خودشیفتگی چیست؟ | پاسخی به مهمترین سوالات

خودشیفته ها نسبت به سایر افراد خیلی به چشم می آیند. برچسب "خودشیفته" برای خطاب به افرادی استفاده می شود که بسیار متکبر می باشند. همچنین به نظر می رسد که تعداد افراد خودشیفته رو به افزایش است. به ویژه پژوهش های روانشناسی نشان داده است که شیوع خودشیفتگی رو به فزونی است.

خودشیفتگی یک ویژگی مطلق نیست بلکه طیفی از صفات را در بر می گیرد. این ویژگی معمولا در بین عموم مردم  به طور پراکنده توزیع می شود. یعنی عده ای در قسمت میانی قرار دارند و تعداد اندکی در بخش حاد و بیمارگون تشخیص داده می شوند. افرادی که در بخش های بالاتر طیف خودشیفتگی قرار می گیرند ممکن است در برخورد اول بسیار جذاب به نظر برسند ولی بعدا ویژگی های پوچ و توخالی از خود نشان می دهند. چنین افرادی ممکن است بسیار عجیب و غریب به نظر آیند اما اغلب به ویژه در روابط اولیه سالم و عادی هستند. در این مقاله می خواهیم علاه و به توضیح خودشیفتگی مهمترین سوالات در رابطه با این اختلال را پاسخ دهیم.

ویژگی های خودشیفتگی

توصیف فردی که زمان زیادی را صرف صحبت در مورد شغلش یا فردی که اصلا به نظر نمی رسد خودش را یک خودشیفته بداند، آسان است ولی این ویژگی بسیار پیچیده تر است. خودشیفتگی ضرورتا ازدیاد عزت نفس یا ناامنی نیست؛ به بیان دقیق تر، ولع تحسین و تمجید، تمایل به مرکز توجه بودن و انتظار رفتار خاص در برابر شرایط بهتر را شامل می شود. جالب است که، پژوهش ها دریافته اند، بسیاری از افراد خودشیفته قبول می کنند که خودخواه هستند. تعجبی ندارد که خودشیفتگی شدیدتر می تواند به روابط عاطفی، خانوادگی یا حرفه ای لطمه بزند.

چگونه خودشیفته ها را شناسایی کنم؟

خودشیفتگی با حس قوی خودبزرگ بینی، فقدان همدلی نسبت به دیگران، نیاز به تحسین افراطی و این دیدگاه شناخته می شود که منحصر به فرد بوده و مستحق رفتار خاصی است. اگر با فردی مواجهه شوید که مداوما این رفتارها را بروز می دهد، با فرد بسیار خودشیفته ای سرو کار دارید.

 تفاوت بین خودشیفتگی و خودشیفتگی بیمار گونه چیست؟

خودشیفتگی بیمارگونه یا اختلال شخصیت خودشیفته، بسیار نادر است. حدود یک درصد از جمعیت به این اختلال مبتلا هستند. این اختلال زمانی محتمل است که ویژگی خودشیفتگی روی عملکرد روزانه فرد تاثیر بگذارد. این سوء عملکرد باعث اختلال در روابط هم می شود که به دلیل فقدان همدلی در خودشیفتگی بیمار گونه است. ممکن است بصورت خشونت هم بروز کند که با بزرگ نمایی و توجه طلبی برانگیخته می شود. خودشیفته بیمار گونه چون خودش را فراتر می بیند، طبیعتا همه را پست تر دیده و ممکن است نتواند عدم موافقت را تحمل کند.

آیا خودشیفته ها می دانند که خودشیفته هستند؟

اگر می خواهید بدانید آیا فردی خودشیفته است، ممکن است بهتر باشد از خودش بپرسید. معمولا فرض می شود که افراد یا نمی دانند که خودشیفته هستند یا آن را انکار می کنند تا مانع از به چالش کشیدن هویتشان شود. ولی در پژوهشی که از مقیاس خودشیفتگی استفاده کردند، افرادی که به سوال، "آیا شما یک خودشیفته هستید؟" پاسخ مثبت دادند، احتمال خودشیفتگی شدید آنها بسیار بیشتر از افراد بود. به نظر می رسد گاهی این افراد از خودشیفتگی خود حتی برداشت مثبتی دارند.

آیا خودشیفته بودن سودی دارد؟

پژوهش ها مشخص کرده اند که منافع زیادی برای خودشیفتگی وجود دارد. خودشیفتگی البته نه از نوع بیمارگون آن ممکن است تا حدودی به موفقیت زیاد در مدرسه یا شغل کمک کند. حس قوی خود ارزشی ممکن است به فرد انگیزه زیادی بدهد و باعث شود تا احساس خوبی داشته و برای حفظ آن تلاش کند. اما زمانی که خودشیفتگی بیمارگون می شود این مسئله نه تنها سودی ندارد بلکه باعث می شود تا مشکلاتی نیز برای فرد ایجاد شود. حتی احتمال دارد خودشیفتگی باعث شود تا روابط اجتماعی فرد دچار مشکل شود. پژوهش ها نشان داده است که خودشیفتگی ممکن است با افسردگی مزمن نیز رابطه داشته باشد.

آیا رئیس من خودشیفته است؟

یک رئیس خودشیفته ترجیح می دهد بالای سر کسی باشد تا اینکه در کنار او قرار بگیرد، به این معناست که آنها اغلب خود رای، بدون همکاری و سرسخت هستند و شدیدا روی "برنده شدن" تمرکز می کنند. رئیس های خودشیفته تمام تلاش خودشان را برای موفقت می کنند و کسانی که وفاداری از خودشان نشان ندهند را مورد انتقاد قرار می دهند. دیدن این تمایلات و ویژگی های دیگر در رئیس یا همکارتان نشان می دهد که شما با فردی خودشیفته سر و کار دارید.

چگونه با خودشیفته ها کنار بیاییم؟

مدیریت رابطه ای با فرد خودشیفته می تواند بسیار طاقت فرسا و ناامید کننده باشد. افراد خودشیفته ممکن است از دیگران سوء استفاده کرده یا آنها را کنترل کنند، به عزت نفس آنها آسیب رسانده یا حس درونی آنها را تغییر دهند. مشاجره با افراد خودشیفته در مورد اقدامات آنها بی اثر است. راه حل موثرتر، ایجاد محدودیت ها و فاصله گیری عاطفی از آنهاست. متوجه باشید که شما نمی توانید احساسات خودتان را در مورد فرد کنترل کنید، بلکه می توانید نحوه واکنش به آنها را تغییر دهید. قطع رابطه با فرد خودشیفته، عضو خانواده یا رئیس در نهایت بهترین کار است البته تنها راه حل نیست. در این فرایند، ممانعت از قرار گرفتن در شرایطی که خودشیفتگی فرد را تحریک می کند، بسیار مهم است. شاید لازم باشد حتما برای اطلاع بیشتر در رابطه با چگونگی واکنش به این افراد به روانشناس مراجعه کنید.

چگونه با رئیس خود شیفته کنار بیایم؟

انتظارات خودتان را مدیریت کنید، موفقیت های خودتان را با موفقیت های رئیستان همسو کنید، محدودیت هایی ایجاد کنید، سعی نکنید بحث کنید، توجیه کنید یا خودتان را تبرئه کنید. این تکنیک ها و روشهای دیگر می تواند برای مدیریت فرد خودشیفته در محل کار مفید باشند.

آیا خودشیفته ها، رهبران موفقی هستند؟

خودشیفته ها انگیزه بالایی برای رهبری، توجه، و تائید دارند که ممکن است همراه با مدیریت مشارکتی یا رهبری، برای آنها مفید باشند. هنگامیکه در قدرت قرار بگیرند، ممکن است تا حد زیادی روی خود ارتقائی و سرکوب مخالفان بجای ارتقاء اهداف سازمانی تمرکز کنند. فقدان همدلی، وفاداری اندک آنها را تقویت کرده و باعث می شود تا به مجموعه و زیردستان خود کمتر توجه کنند. 

علائم اختلال شخصیت خودشیفته DSM-5

برای اطلاع در رابطه با علائم اختلال شخصیت خودشیفته در آخرین نسخه راهنمای تشخیص اختلالات روانی می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید.

علائم شخصیت خودشیفته DSM-5

خودشیفتگی در رابطه

تمایل افراد خودشیفته برای برانگیختن تحسین و تمجید، بخصوص از طرف شریکان عاطفی، اغلب آنها را جذاب و کاریزماتیک می کند، ویژگی هایی که ممکن است سریعا رابطه عاشقانه ای را بوجود آورد. ولی ناتوانی ذاتی آنها برای همدلی ممکن است آنها را از درک دنیای درونی شریک عاطفی و ایجاد رابطه طولانی مدت عاجز کند.

عاشق شدن و ایجاد رابطه ای عادلانه و مورد اعتماد برای افرادی با اختلال شخصیت خودشیفته کاملا غیر ممکن است. چنین فردی احتمالا در صدد ایجاد قوانین سخت گیرانه در رابطه بوده و به جدا کردن شریک عاطفی جدیدش از دوستان و خانواده و همچنین رفتارهای آزار دهنده ی دیگر اقدام کند.

پس چرا افراد خودشیفته تاثیر خوبی در ملاقات اول دارند؟

پژوهش ها نشان می دهند که افراد در وهله اول به این دلیل جذب افراد خودشیفته می شوند که آنها عزت نفس قوی تری داند، ویژگی که اغلب افراد آن را تحسین می کنند. عزت نفس بالا و نشان دادن توانایی های خود باعث می شود تا دیگران احساس کنند که آن ها افراد منحصربه فردی هستند.

آیا افراد خودشیفته می توانند عاشق شوند؟

افراد خودشیفته ممکن است در مراحل اولیه ارتباط، جذاب بوده و عطوفت نشان دهند. ولی در مورد اکثر افراد خودشیفته، روابط، نوعی مبادله هستند. آنها توجه مثبت نشان می دهند تا خودخواهی و عزت نفس شان را بیشتر بروز دهند. با این حال اکثر افراد خودشیفته به مرور زمان تمایل خود در روابط را از دست داده و به جای اینکه به طرف مقابل فکر کنند مدام به دنبال تایید خود می باشند.

آیا خودشیفته ها ارتباط های بیشتری نسبت به دیگران دارند؟

از نقطه نظر نظریه های تکاملی، حداقل در حوزه جفت گیری، افراد خودشیفته، عملکرد تطابقی دارند: یعنی موفقیت بالا در زوج گیری کوتاه مدت. پژوهش بین فرهنگی نشان داده اند که خود شیفته ها به سطوح بالایی از تعامل جنسی و اجتماعی تمایل دارند. آنها به روابط کوتاه مدت گرایش داشته و بیشتر در صدد ارتباط با افرادی هستند که آن ها نیز به دنبال روابط کوتاه مدت می باشند. بنابراین افراد خودشیفته تعدد رابطه داشته و ممکن است در زمان خیلی کمی به افراد زیادی علاقه نشان دهند. 

تفاوت بین خودخواهی و خودشیفتگی در رابطه چیست؟

اختلال شخصیتی خودشیفته نسبتا نادر است. بسیاری از افرادی که در کنار ما قرار داشته و احساس می کنیم خودشیفته هستند، در واقع اندکی خودخواه هستند. برای اینکه یک فرد اختلال خودشیفته تشخیص داده شود نیاز به داشتن علائم است که وجود آن برای همه عموم صدق نمی کند. در واقع تفاوت در این است که آیا فرد خود محور است یا مداوما فاقد همدلی است. اینگونه نیست که اکثر مردم همدلی نداشته باشند فقط خودمحوری آن ها باعث می شود تا نیازهای دیگران را نبینند. بنابراین بسیاری از مردم زمانی که متوجه خودمحوری خود می شوند می توانند با فرد مقابل همدلی نموده و احساس او را درک نمایند. این در حالی است که افراد خودشیفته فاقد این ویژگی بوده و به طور معمول نمی توانند نیازها، علائق و احساس دیگران را درک کنند. برای آگاهی بیشتر در رابطه با علائم این بیماران شاید بهتر باشد به نشانه های اختلال شخصیت خودشیفته در DSM-5 مراجعه نمایید.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله سعی کردیم مهمترین نکاتی که در رابطه با افراد خودشیفته وجود دارد را بیان کنیم. در واقع در این بخش سوالاتی که پیرامون خودشیفتگی مطرح می شود را پاسخ داده ایم. برای اینکه بخواهیم یک فرد را به عنوان بیمار مبتلا به خودشیفتگی در نظر بگیریم باید نشانه های آن را به دقت بررسی کنیم. همانطور که گفتیم برای این کار می توانید به بخش DSM-5 در مجله ای سنج مراجعه کنید. 

نظر شما در رابطه با افراد خودشیفته چیست؟ تجارب و دانش خود در مورد این اختلال را با ما به اشتراک بگذارید.