این اختلال را با بازیگوشی فرزندتان اشتباه نگیرید (بخش دوم)

این مقاله، شامل دو بخش است که در بخش اول، به بررسی اختلال نقص توجه و نشانه هایش پرداختیم و در بخش دوم (مقاله ی حاضر)، توضیحاتی پیرامون اختلال بیش فعالی و سایر موضوعات مرتبط به آن  ارائه می کنیم. به همین جهت، توصیه می کنیم تا ابتدا بخش اول این مقاله را مطالعه کنید.

علایم اختلال بیش فعالی چه هستند ؟

کودکانی که دچار این اختلال هستند، بسیار زیادتر از حد عادی و بیشتر از هم سن و سالان خودشان فعالیت می کنند؛ اما برخلاف اختلال نقص توجه، مشکلی در توجه و تمرکز ندارند. نشانه های این اختلال، به شرح زیر می باشند :

1- این کودکان، اصطلاحا دست و پاهای بیقرار دارند و نمی تواند بدون حرکت باشند. از این رو، مدام با دست هایشان بازی می کنند و یا پاهایشان را تکان می دهند.

2- نمی توانند بیش از چند دقیقه یک جا بنشینند و مدام صندلی شان را ترک می کنند. این مورد، در اغلب بچه های بیش فعال وجود دارد و معمولا این کودکان، با همین نشانه به راحتی قابل شناسایی هستند.

3- پدر و مادر و معلم این کودکان، غالبا برای توصیف کردنشان یک جمله ی معروف دارند : «از دیوار راست بالا میره !»، چرا که انرژی و جنب و جوش این کودکان، بسیار بیشتر از هم سن و سالانشان است.

4- نوعی دیگر از بیش فعالی، در تولید کردن سر و صدا نمایان می شود. این کودکان نمی‌توانند بی سر و صدا یک جا بنشینند و حتماً باید مدام از خود سر و صدا در بیاورند.

5- افراد بیش فعال، همیشه در حال حرکت و راه رفتن هستند. قسمت عمده‌ای از این حرکات از روی سرگردانی است و خود کودکان نیز دقیقا نمی دانند که چیکار می کنند و هدف خاصی نیز ندارند.

6-  کودکان دارای بیش فعالی، به طرز چشمگیری بیشتر از سایرین صحبت می کنند؛ چرا که نیاز دارند انرژی درونی فراوانشان را به نحوی تخلیه کنند.

7- اگر از آن ها سوالی بپرسید، اصلا نمی توانند منتظر بمانند تا صحبت تان تمام شود؛ وسط حرفتان می پرند و فورا جواب می دهند.

8- افراد بیش فعال، تخریب‌گرند و از این کار لذت می‌برند؛ چه در کودکی و چه در بزرگسالی. حتی اگر به فردی  20 ، 30 ساله هم تبدیل شوند، باز هم نسبت به اعمال و اطرافشان بی توجه هستند.

9- در بیشتر مواقع، قبل از اینکه کاری را انجام دهند، فکر نمی کنند و به عواقب اعمالشان نیز توجهی ندارند.

10- فرد، تحریک پذیر و بی طاقت می شود؛ یعنی به راحتی سر موضوعات مختلف عصبانی شده و واکنش نشان می دهد.

علایم اختلال بیش فعالی-نقص توجه چه هستند ؟

سومین نوع از اختلالات ADHD ، اختلال «بیش فعالی-نقص توجه» است. افرادی که به این نوع از اختلال مبتلا می باشند، همانطور که احتمالا حدس زده اید، هم دارای نشانه های بیش فعالی هستند و هم دارای نشانه های نقص توجه و این نشانه ها، در افراد مختلف، به گونه های متفاوتی ظاهر می شوند.

چگونه تشخیص دهیم که آیا فردی مبتلا به اختلال ADHD هست یا خیر ؟

ADHD ، اختلالی پیچیده است و گاهی به راحتی، تشخیص داده نمی شود؛ چرا که با حواس پرتی و بازیگوشی اشتباه گرفته می شود و افراد گمان می کنند که این نشانه ها به مرور برطرف می شوند. از این رو، باید حتما موارد زیر وجود داشته باشند تا بتوان به صورت قطعی گفت که فرد، مبتلا به این اختلال است. این موارد، به شرح زیر هستند :

1- از بین نشانه هایی که برای اختلال بیش فعالی و نقص توجه ذکر کردیم، حداقل 6 نشانه وجود داشته باشد.

2- نشانه های تشخیص داده شده، حداقل به مدت 6 ماه وجود داشته باشند.

3- فرد حداقل 5 سال داشته باشد.

4- شروع علائم، قبل از 7 سالگی باشد.

به طور مثال، اگر فردی به مدت 6 ماه، حداقل 6 نشانه از نشانه های اختلال نقص توجه را داشته باشد و شروط 3 و 4 را نیز دارا باشد، تشخیص قطعی، اختلال نقص توجه است.

چرا تشخیص به موقع این اختلال، اهمیت دارد ؟

همانطور که احتمالا متوجه شده اید، شروع این اختلال در کودکی است. برخی افراد تصور می کنند که با افزایش سن، مشکلات ناشی از این اختلال برطرف می شود؛ در حالی که در واقعیت، این علائم نه تنها بهتر نمی شوند، بلکه با ورود به دوره ی بزرگسالی، همچنان پابرجا می مانند و حتی بدتر نیز می گردند. همین اتفاق سبب می شود تا ابعاد گسترده تری از زندگی فرد مبتلا (شغل، تحصیل، روابط اجتماعی و ...)، دچار آسیب شده و فرایند درمان نیز بسیار سخت تر گردد. حتی در مواردی، همراه با بزرگ شدن فرد، اختلالش نیز پیشرفته تر می گردد و حتی به اختلالات دیگری تبدیل می شود. برای مثال، بسیاری از کودکانی که در بچگی مبتلا به اختلال ADHD ، بوده اند، در نوجوانی دچار اختلال سلوک شده اند.

اقدامات لازم جهت درمان چه هستند ؟

اگر متوجه شدید که فرزندتان اکثر علائمی که در بخش اول و دوم این مقاله بیان کردیم را دارد، اولین قدم این است که به یک روانشناس مراجعه کنید تا نوع و شدت اختلال، تعیین گردد. اگر شدت اختلال زیاد باشد و فرد را دچار مشکلات بسیار جدی و مهم کرده باشد، ممکن است نیاز باشد تا در کنار روان درمانی، به روانپزشک نیز مراجعه و دارو مصرف شود. اگر در سنین بسیار پایین (بین 5 تا 7 سال) بتوان این اختلال را تشخیص داد و مراحل درمان را شروع کرد، باید گفت که خوشبختانه، می توان آن را به صورت کامل یا تا حد بسیار زیادی درمان کرد. اما هرچه آن را دیرتر تشخیص دهیم، تاثیرش در بزرگسالی نیز بیشتر می گردد و ممکن است به طور کامل نیز برطرف نگردد. بنابراین، بسیار مهم است که اعمال مشکوک فرزندتان را زیر نظر داشته باشید و فکر نکنید که تمام رفتارهایش، صرفا به سبب سن و سال، حواس پرتی و بازیگوشی اش رخ داده است.