مراقبت از خود

چقدر مراقب خودتان هستید؟ همان طور که به دیگران توجه می کنید و از آن ها مراقبت می کنید، مراقب خودتان نیز هستید؟ آیا از تاثیرات شگرف خود مراقبتی بر سلامت روان و جسم اطلاع دارید؟
خود مراقبتی دربرگیرنده هرگونه فعالیتی است که به حفظ و ارتقای سلامت شما از بعد جسمانی و روانی کمک می کند؛ فردی که از خود خوب مراقبت کند می تواند از عهده مراقبت از دیگران هم بر بیاید!
در این مقاله مروری کوتاه بر خود مراقبتی و ارائه راهکارهای مراقبت از خود می پردازیم.

خود مراقبتی چیست؟

خود مراقبتی به معنای انجام هر فعالیتی است که به حفظ سلامتی و ارتقا و بهبود آن کمک می کند؛ خود مراقبتی شامل مراقبت از جسم و روان است و در نهایت به داشتن زندگی شاد و متعادل کمک می کند. خود مراقبتی برای حفظ آرامش و عملکرد اهمیت بسیاری دارد.

اهمیت خود مراقبتی

شاید از خود بپرسید که چرا باید خود مراقبتی داشته باشیم و اصلا انجام فعالیت هایی به منظور خود مراقبتی چه اهمیت و ضرورتی دارد؟
در پاسخ باید بگوییم، خود مراقبتی مهم است، زیرا:

• باعث افزایش رضایت از زندگی می شود.
• کیفیت زندگی را بهبود می بخشد.
• باعث افزایش تجربه احساس خوشبختی و آرامش می شود.
• مسیر رسیدن به موفقیت را هموارتر می کند.
• به حفظ و بهبود سلامت روان و بهداشت روان کمک می کند.
• نقش به سزایی در رشد و بهبود سلامت جسمانی دارد.
• هدف گذاری و رسیدن به اهداف را تسهیل می کند.
• منجر به افزایش تاب آوری می شود.
• از فرسودگی شغلی، تحصیلی کم می کند.
• منجر به بهبود خلق و خو می شود.
• احساس خود ارزشمندی را افزایش می دهد.
• روابط بین فردی را بهبود می بخشد.
• منجر به کاهش نشانه های استرس و اضطراب می شود.
• اعتماد به نفس و عزت نفس را تقویت می کند.
• و دیگر مزایای خود مراقبتی.

انواع خود مراقبتی

خود مراقبتی فقط شامل مراقبت از جسم و جلوگیری از ابتلا به بیماری های جسمانی نمی شود و انواع مختلفی دارد:

• خود مراقبتی عاطفی؛ شامل شناخت احساسات و عواطف خود، آگاهی از احساسات و عواطف خود در لحظه می شود و مهارت های مدیریت خشم، استرس را در بر می گیرد و به بهبود روابط با دیگران کمک می کند.
• خود مراقبتی روانی؛ شامل هرگونه فعالیتی است که به بهبود خلق و خو و سلامت روان کمک می کند و باعث سالم ماندن فرد از نظر روانی می شود.مطالعه کردن، تفکر و تامل، مراجعه به متخصص سلامت روان، انجام اقدامات در خصوص کاهش تنش و استرس، توجه به احساسات و افکار، صرف زمان در طبیعت و... از جمله راهکارهای مراقبت از خود از نظر روانی می باشد.
• خود مراقبتی جسمانی؛ شامل مراقبت از جسم می باشد و شامل فعالیت هایی مانند ورزش، پیاده روی، برنامه غذایی سالم، خواب کافی و ... می شود.
• خود مراقبتی اجتماعی؛ شامل برقراری ارتباط با دیگران، ایجاد روابط سالم و دوستانه، صرف زمان با عزیزان و در نهایت داشتن یک زندگی اجتماعی بهینه و اثربخش و بهبود خلق و خو می شود.
• خود مراقبتی ذهنی؛ هر فعالیتی که باعث میشه ذهن شما فعال و پویا بماند و چالش های جدید را تجربه کند، می شود. تفکر و تامل، حل جدول، حل چالش ها، تمرینات ذهنی و خودآگاهی را شامل می شود.
• خود مراقبتی معنوی؛ شامل هرگونه فعالیت معنوی که به شما حس و حال خوب ببخشد و باعث درک بهتر معنای زندگی و جهان بشود، می شود. این فعالیت ها می تواند شامل نماز خواندن، دعا خواندن، کمک به نیازمندان، شکر گذاری، شرکت در مراسم های دینی و غیره بشود.

آیا مراقب خود هستید؟

شما چقدر از خودتان مراقبت می کنید؟ چقدر حواستان به خودتان هست؟ اگر نشانه هایی همچون، پایین بودن انرژی، استرس و اضطراب، ناامیدی مداوم، نداشتن انگیزه، میل کم به زندگی، تجربه مشکلات عاطفی، تجربه بیماری های جسمانی به صورت مداوم، مشکل در روابط بین فردی، احساس پوچی و بیهودگی و... را تجربه می کنید، باید بگوییم متاسفانه شما جز افرادی هستید که اهمیت زیادی به خود نمی دهید و مراقب خود نیستید.

راهکارهای خود مراقبتی

مراقبت از خود یکی از ضروری ترین کارهایی است که هر فرد باید به آن توجه داشته باشد.

من به عنوان یک روانپزشک این کار را در زندگی افراد بسیار مهم و قدرتمند می پندارم؛ مراقبت از خود سبب می شود تا افراد گشودگی بیشتری نسبت به تجربیات جدید داشته باشند، استعداد های خود را بهتر شکوفا کنند، نسبت به اتفاقات گوناگون حساسیت کم تری از خود نشان دهند، ارتباط صمیمی تری با افراد نزدیک خود داشته باشند و همچنین از زندگی شان لذت بیشتری ببرند.

برای حفظ سلامتی و خوشبختی، ما باید روش های موثر مراقبت از خود را یاد بگیریم تا آماده ی رویارویی با چالش ها و موقعیت های اضطراب آور باشیم. به عنوان مثال افزایش اعتماد به نفس سبب می شود تا ما یکپارچگی بیشتری را احساس کنیم ، با جسارت بیشتری طبق اصول خود رفتار کرده و انرژی بیشتری برای حل مشکلاتمان داشته باشیم.

در اینجا به چند نکته در باره ی خود مراقبتی را توجه کنید:

سبک زندگی سالم داشته باشید؛ وقتی صحبت از سبک زندگی سالم به میان می آید، باید به رعایت چند نکته مهم توجه کنید:

• تکنیک تنفس صحیح را یاد بگیرید و نفس های عمیق بکشید تا با این کار گردش خون را بهبود ببخشید و هوشیاری خود را ارتقا دهید و در نهایت شادی و نشاط زیادی را تجربه کنید.
• رژیم غذایی خوب داشته باشید؛ غذاهای سالم و مقوی بخورید، مصرف شیر و لبنیات را فراموش نکنید و از مصرف شکر و قند اضافه اجتناب کنید.
• به میزان کافی آب بنوشید و فراموش نکنید که بدن شما به آب نیاز دارد و نوشیدن به اندازه آب سلامت پوست و دیگر اندام های بدن را تضمین می کند.
• خواب کافی داشته باشید و به اندازه بخوابید و سعی کنید شب ها به موقع به رخت خواب بروید.
• مکمل مصرف کنید؛ با مصرف انواع ویتامین ها و پروتئین ها می توانید کمبود ویتامین در بدن را جبران کنید؛ از میزان اضطراب و استرس خود کم کنید و از ضعف و خستگی خود بکاهید.
• به پزشک مراجعه کنید؛ هر 6 ماه یکبار به پزشک بروید و آزمایش های چک آپ روتین خود را انجام دهید تا از سلامت جسم خود مطلع شوید.

تمرین شکر گذاری داشته باشید؛ نسبت به داشته های خود آگاه و قدردان باشید؛ شکر گذاری راهکاری موثر برای مراقبت از خود می باشد.

لمس فیزیکی داشته باشید؛ افراد مهم و کسانی که دوستشان دارید را در آغوش بگیرید و ببوسید؛ حتی با بغل گرفتن حیوان خانگی خود می توانید از خودتان مراقبت کنید!
در آغوش گرفتن و بوسیدن عزیزان باعث افزایش ترشج هورمون اکسی توسین، سروتونین و دوپامین می شود؛ همچنین تقویت سیستم ایمنی، افزایش عزت نفس و کاهش فشار خود را هم شامل می شود.

مدیتیشن کنید؛ مدیتیشن کردن را یاد بگیرید و چند روز در هفته تمرینات آن را انجام دهید؛ می توانید در انواع کلاس های مدیتیشن مانند یوگا شرکت کنید یا این کار را در خانه و با مشاهده ویدئوهای آموزشی انجام دهید.

پیاده روی کنید؛  زمانی را برای پیاده روی روزانه اختصاص دهید و در این زمان ضمن حفظ تناسب اندام و کمک به حفظ و بهبود سلامت جسم، تفکر کنید، موسیقی مورد علاقه خود را گوش کنید و از راه رفتن لذت ببرید.

به خودتان رسیدگی کنید؛ هوای خودتان را داشته باشید و از بودن با خود لذت ببرید! چند کاری که می توانید برای رسیدگی به خود انجام دهید، شامل موارد زیر است:

• با افرادی که دوست دارید، زمان و وقت بگذرانید.
• به تعطیلات بروید.
• فعالیت های مفرح، مورد علاقه و سرگرم کننده انجام دهید.
• به خودتان برسید؛ اصلاح کنید، لاک بزنید و..
• طبیعت گردی کنید و زمانی را در طبیعت صرف کنید.
• استحمام کرده و دوش آب گرم بگیرید.
• ماجراجویی کنید و تجربه های جدید کسب کنید.
• مرز بندی داشته باشید و مرز خود را با دیگران مشخص کنید.
• از افراد منفی دوری و اجتناب کنید.
• مهربانی کردن با خود را یاد بگیرید.
• و...

خود تاملی داشته باشید؛ در مورد خودتان و احوال درونی و بیرونی خود فکر کنید؛ زمانی را برای فکر کردن به خود در نظر بگیرید. اهداف آینده، نقاط قوت و ضعف خود را مشخص کنید و برای آینده برنامه ریزی کنید.

دست از منفی بافی و منفی گویی بردارید؛ مثبت اندیشی را جایگزین منفی بافی کنید؛ در مورد خودتان به خود بد نگویید و با دوست داشتن خود، خودتان را به سمت مسیر موفقیت راهنمایی کنید.

مطالعه کنید و مهارت های جدید یاد بگیرید؛ یادگیری یک فعالیت مادام العمر و پیوسته است؛ سعی کنید از هر فرصتی برای یادگیری استفاده کنید و مهارت های جدید کسب کنید.

دست از بهانه آوردن بردارید و با خودتان صادق باشید؛ انگیزه های خود را برای پیشرفت و خوب زندگی کردن پیدا کنید و برای داشتن زندگی خوب، کسب دستاورد تلاش کنید.

تلاش نکنید تا درد جهانیان را تحمل کنید؛ بسیاری از ما اینگونه تربیت شده ایم که می خواهیم درد همه ی افراد را از بین ببریم؛ در حقیقت ما آموخته ایم که برای همدلی با افراد، مشکل آن ها را مشکل خود پنداشته و به همان اندازه عصبی و مضطرب شویم؛ در حالیکه این تصور اشتباه است.
ما برای حمایت از دیگران باید به جای اینکه که خود را پریشان و مضطرب کنیم، یک فضای حمایتی امن برای فرد مقابلمان ایجاد کنیم و البته رسیدن به چنین تعدلی کار مشکلی می باشد.

شخصیت منحصر به فرد خود را دریابید؛ سعی کنید تفاوت های خود با بقیه ی افراد را بپذیرید و در عین حال به همدلی کردن با آن ها بپردازید؛ اینکه شما با بقیه ی افراد متفاوت هستید، یک ضعف نیست. شما باید آن را به عنوان هدیه ای ارزشمند پذیرا باشید؛ افراد با تفاوت هایشان هر کدام نوری را به جهان عرضه می کنند و دنیا به اثری که هر فرد در آن ایجاد می کند، نیازمند است.

جمع بندی ای سنج

در این مقاله در مورد مراقبت از خود صحبت کردیم. مراقبت از خود در برگیرنده هرگونه فعالیتی است که به حفظ و بهبود و تقویت سلامت جسم و روان کمک می کند. خود مراقبتی مهم است و تاثیرات مثبت به سزایی بر فرد دارد.
خوشبختانه راهکارهایی مثمر الثمری برای افزایش خود مراقبتی وجود دارد که در این مقاله به آن ها اشاره کرده ایم.

آیا مطالعه مقاله فوق برای شما مفید واقع شد؟ لطفا دیدگاه و نظرات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید. 

سوالات متداول