نشانه های فرسودگی شغلی و درمان آن

در این مقاله در مورد نشانه های فرسودگی شغلی و درمان آن صحبت خواهیم کرد.

اگر احساس خستگی دارید، از کار خود متنفر شده اید و دیگر حس خوبی به کار خود ندارید و احساس می کنید در محل کارتان توانایی کمتری دارید، علائم فرسودگی در شما دیده می شود.

در ادامه براساس فهرست مطالب زیر بیشتر به این موضوع می پردازیم:

فرسودگی شغلی چیست؟

کسانی که برای مقابله با استرس در محل کار خود تلاش می کنند، ممکن است خود را در معرض خطر فرسودگی زیادی قرار دهند. فرسودگی شغلی باعث می شود افراد احساس خستگی، پوچی و ناتوانی در کنار آمدن با خواسته های زندگی خود داشته باشند.

فرسودگی ممکن است با انواع علائم و نشانه های آسیب به سلامت روحی و جسمی در افراد همراه باشد. در صورت عدم رسیدگی، فرسودگی منجر به ناتوانی فرد در زندگی و عدم عملکرد خوب و مناسب در موقعیت های مختلف می شود.

بیشتر بدانید

اصطلاح "فرسودگی شغلی" یک اصطلاح نسبتاً جدید می باشد؛ این اصطلاح اولین بار در سال 1974 توسط هربرت فرویدنبرگر، در کتابش که، فرسودگی شغلی: هزینه بالا برای دستاوردهای زیاد، نام داشت، مطرح شد. 

فرسودگی شغلی واکنشی به استرس های طولانی مدت یا مزمن شغلی است و با سه مولفه ی اصلی مشخص می شود:

•  خستگی 
• بدبینی (همذات پنداری کمتر با شغل)  
• احساس کاهش توانایی حرفه ای

لازم به ذکر است  که استرس ناشی از فرسودگی شغلی اصولاً ناشی از شغل شما است، اما استرس ناشی از شیوه زندگی کلی شما می تواند بر شدت این استرس تاثیر بگذارد و آن را بیشتر کند.

همچنین ویژگی های شخصیتی و الگوهای فکری، مانند کمال گرایی و بدبینی نیز می توانند در امر فرسودگی دخالت داشته باشد.

توجه

اگر از شغل خود راضی نیستید، از رفتن به محل کار می ترسید و از انجام کار های خود احساس رضایت نمی کنید، این موارد می توانند آسیب جدی به زندگی  وارد کند.

فرسودگی شغلی چه نشانه هایی دارد؟

در حالی که فرسودگی شغلی یک بیماری روانی قابل تشخیص نیست، اما این بدان معنا نیست که می توان به راحتی از آن گذر کرد و آن را جدی نگرفت. در این قسمت چند نشانه از علائم فرسودگی را ذکر خواهیم کرد:

یکی از مهم ترین نشانه های فرسودگی شغلی، بیگانگی از فعالیت های مربوط به کار است؛  افرادی که دچار فرسودگی شغلی می شوند شغل خود را به طور فزاینده ای استرس زا و نا امیدکننده می دانند؛ آن ها ممکن است نسبت به شرایط کاری خود و افرادی که با آن ها کار می کنند، احساس بدبینی داشته باشند. همچنین ممکن است از نظر احساسی از خودشان فاصله بگیرند و نسبت به کارشان احساس بی تفاوتی کنند.

از دیگر سو، فرد دچار کاهش عملکرد می شود؛  فرسودگی شغلی عمدتا بر کارهای روزمره در محل کار، یا در خانه هنگامی که وظیفه اصلی کسی مراقبت از اعضای خانواده است، تأثیر می گذارد. افرادی که دچار فرسودگی شغلی هستند نسبت به وظایف خود احساس منفی دارند. آن ها در تمرکز کردن مشکل دارند و اغلب خلاقیت ندارند.

فرسودگی نیز برخی علائم مشابه با بیماری های روانی مانند افسردگی را دارد. افراد افسرده احساسات و افکار منفی را در مورد همه جنبه های زندگی، نه فقط در محل کار، تجربه می کنند.
علائم افسردگی همچنین ممکن است شامل موارد زیر باشد:

•  از دست دادن علاقه به چیزها
•  احساس نا امیدی 
• علائم شناختی و جسمی  
• افکار مربوط به خودکشی 

برخی از رایج ترین و واضح ترین نشانه های فیزیکی،عاطفی و رفتاری فرسودگی شغلی عبارت اند از:

نشانه های فیزیکی

• احساس ضعف و خستگی
• بی انرژی بودن
• سردرد
• ضعف سیستم ایمنی
• تغییر الگوی خواب و اشتها

نشانه های عاطفی

• احساس شکست خوردن
• نداشتن انگیزه
• احساس درماندگی و حس گرفتاری
• انزوا و احساس تنهایی
• داشتن نگرش منفی و بدبینی
• کاهش رضایت شغلی

نشانه های رفتاری

• عدم پذیرش مسئولیت
• مصرف مواد مخدر یا الکل
• خوردن غذای بیش از حد
• فاصله گرفتن و انزوا از دیگران
• خالی کردن خشم خود بر دیگران
• اهمال کاری، وقت کشی و تعلل 
• غیبت زیاد در محل کار
• دیر رفتن به سرکار
• فرار کردن از محیط کار

فرسودگی شغلی چه زمانی رخ می‌دهد؟

احتمال بروز فرسودگی شغلی در مواقع زیر بیشتر است:

• فرد انگیزه کافی برای ادامه کار نداشته باشد.
• زمانی که فرد بر حسب علاقه کار خود را انتخاب نکرده باشد.
• از سوی مدیران و سرپرستان تحت فشار روانی و عصبی باشد.
• محیط کارش را دوست نداشته باشد.
• حقوق و مزایای کاری کمتر از وظایف و الزامات شغلی باشد.

عوامل خطر و دلایل فرسودگی شغلی

هر شغل پر استرسی همیشه منجر به فرسودگی شغلی در فرد نمی شود.

اگر استرس به خوبی مدیریت شود، ممکن است هیچ عارضه بدی برای فرد در پی نداشته باشد. اما برخی افراد خصوصا کسانی که در مشاغل خاصی فعالیت دارند، در معرض خطر بیشتری نسبت به دیگران قرار دارند.

وظایف سنگینی که برای فرد تعیین شده است و ویژگی های شخصیتی خاص و سبک زندگی فرد، می تواند او را در معرض خطر فرسودگی قرار دهند.

 بر اساس گزارش هایی که در سال 2018 از موسسه ی گالوپ منتشر شده است، فرسودگی شغلی پنج دلیل اصلی دارد:

 زمان بندی کاری فشرده ی بی دلیل

 کارکنانی که می گویند زمان کافی برای انجام کارهای خود دارند، 70 درصد کمتر دچار فرسودگی شدید می شوند.

افرادی که در روز زمان زیادی برای رسیدگی به خود و امور شخصی شان ندارند، مانند امدادگران و آتش نشانان، بیشتر در معرض فرسودگی شغلی قرار می گیرند.

 عدم حمایت از جانب مدیران

حمایت مدیران، یک مانع روانی خوب برای کارمندان در برابر استرس می باشد.

کارکنانی که احساس می کنند توسط مدیر خود مورد حمایت شدید قرار دارند، 70 درصد کمتر از دیگر کارمندان، دچار فرسودگی شغلی می شوند.

 واضح و شفاف نبودن وظایف

 تنها 60 درصد از کارمندان می دانند که دقیقا از آن ها چه انتظاراتی می رود.

وقتی انتظارات مانند اهداف مشخص نباشند، ممکن است کارکنان به سادگی با تلاش برای فهمیدن آنچه که قرار است انجام دهند، خسته شوند.

 حجم کاری زیاد و غیرقابل کنترل

 وقتی حجم کاری غیرقابل کنترل به نظر می رسد، حتی خوش بین ترین کارکنان نیز احساس نا امیدی می کنند.

احساس خستگی بیش از حد می تواند به سرعت منجر به فرسودگی شود.

 رفتار غیر منصفانه

 کارمندانی که احساس می کنند در محل کارشان با آن ها کاملا ناعادلانه رفتار می شود، 2.3 برابر بیشتر در معرض فرسودگی شغلی قرار می گیرند.

رفتار ناعادلانه ممکن است شامل مواردی مانند در نظر نگرفتن سود و منفعت کارمندان، جبران ناعادلانه و بدرفتاری از طرف همکاران باشد.

یکی از علت های فرسودگی شغلی، عدم رضایت شغلی است. با انجام تست رضایت شغلی مینه سوتا، این مولفه را می توانید ارزیابی کنید.

پیشگیری و درمان فرسودگی شغلی

اگرچه عبارت "فرسودگی شغلی" ممکن است نشانگر یک اختلال روانی دائمی باشد، اما نشانه های آن برگشت پذیر هستند.

فردی که احساس فرسودگی شغلی دارد، ممکن است نیاز به ایجاد تغییراتی در محیط کار خود داشته باشد.

در ادامه راهکارهایی در این زمینه برای درمان و پیشگیری از فرسودگی شغلی مطرح می شود:

•  سرمایه گذاری برای ایجاد یک محیط کاری سالم تر، نزدیک شدن به بخش منابع انسانی یا صحبت با یک ناظر در مورد مسائل کاری می تواند برای شما مفید باشد.
• در برخی موارد، ممکن است تغییر موقعیت یا شغل جدید برای پایان دادن به فرسودگی شغلی ضروری به نظر برسد.
•  توسعه و به کار بردن استراتژی های واضحی که می تواند به شما در مدیریت استرس کمک کند، مفید هستند. استراتژی های مراقبت از خود، مانند داشتن رژیم غذایی سالم، انجام تمرینات ورزشی زیاد و به کارگیری عادات خواب درست و رعایت بهداشت خواب ممکن است به کاهش برخی از اثرات یک شغل پر استرس کمک کند.
•  تعطیلات نیز ممکن است به عنوان یک کمک موقتی خوب به نظر برسد، اما فقط یک هفته دوری از محل کار برای کمک به خودتان در فرسودگی شغلی کافی نخواهد بود.
• استراحت منظم بعد از بازگشت از محل کار، همراه با تمریناتی برای پیدا کردن انرژی دوباره، می تواند برای کمک به شما در مبارزه با فرسودگی شغلی نقش کلیدی داشته باشد.

بیشتر بخوانید

با توجه به مطالب فوق پیشنهاد می گردد مقاله ای تحت عنوان «شناسایی عوامل موثر بر فرسودگی شغلی» را مطالعه نمایید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد نشانه های فرسودگی شغلی و درمان آن بحث شد. تجربه ی فرسودگی شغلی برای افرادی که در شغل های خاص فعالیت دارند و زمان بندی فشرده ای در محل کار خود دارند، می تواند اتفاق بیفتد.

در صورت تجربه ی فرسودگی شغلی بهتر است راه های مقابله با آن را در پیش بگیرید و از یک درمانگر حرفه ای و متخصص کمک بگیرید.

 آیا شما هم  تجربه فرسودگی شغلی داشته اید؟ برای کاهش آن چه اقدامانی انجام داده اید؟ لطفا نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.