تبعیض جنسیتی چیست | انواع و روش مقابله
وجود هر نوع تبعیضی در جامعه، ناپسند و دشوار است، مخصوصا اگر تبعیض جنسیتی باشد. وجود تبعیض جنسی در جامعه باشد میشود تا افراد، احساس سردرگمی و بی ارزشی کنند و از جامعه ایده آل، فاصله بگیریم.
در این نوشتار از ای سنج به بررسی جامع تبعیض جنسیتی میپردازیم و جزئیات این موضوع مهم را به صورت کامل بررسی میکنیم.
ماهیت تبعیض جنسیتی به زبان ساده
زمانی ما دچار تبعیض جنسیتی میشویم که به دلیل جنسیت ما یعنی مرد یا زن بودن، رفتار خاصی با ما صورت گیرد. تبعیض جنسیتی در ابعاد مختلفی رخ میدهد از جمله:
- دریافت حقوق کمتر از مردان برای انجام کار مشابه
- عدم ارتقای شغلی به دلیل زن بودن
- اخراج از کار به دلیل بارداری
- عدم پذیرش در یک رشته تحصیلی خاص به دلیل جنسیت
- محدودیت در انتخاب فعالیتهای فوق برنامه
- تبعیض در نحوه تدریس و ارزشیابی
- دریافت قیمت بیشتر برای یک محصول یا خدمات به دلیل جنسیت
- عدم ارائه خدمات به دلیل جنسیت
- تبعیض در کیفیت خدمات ارائه شده
- عدم اجاره آپارتمان به دلیل جنسیت
- دریافت ودیعه یا اجاره بیشتر به دلیل جنسیت
- تبعیض در ارائه خدمات دولتی
- عدم استخدام در مشاغل دولتی به دلیل جنسیت
- تبعیض در قوانین و مقررات
بررسی انواع تبعیض جنسی
تبعیض جنسیتی را میتوان به دو نوع مستقیم و غیر مستقیم تقسیم کرد:
تبعیض جنسیتی غیر مستقیم
تبعیض جنسیتی غیر مستقیم زمانی اتفاق میافتد که ظاهری بیطرف دارد، اما در عمل به ضرر زنان یا مردان عمل میکند. در این نوع تبعیض، هیچ اشارهای به جنسیت نمیشود، اما قوانین، رویهها یا سیاستها به گونهای هستند که یک جنسیت را به طور نامتناسبی تحت تأثیر قرار میدهند.
مثالهایی از تبعیض جنسیتی غیر مستقیم
- همه کارمندان باید 12 ساعت در روز کار کنند. (این قانون ممکن است برای زنانی که مسئولیت مراقبت از فرزندان یا والدین مسن را دارند، دشوارتر باشد.)
- برای ارتقای شغلی باید سابقه کار مداوم داشته باشید. (این قانون میتواند به ضرر زنانی که به دلیل بارداری یا مرخصی زایمان سابقه کارشان قطع شده است.)
- لباس فرم مدرسه برای همه دانشآموزان یکسان است. (این موضوع ممکن است برای دخترانی که به دلیل اعتقادات مذهبی خود میخواهند حجاب داشته باشند، دشوارتر باشد.)
تبعیض جنسیتی مستقیم
تبعیض جنسیتی مستقیم زمانی است که به طور آشکارا و علنی به دلیل زن یا مرد بودن با شما رفتار ناعادلانه میشود. در این نوع تبعیض، فرد متخلف مستقیماً به جنسیت شما اشاره میکند و آن را دلیل رفتار ناعادلانه خود میداند.
مثالهایی از تبعیض جنسیتی مستقیم
- ما به دنبال یک مرد برای این شغل هستیم.
- زنها نمیتوانند به اندازه مردان در این کار موفق باشند.
- به زنان حقوق کمتری میدهیم چون به مرخصی زایمان نیاز دارند.
- دخترها نمیتوانند در این کلاس درس شرکت کنند.
- پسرها در امتحان نهایی بهتر از دخترها عمل میکنند.
- معلم به پسرها بیشتر توجه میکند.
- ورود زنان به این رستوران ممنوع است.
- قیمت بلیط برای زنان بیشتر از مردان است.
- این آپارتمان فقط به افراد متاهل اجاره داده میشود.
- به زنان مجرد آپارتمان اجاره نمیدهیم.
- اجاره برای زنان بیشتر از مردان است.
مثالهایی از انواع تبعیض جنسیتی
برای اینکه بتوانیم با تبعیض جنسیتی مقابله کنیم نیاز است که با مثالهای آن، بیشتر آشنا شویم:
- دریافت حقوق کمتر از مردان برای انجام کار مشابه
- عدم ارتقای شغلی به دلیل زن بودن
- اخراج از کار به دلیل بارداری
- آزار جنسی در محل کار
- محدودیت در فرصتهای آموزشی و توسعه شغلی
- عدم پذیرش در یک رشته تحصیلی خاص به دلیل جنسیت
- محدودیت در انتخاب فعالیتهای فوق برنامه
- تبعیض در نحوه تدریس و ارزشیابی
- آزار جنسی در محیط آموزشی
تبعیض در پرداخت حقوق و قانون پرداخت حقوق برابر
تبعیض در پرداخت حقوق مربوط به زمانی است که به دلیل زن یا مرد بودن، حقوق و مزایای متفاوتی برای انجام کار مشابه دریافت میکنید. این تبعیض غیرقانونی است و میتوانید در صورت مشاهده آن، از طریق مراجع ذیصلاح شکایت کنید. کارفرمایان موظف هستند به زن و مرد برای انجام کار مشابه حقوق و مزایای برابر پرداخت کنند.
تبعیض جنسیتی در عدم ارائه کار انعطافپذیر
اگر کارفرمای شما از انجام کار انعطافپذیر به منظور انجام مسئولیتهای مراقبتی شما خودداری کند، میتواند تبعیض جنسیتی محسوب شود.
کار انعطافپذیر به شما این امکان را میدهد که تعادل بین کار و زندگی خود را به نحو بهتری برقرار کنید. این نوع کار میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ساعات کاری کمتر یا متفاوت: که زمان بیشتری را به خانواده و مسئولیتهای مراقبتی خود اختصاص دهید.
- کار پاره وقت: به شما این امکان را میدهد که درآمد خود را کاهش دهید و زمان بیشتری را به خانواده و مسئولیتهای مراقبتی خود اختصاص دهید.
- کار مشارکتی: کار خود را با شخص دیگری به اشتراک بگذارید و زمان بیشتری را به خانواده و مسئولیتهای مراقبتی خود اختصاص دهید.
تبعیض جنسیتی در تحصیل
تبعیض جنسیتی در تحصیل زمانی اتفاق میافتد که به دلیل زن یا مرد بودن شما با شما رفتار ناعادلانه میشود. این تبعیض میتواند در موارد مختلف از جمله موارد زیر باشد:
- پذیرش در مراکز آموزشی: مراکز آموزشی دولتی و خصوصی نمیتوانند دانشآموزان را به دلیل جنسیت خود از پذیرش محروم کنند. تنها استثنا در این مورد مدارس تک جنسیتی است که مجاز هستند فقط دانشآموزان یک جنس را پذیرش کنند.
- برنامههای درسی: برنامههای درسی باید برای همه دانشآموزان، صرف نظر از جنسیت آنها، مناسب باشد.
- فعالیتهای فوق برنامه: همه دانشآموزان باید به همه فعالیتهای فوق برنامه، صرف نظر از جنسیت خود، دسترسی داشته باشند.
- ارزیابی و نمرات: دانشآموزان باید بر اساس عملکرد خود و نه بر اساس جنسیت خود ارزیابی شوند.
- رفتار معلمان و کارکنان: معلمان و کارکنان مراکز آموزشی باید با همه دانشآموزان با احترام رفتار کنند و از هرگونه تبعیض جنسیتی خودداری کنند.
راههای مقابله با تبعیض جنسیتی
تبعیض جنسیتی یک مشکل عمیق و پیچیده است که راه حل های متعددی برای آن وجود دارد. هیچ راه حل واحدی برای همه موارد تبعیض جنسیتی وجود ندارد، اما اقداماتی وجود دارد که میتوانید برای مقابله با آن انجام دهید:
-
آگاهی خود را افزایش دهید
- درباره مفاهیم تبعیض جنسیتی و انواع آن مطالعه کنید.
- نمونههای تبعیض جنسیتی در زندگی روزمره را شناسایی کنید.
- تاثیر تبعیض جنسیتی بر زندگی زنان و مردان را درک کنید.
-
با تبعیضگر جنسیتی صحبت کنید
- اگر شاهد تبعیض جنسیتی بودید، سکوت نکنید.
- با فرد متخلف صحبت کنید و به او بگویید که رفتار او غیرقابل قبول است.
- از دیگران بخواهید که به شما در مقابله با تبعیض جنسیتی کمک کنند.
-
از سازمان های فعال در زمینه عدالت جنسیتی حمایت کنید
- به عضویت سازمان های فعال در زمینه برابری جنسیتی در آیید.
- در فعالیت های این سازمان ها شرکت کنید.
- به این سازمان ها کمک مالی کنید.
-
برای ایجاد تغییر در جامعه تلاش کنید
- با دیگران درباره مفاهیم تبعیض جنسیتی صحبت کنید.
- برای ایجاد تغییر در جامعه تلاش کنید.
سخن نهایی
تبعیض جنسیتی در هر جامعهای میتواند مسیر رشد و پیشرفت را ناهموار کند، در هر فضایی که تبعیض وجود داشته باشد، محیط رشد، نامساعد خواهد بود و جامعه به سمت انزوا خواهد رفت. به همین دلیل ممکن است که ما با تبعیض جنسیتی مواجه شده باشیم و به دلیل عدم آگاهی، تلاشی برای تغییر محیط، انجام نداده باشیم.
در این نوشتار، مثالهایی از تبعیض جنسیتی را بیان کردیم تا بتوانید با آگاهی کامل با این نوع تبعیض، مقابله کنید.
اصطلاحات مهم این مقاله
سوالات متداول
-
آیا تبعیض جنسیتی فقط در کشورهای در حال توسعه اتفاق میافتد؟
- خیر، تبعیض جنسیتی در همه کشورهای جهان وجود دارد. حتی در کشورهای توسعهیافته نیز زنان با چالشهایی مانند نابرابری در دستمزد و خشونت خانگی روبرو هستند.
-
چه عواملی باعث تبعیض جنسیتی میشوند؟
- عوامل فرهنگی، عوامل اقتصادی و عوامل سیاسی.
-
چه اقداماتی برای مقابله با تبعیض جنسیتی میتوان انجام داد؟
- ترویج آموزش و آگاهیرسانی، توانمندسازی زنان و قانونگذاری مناسب.