شویم، خصوصا زمان هایی که خسته یا بی حوصله هستیم، امری طبیعی است اما باید یادمان باشد که عصبانیت و خشم ما در مقابل کودک تاثیرات منفی زیادی دارد.

اگر دوست دارید بدانید چگونه باید خشم خود را  در برابر کودکتان کنترل کنید، در این مقاله با ما همراه باشید. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

چگونه در برابر کودکان صبور باشیم

صبوری در برابر کودکان را یاد بگیرید؛ دوست داریم این مقاله را با همین جمله کوتاه آغاز کنیم.

به نظر شما چرا برای بعضی از پدر و مادر ها کنترل خشم و عصبانیت در مقابل فرزندشان کار بسیار سختی است؟

احتمالا دارید فکر می کنید دلایل متعددی پشت این عدم کنترل خشم وجود دارد؛ اما اگر نظر ما را بخواهید، خیلی ساده می خواهیم بگوییم، دلیل عدم کنترل خشم والدین این است که، پدر و مادر ها به خودشان اجازه می دهند که در مقابل کودکشان عصبانی بشوند و کنترلشان را از دست بدهند. بله! به همین سادگی.

وقتی که پدر و مادرها واکنش عاطفی شدیدی از خودشان نشان می دهند و در واقع کنترل عصبانیت از دستانشان خارج می شود، به کودکان خود اجازه می دهند که رفتار پدر و مادر را هرطور که دوست دارند، معنا کنند.

آیا با من موافق هستید که، بعضی اوقات والدین بدون اینکه فکر کنند، ممکن است یک سری واکنش های هیجانی از خودشان نشان دهند؟ در نتیجه دوست دارند که خیلی سریع فرزندشان را کنترل کنند.

به نظر ما در همین لحظه آن ها باید با خودشان فکر کنند که، بهتر است قبل از اینکه فرزندم را کنترل کنم، رفتار خودم را کنترل کنم! نه؟!

اگر قرار باشد یک راز مهم در مورد کنترل خشم به شما بگوییم، این است که، بهترین راهکار برای جلوگیری از خشم در مقابل فرزندمان این است که بدانیم چه چیزی ما را عصبانی می کند و چه زمانی عصبانی می شویم.

این راز را گوشه ذهن خودتان نگه دارید و یادتان باشد اگر این مهارت ضروری را به عنوان والد ندارید، حالا که در مورد آن باخبر شدید، باید این مهارت را یاد بگیرید.

زمانی که شما آرام باشید فرزند شما هم آرام می شود؛ آرامش هم مانند خمیازه مسری است!  پس صبوری کردن و حفظ آرامش در مقابل فرزند را یاد بگیرید.

 

زمانی که سعی می کنید به جای کنترل اضطراب و خشم خود، فرزندتان را کنترل کنید، چیزی که در آن لحظه می توان از رفتار شما برداشت کرد، این است که، "من از کنترل خارج شده ام پس تو باید تغییر کنی تا حال من بهتر شود!"

چرا صبور بودن در برابر کودکان مهم است؟

صبر مانند یک کالای کمیاب است که به دست آوردن و نگه داشتن آن سخت است؛  لازمه صبور بودن، کنترل خشم و تلاش برای درک دیدگاه دیگران است. به عنوان یک والد اگر می خواهید ارتباط موثری با فرزند خود داشته باشید، باید صبور و شکیبا باشید.

چرا باید در مقابل کودکان صبور باشیم؟

صبر باعث می شود درک بهتری از نیازها و شرایط کودک داشته باشیم و حتی شده لحظه ای خودمان را جای کودکمان بگذاریم. صبر منجر به تشکیل یک رابطه خوب با فرزند می شود؛ رابطه ای بدون ترس و کاملا دوستانه و فرزند شما در بستر این رابطه رشد می کند. همه ی پدران و مادران دوست دارند در تربیت فرزندان بهترین عملکرد را داشته باشند، شما با صبور بودن خود می توانید درس های ارزشمندی به کودک بدهید و در تربیت کودک عملکرد موثرتری داشته باشید.

والدین صبور، کمتر پرخاشگر هستند و در کمال صبر و سکوت سعی بر حل چالش ها دارند؛ پرخاشگری، داد و فریاد، عصبانیت تاثیر مخربی بر سلامت روان کودک می گذارد. صبور بودن والدین این احساس را به کودک منتقل می کند که والدینش قابل اعتماد و دوست او هستند و می توانند گفتگویی منصفانه با والدین خود داشته باشند.

راه های کنترل خشم در برابر کودکان

هیچ کس دلش نمی خواهد کنترلش را از دست بدهد یا عصبانی شود پس می توانیم بگوییم ما عمدا عصبانی نمی شویم اما خواه یا ناخواه این اتفاق برای ما می افتد. پس، بهترین کار در این زمان چیست؟ آفرین! راهکارهایی که بتوانیم به وسیله آن ها آرامش خود را در مقابل کودکمان حفظ کنیم.

در ادامه راهکارهای موثری که به ما کمک می کنند، خشم خود را در مقابل فرزندمان کنترل کنیم، مورد بررسی قرار داده ایم.

اگر شما هم کنترل خشم ندارید و در مقابل کودکتان عصبانی می شوید، دوست دارید خشم خودتان را کنترل کنید اما راهش را بلد نیستید، این راهکارها برای شما نوشته شده است. تنها کاری که باید کنید این است که این راهکارها را بخوانید و تمرین کنید!

 برای کنترل خشم به خود تعهد دهید

تنها کسی که باید به او تعهد بدهید از این پس خشمتان را در مقابل فرزندتان کنترل می کنید، خودتان هستید! به خودتان تعهد دهید "از این پس سعی می کنم خشم خود را کنترل کنم". به موضوعات و مواردی که منجر به عصبانیت شما می شود، خوب فکر کنید.

مثلا، کودکتان لباسش را کثیف می کند و این موضوع شما را عصبانی می کند؟ او خوراکی هایش را در محیط خانه می ریزد و این موضوع شما را عصبانی می کند؟

باشه! قبول دارم که کنترل کردن خودمان همیشه آسان نیست اما این موارد و موارد مشابه آن راه حل های آسانی دارد؛ پس تا زمانی که راه حل آسان وجود دارد چرا عصبانیت؟ با تمام سختی ها، به خودتان تعهد دهید که در این مواقع آرام می مانید و برای رسیدن به این هدف تلاش می کنید.

می خواهید یک راهکار ساده برای متعهد بودن به شما بگویم؟ برای اینکه زیر قول خود نزنید فقط کافی است در این مواقع سکوت کنید و هیچ واکنشی نشان ندهید. چند دقیقه به خودتان فرصت بدهید و سپس برای آرام بودن هرکاری که می دانید لازم است انجام دهید.

اصلا لازم نیست کار سختی کنید! مثلا چند دقیقه به اتاق خواب بروید یا به گل هایتان در تراس سر بزنید و ...

 احساسات و اعمال کودکتان را قبول کنید

این یک قانون نانوشته میان پدران و مادران است؛ زمانی که فرزند آن ها به حرف هایشان گوش نمی دهند یا کاری که آن ها می خواهند انجام نمی دهند، ناراحت یا عصبانی می شوند. شما هم همین طور هستید، نه؟

به نظر من بهترین راهکار این است که این موارد را شخصی سازی نکنید و احساسات و اعمال کودکتان را قبول کنید. حتما دارید فکر می کنید منظور من از این حرف چیست؟

منظور من این است زمانی که کودک کاری را بر خلاف نظر شما انجام می دهد، در واقع قصد نشان دادن مخالفتش با شما را ندارد، شاید او کنجکاو است یا دوست دارد فراتر از محدودیت ها عمل کند و تجربیات جدید کسب کند.

حالا به کودک خود حق می دهید اگر گاهی اوقات خلاف نظر شما رفتار کند؟ اگر بله، پس سعی کنید کمتر عصبانی شوید و خشمتان را کنترل کنید و سعی کنید در مورد پذیرفتن مسئولیت ها به کودکتان آگاهی دهید.

 بدانید چه کسی هستید و مسئولیت چه چیزهایی را بر عهده دارید

قرار نیست چون شما والدین یک فرزند هستید، تمام مسئولیت ها و وظایف را برعهده بگیرید. از مسئولیت هایی که بر عهده شماست و وظایفی که فرزندتان بر عهده دارد، آگاه شوید.

  بر فرض مثال، دو جعبه را در نظر بگیرید؛ یک جعبه متعلق به فرزند شماست و جعبه دیگر برای شما می باشد.

در جعبه ی شما مواردی همچون، افکار، احساسات و مسئولیت ها، نگرانی ها و ... قرار دارد و در جعبه ی کودکتان هم همین موارد که متعلق به او می باشد، قرار گرفته است. هم شما و هم فرزندتان دارای وظایف و نقش هایی هستید که باید به آن ها رسیدگی کنید.

البته داشتن جعبه های جداگانه به این معنی نیست که شما پدر و مادر نیستید و وظیفه ای در مقابل فرزند ندارید، بلکه تمام حرف ما این است که شما در مقابل تربیت فرزند خود مسئول هستید و بر او تاثیر می گذارید اما نباید در همه موضوعات او را کنترل کنید.

اگر دائما فکر کنید مسئولیت همه چیز بر عهده شماست، سر موضوعات مختلف بر سر راه فرزندتان قرار می گیرید و همین موضوع باعث ایجاد تنش و استرس می شود. اگر فکر می کنید شما مسئول حل مشکلات فرزندتان هستید، او دیگر برای حل مشکلاتش تلاش نمی کند؛ در این حالت چه اتفاقی می افتد؟ شما بیشتر تلاش می کنید، بیشتر آشفته و عصبانی می شوید و در نتیجه شاید نتوانید خشم خود را کنترل کنید.

 

می دانید والدینی که می توانند خشم خود را کنترل کنند و وظایف خود را به خوبی می دانند در این حالت چه می گویند؟
آن ها می گویند: " من مسئول کمک به تو هستم تا مشکلاتت را حل کنی، اما من مسئول حل مشکل نیستم!"

 توجه: در صورت واضح نبودن تصویر اینجا را کلیک کنید.

 با خودتان به صورت مثبت صحبت کنید

نه نترسید از اینکه دیگران بگویند فلان شخص با خودش صحبت می کند! هر وقت از کودک خود خشمگین بودید، با خودتان صحبت کنید. بله چگونه با دیگران صحبت می کنید؟ همانگونه با خودتان حرف بزنید.

حتما می پرسید چه چیزی به خودم بگویم؟ می توانید به خودتان بگویید:

•  کودک من فقط یه بچه است و هنوز درک درستی از شرایط ندارد. 
• من باید آرام باشم.
• نفس عمیق بکش.
•  اگر عصبانی شوی و فریاد بزنی او هم این رفتار تو را یاد خواهد گرفت.
• آیا واقعا کاری که بچه کرده است مهم است؟ آیا واقعا کار او غیر قابل جبران است؟
• و...

خودگفتاری ممکن است در ابتدا عجیب به نظر برسد اما باید بدانید ابزار قدرتمندی برای حل مشکلات است و این نکته را روان شناسان تایید کرده اند! وقتی خودگویی می کنید، اضطراب را به آرامش تبدیل می کنید.

 با کودک خود صحبت کنید

متناسب با سن کودک، با او حرف بزنید و به او بگویید رفتار او شما را عصبانی می کند. در مورد رفتارش به او توضیح دهید و او را از معایب رفتارش آگاه کنید. در این صورت می توانید در کنترل خشم خود موفق تر عمل کنید.

 نفس عمیق بکشید

تنفس عمیق، دوای هر دردی است؛ پس هر زمان که عصبانی شدید و فکر کردید نمی توانید خشم خود را در مقابل دختر کوچولو یا پسر کوچولویتان کنترل کنید، نفس عمیق بکشید. باید بدانید تفاوت زیادی میان واکنش نشان دادن با پاسخ دادن وجود دارد؛ می پرسید چه فرقی؟

•  وقتی پاسخ می دهید، قبل از پاسخ دادن کمی وقت می گذارید و فکر می کنید.
•  اما وقتی واکنش نشان می دهید، فقط یک رفتاری را بدون فکر ازخودتان نشان می دهید؛ یه عمل بدون مراقبت و دقت!

پس قبل از اینکه بخواهید خشم خود را به فرزندتان نشان دهید، یک نفس عمیق بکشید و فکر کنید که آیا در آن لحظه رفتار شما واکنش است یا پاسخ؟

یه اصطلاحی در این مورد وجود دارد که می گوید، گاهی برای جلوگیری از سر ریز شدن و جوشیدن قابلمه، بهتر است درب آن را برای چند ثانیه بردارید تا نفس بکشد!

  یک رابطه مثبت و ایده ال با فرزندتان را تصور کنید

فقط کافی است زمان هایی که از فرزندتان عصبانی می شوید، رابطه خود را با او در پنج یا ده سال آینده تصور کنید و سپس از خودتان بپرسید، آیا نحوه رفتار الان من با فرزندم در آینده به ما کمک می کند رابطه خوب و صمیمی داشته باشیم؟ اگر من الان عصبانی شوم و هر دفعه نتوانم خشم خودم را کنترل کنم، در آینده فرزندم مرا دوست خود می داند؟

البته این نکته مهم را هم باید اضافه کنم که شما نباید دائما تسلیم خواسته های فرزندتان شوید یا رفتارهای نامناسب او را نادیده بگیرید.

هدف ما این است که بگوییم در این مواقع سعی کنید با فرزند خود با احترام رفتار کنید، دقیقا همان طور که دوست دارید دیگران با شما رفتار کنند؛ پس همان طور که دوست دارید فرزندتان با شما صحبت کند، شما هم با او همانگونه صحبت کنید.

در این صورت خواهید دید، عصبانیت بیهوده و عدم کنترل خشم، ارزشش را ندارد.

 موقعیت خود را تغییر دهید

درست است که کودک شما باعث عصبانیت شما شده است اما در این مواقع، در مقابل کودک خود قرار نگیرید. موقعیت مکانی خود را تغییر دهید. حتی شده برای چند دقیقه از کودک خود فاصله بگیرید. می توانید از کودک خود بخواهید به اتاقش برود و برای چند دقیقه از اتاق بیرون نیاد.

 به روان شناس مراجعه کنید

مهم است که بتوانید خشم خود را کنترل کنید و رفتاری منطقی در مقابل فرزندتان داشته باشید. اگر با تمرین راهکارهای کنترل خشم، موفق به کنترل خشم خود نشدید، یک فرد آگاه و متخصص به نام روان شناس به شما کمک خواهد کرد. بنابراین بهتر است به یک روان شناس مراجعه کنید.

 نگران آینده نباشید

گاهی اوقات والدین با نگاه کردن به رفتار فرزند خود به این موضوع فکر می کنند که، نکند که فرزندشان در آینده نیز همین رفتارها را از خودش نشان دهد و عادت های ناپسند در او باقی بماند.

در این حالت هرچه به آینده فکر می کنند، مضطرب تر و عصبانی تر می شوند. در این حالت ممکن است فکر کنند که والدین خوبی نیستند، نمی دانند چه کاری باید انجام دهند و چگونه فرزند خود را کنترل کنند.

روان شناسان اصطلاحی را برای اینگونه افکار معرفی کرده اند؛ خطاهای فکری. حالا خطاهای فکری چه چیزی هستند؟

خطاهای فکری افکار منفی هستند که در سر ما وجود ندارند و غالبا هیچ تطابقی با واقعیت ندارند و اغلب آزار دهنده می باشند و به خود تخریبی کمک می کنند، مثل اینکه بگوییم من اصلا خوب نیستم.
حال یکی از رایج ترین خطاهای فکری، در نظر گرفتن بد ترین نتیجه ممکن برای یک موقعیت خاص است. واقعیت این است در دنیای واقعی خیلی کم پیش می آید که بدترین نتیجه ممکن روی دهد و خوب به نظر می رسد مغز ما فقط دوست دارد ما را بترساند!

 برای اضطراب آماده باشید

به محرک هایی که باعث اضطراب در شما می شوند، توجه داشته باشید و خودتان را برای عامل استرس زا آماده کنید. به عنوان مثال، همه ی اعضای خانواده شما ساعت 5 به خانه بر می گردد و این ساعت برای شما کمی پر تنش است چرا که اعضای خانواده یا خسته هستند، یا گرسنه هستند یا تحت فشار کار بیرون از خانه می باشند و ... 

از خودتان بپرسید اگر در این ساعات همسرم از محل کار عصبانی بود چه کاری باید انجام دهم، اگر پسر بزرگم گرسنه بود چه باید کنم یا اگر از من کلید اتوموبیل را درخواست کرد چه به او بگویم و ... در این حالت خودتان را برای این مسائل آماده کنید و سعی کنید از بروز هرگونه مشاجره و بحث جلوگیری کنید. این مسئله باعث می شود ذهن ارام تری داشته باشید و خشمتان را در برابر کودک خود کنترل کنید. 

 حواس کودک خود را پرت کنید

گاها کودک شما با انجام دادن کاری به صورت مداوم باعث عصبانیت شما می شود و زمانی که از او می خواهید دست از انجام آن کار بردارد، با شما لجبازی می کند؛ در این صورت ممکن است شما عصبانی و خشمگین شوید. برای کنترل خشم خود، در این مواقع بهتر است حواس کودک را به انجام کار دیگری که برایش خوشایند است، پرت کنید.

البته سعی کنید با لحنی قاطعانه، کودک خود را متقاعد به انجام ندادن کار اشتباه کنید. 

 تنبیه بدنی را فراموش کنید

می دانم که لجبازی کودک گاهی اوقات آنقدر زیاد می شود که کاسه صبر شما مادر یا پدر عزیز لبریز می شود؛ اما می خواهم یک نکته مهم را به شما یادآوری کنم. اگر نتوانید در این موقعیت خشم خود را کنترل کنید یا بخواهید خشم خود را با تنبیه بدنی کودک ابراز کنید، بزرگ ترین اشتباه عمرتان را مرتکب شده اید!

فقط یک لحظه خودتان را جای کودک بگذارید، اگر قرار بود او هم مثل شما رفتار کند دیگر به او کودک نمی گفتند.
تنبیه بدنی آسیب زیادی به اعتماد به نفس و عزت نفس کودک در بزرگسالی وارد می کند و منجر به تخریب شخصیت کودک می شود. با تنبیه بدنی آسیب بزرگی به رابطه والد فرزندی خود وارد می کنید و باید بدانید هیچ کودکی با تنبیه بدنی ادب نمی شود.
در این صورت طبق آنچه در قسمت بالا گفته شد سعی کنید حواس کودک را پرت کنید یا موقعیت خود را تغییر دهید. 

بازسازی و تغییر افکار

برای کنترل خشم در مقابل کودکان می توانید، افکار خود را تغییر دهید؛ تغییر و بازسازی افکار در لحظه یک تکنیک موثر برای کنترل خشم است. مثلا اگر کودک شما غذای خود را روی زمین ریخته و شما از دست او خشمگین شده اید، اگر فکر می کنید او این کار را از قصد انجام داده در همان لحظه به این مسئله فکر کنید که او یک کودک است و ممکن است اشتباهی دستش به غذا خورده باشد و غذا را پخش زمین کرده باشد.

ایجاد وقفه

وقفه ایجاد کنید؛ وقفه ایجاد کردن کار چندان سختی نیست! فقط کافی است در لحظه به کار دیگری مشغول شوید، زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید یا برای پیاده روی به بیرون از منزل بروید.

پیشگیری بهترین راه است

شاید شما هم در موقعیت های مختلف شنیده باشید که می گویند پیشگیری بهترین راهکار است؛ از قضا پیشگیری در مورد کنترل خشم در برابر کودکان هم تاثیر دارد. اگر می خواهید خشم خود را در مقابل کودک خود کنترل کنید، از اتفاقاتی که فکر می کنید ممکن است شما را خشمگین کند پیشگیری کنید.

فعالیت هایی که برای شما ناخوشایند است را پیدا کنید و به کودک خود نحوه درست آن را آموزش دهید، در این حالت امکان خطا کمتر می شود و ممکن است کمتر خشمگین شوید.

خشم والدین چه تاثیری بر کودکان دارد؟

خشم والدین خشمگین نشان دهنده عدم توانایی آن ها در کنترل احساسات و هیجانات است و این عدم کنترل احساسات می تواند تاثیر منفی بر رشد شناختی و عاطفی فرزند داشته باشد.

قبل از اینکه خشمتان تاثیرات منفی اش را بر روی سلامت فرزند بگذارد، سعی کنید کنترل آن را به دست بگیرید.

خشم والدین تاثیراتی بر کودک دارد که برخی از آن ها شامل موارد زیر است:

• احساس عدم امنیت
• عدم تمرکز
• عزت نفس پایین
• مشکلات تحصیلی و اخلاقی در مدرسه
• عدم کنترل و درک احساسات
• احساس گناه و درماندگی
• ترس
• اضطراب
• افسردگی
• عدم برقراری ارتباط با دیگران و انزوا
• مشکلات خواب
• ضربان قلب بالا
• عدم تعادل هورمونی
• پرخاشگری در مقابل دوستان و والدین
• اختلالات یادگیری
• عدم استقلال و خود مختاری
• و...

یک تحقیق عجیب درباره تاثیر عدم کنترل خشم والدین بر کودک

محققان همواره به تاثیر خشم والدین بر کودکان توجه داشته اند و در مورد آن تحقیق و پژوهش هایی داشته اند؛ در یکی از مطالعاتی که اخیرا در این زمینه انجام شده است، محققان به این نتیجه رسیده اند که تاثیر خشم والدین بر کودک به اندازه ای زیاد است که می تواند همانند تاثیر جنگ بر سربازی باشد که به تازگی از جنگ به خانه برگشته است!

احتمالا خودتان می دانید که جنگ و تمام اتفاقات ناگوارش چه تاثیری می تواند بر روحیه فرد داشته باشد، پس با خشم بیش از اندازه خود زندگی را برای کودک به میدان جنگ تبدیل نکنید!

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد چگونگی کنترل خشم در مقابل کودکان صحبت کردیم. اگر به عنوان یک والد نتوانیم خشم خود را در مقابل کودکمان کنترل کنیم، سلامت روان کودکمان را تحت تاثیر قرار می دهیم و آینده او را به خطر خواهیم انداخت.

کنترل خشم دغدغه تمام والدینی است که فرزند دارند. خوشبختانه هر پدر و مادری توانایی کنترل خشم را دارد فقط باید راهکارهای آن را بلد باشد.

 آیا شما می توانید خشم خود را در مقابل فرزندتان کنترل کنید؟ از چه راهکارهایی برای کنترل خشم استفاده می کنید؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول