چرا به خودکشی فکر می کنیم؟ روش ارزیابی افکار خودکشی را بشناسیم؟

آیا خودکشی بهترین راه حل برای حل مشکلات است؟! به نظر شما چرا افراد به خودکشی فکر می کنند و چرا تصمیم به خودکشی می گیرند؟ احتمال خودکشی در چه زمانی بیشتر می شود؟
متاسفانه افکار خودکشی بیش از پیش میان عموم افراد شایع و رایج شده است! فشار ها و تنش های بی امان زندگی مدرن، برخی از افراد را در وضعیت سخت قرار داده و باعث می شود که آن ها احساس کنند، قدرتی برای تغییر اوضاع و شرایط ندارند.

پس چون خود را غرق در تاریکی مطلق می بینند و در ناامیدی غرق شده اند و امید کمی به آزادی دارند، خودکشی را انتخاب می کنند.

خودکشی مرد یا زن، جوان یا پیر نمی شناسند؛ در این مقاله به سوال، چرا به خودکشی فکر می کنیم؟ پاسخ داده و روش ارزیابی افکار خودکشی را بررسی می کنیم. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:

افکار خودکشی مجموعه افکاری است که به فکر کردن یا برنامه ریزی برای خودکشی اشاره دارد. افکار خودکشی می توانند شامل ایجاد یک برنامه ریزی دقیق تا داشتن یک فکر لحظه ای و زودگذر متغیر باشند. هر فکر مرتبط با خودکشی به اقدام برای خودکشی منجر نمی شود.

بسیاری از مردم به هنگام تجربه استرس یا مشکلات جسمانی و روانی افکار خودکشی را تجربه می کنند؛ افکار خودکشی بیان گر یک مشکل اساسی است و اولین و مهم ترین قدم به هنگام داشتن این افکار، درخواست کمک از دیگران است.

اگر خودتان یا یکی از عزیزانتان افکار خودکشی دارد یا در مورد خودکشی و اقدام به آن صحبت می کند، لازم است که نسبت به این افکار بی تفاوت نباشید و از عزیزتان در مقابل این افکار محافظت کنید.

چند حقیقت کوتاه در مورد خودکشی

• بیشتر افرادی که به خودکشی فکر می کنند، اقدام به خودکشی نمی کنند.
• احتمال اقدام به خودکشی در افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به اختلالات روانی دارند، بیشتر است.
• احتمال اقدام به خودکشی در افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب، اختلال خوردن بیشتر است.
• زنان بیش از مردان اقدام به خودکشی می کنند اما آمار مرگ ناشی از خودکشی در مردان بیشتر است.

علل فکر به خودکشی چیست؟

چرا مردم به خودکشی فکر می کنند؟ علت تمایل به خودکشی یا افکار خودکشی چیست؟ برخی علل مرتبط با خودکشی در زمان افسردگی حاد یا در مواقع فشار مشکلات، عبارت اند از:

• ابتلا به افسردگی
• فشار جامعه و همسالان برای عالی بودن و کسب ثروت یا جایگاه بالا؛ این امر در تمام زمینه های زندگی اعم از مدرسه، کار، خانه، شغل و ... وجود دارد.
• مشکلات مالی
• تعارض در روابط؛ طلاق، جدایی اجباری نرسیدن به معشوق و...
• تنهایی
• ابتلا به بیماری های روان شناختی
• ابتلا به بیماری های جسمانی مزمن و صعب العلاج
•  تغییرات ناگهانی در محل کار یا محیط خانه
• احساس ناامیدی
• ناتوانی در انجام وظایف در محل کار یا دانشگاه یا مدرسه
• یک تجربه آسیب زا مانند از دست دادن عزیزان
• مسخره شدن مداوم توسط همسالان به دلایل مختلف
• مورد آزار و اذیت قرار گرفتن؛ تعرض، تجاوز، تبعیض
•  مورد آزار روحی قرار گرفتن
• سو استفاده در مصرف دارو
•  مشکلات مالی
• مشکلات اقتصادی
• مرتکب خطا و اشتباه شدن
• و...

موارد ذکر شده در قسمت بالا، آرامش و ثبات و شادی انسان را تحت تاثیر قرار می دهند و می توانند دلیلی برای گرفتن جان خود و فکر کردن به خودکشی باشند.

آیا داشتن فکر خودکشی به معنای بیمار بودن است؟

اگر بخواهیم یک پاسخ کلی به این سوال بدهیم باید بگوییم خیر! صرف داشتن افکار خودکشی نمی توانیم بگوییم که فرد بیمار است اما ابتلا به بیماری جسمانی یا روانی خاص می تواند منجر به شکل گیری افکار خودکشی در ذهن فرد شود.

خودکشی بیماری نیست اما مرگی است که در اثر صدمه زدن و آسیب به خود و به قصد از بین بردن خود ایجاد می شود. خودکشی یکی از شایع ترین علت مرگ و میر در سراسر دنیاست.
لازم  است بدانید، در کشور ایالت متحده آمریکا، خودکشی دهمین علت مرگ و میر افراد است و هر 11 دقیقه یک نفر جان خودش را در اثر خودکشی از دست می دهد.

نشانه های خودکشی چیست؟

فردی که افکار خودکشی دارد، ممکن است نشانه های زیر را از خودش نشان بدهد؛ نسبت به این نشانه ها و علائم حساس باشید.

• احساس ناامیدی
•  احساس تجربه درد و رنج عاطفی غیر قابل تحمل
• تجربه مورد خشونت قرار گرفتن
• تغییر و نوسانات خلقی؛ شادی و غمگینی
• صحبت کردن در مورد انتقام، گناه
• تجربه احساس شرم
• احساس بی قراری شدید؛ تشدید حالت اضطراب
• تغییر در الگوی خواب
•  افزایش مصرف مواد مخدر یا الکل 
• رفتار های پرخطر مانند رانندگی بی احتیاط، مصرف مواد
• تهیه وسایلی به منظور خودکشی؛ قرص، اسلحه، طناب و...
• گوشه گیری و اجتناب از همراهی با دیگران
• صحبت در مورد سربار دیگران بودن
•  بی قراری روانی؛ قدم زدن، فشار دادن دست ها، تکان دادن پا و..
• خداحافظی از دیگران و در آغوش کشیدن آن ها گویی بار آخر است که آن را می بیند.
• از دست دادن علاقه به فعالیت های لذت بخش
• ابراز پشیمانی شدید
• انتقاد از خود و سرزنش کردن خود
• صحبت از خودکشی و مرگ
• ابراز پشیمانی از زنده بودن یا به دنیا آمدن
• دشنام دادن به دنیا
• تغییرات ناگهانی در رفتار
• و...

شایان ذکر است، بسیاری از افراد افکار و احساسات مرتبط با خودکشی را مخفی نگه داشته و از خود بروز نمی دهند.

بیماری های مرتبط با خودکشی

ابتلا به برخی بیماری ها می تواند احتمال خودکشی را افزایش دهد؛ برخی از این بیماری ها شامل موارد زیر می شود:

• ابتلا به بیماری های جسمانی؛ سرطان پیشرفته، بیماری غیر قابل درمان، قطع نخاع و...
• افسردگی
• اسکیزوفرنیا
• اختلال دو قطبی
• برخی از ویژگی های شخصیتی مانند پرخاشگری
• آسیب های مغزی تروماتیک
• وابستگی به الکل یا مواد مخدر
• اختلال شخصیت مرزی
• اختلال استرس پس از سانحه
• اختلال شخصیت نمایشی

هنگام داشتن احساس تمایل به خودکشی باید به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

اگر افکار خودکشی داشتیم و میل به خودکشی در ما زیاد بود، چه کاری باید انجام دهیم؟

• امروز در مورد خودکشی کردن تصمیم نگیرید! قرار نیست به هرآنچه در ذهنتان می گذرد، عمل کنید. سعی کنید به ادامه دادن روز تمرکز کنید. پس از پایان روز متوجه خواهید شد که چه توانایی بالایی برای مقابله با مشکلات و افکار منفی دارید.
• با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید و با کمک گرفتن از او سعی کنید از بحرانی که در آن قرار دارید، خود را نجات دهید.
• به مواردی فکر کنید که به زندگی شما معنا می دهد و باعث خوشحالی شما در زندگی می شود؛ موارد هر چند کم و کوچک!
• با یکی از اعضای خانواده، دوست صمیمی، همکار در مورد احساساتتان صحبت کنید.
• تا حد امکان با دیگران ارتباط برقرار کنید.
• به طور منظم و روزانه ورزش کنید.
• حداقل 7 تا 8 ساعت در روز بخوابید.
• از مصرف الکل یا مواد مخدر اجتناب کنید.
• اسلحه، چاقو، قرص یا وسایل بالقوه خطرناک یا آسیب زا را از خود دور کنید.
• سعی کنید فعالیت هایی که برایتان لذت بخش بوده را دوباره تکرار کرده و انجام دهید. 
• روان درمانی را شروع کرده و به جلسات درمان پایبند باشید.
• اگر پزشک برای شما دارو تجویز کرد، داروها را سر موقع مصرف کنید.

بسیاری از افراد در دوره ای از زندگی خود افکار خودکشی را تجربه می کنند. در میان گذاشتن مشکل با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی، یک عزیز یا یک دوست اغلب می تواند کمک کننده باشد.

چه عواملی خطر خودکشی را افزایش می دهد؟

یکی از مهم ترین موارد در خصوص خودکشی، توجه به عواملی است که احتمال خطر خودکشی را افزایش داده و فرد را به سمت خودکشی سوق می دهد. عوامل خطری افزایش دهنده خطر خودکشی بسیارند و در افراد مختلف متفاوت می باشند. اما برخی از عوامل مشترک و رایج شامل موارد زیر می شود:

عوامل فردی

• تجربه اقدام به خودکشی در گذشته
• ابتلا به بیماری های روانی مانند افسردگی، اختلالات خلقی، اسکسزوفرنی، اختلالات اضطرابی و...
• ابتلا به بیماری صعب العلاج و ناتوان کننده در طولانی مدت
• احساس نا امیدی
• مشکلات مالی شدید
• رفتارهای تکانشی
• مشکل سو مصرف مواد یا الکل 
• خودآزاری و دسترسی آسان به اسلحه یا دارو
• و...

عوامل بیرونی

• سابقه تجاوز و تعرض
• تجربه سو استفاده فیزیکی، عاطفی، جنسی و...
• قلدری و تحقیر
• جدایی و طلاق
• سابقه خودکشی در اعضای خانواده
• نداشتن حمایت عاطفی و اجتماعی
• انزوای بیش از حد

عوامل اجتماعی و فرهنگی

• تبعیض
• جز اقلیت جنسی بودن
• سخت گیری خانواده
• ناآگاهی
• و...

چرا احساس تمایل به خودکشی می کنیم؟

واقعیت این است که پاسخ قطعی و مشخصی برای این سوال وجود ندارد؛ بسیاری از دلایل می تواند باعث شکل گیری تمایل یا افکار خودکشی شود. احساس تمایل به خودکشی ممکن است در هر فردی با هر سن و جایگاهی تجربه شود.

یکی از دلایلی که تمایل به خودکشی منجر می شود، تجربه احساس ناامیدی و بی ارزشی در طولانی مدت است.

مشکلات عاطفی، ابتلا به بیماری های روان شناختی، درگیری های مالی، انزوا و تنهایی، تجربه تبعیض در جامعه و... می تواند احساس تمایل به خودکشی را در فرد تقویت کند.

هنگامی که افکار خودکشی داریم چه کنیم؟

اگر افکار خودکشی دارید؛ لطفا:

• به جای تمرکز بر آینده سعی کنید امروز را از سر بگذرانید.
• هیچ تصمیمی برای امروز نگیرید و روز دیگر به تصمیمات خود فکر کنید.
• در مورد احساس خود با فردی که به او اعتماد دارید صحبت کنید، هیجاناتی که تجربه می کنید را با او در میان بگذارید.
• در مواقعی که افکار خودکشی داشتید به چیزهایی فکر کنید که برای شما خوشایند است و به شما انگیزه می دهد، مثل مادر، پدر، شغلی که برای آن زحمت کشیدید و... .
• همچنین در این مواقع از مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر اجتناب کنید.
• به یک محل امن مانند خانه پدر و مادر، خانه یک دوست صمیمی، کتابخانه یا هر جای دیگری بروید.
• حواس خود را با تماشای تلوزیون، گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم، صحبت با یک دوست و... پرت کنید.
• تنفس عمیق را فراموش نکنید.
• می توانید با شماره 1480 تماس بگیرید؛ روان شناسانی به صورت رایگان پشت خط تلفن شما را راهنمایی می کنند.  
• در نهایت به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید و از او کمک بگیرید.

درمان فکر خودکشی

اگر افکار خودکشی دارید، بهتر است به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید. با مراجعه به متخصص سلامت روان و بهره گیری از رویکرد های درمانی مختلف، می توانید افکار خودکشی خود را درمان کنید. برخی از درمان افکار خودکشی عبارت اند از:

• روان درمانی یا گفتار درمانی، که در طی آن با یک درمانگر کار می کنید تا علت خودکشی را بررسی کنید و راهکار چگونگی کنار آمدن با آن را پیدا کنید.
• خانواده درمانی و آموزش؛ مشارکت دادن عزیزان در درمان می تواند منجر به درک بهتر علائم هشدار  و خطر شود و به شما در بهبود نشانه ها کمک کند.
• درمان های مرتبط با سو مصرف مواد؛ گاها افکار خودکشی بر اساس مصرف و سو مصرف مواد و الکل به وجود می آید که فرد با کمک گرفتن از این درمان می تواند به بهبود حال خود کمک کند.
• تغییر در سبک زندگی؛ مدیریت استرس، بهبود عادات خواب، غذا خوردن و ورزش، ایجاد یک شبکه حمایتی و وقت گذاشتن برای سرگرمی ها و علایق می تواند به فرد در کاهش افکار خودکشی کمک کند.

توجه داشته باشید، برخی داروهای ضد افسردگی تاثیر زیادی بر ایجاد افکار خودکشی دارد؛ اگر داروی ضد افسردگی مصرف می کنید، به این موضوع توجه داشته باشید.

راه های کنترل و پیشگیری از خودکشی

در ادامه به بررسی راهکارهایی که به کنترل و پیشگیری از خودکشی کمک می کند، اشاره می کنیم. اگر افکار خودکشی دارید یا فکر می کنید عزیزانتان به خودکشی کردن فکر می کنند، از این راهکارها بهره ببرید:

• محرک ها را شناسایی کنید؛ به دنبال محرک ها یا شرایطی باشید که منجر به احساس ناامیدی مانند مرگ یا از دست دادن، مصرف الکل یا استرس ناشی از روابط می شود. آنچه را که می توانید حذف کنید و با یک نفر، مانند یک مشاور یا دوست نزدیک، در مورد این محرک ها صحبت کنید.
• به یاد داشته باشید که احساسات موقتی هستند؛ حتی در سخت ترین لحظات زندگی هم سختی ها می گذرند و احساسات منفی از بین می روند. پس فراموش نکنید به احساسات منفی خود در لحظه توجه کمتری داشته باشید تا حداقل بتوانید افکار خودکشی را متوقف کنید.
• از خودتان مراقبت کنید؛ وعده های مختلف غذایی را سر موقع مصرف کنید، سعی کنید ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید و با دوستان صمیمی خود معاشرت کنید.
• مدیتیشن کنید؛ با انجام تمرینات مدیتیشن می توانید سطح استرس خود را کاهش دهید. یوگا و تمرینات ذهن آگاهی به سلامت روان و کاهش افکار خودکشی کمک می کند.
• یک شبکه حمایتی از دوستان برای خود ایجاد کنید؛ داشتن یک شبکه حمایتی و دوستان مثبت اندیش و حمایتگر می تواند به شما در کنترل افکار منفی و افکار خودکشی کمک کند.

برای از بین بردن تمایل به خودکشی از چه چیزهایی باید اجتناب کرد؟

• انزوا طلبی و تنها ماندن در خانه
• اجتناب از مصرف الکل و مواد مخدر
• انجام فعالیت هایی که تاثیر منفی دارد و حال شما را خراب تر می کند.
• فکر کردن در مورد خودکشی و دیگر افکار منفی.

معرفی کتاب درباره پیشگیری از خودکشی

در صورت تمایل به مطالعه کتاب در زمینه پیشگیری از خودکشی می توانید کتاب، روان‌شناسی خودکشی: راهبردهای نوین در جهت کاهش و جلوگیری از خودکشی را مطالعه کنید. نویسنده این کتاب استفان پالمر است. نویسنده در این کتاب هر آنچه که به خودکشی و مخاطرات آن مربوط می شود را مورد ارزیابی قرار داده و با استفاده از رویکرد های درمانی مختلف، راهکارهای پیشگیری از خودکشی را بررسی می کند.

پیشگیری از خودکشی، رویکرد راه حل محور؛ کتاب دیگری است که در زمینه پیشگیری از خودکشی توسط جان هندن نوشته شده است. نویسنده در این کتاب، راهنمای ارزشمندی از چگونگی پیشگیری از خودکشی ارائه می دهد.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد خودکشی صحبت کردیم و روش های ارزیابی افکار خودکشی را مورد بررسی قرار دادیم. خودکشی بیماری نیست اما ممکن است در اثر ابتلا به برخی بیماری ها بروز پیدا کند. تشخیص و شناسایی نشانه های افکار خودکشی می تواند به جلوگیری و پیشگیری از رفتار خودکشی منجر شود.

آیا تا به حال افکار خودکشی را تجربه کرده اید؟ برای کنارآمدن با افکار خودکشی چه راهکاری را در پیش گرفتید؟ لطفا نظرات، دیدگاه و تجربیات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول