

ذهنخوانی اشتباه: چطور پیشفرضهای غلط موجب مشکلات ارتباطی میشوند؟
ذهنخوانی یا تلهپاتی، یکی از پیچیدهترین و در عین حال رایجترین خطاهای شناختی است که میتواند به طور جدی روابط و ارتباطات ما را تحتتأثیر قرار دهد. در این مقاله به بررسی عمیق این موضوع میپردازیم و راهکارهایی برای مقابله با آن ارائه میدهیم. همراه ما در ای سنج باشید.
ذهنخوانی چیست؟
ذهنخوانی به این معنا است که بدون هیچ شواهد و مدارکی، تصور کنیم که افکار، احساسات و نیتهای دیگران را میدانیم. به عبارت دیگر، ما به جای اینکه از فرد مقابل سؤال کنیم یا به نشانههای رفتاری او توجه نماییم، بر اساس پیشفرضها و تصورات خود، درباره آنچه در ذهن او میگذرد، قضاوت میکنیم.
چرا ذهنخوانی میکنیم؟
دلایل مختلفی برای ذهنخوانی وجود دارد. در ادامه به برخی از مهمترین این دلایل اشاره خواهیم کرد:
تجربیات گذشته
تجربیات گذشته ما در روابط با دیگران میتواند باعث شود که الگوهای خاصی را در ذهن خود شکل دهیم و بر اساس آنها، رفتار دیگران را تفسیر کنیم. برای مثال، اگر در گذشته توسط فردی فریب خورده باشیم، ممکن است به سختی به دیگران اعتماد کنیم و همیشه این احتمال را بدهیم که آنها هم قصد فریب ما را دارند.
ترس از طرد شدن
ترس از طرد شدن و دوست داشته نشدن میتواند باعث شود که به دنبال نشانههایی در رفتار دیگران باشیم که این ترس را تأیید کنند. برای مثال، اگر فردی به ما لبخند نزند، ممکن است فکر کنیم که از ما خوشش نمیآید و ما را طرد میکند.
نیاز به کنترل
برخی از افراد برای اینکه احساس امنیت و کنترل داشته باشند، سعی میکنند ذهن دیگران را بخوانند و بر اساس آن، رفتار آنها را پیشبینی کنند. این افراد ممکن است فکر کنند که اگر بدانند دیگران به چه چیزی فکر میکنند، میتوانند آنها را بهتر کنترل نمایند.
پیامدهای ذهنخوانی
ذهنخوانی میتواند پیامدهای منفی زیادی برای روابط و ارتباطات ما داشته باشد. برخی از این پیامدها شامل موارد زیر میشود:
سوءتفاهم
ذهنخوانی میتواند منجر به سوءتفاهم و برداشتهای غلط از رفتار دیگران شود. برای مثال، اگر فکر کنیم که فردی از ما عصبانی است، در حالی که او فقط خسته است، ممکن است رفتار نامناسبی با او داشته باشیم و باعث ناراحتی او شویم.
تعارض
ذهنخوانی میتواند منجر به تعارض و بحث و جدل با دیگران شود. برای مثال، اگر فکر کنیم که فردی قصد آزار ما را دارد، ممکن است به او حمله کنیم و باعث درگیری شود.
دوری و انزوا
ذهنخوانی میتواند باعث شود که از دیگران دوری کرده و احساس تنهایی کنیم. برای مثال، اگر فکر کنیم که دیگران ما را دوست ندارند، ممکن است از آنها فاصله بگیریم و از ارتباط با آنها اجتناب کنیم.

مطالعات نشان داده است که حدود 50 درصد از سوءتفاهمها در روابط ناشی از ذهنخوانی اشتباه است.
اشتباهات ذهنخوانی
مشکلات ذهنخوانی اغلب در روابط رخ میدهد که میتواند دوستی، شراکت کاری یا عاشقانه باشد.
برای مثال، فرض کنید یکی از دوستان، شما را دعوت نمیکند که به رستوران بروید، زیرا تصور میکرد به دلایلی نمیخواهید به رستوران بروید. ممکن است شخصی در محل کار از شما ناراحت باشد، زیرا تصور میکند که شما به چیز منفی در مورد او فکر میکنید یا شاید همسرتان بدون اینکه از شما بپرسد تصمیم مهمی میگیرد، زیرا فکر میکند میداند شما چه میخواهید.
گاهی اوقات، ممکن است فکر کنید که شخصی در مورد شما یا رابطه شما چیز منفی فکر میکند. این مسئله میتواند باعث نگرانی و اضطراب بیدلیل شما شود. این اتفاق بیشتر از آن چیزی که بسیاری از مردم تصور میکنند در روابط رخ میدهد.
این احتمال وجود دارد که شما در خواندن ذهن مقصر باشید، زیرا همه ما تا حدی مقصر هستیم. طبیعی است که به دنبال نشانهها بگردیم و معنای آنها را تفسیر کنیم. با این حال، تفسیرهای ما همیشه دقیق نیستند و این همان چیزی است که منجر به مشکلات میشود.
چگونه با ذهنخوانی مقابله کنیم؟
برای مقابله با ذهنخوانی، باید آگاهی خود را نسبت به این خطا افزایش دهیم و سعی کنیم به جای قضاوت درباره افکار دیگران، از آنها سؤال کنیم و به نشانههای رفتاری آنها توجه نماییم. در اینجا به چند راهکار برای مقابله با ذهنخوانی اشاره میکنیم:
به جای قضاوت، سؤال کنید
به جای اینکه فکر کنید میدانید دیگران به چه چیزی فکر میکنند، از آنها سؤال کنید و بخواهید که افکار و احساسات خود را با شما در میان بگذارند.
به نشانههای رفتاری توجه کنید
به جای تمرکز بر روی افکار فرضی دیگران، به نشانههای رفتاری آنها توجه کرده و سعی کنید از آنها برای درک بهتر موقعیت استفاده نمایید.
به خودتان یادآوری کنید که نمیتوانید ذهن دیگران را بخوانید
به خودتان یادآوری کنید که هیچ کس نمیتواند ذهن دیگران را بخواند و قضاوت شما درباره افکار دیگران، صرفاً یک احتمال است، نه یک واقعیت.
از دیگران بازخورد بگیرید
از دیگران بخواهید که درباره رفتار شما و نحوه ارتباط شما با آنها، بازخورد بدهند. این کار میتواند به شما کمک کند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کرده و در جهت بهبود آنها تلاش کنید.
به دنبال شواهد باشید
قبل از اینکه درباره افکار دیگران قضاوت کنید، به دنبال شواهد و مدارکی باشید که این قضاوت را تأیید کنند. اگر هیچ شواهدی پیدا نکردید، از قضاوت خود دست بکشید.
مثالهایی از ذهنخوانی اشتباه
مثال ۱: فردی فکر میکند که همکارش از او حسادت میکند، زیرا به او سلام نکرده است. در حالی که ممکن است همکارش فقط خسته یا ناراحت باشد.
مثال ۲: زنی فکر میکند که شوهرش او را دوست ندارد، زیرا برای او گل نخریده است. در حالی که ممکن است شوهرش فقط فراموش کرده باشد یا به دلایل دیگری گل نخریده باشد.
مثال ۳: پدری فکر میکند که فرزندش از او متنفر است، زیرا به حرف او گوش نمیدهد. در حالی که ممکن است فرزندش فقط در آن لحظه حواسش پرت باشد یا دلیل دیگری برای گوش ندادن داشته باشد.
سخن پایانی ای سنج درباره ذهنخوانی اشتباه
ذهنخوانی یک خطای شناختی رایج است که میتواند به طور جدی روابط و ارتباطات ما را تحتتأثیر قرار دهد. با افزایش آگاهی خود نسبت به این خطا و استفاده از راهکارهای ارائه شده در این مقاله، میتوانیم از پیامدهای منفی آن جلوگیری کنیم و روابط سالمتر و مؤثرتری با دیگران داشته باشیم.
اصطلاحات مهم این مقاله
سوالات متداول
-
آیا همیشه ذهنخوانی اشتباه است؟
- بله ذهنخوانی همیشه اشتباه است، زیرا هیچ کس نمیتواند به طور دقیق ذهن دیگران را بخواند.
-
آیا ذهنخوانی فقط در مورد افراد غریبه اتفاق میافتد؟
- خیر ذهنخوانی میتواند در مورد هر کسی اتفاق بیفتد، حتی نزدیکترین افراد زندگی ما همانند خانواده، دوستان و همکاران.
-
چطور میتوانیم به دیگران کمک کنیم که ذهنخوانی نکنند؟
- میتوانیم به دیگران در مورد خطای ذهنخوانی آگاهی بدهیم و به آنها کمک کنیم که به جای قضاوت، سؤال کنند و به نشانههای رفتاری توجه نمایند.
-
آیا ذهنخوانی قابل درمان است؟
- بله با تمرین و تلاش میتوان ذهنخوانی را کنترل و بهبود بخشید. در صورت لزوم، کمک گرفتن از متخصص روانشناس یا روانپزشک هم میتواند مفید باشد.