اختلال ملال پیش از قاعدگی در DSM-5

اختلال ملال پیش از قاعدگی نوعی اختلال روانشناختی است که در زنان رخ می دهد. در این مقاله قصد داریم تا این اختلال را بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویراست پنجم DSM-5 برای شما به طور مفصل شرح دهیم.

مقدمه

اختلال ملال پیش از قاعدگی یا PMDD ویژه زنان است. زنان قبل از عادت ماهانه ممکن است دچار علائم جسمانی، روانی نظیر: پرخاشگری، بی حالی، افسردگی، درد در قسمت های خاص بدن، اضطراب و ... شوند. با شناخت این اختلال می توان، این دوره را راحت تر سپری کرد.

ملاک های تشخیصی اختلال ملال پیش از قاعدگی

در اکثر چرخه های قاعدگی، حداقل پنج نشانه باید در هفته آخر قبل از شروع قاعدگی ها وجود داشته باشند، ظرف چند روز بعد از شروع قاعدگی ها رو به بهبود روند و در هفته پس از قاعدگی ها حداقل یا ناپدید شوند.

یکی یا تعداد بیشتری از نشانه های زیر باید وجود داشته باشد:

ناپایداری عاطفی محسوس (مثل نوسانات خلقی؛ احساس غمگینی یا دم به گریه ناگهانی یا حساسیت بیشتر نسبت به طرد).

تحریک پذیری یا خشم محسوس یا افزایش تعارض های میان فردی

خلق افسرده محسوس، احساس نا امیدی، یا افکار محکوم کردن خود

اضطراب، تنش محسوس و یا احساس برانگیخته یا کفری بودن.

یکی (یا تعداد بیشتری از نشانه های زیر باید علاوه بر آن وجود داشته باشد تا وقتی با نشانه های ملاک ب فوق ترکیب می شوند، در مجموع به پنج نشانه برسد.

کاهش علاقه به فعالیت های معمول (مثل کار، تحصیل، دوستان، سرگرمی ها).

مشکل ذهنی در تمرکز.

 رخوت، خستگی پذیری راحت، یا فقدان انرژی محسوس.

تغییر محسوس در اشتها؛ پرخوری؛ یا اشتیاق به غذایی خاص.

پرخوابی یا بی خوابی

احساس از توان افتادن یا کنترل نداشتن.

نشانه های جسمانی نظير التهاب یا ورم پستان، درد مفاصل یا عضله، احساس «بادکردگی» یا افزایش وزن.

توجه

نشانه ها در ملاک های الف- ج باید برای اغلب چرخه های قاعدگی که در سال قبل روی داده اند، برآورده شده باشند.

نشانه ها با ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در کار، تحصیل، فعالیت های اجتماعی عادی، یا روابط با دیگران ارتباط دارند (مثل اجتناب از فعالیت های اجتماعی؛ کاهش بارآوری و کارآمدی در کار، تحصیل، یا خانه).

این اختلالات صرفا تشدید نشانه های اختلال دیگر، مانند اختلال افسردگی اساسی، اختلال وحشتزدگی، اختلال افسردگی مداوم (افسرده خویی)، یا اختلال شخصیت نیستند (هرچند ممکن است با هریک از این اختلالات روی دهند).

ملاک الف باید توسط ارزیابی های روزانه آینده نگر در طول حداقل دو چرخه بیمارگونه تأیید شود.

توجه

این تشخیص ممکن است به طور موقتی قبل از این تأیید صورت گیرد.

نشانه ها ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل سوء مصرف مواد مخدر، دارو، یا درمان دیگر) یا بیماری جسمانی دیگر نیستند (مثل پرکاری تیروئید).

ویژگی های مرتبط با تشخیص اختلال ملال پیش از قاعدگی

هذيان ها و توهمات در اواخر مرحله جسم زرد چرخه قاعدگی توصیف شده اند، اما نادر هستند. برخی مرحله پیش از قاعدگی را دورۀ خطر برای خودکشی دانسته اند.

شیوع اختلال ملال پیش از قاعدگی

 شیوع ۱۲ ماهه اختلال ملال پیش از قاعدگی در زنانی که قاعده می شوند، بین 8/1 تا 5/8 درصد است. اگر برآوردها به جای ارزیابی های روزمره آینده نگر برگزارش های گذشته نگر استوار باشند، به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابند. با این حال، شیوع برآورد شده براساس ثبت روزانه نشانه ها برای مدت 1 تا 2 ماه ممکن است چندان بیانگر نباشد، به طوری که افراد مبتلا به نشانه های خیلی شدید ممکن است نتوانند فرآیند ارزیابی را تحمل کنند. دقیق ترین ارزیابی اختلال ملال پیش از قاعدگی 1/8 درصد برای زنانی است که نشانه های آنها ملاک های کنونی را همراه با اختلال کارکردی برآورده می کنند و 1/3 درصد برای زنانی است که نشانه های آنها ملاک های کنونی را همراه با اختلال کارکردی و بدون وقوع نشانه های همزمان اختلال روانی دیگر، برآورده می سازند.

شکل گیری و روند اختلال ملال پیش از قاعدگی

شروع اختلال ملال پیش از قاعدگی می تواند در هر زمانی پس از نخستین قاعدگی روی دهد. وقوع موارد جدید ظرف40 دوره پیگیری، 5/2 درصد است. 95 درصد فاصله اطمینان= 7/3-7/1

بر طبق روایت، خیلی  از افراد وقتی به یائسگی می رسند، می گویند که نشانه ها بدتر می شوند. نشانه ها بعد از یائسگی متوقف می شوند، هرچند جایگزین هورمون چرخه ای می تواند نمایان شدن دوباره نشانه ها را راه اندازی کند.

عوامل خطر و پیش آگهی اختلال ملال پیش از قاعدگی

محیطی

عوامل محیطی مرتبط با جلوۂ اختلال ملال پیش از قاعدگی عبارتند از استرس، سابقه آسیب میان فردی، تغییرات فصلی و جنبه های اجتماعی- فرهنگی رفتار جنسی زن در کل و نقش جنسیتی زن به خصوص.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی

توارث پذیری اختلال ملال پیش از قاعدگی معلوم نیست. با این حال، برآوردهای توارث پذیری برای نشانه های پیش از قاعدگی بین ۳۰ تا ۸۰ درصد هستند، به طوری که برآورد شده با ثبات ترین مؤلفه نشانه های پیش از قاعدگی، در حدود ۵۰ درصد توارث پذیر است.

تعدیل کننده های روند

زنانی که داروهای خوراکی ضدبارداری مصرف می کنند ممکن است از زنانی که چنین داروهایی را مصرف نمی کنند، شکایت های پیش از قاعدگی کمتری داشته باشند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

اختلال ملال پیش از قاعدگی نشانگان فرهنگ بسته نیست و در افراد ایالات متحده، اروپا، هندوستان و آسيا مشاهده شده است. معلوم نیست که آیا میزان ها بر اساس نژاد، تفاوت دارند یا نه. با این حال فراوانی، شدت و بیانگری نشانه ها و الگوهای کمک خواهی می توانند به طور قابل ملاحظه ای تحت تأثیر عوامل فرهنگی قرار داشته باشند.

شاخص های تشخیصی

همانگونه که قبلا اشاره شد، تشخیص مناسب اختلال ملال پیش از قاعدگی به وسیله دو ماه ارزیابی نشانه آینده نگر تایید شده است. چند مقیاس، از جمله ارزیابی روزانه شدت مشکلات و مقیاس های تشابه دیداری برای نشانه های خلقی پیش از قاعدگی، اعتباریابی شده اند و عموما در آزمایش های بالینی برای اختلال ملال پیش از قاعدگی مورد استفاده قرار می گیرند. مقیاس ارزیابی نشانگان تنش پیش از قاعدگی یک مدل خودسنجی و مشاهده گر دارد که هر دو اعتباریابی شده و برای اندازه گیری شدت بیماری در زنانی که اختلال ملال پیش از قاعدگی دارند وسیع مورد استفاده قرار گرفته اند.

پیامدهای کارکردی اختلال ملال پیش از قاعدگی

نشانه ها باید با ناراحتی قابل ملاحظه بالینی و یا اختلال واضح و محسوس در توانایی عملکرد اجتماعی یا شغلی در هفته قبل از قاعدگی ها ارتباط داشته باشند. اختلال در عملکرد اجتماعی با اختلاف زناشویی و مشکلاتی در رابطه با فرزندان، اعضای دیگر خانواده، یا دوستان آشکار شوند. مشکلات مزمن زناشویی یا شغلی نباید با کژکاری هایی که فقط در ارتباط با اختلال ملال پیش قاعدگی روی می دهند، اشتباه گرفته شوند.

تشخیص افتراقی اختلال ملال پیش از قاعدگی

نشانگان پیش از قاعدگی

نشانگان پیش از قاعدگی از این نظر با اختلال ملال پیش از قاعدگی فرق دارد که حداقل پنج نشانه لازم نیست و شرط نشانه های عاطفی برای افرادی که نشانگان پیش از قاعدگی دارند، وجود ندارد. این اختلال از اختلال ملال پیش از قاعدگی رایج تر است، هرچند میزان شیوع برآورد شده نشانگان پیش از قاعدگی تفاوت دارد. در حالی که نشانگان پیش از قاعدگی از نظر ویژگی جلوه نشانه در مدت مرحله پیش از قاعدگی چرخه قاعدگی، به اختلال ملال پیش از قاعدگی شباهت دارد، اما به طور کلی شدت آن کمتر است. وجود نشانه های جسمانی و رفتاری در نشانگان پیش از قاعدگی، بدون نشانه های عاطفی لازم، احتمالا ملاک های نشانگان پیش از قاعدگی و نه اختلال ملال پیش از قاعدگی را برآورده میکند.

قاعدگی دردناک

قاعدگی دردناک نشانگان قاعدگی های دردناک است، اما این از نشانگانی که با تغييرات عاطفی توصیف شده، متمایز شده است. از این گذشته، نشانه های قاعدگی دردناک با شروع قاعدگی ها آغاز می شود، در حالی که نشانه های اختلال ملال پیش از قاعدگی، بنا بر تعریف، قبل از شروع قاعدگی ها آغاز می شوند، حتی اگر تا چند روز اول قاعدگی ها به تأخیر افتند.

اختلال دوقطبی، اختلال افسردگی اساسی و اختلال افسردگی (مداوم افسرده خویی)

شماری از زنان مبتلا به اختلال دوقطبی یا افسردگی اساسی یا اختلال افسردگی مداوم (خواه به صورت طبیعی روی دهد یا ناشی از مواد/ دارو باشد) معتقدند که اختلال ملال پیش از قاعدگی دارند. اما وقتی نشانه ها را مشخص می کنند، متوجه می شوند که این نشانه ها از الگوی پیش از قاعدگی پیروی نمی کنند. زنان مبتلا به اختلال روانی دیگر ممکن است نشانه های مزمن یا نشانه های متناوبی را تجربه کنند که ارتباطی با مرحله چرخه قاعدگی ندارند. اما چون شروع قاعدگی ها رویدادی به یاد ماندنی را تشکیل می دهد، ممکن است بگویند نشانه ها فقط در مدت پیش از قاعدگی روی می دهند یا نشانه ها قبل از شروع قاعدگی بدتر می شوند. این یکی از دلایلی است که ایجاب می کند نشانه ها به وسیله ارزیابی های روزانه آینده نگر تایید شده باشند. فرایند تشخیص افتراقی، مخصوصا اگر متخصص بالینی فقط بر نشانه های گذشته نگر اتکا کند، دشوارتر می شود که علت آن همپوشی نشانه های اختلال ملال پیش از قاعدگی با تشخیص های دیگر است. این همپوشی نشانه ها بخصوص برای متمایز کردن اختلال ملال پیش از قاعدگی از دوره های افسردگی اساسی، اختلال افسردگی مداوم، اختلالات دوقطبی و اختلال شخصیت مرزی، برجسته است. با این حال، میزان اختلالات شخصیت در افراد مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی بالاتر از افراد بدون این اختلال نیست.

استفاده از درمان های هورمونی

برخی زنان مبتلا به نشانه های متوسط تا شدید پیش از قاعدگی ممکن است از درمان های هورمونی، از جمله داروهای هورمونی ضدبارداری استفاده کنند. اگر اینگونه نشانه ها بعد از شروع مصرف هورمون برون زاد روی دهند، نشانه ها به جای بیماری اساسی اختلال ملال پیش از قاعدگی، می توانند ناشی از مصرف هورمون باشند. اگر این زنان مصرف هورمون ها را متوقف کنند و نشانه ها ناپدید شوند، این با اختلال افسردگی ناشی از مواد/ دارو هماهنگ است.

همزمانی اختلالات

اختلال قبلی در افراد مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی که غالبا گزارش شده، دوره افسردگی اساسی است. دامنه وسیعی از اختلالات جسمانی (مثل میگرن، آسم، آلرژی ها، اختلالات صرعی) یا اختلالات روانی دیگر (مثل اختلالات افسردگی و دو قطبی، اختلالات اضطرابی، پرخوری عصبی، اختلالات مصرف مواد) ممکن است در مرحله پیش از قاعدگی بدتر شوند؛ با این حال، فقدان دوره بدون نشانه در طول فاصله پس از قاعدگی، تشخیص اختلال ملال پیش از قاعدگی را برطرف می کند. بهتر است که این بیماری ها، تشدید پیش از قاعدگی، تشخیص اختلال روانی یا جسمانی موجود در نظر گرفته شوند. گرچه در موقعیت هایی که فرد فقط تشدید پیش از قاعدگی بیماری روانی یا جسمانی دیگر را تجربه می کند، نباید تشخیص اختلال ملال پیش از قاعدگی داده شود، اما می توان آن را علاوه بر تشخیص اختلال روانی یا جسمانی دیگر در نظر گرفت و این در صورتی است که فرد نشانه ها و تغییراتی را در سطح عملکرد تجربه کند که مخصوص اختلال ملال پیش از قاعدگی بوده و به طور محسوسی با نشانه هایی که به عنوان بخشی از اختلال جاری تجربه شده اند، تفاوت داشته باشند.