نگرش و رفتار در روانشناسی

در این مقاله می خواهیم در مورد نگرش و رفتار در روانشناسی بحث کنیم. در روانشناسی، نگرش به مجموعه ای از عواطف، باورها و رفتارها نسبت به یک شی، شخص، چیز یا واقعه خاص اطلاق می شود.
نگرش ها غالباً نتیجه تجربه یا تربیت است و می تواند تأثیر زیادی بر رفتار بگذارد. گرچه نگرش ها پایدار هستند، اما می توانند تغییر کنند. در ادامه براساس فهرست مطالب زیر به این موضوع می پردازیم:

تعریف نگرش 

روانشناسان نگرش ها را به عنوان یک گرایش آموخته شده برای اندازه گیری مسائل به روشی خاص تعریف می کنند. نگرش می تواند شامل ارزیابی افراد، مسائل، اشیا، یا رویدادها باشد. چنین ارزیابی هایی غالباً مثبت یا منفی هستند، اما در بعضی مواقع نیز می توانند نامطمئن باشند.
به عنوان مثال، ممکن است شما احساسات متفاوتی نسبت به شخص یا مسئله خاصی داشته باشید. محققان همچنین بیان می کنند که چندین مولفه مختلف که باعث ایجاد نگرش می شود، وجود دارد. از مولفه های نگرش گاهی اوقات با مفاهیمی مانند CAB یا ABC ، نگرش یاد می شود.

مروری اجمالی بر مثال ها

•  نظر شما در مورد مجازات اعدام چیست؟
•  کدام حزب سیاسی برای اداره کشور بهتر کار می کند؟
•  آیا باید نماز خواندن در مدارس مجاز باشد؟ 
• آیا خشونت در تلویزیون باید کنترل شود و پخش نشود؟

احتمالاً نظرات نسبتاً محکمی در مورد این سوالات و موارد مشابه داشته باشید. شما در مورد چنین موضوعاتی نگرش ایجاد کرده اید و این نگرش ها بر باورها و همچنین رفتار شما تأثیر می گذارد. نگرش ها، یک موضوع مهم مطالعه و تحقیق در زمینه روانشناسی اجتماعی است. اما دقیقاً یک نگرش چیست؟ چگونه توسعه می یابد؟

انواع نگرش

نگرش منطقی؛ فردی که دارای این نوع نگرش است، به نگرش و عقاید دیگران احترام می گذارد و نگرش منطقی و انعطاف پذیری دارد و می توان در کمال صلح و آرامش در کنار افراد با نگرش های مختلف زندگی کند.

• نگرش شخصی؛ نقطه مقابل نگرش منطقی است؛ فردی که این نوع نگرش را دارد، دارای ایده های شخصی و اغلب ناسازگار با دیگران است.
• نگرش مثبت؛ افرادی که مثبت اندیش هستند و به همه چیز با دیده مثبت نگاه می کنند و شکرگذار و با انگیزه هستند.
• نگرش منفی؛ بدبینی، بدگمانی، سوظن، ناامیدی و ناشکری نسبت به داشته ها از ویژگی های این نگرش است.
• نگرش خنثی؛ مهم نبودن مسائل و بی تفاوتی نسبت به آن ها از ویژگی های این نوع نگرش می باشد.

چه عواملی بر نگرش افراد تاثیر می گذارد؟

• رسوم
• خانواده
• رسانه ها
• تجارب شخصی
• عوامل اجتماعی
• مسائل جسمی
• وضعیت مالی و شغلی
• موسسات آموزشی و مذهبی

چه چیزهایی باعث تغییر نگرش می شود؟

برخی عوامل بر تغییر نگرش تاثیر می گذارد؛ در برخی مواقع تغییر نگرش می تواند به نفع فرد باشد و به طور کلی تغییر در نگرش می تواند مثبت، منفی یا ترکیبی از این دو باشد. برخی از عواملی که می تواند نگرش افراد را تغییر دهد، عبارت اند از:

• تجربه شرایط فعلی
• تشویق دوستان و آشنایان
• تاثیر پذیرفتن از عقاید دیگران
• کسب اطلاعات جدید و افزایش آگاهی
• رفع تضاد های موجود میان نگرش و رفتار
• تغییر افراد یا گروه هایی که الگوی ما هستند و از آن ها تاثیر می گیریم.
• و...

مولفه های نگرش

مولفه شناختی؛ افکار و عقاید شما در مورد یک موضوع.

مولفه عاطفی؛ چگونگی احساس شما در مورد یک شی، یک شخص، موضوع یا رویدادهای خاص و معمولی زندگی.

مولفه رفتاری؛ تاثیر نگرش بر رفتار. 

نکته

نگرش ها همچنین می توانند صریح و ضمنی باشند:نگرش صریح نگرشی است که ما از آن آگاه باشیم و رفتارها و باورهای ما را به وضوح تحت تأثیر قرار دهد ونگرش های ضمنی  ناخودآگاه هستند اما هنوز هم در اعتقادات و رفتارهای ما تأثیر خود را  دارند.

تشکیل نگرش 

تعدادی از عوامل وجود دارد که می تواند بر چگونگی و چرایی شکل گیری نگرش تأثیر بگذارد. در اینجا نگاه دقیق تری به نحوه شکل گیری نگرش وجود دارد.

 تجربه 

نگرش ها مستقیماً در نتیجه تجربه شکل می گیرند. ممکن است به دلیل تجربه مستقیم شخصی پدیدار شوند، یا ممکن است در اثر مشاهده حاصل شوند.

عوامل اجتماعی

نقش های اجتماعی و هنجارهای اجتماعی می توانند تأثیر زیادی در نگرش ها داشته باشند. نقش های اجتماعی به چگونگی رفتار مردم در یک نقش یا زمینه خاص مربوط می شود. هنجارهای اجتماعی شامل قوانین جامعه، برای رفتارهایی که مناسب می دانند، هستند.

یادگیری

نگرش ها را می توان به روش های مختلفی آموخت. در نظر بگیرید که چگونه تبلیغ کنندگان از شرطی سازی کلاسیک برای تأثیرگذاری در نگرش شما نسبت به یک محصول خاص استفاده می کنند. در یک تبلیغ تلویزیونی، افراد جوان و زیبایی را می بینید که در حالی که از یک نوشیدنی ورزشی لذت می برند، در یک ساحل گرم سیری سرگرم می شوند. این تصویر جذاب باعث می شود که ارتباط مثبتی با این نوشیدنی خاص برقرار کنید.

شرطی سازی

از شرطی سازی عامل نیز می توان برای تأثیرگذاری در چگونگی ایجاد نگرش استفاده کرد. مرد جوانی را تصور کنید که تازه شروع به سیگار کشیدن کرده است. هر وقت او سیگاری روشن می کند، مردم شکایت می کنند، او را تنبیه می کنند و از او می خواهند که  کنار آن ها  نایستد و آن ها را ترک کند. این بازخورد منفی اطرافیان در نهایت باعث می شود که او نظر نامطلوبی در مورد سیگار کشیدن پیدا کند و تصمیم بگیرد این عادت را ترک کند.

 مشاهده

سرانجام  مردم همچنین با مشاهده افراد اطراف خود نگرش ها را می آموزند. وقتی شخصی که او را تحسین می کنید بسیار از یک نگرش خاص حمایت می کند، به احتمال زیاد همان اعتقادات را پیدا می کنید. به عنوان مثال، کودکان زمان زیادی را صرف مشاهده نگرش والدین خود می کنند و معمولاً شروع به نمایش دیدگاه های مشابه می کنند.

کارکرد نگرش

براساس نظریه کتز، نگرش دارای 4 کارکرد مهم و عمده می باشد که عبارت اند از:

• کارکرد نفع شخصی؛ افراد به وسیله نگرش های مطلوب سعی بر دریافت پاداش و اجتناب از دریافت تنبیه دارند.
• کارکرد تدافعی؛ افراد به واسطه نگرش ها از خودشان در برابر دیگران و تجربیات مختلف محافظت می کنند.
• کارکرد ارزشی؛ نگرش هایی که بر خودانگاره فرد تاثیر می گذارد و ارزش های اصلی مانند عزت نفس، عدالت اجتماعی، هویت اجتماعی و غیره را به فرد تاکید می کند.
• کارکرد دانشی؛ به کمک نگرش ها از هرج و مرج جلوگیری می کنند، برای سازگاری با دیگران و محیط تلاش می کند و در نتیجه اطلاعات مختلف را تعیبر و تفسیر می کنند.

نگرش و رفتار 

ما فرض می کنیم که مردم مطابق با نگرش خود رفتار می کنند. با این حال، روانشناسان اجتماعی دریافتند که نگرش ها و رفتار واقعی همیشه کاملاً منطبق بر هم  نیستند. از این گذشته، افراد زیادی از یک کاندید یا حزب سیاسی خاص حمایت می کنند و در عین حال از بیرون رفتن و رأی دادن کوتاهی می کنند. همچنین افراد در شرایط خاص بیشتر تمایل به رفتار دارند. در بعضی موارد، افراد ممکن است در واقع نگرش خود را تغییر دهند تا بهتر با رفتار خود همسو شوند. در ادامه به چند نظریه در این رابطه اشاره می شود:

•  ناهماهنگی شناختی: پدیده ای است که در آن فرد به دلیل مغایرت افکار یا عقاید، دچار پریشانی روانی می شود. به منظور کاهش این تنش، افراد ممکن است نگرش خود را تغییر دهند تا سایر عقاید یا رفتارهای واقعی خود را منعکس کنند.
•  ناسازگاری شناختی: شرایط زیر را تصور کنید: شما همیشه برای امنیت مالی ارزش بالایی قائل هستید، اما شروع می کنید با شخصی که از نظر مالی بسیار بی ثبات است رفت و امد و دوستی می کنید. برای کاهش تنش ناشی از اعتقادات و رفتارهای متناقض، دو راه پیش رو دارید. می توانید رابطه را خاتمه داده و به دنبال شریکی بروید که از نظر اقتصادی از امنیت بیشتری برخوردار باشد، یا می توانید بر اهمیت ثبات مالی تأکید کنید.
  برای اینکه اختلاف بین نگرش و رفتار متضاد خود را به حداقل برسانید، یا باید نگرش را تغییر دهید یا اقدامات خود را تغییر دهید. چرا نگرش تغییر می کند؟ نگرش ها می توانند تأثیر زیادی بر رفتار داشته باشند، اما دائمی نیستند. همین تأثیراتی که منجر به شکل گیری نگرش می شود نیز می تواند تغییر نگرش ایجاد کند. 
• نظریه یادگیری: برای ایجاد تغییر نگرش می توان از شرطی سازی کلاسیک، شرطی سازی عامل و یادگیری مشاهده ای استفاده کرد. از شرطی سازی کلاسیک می توان برای ایجاد واکنشهای عاطفی مثبت به یک شی، شخص یا واقعه با ارتباط احساسات مثبت با شی و هدف مورد نظر استفاده کرد. 
• شرطی سازی عامل: می تواند برای تقویت نگرش های مطلوب و تضعیف نگرش های نامطلوب مورد استفاده قرار گیرد. افراد همچنین می توانند پس از مشاهده رفتار دیگران، نگرش خود را تغییر دهند. 
• شرح نظریه احتمالات: این نظریه نشان می دهد که  : مردم می توانند از دو طریق نگرش خود را تغییر دهند. اول ، آن ها می توانند انگیزه گوش دادن و فکر کردن در مورد پیام را داشته باشند ، بنابراین منجر به تغییر نگرش می شوند.  یا ممکن است تحت تأثیر ویژگی های گوینده قرار بگیرند و منجر به تغییر موقتی یا سطحی در نگرش شوند. پیامهایی که قابل تأمل باشند و منطق را به خود جلب کنند ، احتمالاً منجر به تغییرات دائمی در نگرش ها می شوند.
•  نظریه اختلاف نظر: همانطور که قبلاً ذکر شد، افراد همچنین می توانند وقتی که در مورد یک موضوع اعتقادات متناقضی دارند نگرش خود را تغییر دهند. به منظور کاهش تنش ایجاد شده توسط این باورهای ناسازگار ، مردم معمولاً نگرش خود را تغییر می دهند.

تغییر رفتار به منظور تغییر نگرش و بالعکس

تا به اینجا متوجه شدیم که میان نگرش و رفتار رابطه دو سویه وجود دارد و نگرش و رفتار از یکدیگر تاثیر پذیرفته و بر هم تاثیر می گذارند.
بنابراین، با توجه به رابطه ای که میان نگرش و رفتار وجود دارد، می توانیم با شناخت عوامل موثر بر تغییر نگرش، رفتاری را تغییر دهیم یا اصلاح کنیم.

نکته حائز اهمیت آن است که بزرگسالان نسبت به کودکان از ثبات بیشتری در نگرش و رفتار برخوردار هستند اما نگرش کودکان از مشاهده رفتار دیگران یا گوش دادن به نظرات آن ها شکل می گیرد.

سخنان بزرگان در مورد نگرش

صاحب نظرات تعاریف متفاوتی از نگرش ارائه داده و هر کدام نگرش را به شیوه ای خاص تعریف کرده اند؛ برخی از تعاریف ارائه شده در مورد نگرش عبارت اند از:

• گوردون آلپورت به عنوان یک روانشناس، نگرش را حالتی از آمادکی عصبی و ذهنی که از طریق تجربه ساماندهی می شود و در رفتار و احساسات فرد تاثیر می گذارد، تعریف کرده است.
• ان. ال. مون، نویسنده ای است که نگرش را دیدگاه و آموخته های پیشین ما نسبت به اطراف و پیرامون ما که ممکن است این دیدگاه ها مثبت، منفی و یا ترکیبی از هر دو باشد، تعریف کرده است.
• سی پی رابینز نویسنده آمریکایی می گوید، نگرش ناشی از وضعیت، نوع دیدگاه، موقعیت و احساسات افراد نسبت به هر چیز است.

جمع بندی ای سنج

در این مثاله در مورد نگرش و رفتار در روانشناسی صحبت شد. همانطور که اشاره شد نگرش مجموعه ای از باورها و رفتارها نسبت به یک موضوع خاص یا یک واقعه می باشد. نگرش افراد شدیدا بر رفتار آن هان تاثیر گذار می باشد. مثلا فردی که نگرش خاصی به مسائل مذهبی داشته باشد طبیعتاً همین نگرش روی رفتار ظاهری فرد تاثیر گذار می باشد.
به نظر شما نگرش افراد تحت تاثیر چه عواملی تغییر می کند؟ لطفا دیدگاه و نظرات ارزشمند خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول