تست تشخیص اوتیسم (GARS-3)

بررسی روایی و اعتبار تست اوتیسم نشان می دهد که مطالعات زیادی پس از انتشار نسخه سوم تست گلیام (GARS-3) آن را بررسی کرده اند. اکثر این مطالعات اعتبار و روایی آن مطلوب گزارش شده است. هرچند در ایران این مطالعات توسط برخی از پژوهشگران بررسی شده است اما مطالعه معتبری در رابطه با هنجار آن دیده نمی شود. اکثر مقالات داخلی بیشتر در نمونه های محدود جنبه های مختلف روانسنجی این آزمون را هدف قرار داده اند.

اعتبار تست اوتیسم (GARS-3)

اعتبار محتوا (Content)

این اعتبار توسط مولفین با  بررسی معیارهای تشخیصی از منابع معتبر مختلف مانند DSM-IV-TR، DSM-5، ICD-10 و انجمن اوتیسم انجام شده است. در ایران این تست توسط گرجی و همکاران (1400) ترجمه و با استفاده از ضریب کاپا دقت ترجمه و محتوای آن بررسی شده است.

اعتبار معیار-پیش‌بینی (Criterion-Prediction):

 این اعتبار از طریق چهار مطالعه مستقل ارزیابی شد که نمرات GARS-3 را با سایر ارزیابی‌های اوتیسم، از جمله چک‌لیست رفتار اوتیسم، مقیاس مشاهده تشخیصی اوتیسم، مقیاس درجه‌بندی اوتیسم کارولینا- ویرایش دوم، و گیلیام اسپرگرز دی‌اسکال، ارزیابی شد. . نمرات GARS-3 سطح قابل قبولی از همبستگی را با این ارزیابی ها نشان داد، با میانگین ها و دامنه ها که نشان دهنده اعتبار معیار-پیش بینی خوب است. علاوه بر این، حساسیت و ویژگی GARS-3 با استفاده از طبقه‌بندی باینری و آنالیز ROC/AUC اندازه‌گیری شد، که حساسیت عالی و ویژگی منصفانه تا عالی را نشان می‌دهد(گیلیام، 2014). در ایران این اعتبار با استفاده از بررسی همبستگی بین GARS-3 و GARS-2  روابط معناداری را بین زیرمقیاس های هر دو نسخه نشان داد (گرجی و همکاران، 1400).

اعتبار سازه (Construct)

اعتبار سازه توسط مولفین بر روی جمعیت های مختلف، از جمله کودکان با ناتوانی های مختلف و معمولاً افراد در حال رشد، ایجاد شد. نتایج نشان داد که GARS-3 می‌تواند کودکان مبتلا به اوتیسم را از سایر ناتوانی‌ها یا رشد معمولی متمایز کند. یک تحلیل عاملی اکتشافی بر روی آیتم‌های GARS-3 انجام شد که شش عامل سازگار با ساختار حوزه‌های GARS-3 و اوتیسم در DSM-5 را نشان داد(گیلیام، 2014). در یک مطالعه دیگر روی کودکان کردستانی ساختار عاملی 4 عاملی و 6 عاملی تا حد زیادی شبیه نسخه آمریکایی بود، به ویژه از نظر سه عامل اصلی تعامل اجتماعی، ارتباطات اجتماعی و رفتارهای تکراری/محدود کننده، که شاخص‌های اصلی برای ASD در DSM-5 هستند(صمدی و همکاران، 2022).

پایایی تست اوتیسم (GARS-3)

پایایی درونی (Internal Consistency)

در مطالعه گلیام (2014) برای هر زیرآزمون و دو شاخص کلی GARS-3، پایایی درونی با استفاده از آلفای کرونباخ اندازه‌گیری شده است. این آزمون در گروه‌های سنی مختلف، پایایی درونی خوبی نشان داده است. میانگین آلفای کرونباخ  94/0برای شاخص اوتیسم 4 مقیاسی و 93/0 برای شاخص اوتیسم 6 مقیاسی گزارش شده است. در پژوهش صمدی (2022) نیز میزان آلفای کرونباخ در حالت چهارمقیاسه برابر با 94/0 و در حالت 6 مقیاسه برابر با 93/0 به دست آمد. آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس ها نیز بین 63/0 تا 90/0 محاسبه شد. گرجی و همکاران (1400) نیز پایایی این تست را بین 82/0 تا 98/0 گزارش کرده اند.

پایایی آزمون-بازآزمون(Test-Retest)

گیلیام (2014) این نوع پایایی را در مطالعه‌ای که در آن ارزیابان دو بار و با فاصله دو هفته GARS-3 را برای 122 فرد اجرا کردند، ارزیابی کرده است. در این مطالعه، همبستگی قابل قبولی برای زیرمقیاس‌های مختلف با میانگین ضرایب همبستگی از 76/0 تا 87/0 ثبت شده است. علاوه بر این، همبستگی آزمون-آزمون مجدد با میزان 90/0 برای هر دو شاخص اوتیسم 4 مقیاسی و اوتیسم 6 مقیاسی گزارش شده است. در مطالعه صمدی و همکاران (2022) نمونه ای از کودکان حدود دو هفته پس از آزمایش اولیه بر روی GARS-3 مورد آزمایش مجدد قرار گرفتند  و میزان همبستگی در تمام زیرمقیاس ها قبل و بعد از آزمون بالاتر از 98/0 بود. گرجی و همکاران (1400) بین اجرای اول و اجرای دوم نشان دادند که اکثرا در سطح 01/0 معنادار بود.

پایایی بین ارزیابان (Interrater)

گیلیام برای اندازه‌گیری این نوع پایایی، مطالعه‌ای انجام داد که در آن 232 ارزیاب، 116 فرد با اوتیسم را با استفاده از GARS-3 ارزیابی کردند. پایایی بین ارزیابان با استفاده از ضرایب همبستگی درونی (ICC) محاسبه شد. میانگین ICC ها در محدوده قابل قبول (71/0-85/0) برای تمام زیرمقیاس‌ها بوده و برای هر دو شاخص اوتیسم 4 مقیاسی و اوتیسم 6 مقیاسی با میزان 84/0 در نظر گرفته شده‌اند. در مطالعه گرجی و همکاران (1400) پایایی بین نمره گذاران برای شاخص 4 مقیاسی برابر با 79/0 و برای شاخص 6 مقیاسی برابر با 80/0 به دست آمد.

خلاء های پژوهشی

بررسی های علمی پژوهشگران ای سنج نشان می دهد که تست اوتیسم گیلیام در اکثر مطالعات دارای اعتبار مطلوبی است. هرچند برخی از پژوهش ها مانند مطالعه کامودکا (2023) نشان می دهد که برخی از شاخص های نسخه سوم گیلیام نتایج ضعیفی را نسبت به آنچه آن ها گزارش کرده اند نشان می دهد. بنابراین به نظر می رسد هنوز در رابطه با این آزمون نیاز است تا مطالعات بیشتری در نمونه های مختلف انجام شود. در ایران نیز بیشترین فردی که در این حوزه پژوهش کرده است رضا گرجی است. او در سه مقاله خود بین سال های 1399 تا 1400 از جنبه های مختلف تست GARS-3 را بررسی نموده است.  با این حال به نظر می رسد بررسی ساختار عاملی آن و نمونه های هنجاری در سنین و جمعیت های مختلف در ایران نیازمند مطالعه بیشتر است.