چرا هیچکس مرا نمی‌فهمد؟ دلایل روانشناسی انزوا و احساس تنهایی

احساس عدم درک شدن و تنهایی، تجربه‌ای است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این احساس می‌تواند ریشه در دلایل مختلفی داشته باشد و بر کیفیت زندگی فرد به شدت تأثیر بگذارد. در این مقاله از ای سنج به بررسی دلایل روانشناختی انزوا و احساس تنهایی پرداخته و راهکارهایی برای مقابله با این احساس ارائه خواهیم داد.

تعریف انزوا و احساس تنهایی

انزوا و احساس تنهایی دو مفهوم مرتبط اما متفاوت هستند. انزوا به وضعیتی اشاره دارد که فرد از نظر اجتماعی از دیگران جدا شده و ارتباطات محدودی دارد. این جدایی می‌تواند فیزیکی، عاطفی یا اجتماعی باشد. احساس تنهایی، از سوی دیگر، تجربه‌ای ذهنی است که فرد در آن احساس می‌کند تنها و جدا از دیگران است، حتی اگر در جمع حضور داشته باشد.

درک تنهایی

تنهایی حالتی از ذهن است که همه ما با آن آشنا هستیم، حتی اگر در صحبت کردن در مورد آن تردید داشته باشیم. این همان احساس پوچی است که وقتی متوجه شکافی بین وضعیت فعلی و زندگی اجتماعی مورد نظرتان می‌شوید به وجود می‌آید و می‌تواند با انواع احساسات منفی مرتبط باشد.

اگر متوجه شوید که دوستان شما بدون شما در حال معاشرت هستند، ممکن است احساس تنهایی کنید. احتمال دارد به دنبال افرادی باشید که دیگر در اطرافتان نیستند، از اشتباهات گذشته که در زندگی اجتماعی خود مرتکب شده‌اید تأسف بخورید یا از اینکه در برقراری ارتباط با دیگران و ایجاد دوستی‌های جدید مشکل دارید، احساس جدایی، انزوا یا حتی خجالت ‌کنید.

دامنه، مدت و شدت تنهایی می‌تواند متفاوت باشد. شما ممکن است به طور کلی احساس جدایی از افراد دیگر کنید یا تنهایی شما می‌تواند ناشی از یک دلیل خاص همانند: فقدان شریک عاشقانه باشد. گاهی اوقات تنهایی یک احساس ظریف نارضایتی است که می‌آید و می‌رود.

در موارد دیگر، این یک مشکل مزمن است که شما را درگیر می‌کند و علائم فیزیکی همانند احساس گیجی، تنش عضلانی و بدن درد را به همراه دارد.

تنهایی همیشه به دلیل نزدیکی فیزیکی شما به دیگران نیست. برای مثال: اگر مجبور به دوری از خانواده و دوستان هستید، انزوای فیزیکی می‌تواند به تنهایی کمک کند.

گاهی ممکن است در یک مهمانی و در میان جمع کثیری از افراد باشید، اما همچنان احساس تنهایی کنید. از سوی دیگر، بسیاری از افراد تنها زندگی می‌کنند و هنوز هم احساس ارتباط قوی با دیگران دارند.

انواع انزوا

انزوا می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• انزوای اجتماعی: فقدان ارتباطات اجتماعی و روابط معنادار
• انزوای عاطفی: احساس عدم درک و حمایت عاطفی از سوی دیگران
• انزوای وجودی: احساس جدایی از خود و جهان اطراف

دلایل روانشناختی انزوا و احساس تنهایی

احساس تنهایی، یک تجربه ذهنی است که لزوماً با تنها بودن فیزیکی همراه نیست. عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد این احساس نقش داشته باشند:

اختلافات در سبک ارتباطی

• سبک‌های ارتباطی متفاوت: هر فرد سبک ارتباطی خاص خود را دارد. تفاوت در این سبک‌ها می‌تواند منجر به سوء تفاهم و احساس عدم درک شدن شود.
• زبان بدن و بیان غیرکلامی: گاهی اوقات، پیام‌هایی که از طریق زبان بدن و بیان غیرکلامی منتقل می‌شوند، با کلمات مغایرت دارند و باعث سردرگمی و سوء تفاهم می‌شوند.

ترس از نزدیک شدن

• ترس از آسیب دیدن: تجربه‌های گذشته همانند طرد شدن یا خیانت، می‌تواند به فرد این باور را القا کند که دیگران قابل اعتماد نیستند.
• ترس از وابستگی: برخی افراد از وابستگی بیش از حد به دیگران می‌ترسند و به همین دلیل از ایجاد ارتباطات صمیمی اجتناب می‌کنند.
• ترس از قضاوت: ترس از قضاوت شدن توسط دیگران هم می‌تواند مانع از ایجاد ارتباطات صمیمی شود.

تفاوت‌های شخصیتی

• درون‌گرایی و برون‌گرایی: افراد درون‌گرا معمولاً انرژی خود را از درون می‌گیرند و کمتر تمایل به برقراری ارتباط اجتماعی دارند. در مقابل، افراد برون‌گرا انرژی خود را از تعامل با دیگران می‌گیرند.
• تفاوت در نیازهای اجتماعی: افراد مختلف نیازهای اجتماعی متفاوتی دارند. برخی افراد به روابط عمیق و صمیمی نیاز دارند، در حالی که برخی دیگر به روابط سطحی‌تر و گسترده‌تر راضی هستند.

تجربیات گذشته

• تروما و آسیب‌های روانی: تجربیات دردناک کودکی یا بزرگسالی همانند سوء استفاده، طرد شدن یا از دست دادن عزیزان، می‌تواند باعث ایجاد احساس ناامنی و ترس از نزدیک شدن شود.
• روابط ناموفق گذشته: روابط ناموفق گذشته می‌تواند به فرد این باور را القا کند که شایسته روابط خوب نیست و یا اینکه نمی‌تواند به کسی اعتماد کند.

مشکلات روانی

• افسردگی: افسردگی یکی از شایع‌ترین علل احساس تنهایی است. افراد مبتلا به افسردگی معمولاً احساس غمگینی، بی‌علاقگی و خستگی می‌کنند و تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران ندارند.
• اضطراب اجتماعی: اضطراب اجتماعی باعث می‌شود که فرد از تعامل با دیگران احساس ترس و نگرانی کند و در نتیجه از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب نماید.
• اختلال شخصیت مرزی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولاً روابط ناپایدار و پر تنشی دارند و احساس تنهایی شدیدی را تجربه می‌کنند.

عدم مهارت‌های اجتماعی

• کمبود مهارت‌های ارتباطی: نداشتن مهارت‌های لازم برای برقراری ارتباط مؤثر و ایجاد روابط سالم، می‌تواند منجر به احساس انزوا شود.
• ترس از رد شدن: ترس از رد شدن توسط دیگران می‌تواند باعث شود که فرد از ابراز احساسات و نیازهای خود اجتناب کند.

تفاوت‌های فرهنگی

• فرهنگ‌های مختلف: تفاوت در فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و باورها می‌تواند باعث ایجاد شکاف بین افراد و احساس عدم درک شدن شود.
• تبعیض و قضاوت: تبعیض و قضاوت بر اساس نژاد، جنسیت، مذهب یا سایر ویژگی‌های فردی می‌تواند باعث ایجاد احساس انزوا و تنهایی شود.

تأثیرات انزوا و احساس تنهایی

انزوا و احساس تنهایی می‌توانند تأثیرات مخربی بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد داشته باشند که در ادامه آورده شده است:

• سلامت جسمی: انزوا و احساس تنهایی با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا، ضعف سیستم ایمنی و اختلالات خواب مرتبط است.
• سلامت روانی: انزوا و احساس تنهایی می‌توانند منجر به افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی، کاهش عزت نفس و افزایش استرس شوند.
• عملکرد شناختی: انزوا و احساس تنهایی می‌توانند بر حافظه، توجه و تمرکز فرد تأثیر منفی بگذارند.
• روابط اجتماعی: انزوا و احساس تنهایی می‌توانند منجر به کاهش مهارت‌های اجتماعی، مشکلات در برقراری ارتباط با دیگران و افزایش احتمال طرد اجتماعی شوند.

راهکارهای مقابله با احساس تنهایی

• تقویت مهارت‌های اجتماعی: شرکت در دوره‌های آموزشی مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی می‌تواند به شما کمک کند تا ارتباطات مؤثرتری برقرار کنید.
• ورود به گروه‌ها و انجمن‌ها: پیوستن به گروه‌هایی با علایق مشترک می‌تواند به شما کمک کند تا افرادی را پیدا کنید که با شما هم‌فکر هستند.
• توجه به روابط موجود: سعی کنید روابط موجود خود را تقویت کرده و ارتباط خود را با دوستان و خانواده نزدیک‌تر کنید.
• مراقبت از خود: تغذیه سالم، ورزش منظم و خواب کافی به بهبود روحیه و کاهش احساس تنهایی کمک می‌کند.
• تلاش برای شناخت خود: شناخت نقاط قوت و ضعف خود به شما کمک می‌کند تا اعتماد به نفس خود را افزایش داده و روابط سالم‌تری برقرار کنید.
• جستجوی کمک حرفه‌ای: اگر احساس تنهایی شما شدید و مزمن است، مراجعه به یک روانشناس می‌تواند بسیار مفید باشد.

با گسترش زندگی شهری و استفاده بیش از حد از فناوری، بسیاری از افراد احساس تنهایی بیشتری می‌کنند.

آیا تنهایی یک مشکل سلامت روان است؟

احساس تنهایی یک مشکل سلامت روان نیست، اما داشتن یک مشکل سلامت روان می‌تواند احساس تنهایی را افزایش دهد. به عنوان مثال، اگر با سلامت روان خود درگیر هستید، ممکن است:

• از رویدادهای اجتماعی و فعالیت‌هایی که معمولاً از آن لذت می‌برید، اجتناب کنید
• عزت نفس پایینی داشته باشید
• امتحان کردن چیزهای جدید و تعامل با دیگران برای شما سخت باشد
• صحبت کردن با مردم در مورد احساس خود از ترس اینکه درک نشوید، برایتان دشوار است
• احساس می‌کنید که سربار دیگران هستید
• در مکان‌های عمومی شلوغ یا در رویدادهای کاری و مهمانی‌ها احساس خستگی می‌کنید

احساس تنهایی می‌تواند تاثیر منفی بر سلامت روان شما داشته باشد، به خصوص اگر برای مدت طولانی احساس تنهایی کرده باشید. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که تنهایی می‌تواند استرس را افزایش دهد. همچنین با افزایش خطر برخی از مشکلات سلامت روان همانند افسردگی، اضطراب، اعتماد به نفس پایین و مشکلات خواب مرتبط است.

چه چیزی باعث تنهایی می‌شود؟

تنهایی دلایل مختلفی دارد که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ما همیشه متوجه نمی‌شویم تجربه‌ای که باعث می‌شود احساس تنهایی کنیم چیست. برخی رویدادها یا تجربیات زندگی ممکن است باعث شود احساس تنهایی کنید که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• تجربه یک سوگ
• قطع یک رابطه
• بازنشستگی
• تغییر شغل
• دانشگاه رفتن
• تجربه مشکلات سلامت روان
• پدر و مادر شدن
• رفتن به یک منطقه یا کشور جدید بدون خانواده، دوستان یا داشتن ارتباط از طریق شبکه‌های اجتماعی

ممکن است در زمان های خاصی از سال احساس تنهایی کنید. به عنوان مثال، در تعطیلات همانند کریسمس، ماه رمضان یا روز ولنتاین احتمال دارد بیشتر احساس تنهایی کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که برخی افراد نسبت به دیگران در برابر تنهایی آسیب پذیرتر هستند. به عنوان مثال، اگر شما:

• هیچ دوست و خانواده‌ای نداشته باشید
• یک پدر یا مادر مجرد باشید یا از شخص دیگری مراقبت کنید و حفظ یک زندگی اجتماعی برایتان سخت است
• در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که افراد زیادی با پیشینه مشابه شما وجود ندارند
• به دلیل مشکلات حرکتی از فعالیت‍‌های اجتماعی کنار گذاشته شده‌اید
• پول زیادی برای فعالیت‌های اجتماعی خاص ندارید
• در معرض خطر بیماری جدی ناشی از COVID-19 یا سایر شرایط هستید.
• تبعیض و انگ را به دلیل ناتوانی یا مشکل سلامتی طولانی مدت تجربه کنید. به عنوان مثال، مشکلات سلامت روان
• تبعیض و انگ را به دلیل جنسیت، نژاد یا جنسیت یا هویت جنسی خود تجربه می‌کنید
• آزار جنسی یا فیزیکی را تجربه کرده‌اید که ممکن است به این معنی باشد که برقراری روابط نزدیک با افراد دیگر برای شما دشوارتر است

سخن نهایی ای سنج درباره دلایل روانشناسی انزوا و احساس تنهایی

احساس تنهایی یک تجربه رایج است و دلایل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد آن شود. با شناخت دلایل و راهکارهای مقابله با این احساس، می‌توان به تدریج بر آن غلبه کرد و روابط اجتماعی سالم‌تری برقرار کرد. به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و بسیاری از افراد با این احساس دست و پنجه نرم می‌کنند.

سوالات متداول