معروف ترین خطاهای دید در جهان

برخی می گویند آنچه که با چشم خودت می بینی را باور کن؛ اما آیا می توان همیشه به آنچه که می بینیم اعتماد کنیم؟ چشم انسان گاها دچار خطای دید می شود و اینجاست که لزوما آنچه که می بینیم، درست نیست!

در این مقاله به بررسی چندین خطای دید معروف در جهان می پردازیم.

معروف ترین خطاهای دید در جهان شماره 1

خطای دید ابینگهاوس؛ با این خطای دید معروف شروع می کنیم؛ آیا دایره های نارنجی رنگ هم اندازه هستند؟ 

اگر فکر می کنید دایره سمت راست بزرگتر از دایره سمت چپ است، باید بدانید که تنها نیستید و تصور بیشتر مردم چنین است! اما واقعیت ماجرا این است که اندازه دو دایره کاملا یکسان است.

معروف ترین خطاهای دید در جهان شماره 2

بدون اینکه پلک بزنید، به مرکز تصویر که مبهم است خیره شوید؛ پس از گذشت چند ثانیه چه می بینید؟ آیا تصویر شما شروع به محو شدن می کند؟

این خطای دید به نام خطای تروکسلر شناخته می شود؛ این خطا نخستین بار توسط یک پزشک سوئیسی به نام ایگناز پل ویتال وکسلر در سال 1804 کشف شد. خطای تروکسلر نشان می دهد که سیستم بینایی ما توانایی سازگاری با محرک های حسی را دارد و این بدان دلیل است که نورون ها به محرک های بدون تغییر پاسخ نمی دهند.

از آنجایی که تصویر پس زمینه تار و ثابت است، باعث از بین رفتن تصویر از حیطه آگاهی و هوشیار ما می شود.

معروف ترین خطاهای دید در جهان شماره 3

چارلز چاب و همکارانش اسپرلینگ و سولومون در اواخر دهه 1980 موفق به کشف توهم چاب شدند؛ آن ها زمانی این توهم را کشف کردند که کنتراست درک شده را با قرار دادن اشیاء بصری کم کنتراست در پس زمینه های مختلف آزمایش می کردند.

همان طور که در تصویر بالا می بینید، وقتی جسم بافت دار روی یک پس زمینه خاکستری ساده قرار می گیرد، به نظر می رسد کنتراست بیشتری نسبت به زمانی که همان شی روی یک پس زمینه با کنتراست بالا و بافت قرار می گیرد، دارد.

برای فهم بهتر این توهم بینایی می توان از دیگر خطای رایج بینایی یعنی انتقال ناقص استفاده کرد؛ خطایی که در آن مغز برای ادراک بصری نیاز به ابهام دارد؛ مانند هنگام مشاهده چیزی در مه یا از راه دور؛ وقتی نور روی شبکیه چشم نمیوفتد مغز ما سعی می ‌کند رنگ واقعی یا کنتراست جسم را با تفسیری ناقص (و اغلب نادرست) تعیین کند، مانند زمانی که جسم کم کنتراست روی پس‌ زمینه خاکستری است.

معروف ترین خطاهای دید در جهان شماره 4

در این خطای دید معروف، مربع مشخص شده با حرف A بسیار تیره تر از حرف B به نظر می رسد، درست است؟
اما در واقعیت، آن ها یک رنگ و در واقع همان سایه خاکستری هستند.

توهم سایه شطرنجی آدلسون یک مثال قدیمی برای این مسئله است که چرا سیستم بینایی ما قادر به درک مطلق تصاویر نیست. در اینجا وضعیت برای تفسیر بصری روی تخته شطرنجی کمی پیچیده است:
نوری به سطح تابیده می شود، سپس سایه‌ ای توسط استوانه ایجاد می‌شود و مربع ‌های روشن و تیره زیر سایه وجود دارد.

همان طور که ادلسون توضیح داده است، متغیرهای مختلفی در چگونگی تعیین رنگ مربع های A و B توسط مغز با استفاده از تجارب گذشته با کنتراست و سایه ها به عنوان نقطه مرجع دخالت دارند.
در اینجا، نزدیکی مربع های روشن و تاریک و همچنین سایه های ملایم، مغز را فریب می دهد تا قضاوت های اشتباهی انجام دهد.

اما برای ادلسون، این خطای دید به جای اینکه دلیلی بر معیوب بودن سیستم بینایی ما باشد، دلیلی بر اثربخشی سیستم بینایی ما است؛ زیرا مغز با شکستن اطلاعات بصری، قادر به معنا ساختن برای اطلاعات است.

معروف ترین خطاهای دید در جهان شماره 5

پس از خیره شدن به علامت به علاوه در مرکز این تصویر، کمی بعد و در حدود 20 ثانیه یا بیشتر، شروع به مشاهده یک نقطه سبز رنگ در اطراف دایره خواهید کرد یا یک نقطه سبز رنگ که به نظر می رسد نقاط سرخابی را در پس زمینه خاکستری پاک می کند.
اگر چشمان خود را جا به جا کنید، نقاط سرخابی دوباره ظاهر می شوند.

خطای دید پک من، در درجه اول بر پس تصویر منفی شبکیه تاثیر می گذارد و این حالت زمانی رخ می دهد که سیستم ادراکی ما برای پر کردن شکاف ایجاد شده توسط "تصویر بعدی" رنگ های مکمل روی یک تصویر خنثی زمینه اتفاق می افتد. در این حالت، ناپدید شدن نقاط یاسی رنگ باعث ایجاد پس تصاویری از رنگ مکمل (سبز) می شود.

خطای دید معروف در جهان شماره 6

به تصویر سمت چپ نگاه کنید: به نظر شما خط سیاه ادامه خط آبی است یا بر اساس آنچه در تصویر سمت راست آمده، خط مشکی با خط قرمز در یک راستا قرار دارد؟

این توهم بینایی که به خطای دید پوگندورف شهرت دارد، به نام یوهان پوگندورف، فیزیکدان آلمانی که اولین بار این توهم را در سال 1860 توصیف کرد، نام گذاری شده است.
در این خطای دید این مسئله که چگونه مغز ما اعماق و اشکال هندسی را درک می کند مطرح می شود اما علت این توهم نوری هنوز به اندازه کافی توضیح داده نشده است.

اگرچه تا به امروز هیچ نظریه ای قادر به توضیح این خطای دید نبوده است اما باور عموم بر این است که مغز ما برای تفسیر یک تصویر دو بعدی با ویژگی های سه بعدی تلاش می کند و تمایل به تحریف عمق میان خطوط دارد.

خطای دید معروف در جهان شماره 7

وقتی به دو میزی که در تصویر آمده است نگاه می کنید، اندازه و شکل آن ها را متفاوت می بینید؟ به نظر شما ممکن است که این دو میز دقیقا یک اندازه و یکسان باشند؟

این خطای دید نخستین بار توسط روان شناس آمریکایی راجر شپرد در کتابی به نام مایند سایت مطرح شد؛ این توهم نشان می دهد که سیستم بینایی ما تا حد زیادی تحت تاثیر تجربیات ما در دنیای بیرونی قرار دارد و می تواند با این تجربیات تداخل پیدا کند.

در این خطای دید، خطای ادراکی ناشی از این مسئله است که مغز ما نمی ‌تواند از تصاویر دو بعدی تفسیری سه‌ بعدی بسازد و اندازه‌ های بسیار متفاوت را به دلیل کوتاه‌ شدن پرسپکتیو درک کند. بر روی چشم ما هرچه جسم در فاصله نزدیک تر باشد، بزرگ تر ادراک می شود.

خطای دید معروف در جهان شماره 8

اگر هنوز مثلثی را که توسط لبه های پک- من تشکیل شده است را نمی بینید، من هم مثل شما هستم! به نظر می رسد این مثلث از پس زمینه روشن تر است، اگرجه درخشندگی آن ها یکسان است!

این خطای دید که توسط روانشناس ایتالیایی گائتانو کانیزسا مطرح شده است، نشان می دهد که چگونه ما تمایل داریم در ادراک بصری خود به دنبال شکل دادن و به عبارتی بسته شدن تصاویر باشیم.
برخی از بهترین خطاهای دید مبتنی بر این اصل هستند که مغز ما برای پر کردن شکاف بین اشکال و خطوط و درک فضای خالی به عنوان اجسام حتی زمانی که وجود ندارتد،آموزش دیده است.

به عبارت دیگر، مثلث کانیزسا مصداقی برای این مسئله است که ادراک بصری ما توسط تجربیات ما شکل می ‌گیرد و صرفا وابسته به ورودی حسی نیست.

خطای دید معروف در جهان شماره 9

خوب و با دقت به تصویر نگاه کنید: سه شاخه ها به طور معجزه آسایی به دو شاخه در انتهای چنگال تبدیل می شوند. هر چه بیشتر به این تصویر نگاه کنید، درک آن برای شما غیر ممکن تر می شود. اما چگونه این اتفاق میوفتد؟

گفته می شود این خطای دید برای نخستین بار در سال 1965 و در ماه مارس بر روی جلد مجله دیوانه به عنوان یک هنر گرافیکی اصیل و تحت عنوان سه گانه غیر ممکن و با نام هایی نظیر چنگال شیطان، چنگال غیر ممکن، شناخته و مطرح شد.

خطوط در انتها به هم متصل می شوند تا توهم شاخک را ایجاد کنند و از آنجایی که ذهن ما تمایل دارد تصاویر سه بعدی را از تصویر دو بعدی مسطح بازسازی کند، توهم عمق ایجاد می شود.

خطای دید معروف در جهان شماره 10

یکی دیگر از خطاهای دید جالب که برای اغلب افراد جذاب است، خطای دید متحرک می باشد، شما به تصویر در حال حرکت نگاه می کنید اما در واقع تصویر ساکت است. اینگونه خطاهای دید، تحت عنوان خطاهای دید فیزیولوژیک شناخته می شوند.
خطای دید فیزیولوژیک در نتیجه تحریک بیش از اندازه حواس مغز در نتیجه دیدن رنگ، نور، حرکت، یا ابعاد بیش از حد چشم که قادر به پردازش آن نیست به وجود می آید.

تصویر بالا یک تصویر متحرک نیست؛ به شما قول می دهیم! اتفاقی که می افتد این است که ترکیبی از الگوها، نور و سطوح مختلف، ذهن شما را فریب می دهد تا ذهن فکر کند که در حال حرکت است و زمانی که به چشمان خود اجازه می دهید روی طرح خیره بماند و بر مرکز تصویر تمرکز می کنید، می توانید توقف شکل را ببینید!

خطای دید معروف در جهان شماره 11

خطای دید اسب در حال چرخش یک خطای دید معروف در اپلیکیشن تیک تاک است، به اسب خیره شوید؛ به نظر شما اسب به کدام سمت می چرخد؟ پاسخ این سوال هنوز مشخص نیست!

خطای دید معروف در جهان شماره 12

چند اسب در تصویر می بینید؟ این خطای دید در سال 1970 مطرح شد؛ علی رغم اینکه افراد بارها تعداد اسب ها را در تصویر می شمارند اما نمی توانند به یک پاسخ قطعی برسند!
این خطای دید، تحت عنوان خطای دید تحت اللفظی  شناخته می شوند؛ هنرمندی که تصویر را کشیده است به عمد قصد پنهان کردن چیزهای خاص از دید آشکار تماشاگر را دارد و با این کار قصد فریب ذهن را دارد.

خطای دید معروف در جهان شماره 13

گربه بالا می رود یا پایین می آید؟ افراد در سراسر دنیا و در بستر فضای نت به دو گروه تقسیم شده اند، عده ای می گویند بالا می رود و عده ای بر این باورند که گربه پایین می آید و هیچ اتفاق نظری در مورد آن وجود ندارد!

این خطای دید در سال 2015 به صورت آنلاین مطرح شد و کماکان پاسخی برای آن پیدا نشده است.

خطای دید معروف در جهان شماره 14

حرکت دایره ها در تصویر به دلیل خطای حرکت وهمی به وجود آمده است. حرکت وهمی، به معنای ظهور حرکت در یک تصویر ایستا است. در اینجا، نقاط در حال چرخش به نظر می رسند، اما این نقطه ها فقط یک الگوی عادی و غیر متحرک است.
مطالعه‌ ای که توسط محققان موسسه عصبی بارو انجام شده است، نشان می دهد که حرکات کوچک چشم و پلک زدن باعث حرکت نقطه‌ ها در تصویر می شود.

خطای دید معروف در جهان شماره 15

این توهم توسط ریچارد گرگوری در یک کافه و در سال 1970 کشف شد؛ به نظر می رسد خطوط خاکستری رنگ مایل باشند اما اگر با دست خود مربع های سیاه و سفید را بپوشانید، می بینید که این خط ها نه تنها کج نیستند بلکه کاملا صاف و مستقیم می باشند.

این خطای دید به دلیل نحوه تعامل نورون ها در مغز به وجود می آید. شبکیه چشم شما قسمت های مختلف خطوط خاکستری را به دلیل نحوه قرارگیری مربع ها کم نور و روشن می کند.
زمانی که یک کنتراست روشنایی بین دو مربع وجود دارد (مانند یک مربع سیاه روی یک مربع سفید)، نورون ‌های شما این تغییرات را به گونه ای تفسیر می کنند که گویی خطوط کج هستند.

خطای دید معروف در جهان شماره 16

آیا می توانید بگویید این فیل چند پا دارد؟ اگر نگاه کردن به پاهای فیل و شمردن آن باعث سردرد و سرگیجه شما می شود، باید بدانید که شما تنها نیستید!

یک راه حل آسان برای شمردن پای فیل، پوشاندن پا با دست است و اکنون می توانید به وضوح ببنید که این فیل فقط 4 پا دارد! دلیل به وجود آمدن این خطای دید، خالی گذاشتن فضای طبیعی میان پا است و به جای آن پاها در فضای های بین پاها کشیده شده است و همین مسئله باعث می شود که مغز شما گیج شود و فضاها را هم به صورت پا ببینید!

خطای دید معروف در جهان شماره 17

خطای دید جسترو در زندگی روزمره به کرات اتفاق میوفتد؛ این خطای دید توسط جوزف جسترو در سال 1889 مطرح شد. به نظر می ‌رسد که اندازه‌ های دو شکل زمانی متفاوت به نظر می رسد که سمت کوتاه ‌تر یک مسیر مستقیماً در کنار ضلع طولانی ‌تر دیگری باشد، اما وقتی یک شکل را روی دیگری قرار بدهید، مشخص می شود که اندازه آن ها کاملا یکسان است و هنوز مشخص نیست که چرا این خطا در ادراک رخ می دهد.

خطای دید معروف در جهان شماره 18

کدام خط بلندتر است؟! به نظر می رسد که این خطوط از نظر طولی با یکدیگر تفاوت دارند و کمی منحرف شده اند در حالی که طول همه آن ها یکسان است و از یک نقطه شروع و از نقطه ای دیگر به پایان می رسد.

آنچه باعث گیج شدن شما می شود، جهت گیری نوک پیکان است؛ خطی که هر دو فلش روی آن به سمت بیرون است، کوتاه تر از خطی که مستقیما در زیر آن قرار دارد می باشد و به نظر می رسد که نوک پیکان آن به سمت داخل است.

خطای دید معروف در جهان شماره 19

چشم جادویی در سال 1993 در کتابی به نام "چشم جادویی: روشی جدید برای نگاه کردن به جهان" به آمریکا آمد. توهمات چشم جادویی به طور رسمی به عنوان استریوگرام یا خطای دید سه بعدی شناخته می شوند. از نظر فنی، آن ها تصاویر سه بعدی هستند که در گرافیک دو بعدی پنهان شده اند.

هرکسی نمی تواند تصویر پنهان شده را پیدا کند و اگر شما هم جز آن دسته هستید به این معنا نیست که بینایی شما مشکل دارد! اگر می خواهید تصویر پنهان شده را ببینید، به شکل نزدیک شده و بر روی یک نقطه تمرکز کنید و به آرامی به سمت عقب حرکت کتید و همچنان روی آن نقطه تمرکز کنید.

خطای دید معروف در جهان شماره 20

این خطای دید توسط ام.سی. اس چر به نام معکب غیر ممکن برای اولین بار در یک سنگ نگاره کشف شد. این مکعب هندسه اقلیدسی را نقض می کند. روی پایین مکعب تمرکز کنید؛ به نظر می رسد هر چهار طرف مکعب بایکدیگر همپوشانی دارد!

خطای دید معروف در جهان شماره 21

گاهی اوقات ما چیزهایی را می بینیم که وجود ندارند و توهم هرمان گرید یک مثال عالی برای این موضوع است. آیا شما هم نقاط متحرک سفید و توسی را میان مربع ها می بینید؟
کماکان دلیل مشخصی برای این نوع خطای دید وجود ندارد!

خطای دید معروف در جهان شماره 22

خطای دید زولنر؛ گاهی اوقات پس ‌زمینه یک تصویر می ‌تواند با نحوه تفسیر مغز شما از خود تصویر تداخل داشته باشد. خطای دید زولنر ایک توهم است که اگر برای مدت طولانی به آن خیره شوید، می تواند باعث شود سردرگمی شما شود.

این خطا به این دلیل رخ می دهد که، زاویه کوتاه تر خطوط با خطوط طولانی مقایسه شوند و همین باعث می شود مغز عمق را در جایی که وجود ندارد درک کند.

خطای دید معروف در جهان شماره 23

خطای دید نگاتیو نوعی دیگر از خطاهای دید معروف در جهان است. توهم عکس نگاتیو نمونه جالبی از این است که چگونه پس زمینه تصاویر نگاتیو می توانند یک توهم بصری خیره کننده ایجاد کنند.
 در خطای دید عکس نگاتیو، مغز و سیستم بینایی اساسا یک تصویر نگاتیو را گرفته و آن را به یک عکس تمام رنگی تبدیل می کنند.

با خیره شدن به تصویر صورت به مدت 30 ثانیه تا یک دقیقه می توانید این خطای دید را تجربه کنید. پس از آنکه سی ثانیه به نقطه خیره شدید تمرکز خود را از آن برداشته و به علامت ضربدر در مرکز صفحه سفید نگاه کنید و چندین بار پلک بزنید.

خطای دید معروف در جهان شماره 24

شما لباس را چه رنگی می بینید؟ این یک خطای بحث برانگیز در سراسر دنیا است که هیچ اتفاق نظری بر روی آن وجود ندارد! عده ای این لباس را سفید طلایی و عده ای آبی سیاه می بینند!

گفته می شود رنگ بسته به نور تغییر می کند و رنگ این لباس زیر نور خورشید یا نور ماه متفاوت است.

خطای دید معروف در جهان شماره 25

این خطای دید به اتاق ایمز شهرت دارد؛ اتاق ایمز توسط یک چشم پزشک آمریکایی در سال 1940 ابداع شد. وقتی مشاهده گر از طریق یک سوراخ به داخل اتاق نگاه می کند، دو نفری که کاملا هم اندازه هستند را با اندازه متفاوت می بینید.

اگرچه این اتاق در ظاهر مکعب شکل به نظر می رسد اما ذوزنقه بوده و نوع دیوارها و سقف شیب دار باعث فریب ذهن و چشم می شود.

جالب است بدانید از این اتاق در فیلم های هالیوودی برای ایجاد جلوه های ویژه استفاده می شود؛ نمونه آن را در فیلم ارباب حلقه ها شاهد هستیم.

سوالات متداول