مراحل بهبود سوء مصرف الکل و مواد مخدر

در این مقاله می خواهیم در مورد مراحل بهبود سوء مصرف الکل و مواد مخدر صحبت کنیم. همانطور که مشاهدات و مطالعات نشان داده است مصرف الکل و مواد مخدر تاثیرات مخربی بر زندگی افراد می گذارد بنابراین برای بهبود وضعیت باید از راهکارهای مختلفی بهره برد. به هر حال در ادامه براساس فهرست مطالب زیر به این موضوع می پردازیم:

مراحل توانبخشي و بهبود اختلال سومصرف 

بهبودی از اختلال مصرف الکل به تلاش، وقت، اراده و حمایت نیاز دارد. زماني كه شما به عنوان يك فرد مبتلا به اختلالات مصرف الكل تصميم به درمان شدن مي گيريد و وارد يك برنامه ي درماني مي شويد، با يادگيري ایجاد یک سبک زندگی سالم، از طريق چهار مرحله مشخص، فرآيند توانبخشی را آغاز می کنید. چهار مرحله درمان عبارتند از:

شروع درمان

پرهیز زودهنگام

حفظ پرهیز

پيشرفت بهبودي

اين مراحل توسط انستیتوی ملی سومصرف مواد مخدر به عنوان منبعی براي مشاوره فردی با مواد مخدر برای ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ایجاد شده است. اما اين مدل مي تواند براي بهبودي از اعتياد به مصرف الكل نيز مفيد باشد. در اين مدل فرآيند بهبودي يك فرآيند مادام العمر است.

  مرحله اول: شروع درمان

زماني كه شما از يك برنامه ي حرفه ايي براي ترک اعتیاد به الکل و مواد مخدر کمک می گیرید، به اين معني است كه اولین مرحله بهبودی، يعني شروع درمان را آغاز می کنید. خواه داوطلبانه به دنبال کمک باشید و یا تحت شرایط مجبور شوید که وارد مرحله توانبخشي و بهبود شوید، روند بهبودی شما با یک برنامه درمانی حرفه ای آغاز می شود. در ساعات اولیه و روزهای ترک اعتیاد، ممكن است احساسات دو گانه ايي در مورد ترك دائمي مواد يا الكل داشته باشيد و يا فكركنيد مشكل سومصرف شما نسبت به ديگر مبتلايان به مصرف مواد و الكل، وخيم و يا جدي نيست. شما بايستي مواظب اين نگرش خودتان باشيد. بدترين دشمن شما در روزهاي اوليه ي فرآيند بهبودي همين انكار و تحريك خودتان مي تواند باشد. در اين مرحله از درمان هدف توانبخشي اين است كه به فرد كمك كند تا تصميم بگيرد به طور فعال در فرآيند درمان شركت كند و بداند كه هدف در فرآيند توانبخشي پرهيز كردن است. برای رسیدن به این هدف، یک متخصص يا مشاور سومصرف مواد ممکن است به فرد کمک کند تا کارهای زیر را انجام بدهد:

به اثرات مخرب اعتیاد نگاه کند.

احساسات خود را با نگاه كردن به مشكل پيدا و درك كند.

به فرد کمک مي كند تا انگیزه بهبودی پیدا کند.

توجه

در طی این مرحله از درمان، سابقه مصرف الکل و مواد مخدر در یک فرد گرفته می شود، برنامه درمانی معرفی می شود و مشاور برای تهیه یک برنامه درمانی فردی با فرد همکاری می کند.

مرحله دوم: پرهيز زودهنگام

زماني كه فرد مبتلا به اختلال سومصرف مواد براي پايبندي و ادامه فرآيند درمان و توانبخشي تعهد داد، وارد مرحله دوم توانبخشی می شویم که به عنوان پرهیز زودهنگام شناخته می شود. پرهیز زودهنگام از الکل به طور قابل توجهی فرآّيند درمان و توانبخشي را هموارتر مي سازد. البته لازم به ذكر است كه این مرحله می تواند سخت ترین مرحله برای کنار آمدن باشد زیرا بسیاری از عوامل از جمله موارد زير ممكن است در فرد بروز كنند:

ادامه علائم ترک

هوس جسمی

وابستگی روانشناختی به مواد و الكل

انگيزه هایی که می توانند فرد را به سومصرف مجدد وسوسه کنند.

چالش های این مرحله از درمان شامل ولع مصرف، فشار اجتماعی برای نوشیدن و موقعیت های پرخطر است که می تواند مصرف الکل را تحریک کند. در مرحله پرهیز زودهنگام است که مشاور آموزش دیده به فرد مهارت های مقابله را که برای داشتن یک سبک زندگی سالم نیاز است را می آموزد. ابزاري كه در ادامه به آن ها اشاره مي شود، مي توانند در طول دوره ي نقاهت به فرد كمك كنند. مسائلي كه از اوايل در مرحله ي  پرهيز زودهنگام در درمان روی آن کار می شود شامل یادگیری جنبه های جسمی و روانی ترک، یادگیری و شناسایی عواملي كه موجب تحريك مصرف مجدد الکل مي شوند و یادگیری نحوه کنترل ولع مصرف الکل بدون نوشیدن است.

برخی از استراتژی هایی که می توانند مفید باشند عبارتند از:

تشويق به مشارکت در فعالیت های سالم مانند: ورزش و...

پيدا كردن و انجام رفتارهای جایگزین به جای روی آوردن به الکل

شرکت در گروه های خودیاری که حمايت و آگاهي به مبتلايان ارائه می شود.

شناخت عوامل محرک محیطی که منجر به و سومصرف می شوند، از جمله افراد، مکان ها و...

مرحله سوم: حفظ پرهیز

مبتلايان تقريبا پس از گذشت 90 روز، از مرحله ي پرهيز زودهنگام به مرحله ي سوم يعني حفظ پرهيز منتقل مي شوند. در اين صورت اگر درمان به صورت اقامتي بود( يعني فرد در مكاني مانند كمپ حفظ و نگهداري مي شد)، بعد از گذشت اين مدت، درمان و توانبخشي به صورت سرپايي ادامه پيدا مي كند. بدیهی است که یکی از موضوعات مورد توجه در اين مرحله، حفظ پرهيز فرد از سومصرف دوباره ي مواد يا الكل است. در اين مرحله عوامل هشدار دهنده در فرد كه مي توانند موجب سو مصرف مجدد و عود بيماري شود، به مبتلايان آموزش داده خواهد شد. همچنین در طی این مرحله از توانبخشی، فرد مبتلا یاد خواهد گرفت تكنيك هایی را که در مرحله ي پرهيز زودهنگام آموخته است در سایر زمینه های زندگی خود استفاده کنند، تا بتوانند به یک سبک زندگی کاملا هوشیارانه و سلام دست پيدا كنند. همچنين در اين مرحله به فرد ياد داده مي شود كه كيفيت زندگي آينده ي فرد در گروي عدم سومصرف مجدد است.

فرد مهارت هايي را ياد خواهد گرفت كه براي مقابله از بازگشت و عود اين اختلال مي توانند كمك كننده باشند:

خودداری از جایگزینی اعتیاد
افرادی که در حال بهبودی از سومصرف الکل یا اختلال در مصرف مواد هستند، ممکن است گاهی اوقات اعتیاد را جایگزین دیگری کنند. این ممکن است گاهی درگیر شدن اجباری در فعالیت های دیگر باشد. فعالیت هایی مانند کار یا ورزش می توانند سالم و مثمرثمر باشند، اما اگر به انتقال اعتیاد تبدیل شوند، بهبودی را با مشکل روبرو می کنند. براي مثال افراد ممكن است به جاي مصرف مواد، الكل مصرف كنند. همانطور كه گفته شد، اين عمل جايگزيني ممكن است فرآيند بهبود را به مشكل مواجهه كند.

برقراري روابط سالم
اگر فرد بخواهد خودداری از مصرف مواد مخدر یا الکل را حفظ کند، بسیار مهم است که برای داشتن حمایت در طول روند بهبودی خود روابط مثبت و سالم ایجاد کند.

داشتن سبك زندگي بدون دارو
لازمه ي حفظ پرهيز از مصرف مجدد مواد و الكل، ایجاد یک سبک زندگی بدون دارو در همه جنبه های زندگی خود، در خانه ، محل کار و ساعات اوقات فراغت است. افراد مبتلا مي توانند سعي كنند كه رفتارهاي درست و سالم را جايگزين رفتارهاي مخرب خود كنند.

آموختن مهارت های اشتغال و مدیریت پول
بازگشت به کار پس از گذراندن یک برنامه ترک اعتیاد به الکل و مواد مخدر معمولاً برای بسیاری از افراد یک ضرورت است، اما مدیریت مشاغل و پول می تواند برای افراد الکلی و معتادان مشکل ساز شود. بنابراين يادگيري نحوه ي مديريت پول مي تواند بسيار دارای اهميت باشد.

مديريت خشم
همه ي ما ممكن است خشم و عصبانيت را تجربه كنيم اما زماني كه بتوانيم به درستي كنترل و مديريت كنيم، خشم مي تواند گاهي مفيد هم واقع شود. اما درصورت عدم كنترل و مديريت درست، ممكن است باعث تخريب روابط بين فردي شود. در نتيجه لازم است كه مهارت هايي را مديريت خشم بياموزيم.

استفاده از ورزش و رژيم غذايي سالم
تكنيك هاي تن آرامي، ورزش و تغذيه ي سالم مي تواند سلامت جسمي و روحي افراد را - به روش خاص خود - بهبود ببخشد و از بازگشت دوباره ي بيماري جلوگيري كند.

اين مرحله از توانبخشي، پس از 3 ماه از شروع برنامه ي توانبخشي آغاز و تا تقريبا 5 سال ادامه پيدا مي كند. اما در اين زمان معمولا افراد پيگيري را رها مي كنند به اين علت كه فكر مي كنند به طور كامل بهبود پيدا كردنند.

مرحله چهارم: يشرفت بهبودي

در حدود پنج سال پس از حفظ پرهيز،‌ فرد به مرحله ي آخر يعني پيشرفت بهبودي مي رسد. در اين مرحله فرد، از تمام تكنيك ها،‌ مهارت ها و نكاتي كه در طول مراحل قبلي توسط متخصصان و مشاوران ياد گرفته است استفاده مي كند، تا يك زندگي سالم و رضايت بخش داشته باشد. استراتژی هایی که می توانند در این مرحله به فرد مبتلا کمک کنند عبارتند از:

ایجاد اهداف بلند مدت

ایجاد یک برنامه روزانه ثابت

ایجاد روابط اجتماعی با افرادی که مشروب نمی خورند

شرکت در فعالیت های تفریحی که مشروبات الکلی ندارند

یافتن راه هایی برای رسیدن شخصيت بهتري ازخود برای جستجوی خوشبختی كه مي تواند شامل دین، معنویت، کار در جامعه یا فعالیت اجتماعی باشد.

یادگیری و اجرای این استراتژی ها نه تنها به فرد کمک می کند تا از اعتياد و مستي جدا شود، بلکه مهارت های تبدیل شدن به یک فرد سالم، همسر و والدین بهتر، عضوی سازنده در جامعه و همسایه و شهروند خوب را نیز به دنبال خواهد داشت. 

توجه

فرآيند توانبخشي چيزي بيشتر از جدا كردن فرد از اعتياد و سو مصرف است. فرآيند توانبخشي،‌ نوعي يادگيري است كه زندگی شادتر و سالم را به دنبال خواه داشت.

جمع بندي اي سنج

در این مقاله در مورد مراحل بهبود سوء مصرف الکل و مواد مخدر بحث کردیم. درمان و بهبود الکل یک روند مادام العمر است که نیاز به تعهد و تغییر در بسیاری از جنبه های زندگی فرد دارد. این چهار مرحله درمان می تواند به افراد مبتلا به اختلالات مصرف الکل کمک کند تا از مزایای بهبودی بهره‌مند شوند، انگیزه براي داستن يك زندگي بهتر داشته باشند و مهارت های جدیدی را یاد بگیرند که به آنها کمک می کند تا در طولانی مدت موفق شوند.
آیا تا به حال دچار سوء مصرف الکل یا مواد مخدر شده اید؟ برای بهبود و درمان وضعیت از چه راهکارهایی استفاده نموده اید؟ لطفاً دیدگاه و نظرات ارزشمند خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.