چگونه در این روزهای کرونایی همزیستی خوبی با والدینمان داشته باشیم؟
درگیری های بین والدین و فرزندان
در عموم موارد وقتی از جوانان و نوجوانان در مورد علل اختلافشان با والدین سوال می شود اظهار دارند که پدر و مادرشان در تلاش اند تا آنها را کنترل کرده و آنها را در چارچوب خود نگه دارند. در مقابل وقتی از والدین میخواهیم که نظرشان را در این مورد مطرح کنند، می گویند که چنین قصدی ندارند و تنها مشکل آنها عدم کفایت جوانانشان در اداره و کنترل زندگی شخصی خود است. مطلبی که در بطن این بحث نهفته در اصل مربوط به موضوع رشد اخلاقی در جوانان است.
رشد یا بلوغ اخلاقی
میزان رشد اخلاقی از دید والدین همان حسی است که از درون به آنها این پیام را منتقل می کند که آیا جوانان توانایی اداره ی خود را دارند یا خیر. پس در اصل رشد اخلاقی کلیدی است که ما برای ایجاد رابطه ای بهتر و موثر تر با والدینمان باید دنبال آن باشیم.
مراحل رشد یا بلوغ اخلاقی
رشد یا بلوغ اخلاقی شامل ۳ مرحله است:
مرحله اول؛ در این مرحله ما همه چیز را برای خودمان می خواهیم؛ کارهایی را انجام میدیم که برایمان منفعتی به دنبال داشته باشد اما اگر نه، خیلی خودمان را درگیر نمیکنیم و یا اصلا زحمت انجام آن را به خود نمی دهیم. شاید بشود گفت در این مرحله کمی خودخواهانه رفتار میکنیم!
مرحله دوم؛ در این مرحله کمی پیشرفت کرده ایم. دنبال دردسر نمی گردیم و حتی گاهی برای دستیابی به صلحی که خواستار آن هستیم تن به انجام کارها و وظایفی می دهیم که حتی شاید از انجام آنها اصلا خوشمان هم نمی آید. در آخر هم کاری را که باید انجام دهیم، انجام میدهیم، حتی شده با کج و کوله کردن قیافه مان.
مرحله سوم؛ در این مرحله افراد خودشان برای انجام کارها پیشقدم می شوند و بررسی می کنند که چه کارهایی باید انجام شود و در هر موقعیتی چه رفتاری، رفتار درست است، و چه چیز از ما انتظار می رود؛ در برآورده کردن این انتظارات هم تا حدودی خودجوش عمل می کنیم.
والد_فرزندی
راهکارهایی برای افزایش بلوغ اخلاقی
⦁ راهکار اول: اولین راهکاری که می توانید در راستای نشان دادن بلوغتان با والدین به کار بگیرید نوع کلامتان است! خیلی ساده، مودب باشید! بی حرمتی و توهین نکنید و سعی کنید از ادبیات خوبی استفاده کنید. برخی جوانان در واکنش به این موضوع اظهار می کنند که هیچ مشکلی در طرز صحبت کردن آنها با والدینشان وجود ندارد و دلیلی برای تغییر نمی بینند. در پاسخ باید خواهش کنیم تا شرایطی را تصور کنید که برای یک مصاحبه کاری به دفتری مراجعه کردید؛ این کار برای شما شرایط مطلوبی به دنبال دارد پس برای بدست آوردن این شغل می کوشید. در مصاحبه با مسئول زیربط از چه بیانی استفاده می کنید؟ به نوع کلماتی که در محیط اداری استفاده می شود کاری نداریم، منظور لحنی است که از آن بهره می گیرید؛ حتما به عنوان یک جوان منظور از فاکتورهای درست صحبت کردن را متوجه می شوید. آیا این همان لحنی است که با آن با پدر یا مادرتان صحبت می کنید؟ پس سعی کنیم مثبت تر با والدینمان حرف بزنیم و حتی چه اشکالی دارد تا گاهی از آنها تعریف هم کنیم!
⦁ راهکار دوم : قبل از ورود به راهکار دوم توجهتان را به جملاتی که حتما خیلی از والدینتان شنیده اید جلب می کنم:”چرا همیشه اتاقت نامرتبه؟ پاشو دور و برت رو جمع کن. چرا همیشه باید یکی دنبالت راه بیافته و جمع و جور کنه؟ و…” این ها می توانند برای ما حکم سرنخ را بازی کنند. پس باهوش باشید! اگر دنبال دردسر نمی گردید جمع و جور کنید!! از صورت و بدنتان گرفته تا اتاق و کمد لباس ها. شاید از نظر شما این روش خیلی پر زحمت بنظر بیاید اما من قول می دهم که زحمت اینکار در برابر سودی که متوجه شما می شود به چشم نخواهد آمد. مرتب کردن وقتی هنوز کسی از شما درخواستی نکرده است مانند جادو عمل می کند.
⦁ راهکار سوم : راهکار دیگری که پدر و مادر ها خیلی به دنبال آن هستند ابراز قدردانی یا به زبان ساده تر همان تشکر کردن است! “ممنون برای شام، مرسی که در جمع کردن اتاقم کمک کردی، ممنون که امروز ما رو سرگرم کردین.” و هزاران مورد دیگر. این راه حل فوق ساده برای تمامی روابطی که در آنها حضور دارید موثر است اما ما در اینجا به صورت خاص در رابطه با تعامل با والدین صحبت می کنیم.
⦁ راهکار چهارم : شراکت داشتن در کارهای خانه می باشد. مثلاً بعد از شام شما که بالاخره قرار است از سر میز بلند شوید، بشقاب هارا هم همراه خود ببرید! گاهاً در نهایت هم این کار را می کنید اما شاید با غر ولند کردن والدین. باور کنید که اگر بدون اینکه کار به بحث بکشد خودتان این کار را بکنید خیلی هم ساده تر می شود. همکاری در تمامی کارهای خانه این حس را به والدین منتقل می کند که یک عضو بالغ دیگر هم در خانه حضور دارد که اگر ما می توانیم رویش حساب کنیم پس خودش هم می تواند!
⦁ راهکار پنجم : این راهکار پرورش مهارت توانایی “نه” شنیدن است. از اصلی ترین دلایلی که نوجوان ها و جوانان با والدینشان دچار جدل می شوند این است که آن ها خواستار چیزی هستند و در جواب درخواستشان از والدین نه می شنوند. ما باید بپذیریم که چه منطقی و چه غیر منطقی گاهی شرایط زندگی به آن شکلی که ما خواستار آن هستیم پیش نمی رود. مهارت نه شنیدن فقط در این خلاصه نمی شود که بعد از شنیدن نه ما فقط برای دوری از دعوا و جنجال، حتی شاید از سر بی حوصلگی و شاید هم از روی پذیرش بی چاره بودن خودمان در برابر والدینمان سکوت کنیم و برویم؛ بلکه این مهارت در دنباله شنیدن “نه” به تنهایی، پذیرفتن آن را هم به دنبال دارد. این پذیرفتن به معنای درک عمیقی است که در آن جایی برای بدجنس و یا بی منطق حساب کردن والدینمان نیست و فقط از سر بخشندگی و محبتمان به آنها می باشد.
⦁ راهکار ششم : تنها با تغییری زیرکانه در نوع جمله بندی! می توانید احتمال موافقت پدر و مادرتان را در بعضی از کارها افزایش دهید؛ مثلا اگر خواستار بیرون رفتن در آخر این هفته هستید، می توانید بجای گفتن این جمله: “میتونم جمعه برم بیرون؟ …”… میتوانید از جمله رو به رو استفاده کنید:” پدر یا مادر من با چه شرایطی و یا چطور میتونم جمعه بیرون برم؟” همانطور که پیداست این سوال جواب بله یا خیر ندارد و از نظر روانشناختی ذهن شنونده را وارد یک فرایند حل مسئله می کند. در بطن این سوال شما خیلی بالغانه و زیرکانه در تلاش هستید تا به والدین خود بفهمانید که آماده اید تا تمامی سهم خود را برای گرفتن این اجازه بپردازید و حالا منتظر سهم آنها هستید. در انتها حتی اگر جواب منفی هم بشنوید می توانید با پذیرش درست شرایط و گفتن جملاتی مثل:” باشه، متوجهم.” (که در مراحل قبلی به آن اشاره کردیم.) میزان رشد اخلاقی خود را در ذهن والدینتان فرسنگ ها جا به جا کنید. مطمئن باشید که این برخوردتان در آینده ای نه چندان دور برای شما نمود پیدا خواهد کرد.
کلام آخر
راهکار های پیشنهاد شده همه بسیار ساده هستند و همانطور که بالاتر اشاره کردیم زحمتشان در برابر سودی که شما از به کار گرفتن انها به دست می آورید ناچیز خواهد بود. امیدوارم که از این راهکار ها جواب بگیرید و در روزهای قرنطینه و حتی روزهای دیگر زندگیتان آرامش بیشتری را تجربه کنید. اگر مایل بودید خوشحال میشویم تجربیاتتان را از بکار گیری این راهکار ها باما درمیان بگذارید.
موفق باشید.