مدت مطالعه: 7 دقیقه 
ای سنج
18 آبان 1399
مدت مطالعه: 7 دقیقه اختلالات شخصيت در زندانيان
اختلال شخصیت الگویی فراگیر، با دوام و غیر قابل انعطاف از تجارب درونی و رفتار بیرونی است که به گونه ای مشخص با انتظارات فرهنگی فرد متفاوت است و به درماندگی و عملکرد بد منجر می شود. تجارب محدود و نحوه پاسخ های مبتلایان به این اختلالات اغلب مشکلات روانشناختی، اجتماعی و شغلی را برایشان به همراه دارد. آنچه در ادامه خواهید خواند بر اساس فهرست مطالب به شرح زیر است:
شیوع اختلال شخصیت در زندانیان
نگاهی به مطالعات نشان می دهد 9 میلیون نفر در جهان زندانی هستند که نزدیکی به نیمی از آن ها به اختلالات شخصیت مبتلا می باشند [1]. برودسکی بر اساس جمع بندی نتایج 9 پژوهش آمریکایی که بین سالهای 1918 تا 1970 انجام شده بود، میزان اختلال های روانی در متهمان و مجرمان را بین 16 تا 95 درصد برآورد کردند که بیشتری فراوانی به اختلال شخصیت اختصاص داشته است.
در همین راستا ریس، گروبین و میوکس [2] نشان داده اند در گروهی از جامعه ستیزان قانونی، اختلال شخصیت هایی نظیر اختلال شخصیت مرزی، پارانوئید، اسکیزوئید، اسکیزوتایپال و خود شیفته به چشم می خورد. هم سو با این یافته ها کوید [3] نیز پیش از این نشان داده بود که در بسیاری از جامعه ستیزان و زندانیان دامنه گسترده ای از اختلالات شخصیت مشاهده می شود. در گروه مورد مطالعه آن ها برای اکثر بیماران زن اختلال شخصیت مرزی و برای بیشتر مردها اختلال شخصیت ضد اجتماعی، خود شیفته، پارانوئید، منفعل پرخاشگر و نمایشی قابل تشخیص است.
در ایران نیز مطالعات زیادی در زمینه شیوع اختلالات شخصیت صورت گرفته است. در یکی از همین مطالعات اشکانی، ده بزرگی، شجاع [4] به بررسی میزان شیوع اختلال های روانی در زندان عادل آباد شهرستان شیراز پرداختند. نتایج به دست آمده از مطالعات آن ها حاکی از آن بود که 2/32 درصد افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی هستند. از میان اختلال شخصیت ضد اجتماعی با 55/18 و اختلال شخصیت پارانوئید با 48/10 درصد، شیوع بالایی داشتند.
در مطالعه دیگری پالاهنگ، وکیل زاده، دریس [5] فراوانی اختلال های شخصیت در مجرمین مرد زندانی در زندان شهر کرد را مورد بررسی قرار دادند. نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که فراوانی اختلال های شخصیت 2/55% است. اختلال شخصیت ضداجتماعی با 2/18% شایع ترین اختلال و اختلال شخصیت اسکیزوئید و وابسته با 4/8%، اختلال شخصیت مرزی با 4/7%، اختلال شخصیت مخلوط با 4/3%، اختلال شخصیت وسواسی و هیستریونیک هر کدام با 3%، اختلال شخصیت پارانوئید با 5/2% و سایر اختلال های شخصیت با 9/0 درصد در رده های بعدی قرار داشتند.
بنابراین همان طور که مشاهده می شود اختلال شخصیت در بین زندانیان در ایران نیز از شیوع بالایی برخوردار است. اوج میزان این شیوع را می توان در پژوهش شاکری و همکارانشان دید. شاکری و همکارانشان [6] شیوع بالایی از انواع اختلال شخصیت را در زندان کرمانشاه گزارش کرده اند.
در تمامی ان مطالعات درصد شیوع اختلالات شخصیت در زندانیان بسیار بالا است، تا جایی که این میزان به 85% درصد نیز می رسد. به همین دلیل نیز می توان انتظار داشت که روی آوردن به جرم و جنایت به دلیل ابتلای این فرد به اختلال شخصیت باشد.
در تایید این گفته مطالعات زیادی نیز انجام شده است. به عنوان مثال تینون و هاکولا[7] در کشور فنلاند نشان داده اند که اختلال شخصیت ضد اجتماعی ارتکاب به قتل را در مردان ده برابر و در زنان پنج برابر افزایش می دهد. همچنین نوریک و گرانفلد [8] در بررسی 2533 نفر زندانی متهم به تخلفات جنایی در یک دوره سیزده ساله در نروژ نشان دادند که از سال 1980 تا 1993 افزایش چشکگیری در زمینه خلاف های جنایی به وجود آمده است. 50 تا 60 درصد زندانیان مورد بررسی در زمان ارتکاب جرم اختلال شخصیت داشتند.
بنابراین با توجه به وجود رابطه اختلال شخصیت و جرم جنایت، ضرورت توجه خاص به مشکلات روانشناختی این افراد بر پایه اصول و شواهد علمی، در جهت پیشگیری و کاهش جرم و آمار زندانیان کاملا ضروری به نظر می رسد.
برای سنجش اختلالات روانی، می توان تست SCL-90 را انجام داد.
درمان مجرمان مبتلا به اختلال شخصیت
مجرمانی که به اختلال شخصیت مبتلا هستند، مشروط بر اینکه عقیده داشته باشند که درمان می شوند حتما به سمت درمان سوق داده می شوند. در حال حاضر منابعی وجود دارد که برای مجرمان، حتی آن هایی که اختلل شخصیت دارند درمان موثر فراهم می کند.
به اعتقاد بلك بورن [9] با توجه به اینکه اختلالات شخصیت، به نسبت آسیب رساننده است، از این رو اعمال انحرافی افراد مجرم دارای اختلال روانی قابل توجیه است و كاهش اختلال، ملاك ضروری پیامدهای مداخله است، ولی ارتكاب مجدد جرم كاهش یافته از نشانه های اساسی تر نتایج موفقیت آمیز در مورد مداخله ها در اختلال شخصیت باید درنظر گرفته شود.
بنابراین هرچند ارتكاب مجدد جرم كاهش یافته ملاكی لازم برای ارزیابی نتایج مداخله است، ولی كافی نیست. نیاز اولیه، شناسایی و هدف قرار دادن واسطه های رفتارهای ضداجتماعی و ایجاد درمان هایی است كه این واسطه ها را تحت تأثیر قرار دهد.
دارو درمانی
دارو درمانینقش دارو درمانی، برای اختلال های شخصیت، محدودیت بیشتری نسبت به ملاحظات روان شناختی دارد، با وجود این، مهم در نظر گرفته می شود. دارودرمانی باید نشانه های خاص اختلال شخصیت را كه توسط آسیب شناسی انتقال دهنده ها ایجاد شده اند، مورد هدف قرار دهد.
بررسی دارودرمانی، به ما اجازه می دهد كه علامتهای عصبانیت و تكانش گری را كه منجر به خشونت و پرخاشگری می شوند، به طور موفقیت آمیزی به واسطة چندین روش درمان كنیم. ضد افسردگی ها را برای افراد افسرده و تندخو (برانگیخته و تكانشی) لیتیوم را برای كسانی كه نوسان خلق دارند و همچنین تكانشی اند، مقدار كم ضدروا نپریش ها را برای عصبانیت و تكانش گری مرتبط با علامت های شناختی/ ادراكی، بازدارنده های جذب مجدد سروتونین را برای افرادی كه بیش از حد مضطرب و تكانشی اند [10].
دارودرمانی كه تأثیرات متوسط ، بالینی را نشان می دهد، باید برای دوره های محدود استفاده شود و نباید به عنوان درمانی برای اختلال شخصیت منظور شود، درحالی كه آنها می توانند عملكرد را بهینه و ناتوانی را حداقل كنند. در ضمن، توانایی شخص را برای بهره گیری از مداخل ههای روانی اجتماعی افزایش می دهند.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاریدر مجموع فراتحلیلی از "آنچه بر روی افراد مجرم مؤثر است"، نشان داده كه رویكردهای ساختاریافته و شناختی- رفتاری، كه بیشتر به نیازهای جرم زایی توجه دارند، در كاهش ارتكاب مجدد جرم موفق تر بوده اند [11].
پژوهشگران معتقدند كه همان عوامل خطر رفتار انحرافی كه ارتكاب مجدد به جرم را در مجرمان دارای اختلال كاهش می دهد، با عوامل ارتكاب به جرم در مجرمان بدون اختلال مشابه است، بنابراین درمان این دو هم می تواند یكسان باشد. بسیاری از رویكردهای درمانی اختلال های شخصیت به طور وسیعی بر سبك های روابط بین فردی، شناخت ها، نگرش ها، باورها و كنترل هیجان توجه دارند.
درمان روان پویشی
درمان روان پویشیتركیبی از درمان روان پویشی و CBT انفرادی و گروهی در مورد بیماران مرد بستری در بیمارستان انجام شد [13]. مقایسة بیمارانی كه این برنامة درمانی را داشتند و گروه همتا نشان داد كه بعد از آزادی، تعداد مساوی در هر گروه یك جرم جدی مرتكب شدند، ولی نسبت بالایی از آنهایی كه درمان شدند، پیامد مثبت اجتماعی بیشتری را نشان دادند.
یکی از درمان های دیگری که برای اختلالات شخصیت به ویژه در زندانیان می توان به ان اشاره کرد درمان انسان گرایانه-وجودی می باشد. در پژوهشی میزان اثربخشی مداخله انسانگرایانه ـ وجودی فردی و گروهی در کاهش نشانگان روانشناختی زندانیان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی انجام شد. در این مطالعه تعداد 48 زندانی به طور تصادفی در سه گروه (هر گروه 16 نفر) درمان انسانگرایانه ـ وجودی گروهی و فردی(درمان همزمان)، جلسات درمان انسانگرایانه ـ وجودی انفرادی و لیست انتظار(گروه کنترل) قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که اگرچه هردو رویکرد «درمان همزمان» و «درمان فردی» بر کاهش نشانگان روانشناختی زندانیان مرد تأثیر دارد، اما اثربخشی درمان همزمان بیشتر از درمان فردیست[14].
در مطالعه ای دیگر اثر بخشی گروه درمانی انسانگرایانه ـ وجودی و گروه درمانی شناختی ـ رفتاری را بر کاهش علائم اختلال شخصیت مرزی زندانیان ندامتگاه کار و حرفه آموزی چناران مورد مقایسه قرار داد. نتایج تحقیق وی نشان دادند که هردو روش مداخله بر کاهش علائم اختلال شخصیت مرزی زندانیان به یک میزان مؤثر بود. اما در پیگیری 4 ماهه اثر بخشی گروه درمانی انسانگرایانه ـ وجودی بیشتر از گروه درمانی شناختی ـ رفتاری بود[15].
در مطالعه ای دیگر اثر بخشی درمان شناختی ـ رفتاری و درمان انسانگرایانه ـ وجودی را بر علائم اضطراب و تکانشگری مردان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بر روی 40 مرد مبتلا، در قالب 4 گروه و 16 جلسه 90 دقیقه ای مورد مقایسه قرار دادند. یافته ها نشان دادند که در عامل تکانشگری درمان ترکیبی و درمان انسانگرایانه ـ وجودی بهبود بیشتری را نسبت به گروه های درمان شناختی - رفتاری و گروه کنترل ایجاد کرده اند.اما مقایسه نمرات عامل اضطراب نمایان کرد که درمان شناختی ـ رفتاری از هر سه گروه دیگر مؤثرتر بوده است [16].
رفتار درمانی دیالکتیکی
رفتار درمانی دیالکتیکییکی از درمان هایی که در مقایسه باسایر درمانهایی که درحال گسترش اند بیشتر به صورت نظامدار ارزشیابی شده است رفتار درمانی دیالکتیکی است [17]. رفتاردرمانی دیالكتیكی(DBT) برنامة گستردة رفتاری – شناختی است كه به وجود آمده تا به طور ویژه به كسانی كه دارای اختلال شخصیت مرزی هستند، یاد بدهد چگونه هیجان هایشان را تنظیم كنند.
این درمان، مبتنی بر این فرض است كه اختلال شخصیت مرزی ناكامی در كنترل هیجان ها و پیامد آسیب پذیری هیجانی زیست شناختی است كه در تعامل با محیط غیرارزشی، به وجود می آید، یعنی جایی كه تجربیات شخصی كودكان توسط افراد مهم زندگی، انكار، نفی یا تنبیه شده است. در مقایسه با شیوه های درمانی رایج، زنانی که تحت تاثیر DBT قرار گرفتند، عدهای از آن ها به صورت چشمگیر در فرایند درمان و برخی دیگر بعد از شش ماه بهبود یافتند.
طرحواره درمانی
طرحواره درمانیرویکرد دیگری که به دنبال چالش هایی که شناخت درمانی با آن روبه رو بود یعنی ارائه راهکارهای مناسب برای بیماران مبتلابه اختلال شخصیت، طرمان طرحواره محور است. به منظور مفهوم سازی و درمان کامل تر بیماران مبتلا به اختلال شخصیت یانگ [18] پنج سازه نظری را بر مدل کلاسیک شناخت درمانی کوتاه مدت بک [19] اضافه کرده است.
طرحواره ناسازگار اولیه حوزه های طرحواره تداوم طرحواره اجتناب طرحواره جبران طرحواره
تست طرحواره
برای سنجش طرحواره های ناسازگار خود، می توانید تست طرحواره های ناسازگار یانگ را انجام دهید.
به اعتقاد یانگ این نظریه بیمار و درمانگر را قادر می سازد که در سطح پدیده های عمیق تر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند که این کار تا به حال به وسیله درمان های رفتاری شناختی کوتاه مدت صورت نگرفته است.
جمع بندی ای سنج
جمع بندی ای سنجدر این مقاله در مورد اختلالات شخصیت در زندانیان صحبت کردیم. همانطور که اشاره شد شیوع اختلالات شخصیت در زندانیان بسیار بالاست. اینکه حضور در زندان و شرایط آن باعث بروز این اختلالات شده است یا وجود اختلال در این افراد کار ان ها را به زندان کشانده است، بحث بسیار مهمی است. صرف نظر از تاثیراتی که زندان می تواند بگذارد می توان گفت اختلال شخصیت احتمال بروز جرم را بسیار افزایش می دهد. به نظر می رسد استفاده از روان درمانی در زندان می تواند فرصت مناسبی برای کاهش علائم این افراد باشد.
به نظر شما چه مشکلات روانی دیگری در زندانیان شیوع بالایی دارد؟ چه عواملی می توانند در کنار اختلالات شخصیت، میزان احتمال جرم را در افراد افزایش دهد؟ با کامنت های ارزشمند خود به ما و خوانندگان این پست در غنی شدن مطالب کمک کنید.
[1] Fazel, S., & Danesh, J. (2002). Serious mental disorder in 23 000 prisoners: a systematic review of 62 surveys. The lancet, 359(9306), 545-550.
[2] Reiss, D., Grubin, D., & Meux, C. (1996). Young ‘psychopaths’ in special hospital: treatment and outcome. The British Journal of Psychiatry, 168(1), 99-104.
[3] Coid, J. W. (1992). DSM‐III diagnosis in criminal psychopaths: a way forward. Criminal Behaviour and Mental Health, 2(2), 78-94.
[4] Ashkani H, Dehbozorghi G R, Shoja A. (2002). Epidemiology of Mental Disorders among Male Prisoners in Adel Abad Prison of Shiraz. IJPCP. 8 (2) :4-9
[5] Palahang H, Vakilzadeh B, Deris F. (2003). The Prevalence of Personality Disorders in Male Prisoners of Shahr-e-Kord Prison. IJPCP. 8 (3) :57-64
[6] Shakeri, J., Hosseini, M., Sadeghi, K., Rashidi, A., Mehdinia, A., & Ahannavard, M. (2007). Epidemiology of Personality Disorders in opioid substance-traffic-prisoners in Kermanshah Central Prison (2004). Iranian Journal of Forensic Medicine, 13(3), 158-162.
[7] Tiihonen, J., & Hakola, P. (1994). Psychiatric disorders and homicide recidivism. The American journal of psychiatry.
[8] Noreik, K., & Grünfeld, B. (1996). Forensic psychiatry in Norway. A review of the period 1980-93. Tidsskrift for den Norske laegeforening: tidsskrift for praktisk medicin, ny raekke, 116(8), 983-987.
[9] Blackburn, R. (1998). Criminality and the interpersonal circle in mentally disordered offenders. Criminal Justice and Behavior, 25(2), 155-176.
[10] McMurran, M., & Hollin, C. (2001). Offenders with personality disorders.
[11] Andrews, D. A., Zinger, I., Hoge, R. D., Bonta, J., Gendreau, P., & Cullen, F. T. (1990). Does correctional treatment work? A clinically relevant and psychologically informed meta‐analysis. Criminology, 28(3), 369-404.
[12] Hughes, G., Hogue, T., Hollin, C., & Champion, H. (1997). First-stage evaluation of a treatment programme for personality disordered offenders. Journal of Forensic Psychiatry, 8(3), 515-527.
[13] Grounds, A. T., Quayle, M. T., France, J., Brett, T., Cox, M., & Hamilton, J. R. (1987). A unit for ‘psychopathic disorder’patients in Broadmoor Hospital. Medicine, Science and the Law, 27(1), 21-31.
[14] Khodayari Fard, M .; Abedini, Y; Akbari, S.; Dust, b; Sohrabi, F and Younesi, J. (2007). Comparison of the effectiveness of individualistic and group humanistic-existential intervention in reducing prisoners' psychological symptoms. Journal of Behavioral Sciences, 2, 4, 290-283.
[15] Behroozifar, J. (2008). The effectiveness of humanistic-existential group therapy and cognitive-behavioral group therapy on reducing the symptoms of borderline personality disorder in Chenaran penitentiary. Master Thesis, Ferdowsi University of Mashhad.
[16] Akbari, J .; Agham Mohammadian, H. and Ghanbari Hashemabadi, b. (2008). The effectiveness of cognitive-behavioral therapy and humanistic-existential therapy on the symptoms of anxiety and impulsivity in men with borderline personality disorder. Journal of Principles of Mental Health, 10, 4, 323-317.
[17] Linehan, M. M. (1993). Skills training manual for treating borderline personality disor-der. New York, Guilford.
[18] Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2006). Schema therapy: A practitioner's guide. Guilford Press.
[19] Beck, A. T. (1967). Depression: Clinical, experimental, and theoretical aspects. Hoeber Medical Division, Harper & Row.
