احساس بی قراری چیست؟

در این مقاله می خواهیم در مورد احساسی که هر انسانی تجربه ی آن را دارد، یعنی احساس بی قراری (dysphoria) بپردازیم. آنچه در ادامه خواهید خواند، بر اساس فهرست مطالب، به شرح زیر است:

تعریف بی قراری 

واژه مقابل بی قراری که در لاتین به دیسفوریا شناخته می شود، ایفوریاست که به حالت سرخوشی شدید و توصیف حالت شادی اشاره دارد. در مقابل این سرخوشی، بی قراری احساسی عمیق از ناراحتی است و نارضایتی را به همراه دارد. بی قراری به تنهایی جز بیماری و اختلالات سلامت روان محسوب نمی شود، اما با دیگر اختلالات روانی مانند موارد زیر همراه می شود:

•  افسردگی
• اختلالات اضطرابی
• استرس
•  اختلالات سو مصرف موارد

نشانه های بی قراری و دیسفوریا

امکان دارد که بی قراری با سایر بیماری ها و اختلالات روانی مانند افسردگی و اختلالات خواب و خوردن و همراه نشانه هایی همچون گریه، از دست علاقه به فعالیت هایی که قبلا از آن لذت می بردیم، همراه باشد. برخی از نشانه های شایع بی قراری شامل موارد زیر است:

•  بی تفاوتی
• خستگی
• رضایت کم از زندگی
• غمگینی
• پریشانی
• نگرانی

بیشتر بخوانید

به نظر می رسد، افراد دچار بی قراری، متفاوت تر از دیگران فکر می کنند. طبق یک مطالعه ای که در سال 2019 انجام شد، نشان داده شد که افرادی که دچار بی قراری هستند، افکاری مرتبط با آینده دارند. این افراد افکاری منفی و نتایج غیر واقعی را گزارش می کنند. اما هنوز مشخص نیست که، افکار منفی ای که این افراد در مورد آینده دارند، باعث اختلال در خواب می شود، یا خیر خود نشانه های مربوط به بی قراری موجب عملکرد منفی فرد می شود.

شیوع بی قراری 

فرد دچار بی قراری لزوما ممکن است تشخیص بیماری و اختلالات روانی مانند افسردگی را دریافت نکند. در مقابل، ممکن است علائمی بسیار خفیف و حتی کوتاه مدت داشته باشد و با همین علائم معیار های این اختلال را برآورده سازد.

تخمین زده شده است که، حدود 5 درصد از مردم عادی دچار بی قراری می شوند؛ در حالی که زنانی که بین 25 تا 44 سال سن دارند، در معرض خطر بیشتر برای دچار شدن به بی قراری هستند.

دیسفوریا یا بی قراری ممکن است زودگذر یا کوتاه مدت باشد  و اغلب به سرعت برطرف می شود.

اما بی قراری طولانی مدت، که غالبا با بیماری های روانی مرتبط است، ممکن است با خطر بیشتری برای خودکشی همراه باشد.

دلایل بی قراری

عوامل گوناگونی وجود دارد که می تواند در بروز احساس بی قراری نقش داشته باشد. برخی از این موارد عبارت اند از:

 استرس

 عوامل استرس زای محیطی مانند از دست دادن یکی از عزیزان، محیط کاری استرس زا یا درگیری خانوادگی ممکن است باعث ایجاد احساس بی قراری شود.

 شرایط پزشکی

  برخی از بیماری های جسمانی، مانند کمبودهای تغذیه ای و ویتامین ها، مشکل تیروئید یا سموم موجود در بدن نیز ممکن است باعث بی قراری در افراد شود. علل هورمونی، کم کاری یا پرکاری تیروئید باعث ایجاد بی قراری می شود.

 داروها و مکمل ها 

 دیسفوریا یا بی قراری ممکن است در نتیجه ی عوارض جانبی برخی از داروها روی دهد. برخی از داروها مانند داروی آسم یا داروی اختلال نقص توجه و بیش فعالی، باعث به وجود آمدن بی قراری می شوند؛ مثلا داروهای اسکیزوفرنی یا بیماری پارکینسون هم می تواند بی قراری ایجاد کند.
حتی زمانی که فرد مصرف داروهای ضد اضطراب مانند بنزودیازپین را قطع می کند، ممکن است تا چندین روز دچار بی قراری باشد.
همچنین مصرف کافئین، نوشیدنی ها و خوراکی های کافئین دار می تواند منجر به بی قراری شود.

 سایر موارد بهداشت روان و اختلالات روانی

بی قراری ممکن است با انواع بیماری های روانی همراه باشد. افرادی که دارای بیماری های روانی ای که در زیر ذکر شده است می باشند، ممکن است دچار بی قراری شوند:

•  اختلال سازگاری
• اختلال دوقطبی
• افسردگی
• اختلالات شخصیتی
• اختلال اسکیزوافکتیو
• اختلال عاطفی فصلی
• اختلال سو مصرف مواد مصرف
• دخانیات

علت بی قراری در پیری

بی قراری در سنین میانسالی و پیری هم تجربه می شود؛ دلایل متفاوتی ممکن است بر ایجاد این احساس ناخوشایند تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، ابتلا به بیماری خاص، دردهای ناشی از کهولت سن، تنها زندگی کردن، دوری از فرزندان، انزوای اجتماعی، بی حوصلگی و تحرک کم، دلتنگی برای اعضای خانواده و... برخی از علت های تجربه بی قراری در پیری می باشد.

انواع حالت بی قراری

از آنجا که دیسفوریا یک بیماری و اختلال روانی با معیار های مشخص نمی باشد، به طور رسمی هم به انواع مختلفی تقسیم نمی شود.

با این حال، شرایط هم وجود دارد که ممکن است به نوعی برای انواع دیسفوریا در نظر گرفته شود.

 بی قراری جنسیتی

در حال حاضر، اصطلاح دیسفوریا بیشتر در بحث جنسیتی مطرح می شود. بی قراری جنسیتی به ناراحتی ای اطلاق می شود که فرد هنگام تشخیص هویت جنسیتی خود با جنسیتی که در بدو تولد برای او تعیین شده است، تجربه می کند.

توجه

بی قراری گاهی اوقات هنگامی که فرد تغییر جنسیت می دهد یا به عنوان جنسیتی که آن را پذیرفته شروع به زندگی می کند، برطرف می شود. با این حال، برخی از افراد همچنان در طول و پس از تغییر جنسیت بی قراری را احساس می کنند.

 اختلال بی قراری پیش از قاعدگی (PMDD)

 همچنین بی قراری ممکن است با اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) همراه شود. PMDD شکل بسیار شدیدتری از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است.

بی قراری ممکن است با دارو و تغییر شیوه زندگی درمان شود. علائم این بی قراری ممکن است شامل انواع مختلف علائم جسمی و روانی از جمله موارد زیر باشد:

• بدخلقی
• تحریک پذیری
• افسردگی 
• تصور منفی از خود 

دیسفوریا دیررس

بی قراری دیررس برای توصیف افسردگی مزمن و مقاوم به درمان استفاده می شود. این نوع دیسفوریا با استفاده طولانی مدت از داروهای ضد افسردگی در ارتباط می باشد.

راه های پیشگیری از بروز احساس بی قراری

خوشبختانه راهکارهایی برای پیشگیری از تجربه احساس بی قراری وجود دارد؛ یکی از این راهکارها مربوط به تغذیه و رعایت رژیم غذایی می باشد. مصرف قرص آهن، روی، یدريال سلنیوم، امگا3، ویتامین دی، منیزیوم، ویتامین ب، فولات و اسید آمینه، میوه و سبزیجات و... می تواند به پیشگیری از بی قراری کمک کند.

همچنین ورزش کردن و فعالیت های جسمانی، معاشرت با دوستان، دوری از انزوا، شرکت در فعالیت های اجتماعی، یادگیری راهکارهای مقابله با استرس و اضطراب، گوش دادن به موسیقی، مطالعه کتاب مورد علاقه و... می تواند به پیشگیری از بروز احساس بی قراری کمک کند.

درمان بی قراری 

اگر تغییر منفی ای در خلق و خوی خود احساس می کنید که این تغییر بیش از دو هفته در شما وجود داشته است، بهتر است به یک متخصص حوزه روان مراجعه کنید.حتما با پزشک خود مشورت کنید.

اگر مسائل مرتبط با بیماری های جسمانی در شما رد شود و هیچ بیماری جسمانی در شما وجود نداشته باشد، پزشک شما موارد مربوط به اختلال روانی و بی قراری را در شما تشخیص خواهد داد و به شما کمک خواهد کرد. 

نکته

مکالمه درمانی، استفاده از دارو یا تغییر شیوه زندگی ممکن است برای بهبود خلق و خو و کمک به شما توصیه شود.

مواجهه با بی قراری

علاوه بر انواع درمان هایی که ممکن است برای درمان بی قراری مورد استفاده و توجه قرار بگیرد، موارد دیگری را برای رفع بی قراری می توانید تمرین کنید؛ این موارد عبارت اند از:

•  ورزش کنید.
• غذای سالم بخورید.
• خودتان را با برنامه ی روزانه تطبیق دهید.
• با دیگران وقت بگذرانید.

اگر تمایل دارید تا با اختلال اضطراب فراگیر نیز آشنا شوید، به این صفحه مراجعه نمایید.

بیماری های ایجاد کننده بی قراری

گاها ابتلا و تجربه برخی بیماری ها به ایجاد بی قراری در فرد کمک می کند؛ برخی از بیماری هایی که در ایجاد این بیماری تاثیر دارد شامل موارد زیر می شود:

• افسردگی و اضطراب
• سندروم پای بی قرار
• پرکاری تیروئید
• اختلال ملال پیش از قاعدگی
• اختلال شخصیت مرزی
• اختلال دو قطبی
• سردرد
• و...

چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟

در صورتی که احساس بی قراری را تجربه می کنید و نمی توانید مقابله موثری با این احساس داشته باشید، بهتر است از یک روان شناس کمک بگیرید. همچنین، اگر بی قراری باعث افزایش ضربان قلب، بی حسی یا بی انگیزگی، مشکلات شنوایی و دیداری، عدم تمرکز و توجه، لرزش در اندام های بدن، تاثیر منفی بر اشتها و خواب شده و بر تنفس شما تاثیر گذاشته است باید به روان شناس مراجعه کنید.

 جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد احساس بی قراری صحبت شد. درست است که بی قراری اختلال تشخیصی نیست و ممکن است با دیگر اختلالات جسمانی و روانی همراه شود، اما بهتر است که درمان و راه حلی برای آن در نظر گرفته شود.

اگر بی قرار هستید و دیسفوریا را تجربه می کنید، با کمک گرفتن از یک متخصص بهداشت روان، می توانید اقدام به حل مشکل خود کنید.

 آیا شما هم احساس بی قراری را تجربه کرده اید؟ لطفاً نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول